PLAATSELIJK NIËUWS
Eede en Aardenburg
herdenken bevrijding
DUIVEN SP2EI
Weekenden al een
jaar volgeboekt
J. Verhaagen uit Goes
generaal kampioen
bij de zondagvliegers
'Ongelooflijk eigenlijk; een paar jaar geleden zou zoiets ondenkbaar zijn'
I biah Z°' 'k Z*8 ver dan
I Groot kwaad
Eede
Oostburg
Aardenburg
,K NIEUWS
ZEELAND
lippine i
s van Gent
ehellennia
I ru een kersttafereel. Die ezels, dat de-
KVO - De KVO Eede houdt in
samenwerking met de afde
ling Aardenburg in december
1992 een uitstap naar Brussel.
Daarbij is een studiebezoek
aan de EEG, het Europese
Parlement en de voorlich
tingsdiensten inbegrepen.
Een aanvraag voor een derge
lijk bezoek dient minimaal
negen maanden vantevoren te
worden ingediend. Aan de le
den wordt verzocht om zich
voor februari op te geven bij
de voorzitster of afdelingsse
cretaresse. De reis naar Brus
sel houdt verder nog bezoe
ken in aan de sint-Miehiels-
kathedraal en het oude cen
trum. Alles onder begeleiding
van een stadsgids. Een bezoek
aan de kerstmarkt van Brus
sel staat eveneens op het pro
gramma.
Oecumene - De parochiële
werkgroep wil, zodra de dag
kapel bij de parochiekerk ge
reed is, maandelijks een ge
bedsdienst houden met een
oecumenisch karakter. Voor
deze maandelijkse diensten
worden ook leden van de an
dere kerken uitgenodigd. Bin
nen de werkgroep kan men
nog ondersteuning gebruiken.
Wie actief lid wil worden of
informatie wil hebben, kan
zich wenden tot M. de Wolf-
Sijssens, A. Tournois of H.
Aarnoutse, allen in Oostburg.
LEERHUIS - Als daarvoor
voldoende belangstelling be
staat wordt in Oostburg ge
start met een Bijbelleerhuis.
Het leerhuis is bedoeld voor
de wintermaanden en wordt
naar keuze op een morgen,
een middag of een avond ge
houden. Opgeven kan men
zich schriftelijk bij de pasto
rie aan het Sint-Eligiusplein.
BURGERLIJKE STAND - Gebo-
ren: Pieter, zv P. Hoste-de Bruij-
ne; Jordy, zv J. Thilleman-Ingels;
Dieuwertje, dv F. Schout-van
Vooren; Joy, zv H. Buijsse-van de
Vijver; Elien, dv S. Vyncke-
Brugge; Kenzo, zv K. Knol-van
de Kerkhove; Ricardo en Priscil-
la, tweeling van R. Beun-Wel-
vaert; Carmen, dv N. de Jong-
Dumesnil. Getrouwd: Izaak van
de Walle en Sandra Lampo,
Ronny Lefevre en Louwerina de
Bue, Eddy van Landeghem en
Patricia van Gassen, Japser de
Lijzer en Francisca Boogaard,
Jan van Akker en Marietta van
Vooren, Paul de Haan en Beren-
dina Horst, Alex de Veitele en
Sanra van Overloop, Ruay Mar-
clé en Mia de Rijcke, Kurt De-
clerck en Jeanine Pieters. Overle
den: Hendrika Bos; Clementina
Sierens, wed v Vermeire; Jan-
neke Wijngers, wed v Duininck;
Petra Temmerman; Marie Pari-,
daen, ev Scheppers; Lucien van
Rie; Idalia de Baets, wed v J. de
Vreeze.
Van onze
duivensportmedewwker
Terneuzen - Het provin
ciaal generaal kampioen
schap bij de zondagvlie
gers is dit jaar gewonnen
door J. Verhaagen uit
Goes met ruim 4500 pun
ten meer dan Adrie Thijs
uit Heikant, die tweede
werd.
3. H. van de Veeke, Westdorpe; 4.
A. Arens Terneuzen; 5. C. Her
mes, Lewedorp; 6. C. Meesters,
Rilland; 7. J. Steenhard, Goes; 8.
