Italiaanse premier Amato getorpedeerd tot zondebok
Surinaamse president Venetiaan: Waakzaamheid is
Maij-Weggen wil haast kunnen maken met aanleg spoorlijne
Kd aaaant9riikeAbu Mus
be4dhdeeind Van lran 9even
'Geloof is niet af te
meten aan kerkbezoek'
amer l
Mogelijk
DE STEB
'faanse exp
ACHTERGROND
_DE STEM.
arlement twij
DE STEM
DONDERDAG 17 SEPTEMBER 1992
Cijfers over dalend
kerkbezoek zeggen niets
over de kwaliteit van
geloof en kerk, meent
godsdienstsocioloog
Gerard van Tillo. Christen
zijn is je inzetten voor
elkaar en daar gaat het om.
Door onze redacteur
Jan Bouwmans
WAT ZIJN ze eigenlijk waard,
alle cijfers, statistieken en an
dere bevindingen van het so
ciaal-wetenschappelijk onder
zoek, de laatste tientallen ja
ren, over dalend kerkbezoek,
randkerkelijkheid, kerkverla
ting en wat dies meer zij?
Prof. dr. Gerard van Tillo, ka
tholiek priester en hoogleraar
godsdienstsociologie die zijn
leerstoel aan het Heerlense
Universitaire Instituut voor
Theologie en Pastoraal per 1
november verruilt voor de
zelfde post aan de vrijzinnig
protestantse theologische fa-
cutleit van de Universiteit van
Amsterdam, heeft in het opi
nieweekblad de Bazuin een
knuppel in het hoenderhok ge
gooid.
Al die zogenaamde harde gege
vens zeggen volgens Van Tillo
niks over de kwaliteit en
daarom ook weinig over de toe
komst van geloof eri kerk. Uit
cijfers over afname van kerke
lijke participatie, verminde
rend geloof afleiden, dat bij
voorbeeld het katholicisme in
Nederland op de helling staat,
noemt Van Tillo in de Bazuin
oppervlakkig. Geloof is zo niet
te meten.
„Ik betwijfel of het geloof te
meten is. Empirische theologen
maken de fout dat zij vragen
naar een aantal formele ken
merken van het geloof - zoals
kerkgang, het ontvangen van
sacramenten, bidden, instem
men met geloofsstellingen en
zedelijke voorschriften - en het
antwoord op dit soort vragen
aanzien voor de mate van
christelijkheid. Gewone men
sen hebben echter vaak heel
goed door dat het om al die
dingen niet draait. Zij zeggen
simpelweg: 'Christen-zijn is je
inzetten voor elkaar en het
goede doen'. En daar hebben ze
groot gelijk in."
Van Tillo doet zijn uitspraken,
dat de waarde van wetenschap
pelijk onderzoek voor het ker
kelijke beleid ,en de pastorale
praktijk niét zo hoog mag wor- <i'
den aangeslagen als in het al
gemeen gebeurt, niet voor niets
deze week. Morgen organiseert
het in sociaal-kerkelijk onder
zoek gespecialiseerde instituut
KASKI een symposium in
Utrecht over 'Kerk op de hel
ling - Veranderingen in Katho
liek Nederland en gevolgen
voor de pastoraal'. Overal waar
kerkelijke beleidsmakers het
draagvlak te dun zien worden
en geconfronteerd worden met
overcapaciteit aan gebouwen
en financiële tekorten, wordt
het KASKI te hulp geroepen.
Zo zal het KASKI na het deke
naat Breda ook de overige de
kenaten van het bisdom Breda
gaan doorlichten.
Op het symposium, waarmee
het KASKI na 17 jaar afscheid
neemt van zijn directeur drs. H.
van Zoelen, wordt de neergang
van het katholicisme in Neder
land belicht door de gods
dienstsocioloog prof. dr. J. Pe
ters en de pastoraaltheoloog
prof. dr. J. van der Ven, beide
verbonden aan de Katholieke
Universiteit Nijmegen waar
mee de voormalige Heerlense
theologische universiteit sinds
kort is gefuseerd. En die fusie
is voor Van Tillo een van de re
denen geweest om naar Am
sterdam te verkassen. Want hij
blijkt juist op het werk en de
methode van prof. Van der Ven,
die geldt als de grondlegger
van de zogeheten empirische
theologie, ernstige kritiek te
hebben.
