'Militaire ingreep legitiem'
Voortbestaan van Tsjechoslowakije onzeker
's Werelds
langste
surf-plank
circus sarrasan110-14 juni
ït tot
unt
Coalitie steunt pleidooi Lubbers voor militaire interventie tegen Servië
Fokker heeft alternatief in Canada
Miljoenen witgewassen
via Nederlandse banken
Toch smartegeld voor
nabestaanden busramp
F1
COMBI deLMQliano
WW SÈK
Itematief voor
tere RW61'
5T venvacht
oei toerisme
I Haag - Het Nederlands Bu-
I voor Toerisme verwacht dat
jaar meer toeristen uit bin-
I en buitenland voor een va-
iie in Nederland zullen kie-
|De groei wordt geraamd op
a vier procent. Het NBT ba-
J zich bij zijn voorspelling
Ier meer op het uitstekend
lopen voorseizoen.
[BINNENLAND - A3
ZEELAND-A4
in 't Schip
ad met Genua
ritse pers
fckapitteld
Merijntje
jjttigen (12) bekent
^aanrandingen
«notie Eagles,
'?a kampioen
ap moorden in
ette gebieden'
Consternatie op
milieutop Rio
na verkrachting
Zesde Grand Slam-titel Seles
Morgenavond PREMIÈRE 19.30 uur
I
eken. De extra
re doosje. En op
|ichtjes."
leuk maar we
bdukt instoppen
Ize voornaamste
I en Fruit-tella,
nieuwe snoep
maken. En je
Jonden. Zo kwa-
fe snoepjes in fr-
pde kleuren als
losje, meent Ko
pingen los in een
|et. Dummy was
eering een door-
|n verspreidt het
i maar na, dat is
kaar elke dag op
|e plaats ziet: op
te danken aan
fidende reclame-
er omheen trof
I er geen produkt
|reclame. „Of er
zijn, zoals bij
|noem maar iets.
nijn probleem is
leen extra toege-
Jworden besteld.
|t, begint die pop
ad ook in de su-
Iedereen erom-
|chudden. Dat is
nick hebt. Maar
kei het risico een
Vdt het poppetje'
zakte het succes
t en dan moet je
■je komen nu met
ss Dummy. En er
1 daarop de ge
ne Dummy's nog
I familiezak komt
pet verwennen van
ns zijn waanzin-
n. De wine-gums
smaken. Dat is li
kken van je naam
I Varianten op be-
ieel veel zaken zo.
I alles is uitgetest,
(beperkt, ook voor
pjes betreft."
ikten hebt onder
luw blijven aan de
lis dat dan klein,
I de kleur. En als
Hukt maakt dan is
karin we al zitten:
- li %'j
i - fruit teUai!
ui Tt- ■-*
beden hout. Tarwe
bndstoffen vormen
Cs men nu mee aan
Pp langere termijn
«als vervanger van
In Gent hoopt van
In volop te profite-
lde Suiker Unie in
I aankoop van zes-
lij SU overbodigis
fabriek in Sas.
lijk geheimzinnig
hij op het nieuwe
n. Uit bijzinnen
oor forse investe-
i moeder Ferruzzi.
i moeten de doch-
:en om de nodige
de wacht te sle-
400 miljoen DM in
itsland betekende
treep door enkele
4unen.
isch. Sterke posi-
nologie, financiële
wikkeling (waar-
and zes mensen in
ias van Gent tot
rvoor de Italianen
ende arbeidsethos
Nunen trots. „Op
s hadden we vo-
Van al die proble-
de ziektewet be-
Fotosnelservice uit eigen
Foto- en videocamera verkoop
voor portretten en reportages
Vrijstraat 5
4524 CE Sluis
Tal. 01178-1238
Burchstraat 4
4501 BJ Oostburg
tal. 01170-52867
DE STEM
- Een oostwest-verbinding
baatweg/Langeweg verdient
jorkeur boven een verbete-
|van de weg Terhole-Temeu-
6W61. Dat is de mening van
fewestelijke raad voor Zee-
f van het Landbouwschap,
lens de raad is de omvor-
gvan het traject Hulst-Axel-
leuzen tot autoweg veel min-
Jngrijpend.
f ZEELAND- A4
jterdam - Na Aron Winter
po Roma) dreigt Ajax in
fe tijd nog een speler aan een
laanse club te verliezen. John
Ft Schip is zelf al rond met
|ua. Deze week zal een Am-
(Jamse bestuursdelegatie
Genua afreizen om de
jsier van de 28-jarige aanval-
rcmd te maken.