Antoine Thijs St.-Jansteen; 9.
combinatie Hietbrink-Ventevo-
gel, Nieuw- en St.-Joosland; 10.
Joh. van Spaandonck, St.-Jan
steen.
Kampioen werd Johnny van
Helsland uit Kapellebrug,
vóór S. Beeldens uit Kemzeke
en A. Dingemanse uit Middel
burg.
In het eindklassement asduif-
kampioenschap oude duiven
bezet H. van de Veeke uit
Westdorpe de eerste twee
plaatsen;
3. L. van Vliemberghen, Graauw;
4. J. de Block, Koewacht; 5. J.
Nijssen, Middelburg. Asduifkam-
pioen bij de jonge duiven werd J.
Dhanis, Hulst; 2. J. Verhaagen,
Goes; 3. Adrie Thijs, Heikant; 4.
Ed van de Walle, Hulst; 5. L. de
Waal, Kloosterzande.
Eindstand klassement Stem-tro-
fee: 1. Th. de Block, Heikant; 2. J.
Verhaagen, Goes; 3. Ch. dé Beule,
St.-Jansteen.
Idem PZB-bokaal: 1. C. Meesters,
Rilland; 2. P. de Poorter, Hoofd
plaat.
Aangeduide kampioenschappen
midfond oude duiven: 1. H. van
de Veeke, Westdorpe; 2. S. Nee-
teson, Kloosterzande; 3. P.
d'Hondt, Hulst; 4. gebroeders
Pijcke, Breskens; 5. Lex Thijs
St.-Jansteen; 6. L. van Vliem
berghen, Graauw; 7. J.' Nijsen,
Oostkapelle; 8. G. Schrier, Cad
zand; 9. combinatie De Wit-
Thijs, St.-Jansteen; 10. R. van de
Bilt, Koewacht.
Fond oude duiven overnacht-
fondvluchten: 1. Ph. Steketee,
Yerseke; 2. K. Coene, Koewacht;
3. M. van Hekken, Kloetihge; 4.
A. Arrebout, Kruiningen; 5. A.
Adrie Thijs, Heikant; 5. R. Mahu,
Walsoorden; 6. J. de Cock, Hulst;
7. Joh. van Spaandonck, St.-Jan
steen; 8. combinatie De Mui-
Kop, Zuiddorpe; 9. C. Meesters,
Rilland; 10. P. Pieters, Lewedorp.
Chartres: 1. R. Braet, Sluis; 2.i
combinatie De Smet, IJzendijke;.
3. H. Calon, Hoofdplaat; 4. J. de
Cock, Hulst; 5. R. de Laruelle,
Zuiddorpe; 6. A. Danckaert, St.-
Jansteen; 7. C. Hermes, Lewe
dorp: 8. D. van Kerkhoven, Re-
tranchement; 9. R. Herman, Axel;
10. A. Arens, Terneuzen.
De huldiging van de provinciale
kampioen met tevens de prijsuit
reiking, wordt gehouden zater
dag 9 november in Schoondijke.
Schults, Bruinisse; 6. J. Ridder-
hof en zoon, Kloosterzande; 7. M.
de Rijke, Nieuw- en St.-Joos
land; 8. S. de Putter, Cadzand; 9.
H. Wijnacker, Hengstdijk; 10. B.
Westdorp, Zierikzee.
Jonge duiven: 1. J. Verhaagen,
Goes; 2. combinatie Wagenaar-
Toonder, Kloetinge; 3. P. Pieters,
Lewedorp; 4. Adrie Thijs, St.-
Jansteen; 5, L, de Waal, Kloos
terzande; 6. C. Meester, Rilland;
7. W. Timmerman, St.-Jansteen;
8. A. Schaap, Groede; 9. combi
natie De Mui-Kop, Zuiddorpe;
10. C. de Beule, Heikant.
Wedvluchten Chartres: 1. C. Her
mes, Lewedorp; 2. J. de Cock,
Hulst; 3. R. de Smit, Breskens; 4.
