Wapenstilstand in Mozambique
Verdrag chemische wapens rond
Balkan-conflict weerspiegelt Duits verleden
de klas
deklas
in de klas
kkoord gaat in als 65 landen het verdrag ondertekenen
INICRUiSE
E: 199.-
12,8% belastingvrij rendement is mogelijk
6 Geweld toegestaan voor
inspecteren van kampen'
BUITENLAND
eKlas
iiiruun
SPAAR
BUITENLAND KORT
Sarinic nieuwe premier Kroatië
''Rusland op rand sociale explosie'
Iran ontkent zenden troepen Irak
'Irak had VS-fabriek voor kernwapens'
Politie Algiers bestormt moskee
Vrees voor burgeroorlog Togo
Minister Van den Broek:
ESTEM
ZATERDAG 8 AUGUSTUS 1992
onze redactie buitenland
me - In Mozambique moet de
igeroorlog vanaf 1 oktober zijn
belopen. De Mofambiquaanse re-
- en de verzetsorganisatie Re-
iiino (Mofambiquaans Nationaal
luizet) zijn gisteren in Rome over
gekomen dat op die datum een
.(initief staakt-het-vuren moet
tan.
akkoord volgt na twee dagen du-
'•ff
[lenève (ap/anp) - De Ge-
«fse ontwapeningsconfe-
entie heeft gisteren na 24
jar van onderhandelen de
initieve versie van een
erdrag over een verbod
ontwikkeling, de
roduktie, het bezit en het
ebruik van chemische
•apens gerealiseerd.
ge Hoeft van Holland-Harwich
odatie mei douche/toilet
aan boord: 2x ontbijt en lx diner
(e) in Cambridge
rs per luxe touringcar
gelijkheden:
18. Oktober: 15, 28.
r persoon:
nenhut 199,-
nenhut f 249,-*
\-persoons hutf 110,-
a-800
hema: Den Bosch - Breda - Bergen op Zoom
ur - Roosendaal - Tilburg.
A-825
hema:
- Nijmegen - Oss - Veghel - Wijchen.
htingen en reserveringen:
rbedrijf Van Dongen. Tel. 08865-9850
R-reisburo, reizen verkopende bank
Line Hoek van I
rwlch
op uw vakantie-adres te be-
krant tijdens het hoogseizoen
Ike morgen gratis af halen bij
w vertrek toezenden aan het
nensysteem dan zullen wij de
U kunt ze eveneens afhalen,
ropa kost 4.- per dag extra.
erre van foutloos. De kranten
aansprakelijk worden gesteld
van het vakantieadres kunnen
tot 16.00 uur, 076-236472.
Hieronder niets invullen
BijkAgtsch..
Straatcode..
Reden:
-
Verzendwijze:
Vak.geb.
Portik:
bonnen verzonden
Toezending van:
t/m
d.o..
m.d..
rende besprekingen tussen de Mojam-
biquaanse president Joaquim Chissano
en de rebellenleider Afonso Dhlakama.
De ontmoeting tussen de president en
de rebellenleider moest een doorbraak
bewerkstelligen in een van de meest
bloedige burgeroorlogen van Afrika,
die zestien jaar geleden begon en aan
ruim een miljoen mensen het leven
heeft gekost.
Aan het begin van de persoonlijke be
spreking stelde Chissano dat hij Dhla
kama wilde bewegen tot een wapenstil
stand. De regering en Renamo onder
handelen al twee jaar, maar akkoorden
hebben tot nu toe geen stand gehouden.
De jongste overeenkomst is onderte
kend in aanwezigheid van de Zimbab
waanse president Robert Mugabe, de
architect van de drie dagen durende
onderhandelingen in Rome, waarbij de
vertegenwoordigers van de strijdende
partijen elkaar voor het eerst ontmoe
ten.