De empirische theologie la
Van der Ven onderzoekt gods
dienstigheid en kerkelijkheid
door middel van uitgebreide
vragenlijsten. Dat levert dan
een berg cijfers en statistieken
op. Van Tillo's kritiek erop:
„Veel van dit onderzoek komt
er op neer dat men kijkt of er
varingen van mensen te vangen
zijn binnen de modellen en
concepten die de onderzoeker
vooraf al in zijn hoofd had.
Passen de mensen niet in die
vooropgezette schema's, dan
concludeert men tot de nood
zaak van educatie. De empiri
sche theologen zijn dus ware
volksopvoeders, inclusief het
onderdrukkende trekje dat
daarbij hoort."
Het wetenschappelijk onder
zoek naar kerkelijkheid en
godsdienstigheid moet volgens
Van Tillo hoognodig de aan
dacht verleggen van kwantiteit
naar kwaliteit. De slinkende
cijfers kun je namelijk ook op
vatten als het 'bewijs' dat zich
een scheiding van geesten aan
het voltrekken is en dat mensen
zich ook op geloofsgebied
steeds minder voor allerlei kar
retjes laten spannen, maar een
eigen keuze maken.
Hoeveel leden de kerk heeft, is
voor haar toekomst in feite ir
relevant. In het evangelie staat
nergens hoe groot de kerk moet
zijn, alleen maar dat zij waar
achtig moet zijn. Dat mensen
die vroeger om allerlei njet-re-
ligieuze redenen naar de kerk
gingen, nu wegblijven, is uit
joogppnt» van kwaliteit; m^er
winst dan verlies, maar empi-
risch-theologisch onderzoek
ziet daar aan voorbij. Dat ook
kerkleiders nog altijd veel aan
dacht hebben voor aantallen,
toont aan dat het ook hen meer
gaat om macht en invloed in de
samenleving dan om kwaliteit
van geloof, aldus de uit Halste
ren geboortige prof. Van Tillo
in de Bazuin.
De nieuwe KASKI-directeur
dr. Leo Spruit toont zich niet
ongelukkig met deze kritiek op
de waarde van de cijfertjes.
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem B.V.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Coumans - hoofdredacteur.
C. Hamans en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
S 076-236911/Telefax 076-236405.
Telefax redactie S 076-236309.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Steenbergsestraat 23-23a,
S 01640-36850, fax 01640-40731.
Postadres: Postbus 65, 4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Nw. Ginnekenstr. 41, a 236326, fax 076-200462.
Voor bezorgklachten: a 076-236888.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
Etten-Leur, Markt 28, a 01608-21550, fax 01608-17829.
Postadres: Postbus 363, 4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 1, a 01100-28030, fax 01100-21928.
Postadres: Postbus 13, 4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, a 01140-13751, fax 01140-19698.
Postadres: Postbus 62, 4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14, a 01620-54957, fax 01620-34782.
Postadres: Postbus 4023, 4900 CA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45, a 01650-37150, fax 01650-44929.
Postadres: Postbus 35, 4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Zuidlandstraat 32, a 01150-17920, fax 01150-96554.
Postadres: Postbus 145, 4530 AC Terneuzen.
Vlissingen, Scheldestraat 7-9, 4381 RP,
a 01184-19910, fax 01184-11446.
Postadres: Postbus 5051, 4380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8,30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur.
Abonnementsprijzen (bij vooruitbetaling te voldoen):
per kwartaal 82.20, per half jaar 163.50 óf per jaar 318.00.
Voor abonnees die automatisch betalen: per maand 27.30,
per kwartaal 79.70, per half jaar 159.00 óf per jaar 309.50.
Voor posttoezending geldt een toeslag.
Losse nummers: maandag t/m vrijdag 1.50; zaterdag 1.80.
Service-afdeling abonnementen: S 076-236472,
maandag t/m vrijdag 8.30-12.00 en van 12.30-16.00 uur.
Lezersservice:
Centrale reclame-afdeling 076-236911.
Fotoservice S 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje S 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend S 076-236881.
Geboorte- en overlijdensadvertenties S 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30tot 21.30 uur® 076-236394/236911).
Bankrelaties: Postgiro 1114111 - ABN/AMRO rek. 520538447.
Heeft u de krant niet ontvangen Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor. 3-92
Slechts de straat scheidt
het kantoor van de
Surinaamse president drs.