E SPORT -B1
DEZE KRANT:
VANDAAG 2 KATERNEN
Extra op dinsdag A2
oinnen buitenland A3
«eland A4 A5 A6
A7
sPQrt deel B
Slurfplank
Van onze correspondent
Stevo Akkerman
Praag - De winnaars van de
verkiezingen in Tsjechoslo
wakije beginnen vandaag
met onderhandelingen die
beslissend zullen zijn voor
het voortbestaan van de ge
zamenlijke staat van Tsje
chen en Slowaken.
Formateur Vaclav Klaus, lijst
trekker van de Democratische
Burgerpartij (ODS) moet zien tot
overeenstemming te komen met
Vladimir Merciar, aanvoerder
van de Beweging voor een De
mocratisch Slowakije (HZDS).
Hun posities liggen zover uit
elkaar dat menigeen in Tsjecho
slowakije betwijfelt of een ak
koord haalbaar is. Daardoor
staat ook de herverkiezing van
president Vaclav Havel op losse
schroeven.
Klaus, de architect van de radi
cale economische hervormingen
in Tsjechoslowakije, zei gisteren
aan te zullen sturen op een 're
delijke federatie'. Bij de vorming
van een federale regering, waar
voor hij afhankelijk is van de
steun van Merciar, staan 'demo
cratie en voortzetting van de
economische hervormingen' bui
ten discussie, aldus Klaus. Als
hij het daarover niet eens kan
worden met Merciar, dan moe
ten de Tsjechen en Slowaken 'zo
snel mogelijk en op beschaafde
wijze uit elkaar gaan'.
Merciar heeft niet direct gerea
geerd op de voorwaarden van
Klaus, maar aangekondigd dat
zijn partij haar beloftes waar zal
maken. „Wij zullen onze eigen
Slowaakse grondwet aannemen,
waardoor de federale grondwet
automatisch komt te vervallen.
Daarna zullen onze burgers via
een referendum beslissen of ze,
wel of niet in een of ander
staatsverband met de Tsjechen
willen samenleven". De HZDS
heeft steeds gepleit voor een
confederatie, op grond van een
verdrag tussen twee onafhanke
lijke staten.
Op een persconferentie in Bra
tislava eiste Merciar alvast de
onmiddellijke afschaffing van de
federale Tsjechoslowaakse radio
en televisie en keerde hij zich te
gen een herverkiezing van Va
clav Havel als president. „De
kansen op een tweede termijn
voor Havel zijn minimaal", al
dus Merciar. Hij verwijt de pre
sident 'inmenging in de verkie
zingscampagne', omdat Havel
zijn burgers de afgelopen weken
heeft opgeroepen niet op 'natio
nalisten en populisten' te stem
men.
De HZDS is inderdaad in staat
de herverkiezing van Havel te
iden - De Anglicaanse Kerk
Jde Britse Pers Klachtencom-
Bie hebben gisteren hun ver-
peling uitgesproken over de
pier waarop de media zich
"len geworpen op de huwe-
iproblemen van prins Char-
[en Lady Diana. De kranten
ben blijk gegeven van een
jger naar roddel en zich
feamteloos geworpen op het
fé-leven van het prinselijk
Jr, aldus de kritiek.
|IE EXTRA OP DINSDAG-A2
icht - Een twaalfjarige jon-
f uit Utrecht heeft zondag ze-
aanrandingen bekend. Dit
||'t de politie gisteravond mee
bid. Hij was zaterdag aan
binden na het aanranden van
elfjarig meisje. Tijdens het
i ip volgend politieonderzoek
hij betrapt met een zeven-
la jneisje.
laag - Go Ahead Eagles
.'eerde naar de eredivisie
pk de tweede wedstrijd te-
l Den Haag te winnen.