Beide partijen hebben verklaard 'inter
nationale controle op het staakt-het-
vuren en op het komende verkiezings
proces toe te staan, vooral wanneer die
afkomstig is van de Verenigde Naties'.
Chissano en Dhlakama zegden even
eens toe 'alles in het werk te stellen om
zo snel mogelijk tot vrede te komen en
hiervoor alle garanties te bieden, opdat
binnen afzienbare tijd een democra
tisch Mozambique zal kunnen ont
staan'.
is het einde van de onder-
-Jelingen, nu is het nog een
«tie van procedures", aldus
en Amerikaanse onderhande
lt. Het akkoord zal ingaan
anneer ten minste 65 landen
at verdrag tekenen. Volgens de
erdragstekst moeten alle che-
lische wapens binnen 10 jaar
tde arsenalen van de onderte-
landen worden verwij-
ad.
edenktijd
Wanden kunnen hun instemm-
lingmet het akkoord laten blij-
m als de commissie over che-
lische wapens 26 augustus bij-
inkomt om de uitkomsten van
gesprekken aan de Algemene
rgadering van de Verenigde
(aties mee te delen. Landen die
anger bedenktijd nodig hebben
urnen het akkoord tekenen tij-
enseen ceremonie in Parijs aan
et eind van dit jaar of begin
jaar. Daarna zullen de
rganisatoren van de conferentie
die aarzelen proberen te
toch mee te doen.
juni werd Den Haag door de
ntwapeningsconferentie aange-
eezen als vestigingsplaats van
e toekomstige 'Organisation for
Prohibition of Chemical
ions' (OPCW), die zal moe-
in toezien op de naleving van
(takkoord.
ijftien landen - de VS, Austra-'
e, Canada, Japan, Zuid-Korea,
inie, Groot-Brittannië,
ije, Chili, Finland, Italie,
ederland, Polen, Roemenië en
wden - stemden eerder deze
mar al in met het compromis,
at onder leiding van de Duitse
nbassadeur Adolf Ritter Von
'agner, voorzitter van de com-
issie voor chemische wapens,
iel zo tevreden
akele ontwikkelingslanden en
lis deze 15 landen hebben ech-
t nadien laten weten met som-
ige clausules toch niet zo te-
n te zijn. „Het is nu ja of
!e", zei de Amerikaanse diplo
mat De landen moeten het ver-
ag nu zo accepteren als het is,
j kunnen niet meer om veran-
anngen vragen.
e Amerikaan voorspelde dat
ashington in zal stemmen met
fi verdrag, hoewel enkele
Hffldementen die gisteren zijn
(gevoegd 'enige pijn zullen
Mi'. Hij zei niet welke amen-
®enten voor de VS pijnlijk
4 belangrijkste onderdeel van
il verdrag is het verificatiesys-
wi, dat door het Westen het
anmum genoemd wordt om ze-
te zijn dat een land niet in
!t geheim chemische wapens
"produceren.
belangrijke zorg voor de
«P van 14 landen is de angst
een staat op oneigenlijke
'jze van de 'verrassingsinspec-
(challenge inspections) ge-
®k kan maken om de chemi-
industrie van een rivalise-
a 'and tijdelijk lam te leggen
mn dingen te weten te komen
Wel toegestaan zijn, maar die
betreffende land nog niet
de grote klok wil hangen.
wdwijnen
i.^1® dat een land niet zon-
meer het recht krijgt tot een
7smgsinspectie, maar dat
aalt eerst door de uitvoe-
raa4 van het verdrag
in J®e'oetst- Westerse landen
bang dat een dergelijke
'anger dan vijf dagen zal
i - onder het huidige voor-
»ra?®en 'anden vijf dagen
ia?.! mfpectie een aankondi-
aat",?n !?nden daardoor in
is*,, z^n sP°ren van che
apens te laten verdwij-
lelfi"1!11086 regering ver-
L/te de overeenstemming
K^oudvan het chemisch
f^tetenLnXezatn™6116
Door Frans Wijnands
Bonn - Nooit eerder sinds
het einde van de Tweede
Wereldoorlog is Duitsland
zó sterk met het eigen his
torische verleden gecon
fronteerd geweest als in de
huidige fase van het Bal-
kan-conflict.
