Keshishian zet traditionele lijn uit
Koers Wereldraad nog niet duidelijk
Oecumene zaak van leven of dood
Wereldraad kiest nieuwe organisatie
Blei daagt
Orthodoxe
kerken uit
GEESTELIJK LEVEN
A8
NES
p tv
chillen
'Economie als geloofszaak'
Aantal leden Wereldraad bedraagt 320
JE STEM
MAANDAG 14 OKTOBER 1991
|b 1-14,16
■stic Pizza,
ib 2-14,16,
ig Ralph,
ib 3 -14 en 16
ninja turtles 2
able impact
Jb 4-14,
I u. The com-
Huis
pod.
hus.
Inlijke vrouw.
gun 21/2.
[22.30 u. Doe
22.30 u. Back-
122.30 u. Toy sol-1
i22.30 u.The
I
i 22.30 u. Out for I
122.30 u. Then
122.30 u. Point I
122.30 u. Robin
jeneve (anp) - De eerste Or-
iodoxe voorzitter van de
fereldraad van Kerken heeft
1 de jongste zitting van het
Jentraal Comité in Genève
|n traditioneel beeld ge-
hetst van de rol van de
icumenische beweging,
■e Wereldraad is niet een raad
|n groepen, semi-kerkelelijke
Tganisaties of bewegingen,
laar een raad van kerkgenoot-
happen, zei de Armeens-
lostolische aartsbisschop Aram
jshishian in zijn openingsrede,
fcshishian noemde tegenover
|t 150 personen tellende be-
liur de concentratie op de
Mgenootschappen als eerste
|n vier fundamentele feiten en
Jvattingen over de Wereldraad
|n Kerken.
De Wereldraad kan geen toe-
juchtshaven zijn voor degenen
|e voor hun eigen belangen en
jelstellingen vechten, maar
Ja kiss before
tul
2.30 u. Barton
I Bovary.
Itessen.
Iraughtman's con-
|to Ie heros.
u. Goodfellas (zo.), I
Brt 14 u. Bassie ert^
ppektakelshow.
In Zaterdag.
j crypto zaterdag
- - k - a
i b r o o d
-m-d -
I e r a p e n
I-a-r-s-b-
sden-t ippen
jj - a - z -
j e d ame- reep
v - - - t -1 -
kt recreant
j- a - r - e - - - i
l-prysgeven
l-t-a-e-i-g
|l otgenoot
- e - r - I -
i n I y v e n
- t - k-1 -
rooks. Hoofdrollen:!
lier Lone Star schiet s
Jns - koning Roland i
it de handen reddert'
i de Palma. Hoofdrolfc
in Ray Sharkey.
ijes voor de ben
sparen zodat ze
geld, dat ze van Ca
te wedden, zetten zei
Bisschop Aram Keshishian.
- foto anp
wier visie op de oecumenische
beweging niet die van de We
reldraad is." Alleen met vernieu
wingsbewegingen en basisgroe
pen die binnen de kerken stre
ven naar kerkelijke vernieuwing
en openheid, kan een kritische
dialoog worden gevoerd.
De 44-jarige Keshishian ver
tolkte het standpunt van de Or
thodoxe kerken dat mannen en
vrouwen een verschillende rol in
de kerk hebben. Op basis van
gelijkwaardigheid en volledige
participatie moeten de talenten
van een ieder worden gerespec
teerd. „Maar onderscheid moet
behouden blijven," zo voegde hij
eraan toe.
Intercommunie, het gezamenlijk
vieren van avondmaal/eucharis-
tie, wordt door „sommige" ker
ken bij speciale gelegenheden
gevierd om de oecumenische sa
menwerking te bevorderen.
„Maar voor veel kerken moet er
eerst eenheid in het geloof zijn,
voordat er sprake van inter
communie kan zijn," zo zei Kes
hishian.