H. van de Veeke, Westdorpe; 5.
D. van Houte, Cadzand; 6. J. de
Poorter, Breskens; 7. combinatie
Rammeloo-Wiskerke, Philippine;
8. George de Boevere, IJzendijke;
9. gebroeders Pijcke, Breskens;
10. A. du puy, IJzendijke.
Onaangreauide kampioenschap
pen midfond oude duiven: 1. P.
d'Hondt, Hulst; 2. H. van de Vee
ke, Westdorpe; 3. Adrie Thijs,
Heikant; 4. J. Verhaagen, Goes;
5. Lex Thijs, St.-Jansteen; 6. C.
Hermes, Lewedorp; 7. M. van
Iwaarden, Kruiningen; 8. R. Her
man, Axel; 9. L. van Vliemberg
hen, Graauw; 10. A. Arens, Ter
neuzen.
Fond oude duiven onvernacht
vluchten: 1. J. Ridderhof en zoon,
Kloosterzande; 2. H. Wijnacker,
Hengstdijk; 3. M. van Hekken,
Kloetinge; 4. A. Arens, Terneu
zen; 5. combinatie Hietbrink-
Ventevogel, Nieuw- en St.-Joos
land; 6. Ph.Steketee, Yerseke; 7.
L. Schmid, Goes; 8. H. Vermeu
len, Schore; 9. F. Glerum, Krui
ningen; 10. G. Dusarduijn, Groe
de.
Jonge duiven: 1. J. Verhaagen,
Goes; 2. L. de Waal, Kloosterzan
de; 3. J. Steenhard, Goes; 4.
Van onze correspondent
Aardenburg - Met plechtig
heden wordt vandaag in
Eede en Aardenburg de be
vrijding door de Canadezen
op 19 oktober 1944 herdacht.
Bij het Canadese contingent
dat Aardenburg bezoekt, be
vindt zich een veteraan uit
1944.
Verder is traditiegetrouw een Pi
pes and Drums aanwezig, dit
jaar The Canadian Pipes and
Drums en het European 4e Com
bat Engineer Regiment. Het her
denkingsprogramma is als volgt:
om 09.15 uur komen de gasten
aan in de Hof van Eede te Eede;
om 09.45 uur is er een optocht
naar het monument op de hoek
Rijksweg-Brieversstraat door
politie, schoolkinderen van
Eede, het gemeentebestuur met
gasten, vaderlandse vereni
gingen uit België en Nederland,
The Canadian Pipes and Drums
en het European 4e Combat En
gineer Regiment.
Burgemeester E. Jongmans
houdt om 10.00 uur een toe
spraak, daama is er een bloe
menhulde door Canadezen,
schoolkinderen, het verzet, ge
meentebestuur en overige aan
wezigen. Daarop vertrekt het ge
zelschap naar Aardenburg. Daar
is om 11.00 uur een optocht
vanaf bejaardentehuis Coens-
dike aan de Bootstraat.
De route is als volgt: Bootstraat,
Van Walcherenstaat, Boelaert-
straat, Schepenstraat, Boot
straat, Eedeweg, Kaai, West
straat, Markt. Om 11.30 uur is er
een receptie in het stadhuis voor
Canadese gasten en andere ge
nodigden met een toespraak
door de burgemeester en aanbie
ding van een aandenken aan de
Canadezen.
In Eede moet gerekend worden
op een kort stilleggen van het
verkeer om 10.00 uur. Op de be
woners van Eede en Aardenburg
is een beroep gedaan om de na
tionale driekleur te hijsen als
eerbetoon aan de bevrijders uit
1944 en de Canadese gasten. -j
DINSDAG 5 NOVEMBER 1991 C4
)KOOR - Jeugdcabaret
Bent organiseert de uit-
van de sprookjesmu-
'Abracadabra' door
oor De Schakeltjes uit
dijk. De voorstelling is
y 24 november om 14.30
welzijnscentrum Het
tigat. Toegangskaarten
vier gulden en zijn
gbaar in de voorver
tij Het Meulengat. Kin-
lot vijf jaar mogen gra
nen.