Concentratiekampen. Dat
woord heeft in de heet-zomerse
Bondsrepubliek herinneringen
opgeroepen aan het niet eens
zo verre verleden, toen de na
zi's in hun eigen concentratie
kampen massaal dood en ver
derf zaaiden. De roep om in
ternationaal militair ingrijpen
tegen de Serviërs wordt in
Duitsland luider; zelfs in so
cialistische SPD-kringen, waar
tot nu toe hardnekkig een pa
cifisme wordt gepredikt, waar
bij het volgens de socialisten
zelfs aanvechtbaar is dat
Duitse militairen met een
blauwe VN-helm als vrijbrief
ingezet worden in semi-huma-
nitaire acties als die van de
maritieme controle-eenheid in
de Adriatische Zee.
Gisteren heeft de SPD-bonds-
dagafgevaardigde Von Bülow
openlijk verklaard dat het tijd
wordt dat de Servische artille
rie-eenheden en scherpschut
ters in de heuvels rond Sara
jevo door internationale lucht
aanvallen worden uitgescha
keld. Dat idee werd dagen ge
leden al hartstochtelijk bepleit
door leden van de CDU/CSU-
bondsdagfractie. Duitse troe
pen zouden zich aan zo'n mul
tinationale strijdmacht niet
mogen onttrekken, ménen deze
parlementariërs.
De regering in Bonn denkt
daar wél en niet anders over.
Nadat minister Klaus Kinkel
(FDP) van buitenlandse zaken
eerder deze week al had gezegd
dat het volstrekt uitgesloten is
dat Duitse wapens aan Bosnië
geleverd worden, heeft gisteren
zijn collega van defensie, Fol-
ker Rühe (CDU), onverbloemd
gereageerd op een uitlating
van VN-secretaris-generaal
Boutros-Ghali. Die liet weten
dat hij deelname van Duitse
militairen aan een VN-inter-
ventiemacht zou begroeten.
„Maar dat staat absoluut niet
ter discussie", reageerde mi
nister Rühe gisteren. „Duits
land is niet klaar of bereid om
op afroep militairen te leveren
als er ergens in de wereld con
flicten zijn."Vertaald betekent
dat dualistisch denken: 'we
willen als Duitse regeringscoa
litie in de toekomst volwaardig
militair meedoen in VN-ver-
band, maar niet nü, uitgere
kend in Joegoslavië'.
Beter kan de tweeslachtigheid
Een Duitse vrijwilliger van het Rode Kruis draagt een zieke moslim-vrouw naar de trein. Samen met nog 25 00 anderen
verlaat zij Bosnië-Hercegovina voor een opvangcentrum in Duitsland. - foto epa
en weifelachtigheid van de
Duitse politiek op dit terrein
nauwelijks worden aange
toond. De regering in Bonn wil
nadrukkelijk ook aan andere
dan puur humanitaire acties
gaan meewerken, per geval
met instemming van de bonds
dag. De Bondsrepubliek is als
loyale NAVO-partner ook tot
het een en ander verplicht,
maar kan zich - beroepend op
de grondwet - tot nu toe ont
trekken aan gevechtsdeelname
en zich beperken tot allerlei lo
gistieke bijdragen. De SPD
voelt niets voor gevechtsacties
en is dan ook niet van plan aan
een daarvoor noodzakelijke
grondwetswijziging mee te
werken.
Nog niet, want ook in socialis
tische kringen kan niet veel
langer ontkend worden dat
Duitsland een andere rol zal
moeten gaan spelen op het
Europese en wereldtoneel. Dat
blijkt ook uit de openlijke, zij
het zeer terughoudende discus
sie in de Bondsrepubliek over
een Duitse zetel in de Veilig
heidsraad van de VN.