Ronald Venetiaan (56) van
Fort Zeelandia, het domein
van legerleider en ex-
dictator Bouterse. Het
bezorgt Venetiaan geen
slapeloze nachten.
„Misschien is het juist
goed dat ik dat elke dag
zie. Maar ik ga er niet van
uit dat het leger zit te
wachten op een
staatsgreep." Desondanks
waarschuwt Venetiaan
voor het gevaar van een
.nieuwe machtsgreep van
het leger. Gisteren sloot
Venetiaan zijn eerste jaar
als Surinaamse president
af. Een interview.
Door Herik Bouwmans
en Archie Sumtêr
MET GROTE belangstelling
volgt president Venetiaan de
ontwikkelingen rondom de van
fraude verdachte president
Collor in buurland Brazilië.
Wordt Collor langs democrati
sche weg afgezet? Zullen de ge
neraals het nalaten een greep
naar de macht te doen? „We
willen dat de democratie in Su
riname en in de gehele regio
gehandhaafd blijft. Voorzover
er problemen zijn moeten de
democratische instituten de
kans krijgen de problemen af te
handelen."
Waterdichte garanties dat de
Surinaamse politiek de econo
mische problemen in eigen land
zonder ingrijpen van buitenaf
te lijf kan en mag gaan, zijn er
niet. Venetiaan beseft dat. Hij
is daarom niet blij met de sta
kingsacties die het land teiste
ren. De wankele politieke sta
biliteit kan erdoor worden on
dergraven. Uiteindelijk zou dat
de militairen wel eens in de
kaart kunnen spelen.
Venetiaan waarschuwt daarom
de gehele Surinaamse samenle
ving, inclusief de militairen.
„Mensen moeten weten dat als
zaken uit de hand lopen des
noods andere mensen dan in
1980 denken: met die democra
tie is het ook maar soep met
balletjes. Het is van belang dat
degene die de stabiliteit onder
graaft, zich herinnert dat wij
uit de militaire periode zijn ge
stapt. Maar die periode zou nog
wel terug kunnen komen.
Waakzaamheid is daarom ge
boden."
De voornaamste zorg van Ve
netiaan is de huidige economi
sche malaise in Suriname. Het
land wordt verlamd door sta
kingen, de prijzen gieren de
pan uit, het verlies aan koop
kracht bedraagt in vijf jaar tijd
zo'n tachtig procent, er is een
gigantische zwarte markt.
Harde saneringsmaatregelen
moeten uitkomst bieden. Daar
voor heeft de regering-Vene-
tiaan het zogeheten structureel
aanpassingsprogramma (SAP)
in de maak. De bedrijvigheid
moet door het SAP worden ge
stimuleerd. Dat moet leiden tot
herstel van de waarde van de
Surinaamse gulden. Officieel
staat de Surinaamse gulden tot
de Nederlandse gulden in een
verhouding van één op één ter
wijl op de zwarte markt een
koers van minimaal tien op één
wordt berekend.
Venetiaan is vastbesloten de
ingrijpende maatregelen door
te voeren. Maar hij waarschuwt
voor te veel optimisme. „Het
zal enige tijd vergen voordat er
resultaat te zien is. Er is niet
het vooruitzicht dat de prijzen
de volgende drie maanden weer
kelderen". Desondanks gelooft
hij dat er voldoende steun is
vanuit de samenleving voor de
maatregelen. „Iedereen zegt
dat het niet anders kan".
Wel verbindt Venetiaan één be
langrijke voorwaarde aan deze
conclusie. De steun vanuit Ne
derland om de hardste klap
voor de sociale zwakkeren op
te vangen moet spoedig afko
men. Volgens het protocol bij
het afgelopen zomer afgesloten
Raamverdrag krijgt Suriname
ruim één miljard gulden hulp
van Nederland, waaronder 150
miljoen gulden voor sociale
hulp.
„Het wordt een ramp als de
vooruitzichten die in het proto
col zijn geformuleerd niet ook
vlot worden gerealiseerd. Voor
een deel is dat van Suriname
afhankelijk, voor een zeer be
langrijk deel van Nederland.
Als we 1 november als het
zero-moment voor het SAP ne
men, dan moeten de middelen
er voor 1 januari zijn".