- Het West-Zeeuws-
s Gregoriaans Koor is
10 november te gast
parochiekerk van Sluis-
dienst begint om 11.00
ETTE - In het welzijns-
im Het Meulengat wor-
zaterdag 9 november
iet Ensemble Musica E
I Operette Parels uitge-
Melodieën uit de ope-
van onder andere Frans
1 en Johan Strauss wor-
'ertolkt. De organisatie
randen van de Stichting
jn voor Ouderen Sluis-
e aanvang is 20.00 uur.
DE STEM
afcken 30,00-32,00. Zandaard-
ppelen: Bintje 40/50 mm
4,00 en Bintje 50 mm opwaan
frites) 23,00-24,00. Exportaard-
ippelen: Bintje Klei 45 mm op
waarts 26,00-27,00. Voeraardap-
>elen: 5,00-6,50.
Jlankschillige rassen 40 n11"
>pw. (in zaWcen): 23,00-25,00.
)e stemming was rustig.
Het succes van Saeftinghe
HET VERDRONKEN land van Saeftinghe is het grootste brak
watergebied van West-Europa. Het water is ongeveer half zo
zout als zeewater. Het reservaat (3000 ha) omvat ongeveer ne
gentig procent van de schorren in het Deltagebied.
Jaarlijks komen er ongeveer tienduizend bezoekers (tachtig
procent is Belg) die door zeventien vrijwillige gidsen, drie zijn
nog in opleiding, in wandelingen van drie tot vier uur worden
rondgeleid. De groepsexcursies zijn zo'n succes dat de week
einden al een jaar zijn volgeboekt. Belangstellenden kunnen
zich nog wel opgegeven voor de open excursies.
Het Zeeuwse Landschap maakt plannen voor de bouw van een
bezoekerscentrum. Het reservaat is het enige in Nederland van
die omvang dat het zonder bezoekerscentrum moet doen. Men
wil een buitendijks centrum, met een museum en aquaria. De
plannen liggen in procedure.
Tijdens de Allerheiligenvloed van 1570 is het gebied over
stroomd en vier dorpjes, Saeftinghe, Namen, St. Laureins en
Casuwele verdwenen in de golven. Sindsdien zijn tal van ar
cheologische vondsten gedaan.
In de eerste helft van deze eeuw bestond het gebied uit kale
zandbanken. Nu zijn het schorren die langzaam hoger worden
en veranderen in buitendijks begroeid gebied. Saeftinghe als
natuurgebied is volop in beweging.
Tweemaal in de 25 uur lopen de slikgeulen vol Scheldewater.
Het water stijgt met meer dan een meter per uur. Het gebied is
uiterst belangrijk voor de bescherming van het Scheldebekken
tegen overstromingen. Bij hoge waterstanden heeft het gebied
een waterbergend vermogen van 35 miljoen kubieke meter.
Saeftinghe is beschermd staats-natuurgebied, maar om meer
bescherming (en middelen) te krijgen, is het aangemeld als In
ternational Wetland.
Een oude jas aan een paal in Saeftinghe. f0t0's de stem C0R j- os boer
- Het West-Zeeuws-
Gregoriaans Koor
I zondag 10 november tij-
I de eucharistieviering
1)9.30 uur in de parochie-
I van Philippine.
lek
E) PAPIER - Leden van de
jortersvereniging De Pur-
In Hei halen zaterdag 9
Imber vanaf 09.00 uur
l-oud papier op.
imslag
JGELEN - Hengelsport-
[niging HVSO hield de
ste club wedstrijd op het
:oers De Griete. Het was
ns de laatste wedstrijd
het seizoen. Er namen ze
len personen aan deel.
lag: 1. J. Harms, 109 punten.
l. Zegers 34, 3. J. Ghuijs
;d) 33, 4. J. van de Velde 32,
de Zutter, 32 punten.