Toch lijkt het alsof Duitsland
zélf nog het meest huivert voor
zo'n leidinggevende rol. Ter
wijl de Duitsers normaal toch
geen gebrek aan zelfverzekerd
heid toegedicht kan worden,
komt het land slechts aarze
lend uit de coulissen om einde
lijk een van de hoofdrollen op
het toneel te gaan spelen. De
onvermijdelijk grotere daad
werkelijke betrokkenheid bij
veranderende situaties binnen
en buiten Europa kan niet tot
humanitaire, culturele, finan
ciële en economische aspecten
beperkt blijven.
Dat Duitse deelname uitgere
kend op de Balkan verlangd
zou kunnen worden, dat maakt
de discussie alleen maar moei
lijker. Karsten Voigt, de bui
tenlandspecialist van de SPD-
fractie in de bondsdag, vat het
herhaaldelijk zo samen: Duits
land moet zich bewust zijn van
zijn verleden op de Balkan, en
daarom is uitgerekend die re
gio de allerslechtste plaats
voor een militaire première
van Duitsers, zelfs in interna
tionaal verband.
Duitsland is zich dat verleden
bewust. Vandaar ook dat in
een soort van intuïtieve 'Wie-
dergutmachung' de Duitsers
voorbeeldige humanitaire hulp
verlenen. Treinen vol, meer
dan tienduizend vluchtelingen,
zijn en worden in deze weken
uit het oorlogsgebied gehaald.
Op het ministerie voor jonge-
renzaken in Bonn heeft minis
ter Angela Merckl gisteren een
interdepartementale werk
groep bijeengeroepen om de
evacuatie van de kinderen uit
Sarajevo voor te bereiden, zo
dra die organisatie organisato
risch en onder bescherming
van de VN mogelijk wordt.
Waar Duitsland militair aar
zelt, popelt het tegelijk om
Servië met andermans harde
hand terecht te wijzen en om
een einde te maken aan de el
lende binnen en buiten de con
centratiekampen op de Balkan.
Heel weinig rente waarvan ook nog een deel naar de fiscus gaat,
behoort met KoersPlan tot de verleden tijd. De tijden zijn veranderd. En
daarbij hoort ook een moderne spaarformule. Als wij u zeggen dat 12,8%
(over de spaarperiode t/m 1991) belastingvrij netto rendement nu geen
droom meer is maar werkelijkheid, bent u dan niet gelijk over uw slaap heen?
KoersPlan is een unieke spaarformule. Vanaf f 50,- per maand
koerst u al af op een hoger rendement dan bij anderen. Waarom dat zo is?.
We geven u 4 goede redenen: de lage kosten van Spaarbeleg, de unieke spaar
formule, het enorme vermogen dat AEGON belegt en de uitgebalanceerde
samenstelling van het aandelenpakket.
Belastingvrij. Omdat u met KoersPlan gedurende een vaste periode
regelmatig inlegt is de opbrengst na die periode belastingvrij tot maximaal
f 220.000,-. Over b.v. 15 jaar, zou f 100,- per maand bij een rendement van
12%, maar liefst f 47.600,- opbrengen. Dit eindbedrag is hoger dan bij
anderen. Legt u ze maar eens naast elkaar en laat de cijfers spreken.
Wie mee wil profiteren van deze mogelijkheid vult snel de bon
in of belt 03402-37322*. Uw verzekeringsadviseur kan u natuurlijk ook
informeren.
SPAARBELEG, 100% DOCHTER VAN ^EGON
j Stuur mij, vrijblijvend, meer informatie over KoersPlan. BRA92441
l
Naam:m/v
f Adres:.*.
I
Postcode:
Plaats:
In een envelop zonder postzegel zenden aan: BELEG
I Spaarbeleg N.V. t.a.v. Karin Le Gud, >_iL
Antwoordnummer 7012, 3430 VM Nieuwegein.