.ona werd Spaans kam-
doordat Real Madrid op
j iatste speeldag in de fout
SPORT - B2
-alem - De Palestijnen in de
'te gebieden moeten stoppen
het vermoorden van poli-
_A,e tegenstanders of ver-
li nde collaborateurs met Is-
Dat vinden de PLO en de
iamentalistische moslimbe-
11 Jing Harnas. Zij hebben hier-
I gisteren een gezamenlijke
Jt 'oep aan hun volksgenoten in
I bezette gebieden gedaan.
ZIE PAGINA -A3
Afgelopen zondag was op
het water van recreatiepark
De Brabantse Biesbosch in
Hank de langste surf-plank
ter wereld te bewonderen. De
plank meet 16.3 meter en
weegt 170 kilo.
De negen-master, waarop
eventueel plaats is voor 18
zeilen, is een puur Hollands
produkt. Joop Nederpelt uit
Rijswijk slaagde er na meer
dan twee jaar werken in om
deze surf-plank uit één stuk
van een optimale constructie
te voorzien. Hij staat er mee
vermeld in het Guinness-book
of Records.
De 9-koppige bemanning van
de gigantische surf-plank was
op uitnodiging van de Hankse
surfclub naar de voormalige
Kurenpolder gekomen om en
kele demonstraties te verzor
gen. Daar komt aan voorbe
reiding overigens nogal wat
bij kijken. De Rijksdienst
voor het Wegverkeer staat na
melijk slechts voertuigen van
maximaal 18 meter lengte toe
op de weg. Trekker plus trai
ler van de surf-karavaan zijn
echter veel langer, zodat er
steeds speciale vergunningen
en ontheffingen nodig zijn om
de plank te mogen vervoeren.
Van onze redactie binnenland
Amsterdam - Fokker heeft
vanaf het begin op meer dan
één paard gewed bij het zoe
ken van een samenwerkings
partner. Mocht de samenwer
king met Deutsche Aerospace
(Dasa) toch niet doorgaan,
dan ligt er bij Fokker een
uitgewerkt alternatief draai
boek klaar waarbij de pro-
duktie van rompen en staart -
delen voor de Fokker 70 niet
in Duitsland maar bij Bom
bardier in Canada wordt on
dergebracht, zo wordt beves
tigd door betrouwbare krin
gen in de luchtvaartwereld.
Fokker werkt nu al met de Ca
nadezen samen via Bombardier-
dochterondememing Shorts in
Noord-Ierland dat de vleugels
bouwt voor de Fokker 100.
Dat commissaris Frans Swart-
touw de directie in een brief ver
wijt geen alternatieven achter de
hand te hebben voor samenwer
king met de Duitsers, komt
doordat de Raad van Bestuur
van Fokker de commissarissen
niet heeft gekend in de uitge
werkte uitwijkmogelijkheid. De
raad van commissarissen verga
derde zaterdag met de raad van
bestuur over .alle verwikkelingen
rond de samenwerkingsgesprek-
ken tussén Fokker en Dasa.
Swarttouw is daar op de hoogte
gesteld van het Bombardier-sce
nario en heeft zijn verwijten in
getrokken. In een officieel pers
bericht laat Fokker weten dat
Swarttouw heeft gesteld dat zijn
brief 'achterhaald' is en dat de
raad van commissarissen una
niem achter het beleid van de
raad van bestuur staat.
Er zijn zaterdag harde noten ge
kraakt tussen de directie en de
commissarissen. Met name
Swarttouw stelt dat Fokker de
aandelenemissie van 500 miljoen
gulden ten behoeve van de ont
wikkeling van de Fokker 70 eind
vorig jaar gewoon had moeten
laten doorgaan. De emissie is
opgeschort om Dasa in de gele
genheid te stellen deze eventueel
over te nemen.
Swarttouw verwoordde daarmee
de mening zoals die binnen Fok
ker leeft in het tweede en derde
echelon, namelijk dat Fokker de
Duitsers niet nodig heeft voor de
ontwikkeling van de verlengde
en de verkorte versie van de suc
cesvolle Fokker 100. Met deze
drie typen straalvliegtuigen kan
Fokker het tot in de volgende
eeuw uitzingen, meent hij.