Venetiaan begrijpt best dat Ne
derland precies wil weten wat
er met haar belastinggeld ge
beurt. Maar: „Ook aan Suri
naamse zijde wil het volk de
garantie dat het geld goed
wordt besteed". Hij neemt af
stand van het gemak waarmee
sommige mensen stellen dat de
Nederlandse hulp toch maar in
een bodemloze put terecht
komt.
„Die mensen zien over het
hoofd dat in een periode van
twaalf jaar een dramatische te
rugval allerwege in Suriname
heeft plaatsgehad. Iedereen die
Suriname kent uit de zeventi
ger jaren en nu hier weer komt
zal schrikken van de situatie.
Mede door het stoppen van de
ontwikkelingshulp en externe
ontwikkelingen is de zaak hier
achteruit gehold. Daarom is er
te meer reden dat Nederland
vlot met de beschikbare hulp
komt."
Venetiaan vindt dat het zijn
taak als president is om alle
positieve krachten in de Suri
naamse samenleving te mobili
seren. „Dat is nodig om als Su
riname te overleven." Hij wil
het clièntelesysteem, waarbij
de kiezer beloond wordt voor
zijn trouw aan de partij, en de
corruptie bestrijden. Hij staat
voor een eerlijke en pragmati
sche politiek.
„Het is erg belangrijk is dat de
regels die je afspreekt worden
doorgevoerd ongeacht de wens
van individuele of groepsbelan
gen. Vooral in onze Surinaamse
politiek is dat zeer belangrijk.
Je kunt er vervolgens wei aller
lei ideologische theorieën bij
halen. Maar dat is niet de be
doeling. Bovendien word je oud
genoeg om de betrekkelijkheid
van die ideologische regels in te
zien. Met wisselend succes is
het met verschillende ideologi
sche systemen in landen als Su
riname geprobeerd. Daarom
wil ik niet vasthouden aan één
ideologische aanpak."
„Basisregel is dat iedereen een
gelijkelijk deel moet krijgen om
te kunnen leven. Als de één
meer heeft dan de ander is dat
niët onjuist. De een werkt er
voor. Het is niet zo dat we alles
in gelijke maten moeten snij
den. Wel moet je onterechte
verrijking zo min mogelijk de
ruimte geven. Ik zou bijna wil
len zeggen onmogelijk maken.
Maar dat is niet eenvoudig."
Venetiaan moet lachen als hem
voor de voeten wordt geworpen
dat de mensen in Paramaribo
klagen dat ze zo weinig van
hem horen, dat hij nauwelijks
op de tv te zien is. „Wij horen
andere geluiden. Ik geloof niet
dat de mensen zouden kunnen
zeggen: ik profileer mij te wei
nig. Bovendien vind ik het be
langrijk om functionarissen die
verantwoordelijk zijn de
ruimte te geven."
De Surinaamse president, zelf
oud-minister van onderwijs,
toont hiermee zijn begrip voor
de op Nederland gelijkende
traditie waarin de minister zo
veel mogelijk zelf het werk
moet doen waar hij verant
woordelijk voor is. In 1987
werd de Surinaamse grondwet
op een belangrijk punt gewij
zigd: de ceremoniële president
werd ingeruild voor een presi
dent met meer uitgebreide uit
voerende bevoegdheden.
„Er wordt wel verwacht dat de
president meer van zijn be
voegdheden naar zich toetrekt.
Maar de traditie werkt toch
door. En als je alles naar je toe-
onze Haagse redactie
>en Haag - De Tweede
ich niet nu al vastlegge
eld dat staatssecretaris
Volkshuisvesting) tot
0g over heeft voor
lieuwing. CDA en Pvu„
j 1997 opnieuw bekeken
1 miljard gulden wel volc
len motie van die strekki
aar verwachting Kamerl
teund.
lat bleek gisteren tijdens
ng in de Kamer van de not
jeieid voor de Stadsvernieu
oekomst).
[eerma gaat er vanuit dat
Venetiaan
trekt, komt van de regerings
coalitie ook niet veel terecht. Ik
kan natuurlijk zeggen: die be
slissing van de minister gaat
niet door. Maar het werk is zo
gecompliceerd dat het een illu
sie is om alles te kunnen con
troleren."
Dat zijn functioneren bemoei
lijkt zou worden door Arron,
Derby, Lachmon, Soemita, de
leiders van de vier partijen die
de Nieuw Front-coalitie vor
men, en die al tientallen jaren
de dienst uitmaken doet hij af
als anti-propaganda. „Ik heb
voldoende manoevreerruimte.