Doordeweeks van 08,00 uur tor 21.00 uur, 's xarcrdajf.s van 09.00 uur tot 13.00 uur.
Zagreb - De Kroatische president Tudjman heeft enkele dagen
na zijn verkiezingsoverwinning Hrvoje Sarinic opgedragen een
nieuwe regering te formeren. Sarinic was tot vrijdag chef van
de presidentiële kanselarij. Hij krijgt tot 12 augustus de tijd
een nieuw regeringsploeg samen te stellen. Hij volgt dan de
huidige premier Franjo Greguric op.
Londen - Rusland bevindt
zich 'op de rand' van een so
ciale explosie, die de regering
omver kan werpen en leiden
tot een fascistische dictatuur.
Dit heeft de vroegere Sovjet
president Michail Gorbatsjov
(zie foto) gisteren gezegd in
een vraaggesprek met BBC-
tv.
Door de chaotische economi
sche situatie kan deze omver
werping al snel plaatsvinden
en daaruit kan alleen maar
dictatuur voortkomen. „De
route naar het fascisme zal
beginnen door een sociale ex
plosie, veroorzaakt door de
verarming van de bevolking."
Teheran - De Iraanse ambassadeur bij de Verenigde Naties
Kamal Kharazi heeft 'categorisch' een Iraakse beschuldiging
tegengesproken dat Iran 4.000 man troepen heeft gezonden
paar de moerassen in Zuid-Irak om daar 'sabotage-acties' uit
te voeren. Dat heeft het Iraanse persbureau IRNA vrijdag ge
meld.
VN-ambassadeur Kharazi deelde de ontkenning donderdag
nacht mee aan de secretaris-generaal van de VN, Boutros Bou
tros Ghali, meldde IRNA. In het gesprek bracht Kharazi de se
cretaris-generaal ook een boodschap over van minister van
buitenlandse zaken Ali Akbar Velayati over de toestand in
Bosnië-Hercegovina.
Los Angeles - De VS vermoedden in 1989 dat een fabriek van
hardmetalen werktuigen, die voor Irak werd gebouwd door een
Amerikaans bedrijf was bestemd voor Iraks kernwapenpro
gramma. Het ministerie van handel blokkeerde wel de export
van een hoofdonderdeel van de fabriek, omdat dit voldoende
geavanceerd was om onderdelen van raketten en nucleaire on
derdelen te maken. Het hield echter niet de levering van andere
essentiële onderdelen tegen, is vrijdag gemeld door de Los An
geles Times.
Het resultaat was dat de VN-inspecteurs na de Golfoorlog een
fabriek van hardmetalen werktuigen ontdekten als onderdeel
van Iraks voornaamste kernwapencomplex bij Baghdad, die
vrijwel compleet was en in staat was om militaire zowel als ge
wone produkten te vervaardigen. De fabriek werd door de in
specteurs opgeblazen, aldus het blad, dat putte uit VN-docu-
menten.
Algiers - Meer dan vijftig gewapende politiemannen hebben
vrijdag de bekende Es-Sunna moskee in de hoofdstad Algiers
bestormd en daarna ongeveer honderd vermeende aanhangers
van het verboden Islamitische Reddingsfront (FIS) gearres
teerd. Volgens ooggetuigen werden ook zo'n drieduizend men
sen die naar de straten rond de moskee kwamen, met waar-
„schuwingsschQtep .verjaagd-
De honderden mensen in de moskee moesten door een haag van
politie de moskee verlaten. Tientallen gelovigen werden tegen
de muur gezet voor controle van identiteitskaartjes en onge
veer 100, aldus ooggetuigen, gearresteerd. Op 30 juli werd een
politie-agent bij de moskee beschoten. Hij overleed later.