Bovendien zou Fokker met het
verkopen van 51 procent van de
aandelen aan Deutsche Aeros
pace per definitie een slechte
prijs maken voor die aandelen.
Beter zou het zijn indien Fokker
zich in een keer heleméél op de
markt aanbiedt aan gegadigden
die dan tegen elkaar moeten op
bieden.
Fokker huldigt het standpunt
dat indien zij niet tot een verge
lijk komt met Deutsche Aeros-
Swarttouw
pace, dit Duitse bedijf niet kan
deelnemen in een nieuw vlieg
tuigprogramma van Fokker om
dat de Duitsers dan waarschijn
lijk hun plan doorzetten om te
komen met een eigen, concurre
rend straalvliegtuig.
Probleem voor Fokker in geval
van samenwerking met Bombar
dier zijn de hoge bijkomende
kosten voor het transport van de
rompdelen over zee of door de
lucht van Canada naar Schiphol.
Daar staat echter tegenover dat
het loonniveau en dus de pro-
duktiekosten in Canada aan
zienlijk lager zijn dan in Duits
land. Per saldo zouden Canadeze
rompen zelfs goedkoper zijn dan
in Duitsland gebouwde rompen.
Volgens minister Andriessen van
economische zaken is de mate
waarin Fokker in Nederland
vliegtuigen ontwikkelt en as
sembleert of slechts de kruimels
mag opruimen bij het bouwen
van vliegtuigen bepalend voor
de beoordeling door de overheid
over de plannen tot internatio
nale samenwerking van Fokker.
„Fokker moet een zelfschep-
pende vliegtuigondernemer zijn.
Er werken in Nederland vijftien
duizend mensen bij Fokker. Je
mag best een paar componenten
elders laten uitvoeren. Maar het
moet toch zo zijn dat de vliegtui
gen hier geassembleerd worden
en voor een groot deel in ons
land ontwikkeld worden", aldus
Andriessen voor de Avro-radio.
Andriessen verklaarde zorgen te
hebben over de mogelijkheden
voor Fokker om als zelfstandige
Nederlandse onderneming door
te gaan. „Je moet erkennen dat
er eigenlijk geen alternatief is.
Nederland is een klein land
waar nauwelijks behoefte be
staat voor het soort vliegtuigen
wat Fokker maakt. In dat geval
moet je realistisch zijn en kun je
beter in internationaal verband
opereren."
Rio de Janeiro - De ver
krachting van een meisje
door een internationaal be
kend opperhoofd van een
Braziliaanse indianenstam
heeft gisteren voor grote
consternatie gezorgd op de
alternatieve milieutop Glo
bal Forum in Rio de Janei
ro.
De 37-jarige Paulinho Paia-
kan heeft een 18-jarig
meisje verkracht, gefolterd
en gepoogd te vermoorden.
Paiakan is drager van de
milieuprijs 'Global 500' van
de VN en geldt internatio
naal als symboolfiguur voor
de indiaanse levenswijze en
verbondenheid met de na
tuur.
Als zodanig is hij geëerd
door ex-president Jimmy
Carter van de VS en door de
Britse kroonprins Charles.
Op het Forum zou hij giste
ren verschijnen naast de
Dalai Lama en de Ameri-
kaansè actrice Shirley
McLaine om te werven voor
de redding van de Aarde.
Na een barbecueparty bood
het stamhoofd van de
Caiapo in de staat Para na
rijkelijk alcoholgebruik het
meisje Silvia Ferreira aan
haar naar huis te brengen.
Ook zijn vrouw Irekran en
de 5-jarige dochter Maial
reden mee. In de auto ver
greep hij zich aan het meis
je, met hulp van zijn vrouw.
Daarna martelden zij het
bloedende slachtoffer. Dat
dit niet werd gewurgd
kwam doordat de huisbe
waarder van Paiakan
schreeuwen had gehoord en
ten tonele verscheen.