- De Katholieke Bond
Ouden Sas van Gent
dt dinsdag 5 november
prijskaarting in de Rose-
De spelsoorten zijn bie-
zonder roem en jokeren,
inleg is vijf
zijn 1 op 2.
int om 14.00 uur.
vanaf 13.30 uur
g van de wedstrijd is in
den van de heer Van den
g en mevrouw Elegeert.
ereen is van harte welkom.
un. 's Middags maken de
ïlnemers in groepsverband
inis met de problematiek
i het speurspel en wordt
slotdiscussie gehouden.
Richard Bleijenberg...drieduizend hectare puur paradijs...
Verdwenen is het naargeestige land. Er
is zon, het zicht is goed en de kleuren
van de mannetjeseenden flonkeren tus
sen de zeebies. Jos vertelt over de
nieuwe natuur.
„Zeven, acht jaar geleden telden we
zesduizend ganzen per jaar, vorig jaar
bijna dertigduizend, dit jaar zijn er
weer meer. Dit hele gebied," zijn arm
maakt een cirkel, „telt nu ongeveer
honderdtwintigduizend vogels. Dat
komt door bet jachtverbod, maar ook
omdat de vogels van andere gebieden
komen. Hier zitten momenteel meer vo
gels dan er mensen in Zeeuwsch-Vlaan
deren wonen."
Kijkruimte
„Het komt," zegt Jos, „omdat Saef
tinghe steeds beter wordt als natuurge
bied. Rijker. We hebben voor bewei
ding gekozen. De begrazing door
koeien en schapen maakt open plekken
in de ruigtes en vogels houden van
kijkruimte. Die komen niet graag in
struikgewas, zijn ze te schuw voor. Zo
onstaat een goede broedbiotoop voor de
tureluur, de grutto en de kemphaan,
zelfs".
Saeftinghe leidt tot merkwaardige ob
servaties. Kortgeleden nog dacht Jos
dat iemand een bruine jas aan een paal
had laten hangen, maar toen-ie dich
terbij kwam vloog de jas weg.
„Een steenarend, zo'n vogel," zegt Jos
en heft zijn handen een metertje boven
het aardoppervlak. „En visarend, die
komt hier ook op doortrek. Zeer, zeer
zeldzaam en zwaar beschermd, die
haalt zulke vissen uit het water." Weer
gaan de handen. Het zijn niet alleen de
ganzen die Saefthinge maken. Dat zijn
wintergasten, alleen nu aanwezig.
Fladderaars
Saeftinghe is veel meer. Er broeden 400
paren tureluur en 350 paren scholek
ster. Het gebied wemelt van allerlei
steltlopers, waadvogels en andere zout-
waterfladderaars. De gidsen hebben er
al zo'n kleine tweehonderd verschil
lende vogelsoorten waargenomen.
Nieuwe broedvogels ontdekten ze, de
zwarte kraai, nota bene een bosvogel,
en de fazant. Het komt omdat het ge
bied langzaam hoger wordt. De vloed
voert veel slib aan, de zwakkere eb-
stroom neemt minder slib mee terug.
Alleen bij hoge springvloed en storm
lopen de schorren nog onder.
Jos Neve zet de auto stil en wijst op
weer zo'n eenzame roofvogel, die ver
weg boven de schorren op prooi loert.
Het is een verstild beeld, de wiegende
dood boven de geulen, terwijl op de
achtergrond een wit containerschip
over de Schelde glijdt. Zacht dreunt de
scheepsdiesel tegen de dijk. „Saef
tinghe is bloedgevaarlijk," zegt Jos,.
„Er staat een zeer sterke getijdestroom,
de vloed kan met een krulgolf over de
schorren razen. Dan moet je hard lo
pen. Er is drijfzand, dieper dan een
man hoog is. Je kunt er hopeloos ver
dwalen. Daarom ook laten we bezoe
kers alleen toe onder begeleiding".
Succes
Tienduizend bezoekers per jaar komen
het gebied bekijken. Het succes van
Saeftinghe lokt mensen en dat draagt
weer bij aan meer succes. Want de gid
sen prediken de natuurgedachte, kwe
ken meer milieubewustzijn. Saeftinghe
is. een enorm biologielokaal in de open
lucht. Mensen leren dat reservaten ma
ken de moeite waard is.