Frontleider Lachmon bijvoor
beeld is ook voorzitter van de
Assemblee en heeft daarmee
een zekere machtspositie. Maar
ik benadruk dat dit ook een
Front-regering is. Ik denk niet
dat de regering en de president
hier in Suriname meer reke
ning hebben te houden met de
foto»
politieke leiders dan de
ring in Nederland."
Hij moet daarom grinniken
de berichten in de Surinaau
pers dat de Front-leiders
een kopje kleiner willen mak
om hun eigen machtsposr
veilig te stellen. Via hun ma
schappelijke functies zout
de Front-leiders het land
de chaos voeren en de b
king zou Venetiaan daam
dan de schuld in de schoti
schuiven.
„De Front-leiders hebben
verantwoordelijkheid, ®Bgjren
ook hun bevoegdheden afhi nA
kelijk van de functie die zei
kleden in het bestuurlijke
het politieke bestel. Als eenl
der meer uit de schaduw
treden, is dat misschien
lijk. Hij wil niet vergeten 111
den. De zaken worden echte:
harmonie uitgewerkt"
I
Je trekt sneller een nieuw
spoorlijntje door de
Betuwe, dan dat je de
Nederlander weer
zedelijkheidsbesef
bijbrengt. Die uitspraak van
minister Hirsch Ballin
onlangs in Vrij Nederland
zal vermoedelijk op weinig
instemming kunnen
rekenen van zijn collega
Maij-Weggen. Een
spoorlijn aanleggen kost
ook tijd. Daar getuigt
behalve de Betuwelijn ook
de Hogesnelheidslijn van.
Door Carla Joosten
MOMENTEEL trekt de Betu
welijn-karavaan door het land.
Van Rotterdam tot Zevenaar
doen honderden omwonenden
tijdens zeventien hoorzittingen
hun zegje. Eerder stuurden ze
massaal bezwaarschriften in.
Nu lichten ze toe waarom ze te
gen de komst van de spoorlijn
zijn, maar dat ze er vrede mee
hebben als de trein geheel on
der de grond gaat rijden.
Maij wil dat de goederenspoor
lijn van Rotterdam naar Duits
land er in 1998 ligt. Dat bete
kent dat de schop volgend jaar
de grond in moet. Of dat lukt?
Volgens de bestaande wetge
ving kan het vele jaren duren
voordat een weg of spoorlijn er
eindelijk ligt. Niet het minst
door de mogelijkheden om in
beroep te gaan tegen genomen
besluiten.
Ongeduldige Maij gruwt daar
van. Samen met haar collega
Alders (Ruimtelijke Ordening)
heeft ze de Kamer daarom
voorgesteld om de procedures
te versnellen en zo tijdwinst te
boeken. Voor projecten van na
tionaal belang - zoals de Betu
welijn en de Hogesnelheidslijn
Amsterdam-Belgische grens
(HSL) - willen de bewindslie
den extra vaart maken: wan
neer de Kamer eenmaal ak
koord is, moet er geen beroep
meer mogelijk zijn bij de rech
ter.
Dat betekent bijvoorbeeld bij
de Betuwelijn dat de lopende
inspraakprocedure de enige
mogelijkheid is om te proteste
ren tegen het voorkeurstracé
van het kabinet. Maar dat tracé
is slechts een globale lijn op de
landkaart. Later wordt pas
duidelijk hoe de spoorlijn in
detail gaat lopen, maar dan is
geen verweer meer mogelijk.
En dat terwijl het spoor toch
zeker een eeuw moet meegaan.
Maar de wetsvoorstellen zijn
nog niet door de Kamer en van
alle kanten zwelt de kritiek aan
dat het zo niet kan.
Zelfs de ANWB, toch geen ra
dicale organisatie, wijst de
voorgestelde procedure af. „Wij
zijn uiteraard voor meer snel
heid, maar de zorgvuldigheid
lijkt nu toch wel een tikkeltje
verloren. Inspraak wordt nu
nog heel serieus genomen in
Nederland, als je dat de men
sen ontneemt, weet ik niet
waar dat op uitdraait. Het is
niet te verkopen dat je wel
kunt procederen tegen een dak
kapel van je buurman, maar
niet tegen een spoorlijn. Dit
soort projecten roept emoties
op en mensen moeten de gele
genheid krijgen die te uiten.