ZIE OOK PAGINA - A3
^JfOon zujSS
DINSDAG 9 JUNI 1992
losse nummers:
maandag t/m vrijdag: 1,50
zaterdag: 1,80
132ste jaargang
I I I I I
blokkeren. De president wordt
niet door het volk, maar door het
parlement gekozen. Daarin be
schikt de HZDS vanwege het ge
compliceerde staatsbestel van
Tsjechoslowakije (er zijn drie
parlementen en drie regeringen)
in feite over een vetorecht: elk
voorstel dat haar niet bevalt,
kan ze torpederen. Havel heeft
gisteren laten weten dat hij zijn
kandidatuur handhaaft, al houdt
hij zich het recht voor zich terug
te trekken mocht blijken dat hij
niet langer in staat zal zijn 'te
functioneren volgens mijn poli
tieke en morele beginselen'.
VERVOLG OP PAGINA A2
ZIE COMMENTAAR PAGINA A3
Van onze Haagse redactie
Den Haag - De beide rege
ringspartijen CDA en
PvdA zijn bereid om mili
tair op te treden tegen Ser
vië.
Woordvoerders van beide
partijen vinden dat Neder
land bereid moet zijn om
in een gezamenlijk optre
den van de Verenigde Na
ties met militaire middelen
een einde te maken aan het
geweld van Servische mili
ties in in Bosnië-Hercego-
vina.
WD en Groen Links staan zeer
huiverig tot afwijzend tegenover
een militair ingrijpen in het
voormalige Joegoslavië.
Premier Lubbers pleitte afgelo
pen weekeinde in Brussel voor
militair ingrijpen om een einde
te maken aan het bloedvergieten
in Bosnië-Hercegovina.
Het 'bombarderen van machte
loze dorpen' mag niet langer ge
tolereerd worden, aldus Lubbers
in Brussel na afloop van een bij
eenkomst van christen-democra
ten.
Politie-agent
CDA-kamerlid Frinking vindt
dat de bereidheid tot militair in
grijpen in VN-verband moet
worden uitgesproken om de na
leving van het VN-handelsem-
bargo te bewerkstelligen. Als
een onderzoek van de VN uit
wijst dat het embargo geen ef
fect heeft, verzet Frinking zich
niet tegen militair ingrijpen.
De Nederlandse krijgsmacht
dient in het geval van militair
ingrijpen meer te doen dan al
leen maar politie-agent te spe
len. „Als we een einde aan het
geweld willen maken, is tussen
beide komen ook een optie voor
de Nederlandse krijgsmacht",
aldus Frinking.
De PvdA is op dit punt wat te
rughoudender. „Wij houden een
slag om de arm. Het kan wel,
maar dan moet het wel in VN-
verband worden uit- en afge
sproken", aldus PvdA-kamerlid
Valk. Militair ingrijpen als zoda
nig sluit het PvdA-kamerlid niet
uit. „We moeten kijken hoe het
handelsembargo werkt. Als de
VN besluiten om verdergaande
stappen te ondernemen, moet
Nederland zich daar niet aan
onttrekken", aldus Valk.
De WD is zeer huiverig voor
een militair ingrijpen tegen de
Serven. „Er zijn zoveel ver
spreide milities. Er zitten zoveel
wapens onder de bevolking. Je
moet jezelf dan goed afvragen
wat je met militair ingrijpen be-
óogt. Als je dat toch doet, wil je
in feite de 'vrede afdwingen'.
Dat kan alleen in VN- of in EG-
verband. Daar is op dit moment
geen steun voor", aldus VVD-
kamerlid Van Heemskerck.
D66 wil ook eerst de naleving
van het handelsembargo. „We
moeten in Nederland geen actie
voeren om troepen te sturen",
zegt D66-kamerlid Eisma.
Zware belegering
Het afgelopen weekeinde be
leefde de Bosnische hoofdstad
Sarajevo de zwaarste belegering
sinds het begin van de burger
oorlog. Servische strijders
pompten gisteren vanaf de om
ringende heuvels opnieuw stro
men mortiervuur, artilleriegra
naten en raketten op hun Kroa
tische en moslim-tegenstanders
in de stad. Ook Sarajevo zelf
braken bij dageraad opnieuw
felle straatgevechten uit tussen
de ongeregelde Servische troe
pen en hun Kroatische en Mos
lem-tegenstanders.