„Vooral schoolkinderen," zegt Richard,
„Het mooiste. Want dat zijn de volwas
senen van straks. Leer ze liefde voor de
natuur en we krijgen morgen een betere
wereld."
Het autootje van Jos tuft verder over de
dijk naar de meest oostelijke punt van
het reservaat. Hier lijkt het Noord-
Amerika, de prairies. Lege grasvlakten
met een vage horizon. In het midden
enkele bouwvallige schuren. Een woon-
huisje. Een paal met een jas, een jas die
niet wegvliegt, helaas. „Daar staat mijn
amfibievoertuigje," wijst Jos. „Hier
woont de familie Cleiren, Belgische
schapenfokkers die hun schapen op de
schorren laten grazen."
Hij vertelt over een ander succes. De
familie Cleiren en de schaapherder aan
de andere kant van Saeftinghe, Jan
Boom, weiden vier kuddes van elk 300
schapen.
Prins Bernhard
„Dat daar zijn buitendijkse schaaps
kooien, Prins Bernhard heeft er vorig
jaar nog een geopend." Ik zie bouwval
lige langgerekte schuren, aan één kant
open, met hooi op de vloer. In plaats
van schapen zit er nu een brutaal
zooitje scholeksters. En zilvermeeuwen
op het dak.
Jos over de schapen: „Die beesten vre
ten zeegroente en vorig jaar was er een
indrukwekkende proeverij in Antwer
pen, waar twintig Europese topkoks
lamsvlees keurden. Er was een lam van
Saeftinghe bij. Tot onze grote verwon
dering kreeg dat lam van vijftien chefs
het predikaat uitmuntend. Het stak met
kop en schouder boven de andere Euro
pese toplammeren uit. Door die ziltige
smaak van het vlees, door de zeegroen
te. Nu dus, wordt ons lamsvlees ver
kocht met het predikaat présalé, voor
gezouten. Zo promoten we het."
Van het lam naar het onderwatermilieu
is de volgende stap in het verhaal van
Saeftinghe. Het staat vandaag in deze
krant: het milieu in vooral het oostelijk
deel van de Westerschelde is zo verbe
terd dat er weer volop jonge vis zwemt.
Zeehonden zijn gezien, sardines,
schelpdiertjes, levende boormossels en
zeepieren. Het komt door een beter
zuurstofgehalte in het water, omdat
veel fabrikanten van wasmiddelen de
fosfaten hebben verbannen en omdaf
steeds meer bedrijven afvalwaterzuive
ringen bouwen.
Idealist
Jan Boom aan de telefoon. Een afgestu
deerd biochemicus die als schaapsher
der op de rand van armoe leeft. Een
idealist die een grote bijdrage heeft ge
leverd aan het verbieden van de jacht.
„Petteke af voor den dién", heeft Ri
chard over hem gezegd.
Jan Boom dus. Hij zegt blij te zijn met
het verbeterde milieu. „Eén belemme
rende schakel in de vervuiling is weg
genomen en kijk eens hoe rijk de na
tuur daar al op reageert. Het biedt
hoop, maar we zijn er nog lang niet.
Saeftinghe is veel rijker aan natuur dan
toen ik er tien jaar geleden kwam en
kan in de toekomst alleen maar rijker
worden. Maar we moeten alert blijven
voor elke bedreiging, want zulke inge
wikkelde ecosystemen zijn uiterst ge
voelig."
Alles in Saeftinghe grijpt in elkaar in
een reeks van successen. Saeftinghe
werd reservaat en rijker aan natuur. De
boze dorpelingen van toen zijn de felste
pleitbezorgers geworden. Ómdat het
goed ging, werd de jacht verboden.
Waardoor het nog beter ging. Een toe
nemende vogelstand, meer flora.
Kaal
Waardoor het lam weer kostelijke zee
groente vond. Zodat het nu présalé de
hoogste culinaire roem geniet. Er komt
meer geld binnen, het produkt is ge
wild, dus komen er meer lammeren. Die
vreten meer ruigtes kaal, waardoor er
weer meer vogels komen.
De boeren uit de omliggende omgeving
profiteren van het jachtverbod. Vroeger
trokken de door hagelgeweren opge
schrikte ganzen de dijken over en vra
ten van akkerland.