Als je die weerstand niet kana
liseert, zoeken ze een andere
uitlaatklep", zegt P. Langeweg,
namens de ANWB afgevaar
digd in de commissie van de
Raad van de Waterstaat die de
hoorzittingen houdt.
Maij wacht voorlopig gewoon
af tot de Kamer haar tot de
orde roept. Het mag uiteinde
lijk dan toch wat langer duren,
maar dat de Betuwelijn er
komt, staat volgens haar vast.
Ze voelt zich gesterkt door de
wetenschap dat de hele Tweede
Kamer vindt dat er meer goe
deren over spoor vervoerd moe
ten worden en dat de Betuwe
lijn daar een goede aanzet toe
is.
Maar niet alleen de politiek,
ook het bedrijfsleven onder
steunt de plannen. Evenals de
milieubeweging, die wel kei
harde voorwaarden stelt ter be
scherming van de leefbaarheid
en de natuur. Door de steun uit
alle hoeken ervaren nogal wat
mensen, die de spoorlijn straks
'in hun achtertuin' krijgen, de
inspraakprocedure als een
schijnvertoning.
Het kordate optreden van Maij,
die op de dag van de eerste
hoorzitting een akkoord over
de spoorlijn sloot met haar
Duitse collega Krause, ver
sterkt het machteloze gevoel
van de burgers alleen maar.
Voeg daarbij het toch al grote
wantrouwen tegenover politiek
Den Haag en geen burger ge
looft nog dat zijn bezwaren se
rieus worden genomen.
De Raad van de Waterstaat
heeft de ervaring dat inspraak
wel degelijk nog heel wat kan
veranderen aan plannen voor
een weg of andere infrastruc
tuur. „Kijk naar de procedure
rond de HSL. Daar zijn de
plannenmakers na de vele kri
tiek in de inspraakprocedure
opnieuw aan het werk gezet",
zegt plv. secretaris R. Schreu-
ders van de Raad van de Wa
terstaat.
In juli bleek dat minister Maij
niet ongevoelig is voor kritiek
uit de samenleving. Ze besloot
de voortgang van de verster
king vah de rivierdijken op te
schorten. De bewindsvrouw wil
nu eerst een diepgaand onder-
zöêk; 'waaruit móet bl'ijkén"of
het nu echt nodig is om de
eeuwenoude rivierdijken te
verbreden en op te hogen, zoals
Rijkswaterstaat wil. Haar be
sluit volgde op de zeer sterke
lobby van actievoerders, die
zich keerden tegen de aantas
ting van het landschap als ge
volg van de dijkverzwaring.
Over de bezwaren tegen de Be
tuwelijn heeft Maij gezegd dat
er weliswaar overeenstemming
is over de komst van de spoor
lijn, maar dat het laatste woord
over het precieze traject, nog
niet is gezegd. Ze sluit niet uit
dat er hier en daar toch nog een
extra tunnel wordt aangelegd,
om de overlast te beperken.
Maar voordat het kabinet daar
toe besluit, moet er nog heel
wat gebeuren. Heel wat ge
meenten aan de route hebben
ingenieursbureaus in de arm
genomen. Met de dikke rappor
ten die daarvan het resultaat
zijn, krijgen de Nederlandse
Spoorwegen het nog druk. Ook
an onze Haagse redactie
)en Haag - Het ministe:
jkening mee dat ruim
indingsmilitairen naar
en gezonden. De Vere
evraagd of Nederland c
e verwachting is ook dat de
igaan op het eerder gedane 1
erlandse aanbod van ze:
•achtauto's met 200 tot 250
PvdA en WD maak
steravond tijdens een debat
Kamer duidelijk dat Ned
nd militairen moet blijven u
rcden naar Joegoslavië,
oeten het risico durven loj
at Nederlandse militaii
achtoffer worden", aldus
■aa tot het wat aarzeler
DA. D66 wil eerst meer inf
atie over de opdracht van
ilitairen alvorens groen licht
(ven. Groen Links vindt dat
:en dienstplichtigen meer 1
zonden mogen worden.
idA en WD willen dat het 1
irlandse fregat Van Kinsberf
t de Adriatische Zee wordt
ggetrokken als zij niet de 1
egdheid krijgt om elk scl
n te houden. Op dit momi
ren de schepen van de We
:opese Unie slechts wat roi
verder gaan is 'flauweki
d Van Traa. Blaauw (W
,s het daar mee eens.