Sindsdien zijn FIS-aanhangers begonnen barricaden in deze
wijk op te werpen. ,3is
Abidjan - De buurlanden van het Westafrikaanse Togo maken
zich steeds meer zorgen over de politieke onrust in het land. Ze
vrezen dat die zal omslaan in een bloedige burgeroorlog zoals
in Liberia. Staatshoofden van Burkina Faso, Mali, Gabon en
Benin praten met Togo's president Gnassingbe Eyadema in een
poging te bemiddelen.
Politieke moorden, bomaanslagen en brandstichting zijn in
Togo aan de orde van de dag. De toestand is de laatste weken
verslechterd na de moord op Tavio Amorin van de oppositie,
nadat in mei al een aanslag was gepleegd op de vooraan
staande oppositieleider Gilchrist Olympio.
VERVOLG VAN VOORPAGINA
De VN zouden een gevaarlijk
precedent kunnen scheppen in
dien ze machtigen tot buiten
lands ingrijpen in een 'binnen
landse oorlog'. Een land als Rus
land, dat zelf ook nog gecon
fronteerd zou kunnen worden
met binnenlandse gewapende
strijd, zou daarmee het recht van
het centrale gezag in Moskou om
op te treden, op de helling zet
ten.
Ook een voorgestelde VN-reso-
lutietekst die enkel de aanvoer
van voedsel en medicijnen naar
Bosnië 'met alle mogelijke mid
delen' wil veiligstellen, wordt
door veel diplomaten bij de VN
in New York als een riskante
stap gezien, welke kan escaleren
tot een omvangrijke internatio
nale oorlog onder VN-vlag.
Afschuw
Minister Van den Broek (Buiten
landse Zaken) vindt -net als
Bush - dat eventueel geweld zich
zou moeten richten op bescher
ming van hulpkonvooien.
Van den Broek beklemtoonde
dat voor militaire bescherming
van humanitaire hulpleveringen
het huidige mandaat van de Ver
enigde Naties moet worden uit
gebreid.
Hij sprak tevens zijn afschuw uit
over de beelden die op de televi
sie te zien zijn geweest van Ser
vische kampen waarin gevange
nen, zichtbaar vel over been, zijn
ondergebracht. De minister wil
dat internationale waarnemers
onmiddellijk toegang tot de
kampen moeten krijgen en ook
hierbij sluit Van den Broek het
gebruik van geweld niet uit,
mochten de Servische strijdgroe
pen grondige inspectie blijven
weigeren.
Memo
1
Gisteren werd bekend dat VN*r
soldaten vorige maand machte
loos hebben toegekeken hoe Ser
viërs in Bosnië-Hercegovina is*
lamitische gevangenen bijeen-
dreven om hen af te voeren naar
'concentratiekampen'. Dat staat
in een pas gisteren uitgelekte
VN-memo.
Daarin wordt vastgesteld dat de
behandeling van moslims en an
dere minderheden in de kampen
'wreed moet zijn, met geregelde
afranselingen, onthouding van
eten en water, slecht onderdak'.
De waarnemers zeggen dat ze
niets hebben kunnen doen om
dat zij geen mandaat van de VN-i
Veiligheidsraad hebben om in te
grijpen in concentratiekampen,,.
De Veiligheidsraad, het enige
VN-lichaam dat politieke of lïil-
litaire opdracht zou kunnen ge
ven om de kampen te openen!
was niet van het memo op de
hoogte. Volgens de Russische
VN-ambassadeur in New York,
Joeli Vorontsov, is de raad noöft
iets gezegd over detentiekampén
en martelingen.
De VN-bevelhebbers in Bosnië,
maar ook het Hoge Commissa
riaat voor de Vluchtelingen
(UNHCR), hebben er blijkbaar
voor gekozen het memo niet
naar New York door te sturen.
Wel werden de waarnemingen
doorgespeeld aan het Rode
Kruis, in de hoop dat die organi
satie de 'dodenkampen' zou kun
nen onderzoeken.