„Sinds de jacht verboden is, heeft de
wildsschadecommissie geen enkele
vraag om schadevergoeding meer ge
kregen, de ganzen blijven nu hier," zegt
Jos.
En de excursiegangers zien telkens een
rijker reservaat. Saeftinghe heeft hen
milieubewuster gemaakt en zo meege
holpen aan maatregelen van de rege
ring. Wasmachines braken minder fos
faten, het zuurstofgehalte van het wa
ter is toegenomen, er komt meer vis, de
zeehond en tal van andere zeedieren
zijn terug van lange tijd weggeweest.
Ga zo maar door. Alles hangt samen, en
Saeftinghe is het succes van het verbo
den toegang.
Vlek
Zo zit dat dus, denk ik, alleen nu op de
gasdijk. De schemer golft over de
schorren. De ganzen slapen, een enkele
meeuw schatert de dag weg en verder
op, daarginds, heeft iemand een jas aan
een paal laten hangen. Een vuilbruin
vod, een vlek in het donker, dat zich
zomaar kan ontpoppen in een prachtige
zeearend. Dat is Saeftinghe. Ik ga maai
niet kijken.
ddelburg - De destijds in
eland opgeviste altaarste-
n zijn toegevoegd aan de
llectie van het Rijksmu-
im voor Oudheden. De in
eland achtergebleven al-
irstenen zijn niet van een
ede kwaliteit.
ïans wil men in Zeeland
eer aandacht geven aan de
fenis van Nehellennia, een
)din die in het Zeeuwse ver-
ird werd in de eerste eeuwen
m onze jaartelling. De ge-
achten gaan uit naar een
areiding van goede altaar
enen over musea in Zee-
md. Er zal voor gewaakt
orden dat de museumbezoe-
er niet in elk museum op
ehellennia stuit. De musea
loeten daarom onderling tot
fspraken komen. Het Rijks*
luseum voor Oudheden hj
eiden is in principe bereid
haarstenen af te staan.
In 1975 werden de schorren
van Saeftinghe beschermd na
tuurgebied en afgesloten. De
naburige bevolking was woe
dend. Boeren zagen mals
nieuw polderland verloren
gaan; vissers en stropers
schopten tegen het bordje Ver
boden Toegang. Toen kwamen
de schapen en de koeien. Kort
geleden werd de jacht verbo
den. Het watermilieu verbetert
en Saeftinghe barst van het le
ven. Over het succes van een
natuurreservaat. Over een
oude jas aan een paal.
Door Cees Maas
„Stil, 't is een buizerd".
Richard Bleijenberg verstart en knijpt
zijn ogen in gleufjes.
Een sombere bruine vogel zakt van een
paal en glijdt langzaam over een on
werkelijk landschap van bruingele
schorren en zompige slikgeulen.
Verder gaat de vogel, steeds verder. En
lost op in een nevel, die de horizon on
zichtbaar maakt en Saeftinghe vast
kleeft aan een hemel vol grauw, 't Is
geen prettig weer vandaag. Het is zo'n
dag dat het net niet regent. Dat alle
vrolijkheid verbannen lijkt. Het dunne
zonnetje maakt alle kleuren laf. Vuil
bruine stroomgeulen omarmen eilanden
van bruinvuil schorregras. Saeftinghe
vandaag, ligt erbij als een vuile bruine
zakdoek.
„De waterlijn is zes kilometer verder,"
wijst Richard de nevel in. „Zo groot is
het hier. Drieduizend hectare puur pa
radijs". We staan op wat de gasdijk
heet. Een dam, dwars door het natuur
gebied van Saeftinghe. Een ideale uit
kijkpost. Het land aan mijn voeten
ademt mysterie. Witte-wievenland,
waar de verdronken zielen van de ver
zwolgen dorpen tijdens de stormnach
ten jammeren om hun verloren lief. Op
een sombere dag als deze heb je er wei
nig verbeelding voor nodig.
Niemandsland
«Het is geen land", zegt Richard, „geen
zee, het is niemandsland. Vroeger was
het van ons, nu is het ganzenland."