VERVOLG OP PAGINA A3
Monica Seles behaalde afgelopen weekeinde in
Parijs de zesde Grand Slam-titel in haar loopbaan.
Drie keer achtereen won de Joegoslavische op
Roland Garros. zie sport -B3
In het huidige weerbeeld komt nauwelijks verandering. In de
ochtend is het weer nevelig. Overdag veel bewolking en
in de middag of avond kunnen gemakkelijk onweersbuien tot
ontwikkeling komen. Er is weinig wind.
Den Haag (anp) - De Neder
landse banken en financiële
instellingen hebben de Cen
trale Recherche Informatie
dienst (CRI) in de eerste vijf
maanden van dit jaar circa
167 miljoen gulden aan ver
dachte transacties gemeld.
Daarmee is het vermoeden
bevestigd dat via Neder
landse banken op grote
schaal crimineel geld wordt
witgewassen.
Dat stelt mr. C. Schaap, hoofd
van de afdeling Recherche Ex
pertise Vermogen van de CRI.
De CRI krijgt volgens Schaap
iedere dag ongeveer drie tot vier
tips binnen over verdachte geld
stromen. Het gaat daarbij om
transacties van tienduizend tot
tientallen miljoenen guldens.
De getraceerde 167 miljoen gul
den zijn volgens Schaap overi
gens het topje van de 'jsberg. In
totaal wordt volgens hem jaar
lijks twee tot drie miljard gulden
gewit.
Het grootste deel van het getra
ceerde geld is afkomstig van
handel in verdovende middelen,
aldus Schaap. Ongeveer de helft
van de achterhaalde transacties
betreft internationale geldstro
men. Circa 20 procent van het
totale bedrag betreft boekingen
van en naar de Nederlandse An
tillen.
Van onze correspondent Bert Schampers
Brussel - De Belgische verzekeringsmaatschappij Royale
Beige zal smartegeld betalen aan de nabestaanden van de
passagiers, die bij het busramp in de buurt van Breda om het
leven kwamen.
Doordat het ongeval in Neder
land gebeurde, had de familie
van de zeven dodelijke Belgische
slachtoffers volgens de Neder
landse wet geen recht op een
morele schadevergoeding.
Het ongeval met de Belgische
bus, op 19 mei op de A58 onder
Breda, kostte het leven aan ze
ven vrouwen. Negenentwintig
andere passagiers raakten ge
wond. Het feit dat de nabestaan
den juridisch gesproken geen
recht hadden op een vergoeding
vanuit Nederland, heeft in het
dorp Heusden bij Gent, waar de
slachtoffers vandaan kwamen,
voor de nodige opschudding ge
zorgd. De verzekeringsmaat
schappij Royale Beige, die eer
der 40.000 gulden voorschotten
uitbetaalde aan de gewonde pas
sagiers, zal nu de hoogte van het
bedrag bepalen dat aan de nabe
staanden van de dodelijke
slachtoffers wordt uitgekeerd.
(ADVERTENTIES)
BREDA - .CHASSEVELD
(kaartverkoop voorstellingen zie verderop deze krant)
Een echte Parker Roller-pen met de naam van uw keuze erin gegra
veerd. Dat krijgt u cadeau als u ons een nieuwe abonnee rijker maakt.
De nieuwe abonnee wordt zelf ook hartelijk verwelkomd. Deze krijgt
de krant de eerste twee weken gratis.
"T
I
I
I
I
i
Noteer als nieuwe abonnee:
Naam:
Adres:
Postcode:
Plaats:
Telefoon voor controle bezorging):
De nieuwe abonnee betaalt per:
C kwartaal acceptgiro82.20
O maand automatisch27.30
De Parkerpen zenden aan:
Naam:
Adres:
Postcode. Plaats:-
kwartaal automatisch... f 79.70
bank/gironr
In de pen moet komen te staan: (max. 15 letters)
De pen wordt opgestuurd zodra wij het eerste abonnementsgeld ont
vangen hebben Stuur deze bon in een open envelop zonder postze
gel naar Dagblad De Stem, Antwoordnummer 112, 4800 VB Breda.
E STEM. EEN KRANT DIE JE WAT ZEGT.
I
I
1
I
I
I
I
I
I
I
J
Kr