Iderheid
:t kabinet verwacht op ko:
■mijn helderheid over de ex
iderlandse militairen in Joej
(ADVERTENTIE)
Maij-Weggen
- foto de stem/johan vancï
is het wachten op duidelijk!
over de financiering van del
voor 5,6 miljard gulden inf
boekte spoorlijn.
Intussen zal blijken of
Tweede Kamer het trucje ij
cepteert om extra snel en a
der beroepsmogelijkhei
lijntjes door Nederland te tr
ken. Schreuders van dej
van de Waterstaat is nietp
mistisch: „De geschiede]
rond de dijken moet de mei»
die nu ageren tegen de Betucj
lijn moed geven".
ipWü
Italië is ten einde raad. Werd het
land reeds geteisterd door een
problematische economie,
inmiddels is een nieuw probleem
aan de horizon verschenen:
Amato. De socialist die tot
premier werd benoemd om het
land van de 'ondergang' te
redden, is zelf min of meer in de
goot beland. Amato's reputatie
en zijn kabinet wankelen.
Door Aad Heering
Giuliano Amato's ster is dalende. De
Italiaanse premier, die in juli nog alom
werd geroemd als redder van de natie,
heeft binnen een week drie zware poli
tieke nederlagen geleden. De toekomst
van zijn nog maar elf weken oude re
gering is daardoor plotseling heel on
zeker geworden.
De socialist Amato, een bedachtzaam
ogende intellectueel die bekend staat
als de 'Subtiele Doctor', werd eind
juni begroet als een politicus nieuwe
stijl: zakelijk, beslist, niet betrokken
bij corruptie-affaires en onafhankelijk
van de clans en klieken die tot dan toe
het politieke toneel hadden beheerst.
Aanvankelijk deed Amato zijn faam
gestand. Hij brak met de gevestigde
schema's door op de economische sleu-
telposten geen partijbonzen maar vak
lieden te benoemen en ging met een
voor Italië ongekende voortvarendheid
te werk.
In de hete julimaand voerde hij een
omvangrijke bezuinigingsoperatie
door en wist hij werkgevers en werk
nemers te bewegen tot een centraal
akkoord, waarin een einde werd ge
maakt aan de (inflatiebevorderende)
automatische prijscompensatie.
Er werd een begin gemaakt met de
privatisering van staatsondernemin
gen, terwijl door de invoering van een
nieuwe, stringente anti-maffiawet ook
de criminaliteit met meer succes kan
worden bestreden.
In een maand tijd had Amato meer be
reikt dan de regering-Andreotti in de
twee voorgaande jaren bij elkaar.
Maar na het zomerreces ging het mis.
Op 9 september lanceerde Amato het
voorstel zijn regering een drie jaar du
rende volmacht te geven om 's lands
economie te saneren. Met het oog op
de zware crisis die het land doormaakt
en de notoire traagheid van de Ita
liaanse procedures, was dat verzoek
niet eens onredelijk. Maar het riep wel
een bijna unaniem (en voorspelbaar)
protest op van het parlement, dat niet
akkoord wenste te gaan met zo'n dras
tische beperking van zijn bevoegdhe
den.
'Het voorstel, dat inmiddels langs een
zijdeur is afgevoerd, was Amato's eer
ste grote misrekening. De devaluatie
van de lire was de tweede. De harde
lire was de hoeksteen van het econo
misch' beleid van Amato, die daarom
hemel en aarde heeft bewogen om de
munt voor waardevermindering te be
hoeden.
Pas zondag schikte hij zich in het on
vermijdelijke door akkoord te gaan
met een devaluatie van 7 procent.
Maar in plaats van zijn nederlaag toe
te geven, verklaarde de premier mon
ter op tv, dat de maatregel eigenlijk
een zegen voor Italië was, doordat nu
de export zal stijgen en de rentevoet
weer omlaag kan. „Het gevaar van een
toenemende inflatie valt wel mee", be
toogde Amato, „terwijl de import niet
veel duurder zal worden, omdat die
grotendeels in dollars wordt betaald
en de Amerikaanse munt buiten de
'herschikking' is gebleven". Die laatste
voorspelling is meteen al ontzenuwd,
doordat de koers van de dollar ten op
zichte van de lire maandag met 7,6
procent bleek gestegen. Maar ook zon
der dat is het de Italianen wel duide
lijk, dat Amato nu een maatregel ver
dedigt, die hij eerst te vuur en te
zwaard heeft bestreden. Daarmee is
ook zijn geloofwaardigheid danig aan
getast.