«Kijk maar," zegt de kleine man en
geeft me een kleine, maar krachtige
verrekijker. Warempel. Verderop in het
gras - die bewegende paddestoelen met
zwarte dekjes-het zijn ganzenekken,
«Het wemelt ervan," bromt Richard te
der.
We lopen wat verder, een wulp vliegt
op en laat zijn ijselijke schreeuw. „De
schildwacht van de vogels," zegt Ri-
ohard, „let goed op wat nu gebeurt."
ineens is de lucht vol leven. Het harde
gras ritselt, poten klappen in slik, zacht
geruis van duizend vleugels vult de at
mosfeer en honderden grote vogels vlie-
g® op. Schor geklok weerklinkt,
zwart-witte angstkwakjes dalen neer
O? net schor, ,,'t Is grauwe gans," zegt
Richard. „Kolgans jodelt. Grauwe niet.
*k schat dat er hier tienduizend grauwe
Z1'ten, nu. Ongelooflijk eigenlijk, een
Paar jaar geleden zou zoiets ondenk-
oaar zijn. Ze hebben rust nu, de vogels,
I omdat de jacht kortgeleden verboden
I U 'ac^t' vertelt Richard, was groot
I frat^' heb ze gezien, de vette
I sen' bezeten op ezeltjes die behan-
I w®ren met dode ganzen trokken ze
I gebied in de winter, 't Leek
ze er een apart tintje aan te ge-
jp*j' "ij mochten er niet in, die moor-
oaars wel. Nu hebben de vogels weer
we t »r Zi^n er no§ no°a,; zoveel ge-
En in vele soorten. Richard wijst berg
eenden aan, smienten, scholeksters en
wat al niet fladdert zo op zo'n schor.
Overal waar ik kijk zie ik vogels, overal
waar ik kijk is leven. Zijn verhaal is zo
verteld. Richard is ex-visser, ex-bagge
raar en ex-stroper en heeft geen week
in z'n leven gekend dat-ie niet in Saef
tinghe is geweest. „We staken bot met
harpoenen in de piassen. In november
nog op blote voeten. En wat wisten wij
van vogels? Eende-eieren kon je eten,
dat ja. Ik was een vrijbuiter," zegt hij,
„en Saeftinghe was van mij, van nie
mand anders.
Verboden
Tot die dag in 1975. Saeftinghe werd
onder de natuurbeschermingswet ge
plaatst en werd Natuurmonument met
Het Zeeuwse landschap als nieuwe
baas. Vrijbuiters zoals Richard konden
niet wennen aan het plotseling verbo
den toegang.
„Een ramp was dat voor ons. Ik heb me
er heftig tegen verzet. Ik zei: val maar
dood. Morgen kom ik weer en geen hek
houdt me buiten. Geef me maar een
proces-verbaal. Saeftinghe is van ons."
Hij schopt, nijdig nog bij de gedachte,
een graspol weg.
Tot een bekeuring kwam het niet. Ri
chard maakte van de nood een deugd,
Saeftinghe was hem te lief. Hij werd
natuurgids bij de milieugroep De
Steltkluut, leerde alles over vogels en
de planten op het schor en leidt nu als
vrijwillig gids van Het Zeeuwse Land
schap bezoekers rond in wandelingen
die wel uren duren.
Rijker
„Het heeft mijn leven rijker gemaakt.
Ik heb zwaar ongelijk gehad, achteraf
is het zo goed geweest dat het schor is
beschermd. Anders was het nu één
grote camping. Mijn paradijs is meer
paradijs nu, dankzij de natuurbescher
ming waar we toen zo op scholden."
De inkeer van Richard is niet onge
woon, hoor ik de volgende dag van Jos
Neve, de beheerder van het schor. Veel
protestmakers van toen zijn teruggeko
men op hun bezwaren.
We rijden in een sukkeldrafje in de
dienstauto van Het Zeeuwse Land
schap over de dijk van gisteren, en
Saeftinghe lacht nu aan alle kanten.
Jos Neve, de beheerder van het
schor.