Veel critici hebben verklaard, dat de
devaluatie vergezeld had moeten gaan
van een pakket ingrijpende bezuini
gingen. Inmiddels is bekend geworden,
dat dat ook Amato's bedoeling was ge
weest, maar dat hij is gezwicht vooi
oppositie binnen de ministerraaad:
zijn derde nederlaag.
Het dagblad L'Indipendente brachl
gisteren op de voorpagina een grote
foto van Amato met het ironische on
derschrift: 'Dit is de man die Italië had
moeten redden'. Maar volgens Oli-
vetti-directeur Carlo De Benedetti is
De Italiaanse premier Amato
heeft een aantal fatale politieke
misstappen gemaakt. - foto epa
het niet terecht om hem de schuld van
de huidige problemen te geven. „De
devaluatie is niet het werk van Amato,
maar van de lieden die in de afgelopen
tien jaar het land hebben vernield en
verarmd".
De Benedetti heeft gelijk. Onder pre
miers als Bettino Craxi en Giulio An-
dreotti, heeft Italië tien jaar lang op de
pof geleefd. Partijleiders deelden met
gulle hand banen, uitkeringen en over
heidsopdrachten uit onder hun aan
hang, waardoor ook de corruptie tot
een algemeen verschijnsel werd gehe
ven. In de tussentijd nam het 1
tingstekort toe van 143 miljard
in 1984 tot 229 miljard in 1991,1
terwijl elders in Europa orde op Z^|
werd gesteld in de staatshuishoud#
Italiës politieke kaste heeft daar
een cultuur van de verspilling f
pen, die een man als Amato nietd
kan wegvagen.
Amato's zwaarste beproeving
nog komen, aan het einde va:
maand, bij de presentatie van di
groting voor 1993.
Daarin is voor circa 150 miljard?
den aan bezuinigingen opgen
vooral in tot nu toe 'onaantasfrj
sectoren als volksgezondheid, pe®:
nen enoverheidsbanen. De vraajj
echter, of het hem zal lukken
operatie heelhuids door het parW
te krijgen.
Amato's kabinet steunt op een'
kele kamermeerderheid van slecMj j
zetels (op .een totaal van 630), didj'
de eerste tien weken van zijn prj
schap en bloc heeft gesteund.
werkelijk in het (eigen) vlees ges
moet worden, zullen er ook van
regeringspartijen verwoede pof11
worden ondernomen om de ofl'
gingsmanoeuvre te saboteren.
Als dat gebeurt zal Amato, die a"
keer eerder met aftreden heef'-,
dreigd, ongetwijfeld het bijltje "'1
neergooien. Op dit moment is erf
geen opvolger te vinden, die het"1
zou doen dan hij.
Dat is het grootste probleem va" 1
lië.
MILIEUBEWUST VE
de 00rl°f
land tevoorschijn,
(ver, en Imniërs ge
I ïirh iiSt' 'ran had na het a'
letton stellen dat hetdi
In He rmiter werd gevolgd,
lenin G°lfoo|ïog hield Irar
het rVu ,al 9ewe'd tegen I
De Gf° 9edied- maar dat w
Iran 9an.omen bezorgdheil
van' aaï larer|lang had verk
1 en ine poslim-fundame!
linóen bevoi"derd door c
om in Van president A,i Al
0m aa minder geïsoleerd
lUit Ho H6ljn9 van de Iraansi
Ftarian- ben van lran blijkt
beainril9111 9aat diplomatiek
de DraJt-Ln van de 'raanse
{Vooral h ?let laten 2ien df
Zich fin 6 iaatste t9d is he
tenUhnri,machtspositie te v
ten Rn? _,-van de voorm£
van nnrlenb'en duiken voo
Iraa Cl8aire ke™is en we
j menf? ct™P.s''m-fundamenl
Iran heeft'm BoSnië'
[Óe Iranr weer de toorn
leisch Mrs zijn stap voor F
dent Hik,- n°9 steeds uit
lieve dan vn op de knieën;