Er zijn volgens Keshishian
nieuwe vormen van evangelisa
tie nodig die rekening houden
met de plaatselijke cultuur. Dat
mag nooit ten koste gaan van de
volheid van het evangelie. Re
cente ontwikkelingen in vele we
relddelen bieden nieuwe kansen
voor de zending: Oost-Europa
waar een geweldige honger naar
het evangelie is, veel Derde We
reldlanden waar een democrati
seringsproces op gang komt en
het Westen waar secularisatie en
materialisme het evangelie be
dreigen.
Dialoog met andere godsdien
sten is niet langer een activiteit
van een klein groepje specialis
ten, maar dagelijkse werkelijk
heid voor veel mensen geworden.
Maar ook hier geldt, zei Keshis
hian, dat dit niet ten koste van
de missionaire opdracht van de
kerk mag gaan. „We moeten de
dialoog aangaan op basis van
een bijbelse theologie, die geen
ruimte aan syncretistische ten-
denzen geeft." Zonder haar
naam te noemen, verwees de
voorzitter hier naar de beschul
digingen aan het adres van de
Zuidkoreaanse theologe Chung
tijdens de algemene vergadering
in Canberra.
De eenheid der kerken is geen
doel op zich, aldus Keshishian.
De kerken moeten strijden voor
het milieu en tegen de armoede
in de wereld. Verder moeten ze
het proces in Oost-Europa on
dersteunen waar de bevolking
eindelijk deel aan de macht
heeft gekregen. De Wereldraad
heeft zowel een profetische rol
(onrecht bestrijden) als een
priesterlijke (verzoening).
De oecumenische beweging be
vindt zich in een overgangstijd.
De klassieke oecumenische prio
riteiten, opvattingen en metho
den staan steeds meer ter discus
sie, zoals begin dit jaar in Can
berra bleek. De beweging dreigt
zelfvoldaan en in het defensief te
geraken. Stagnatie, berusting en
polarisatie doen zich in vele de
len van de wereld voor. Er moet
een nieuwe oecumenische visie
komen.
De taak van de Wereldraad van
Kerken is de tekenen hiervan op
te pikken en die in „liturgie, spi
ritualiteit en programma's" ge
stalte moet krijgen. Ook uit deze
volgorde blijkt dat de Wereld
raad een Orthodoxe bisschop als
voorzitter heeft gekregen.
por Dirk Visser
eneve (anp) - De kans dat de Wereldraad van Kerken
[jder druk van de Orthodoxe kerken een andere weg in-
jat, zit er volgens de Nederlandse hervormde gedole
erde dr. K. Blei nog steeds in. „Een grotere aandacht
or ecclesiologische vragen (kerkleer) vind ik prima,
dat maar niet ten koste gaat van het sociaal engage-
ent."
lei zei dit na de bijeenkomst
1 het Centraal Comité van de
reldraad die onlangs in Ge-
Ive werd gehouden. Het was de
jste zitting van het Centraal
nité in nieuwe samenstelling
Ide zevenjaarlijkse assemblee
i begin dit jaar in Canberra
istralië) plaats had. Het comi-
jiomt elk anderhalf jaar bijeen
de koers die de assemblee
fcft uitgezet, om te zetten in
pcreet beleid en de uitvoering
L dat beleid door de staf van
1 te controleren.
„krachtige geluid" van de
hodoxe kerken, die met de
fcitieuze Armeens-apostoli-
aartsbisschop Aram Kes
han en twee van de acht pre-
lenten veel invloed op be-
irlijk niveau hebben, was op
eerste zitting na Canberra
1 mis te verstaan. De eerste
k van de Wereldraad is om te
ton aan de eenheid der ker-
I. Bovendien is de Wereldraad
verzameling van allerlei
iepen en bewegingen, maar
l raad van kerkgenootschap-
i, aldus de Orthodoxen, hierin
jevallen door secretaris-gene-
Emilio Castro,
jat voortdurend gepraat over
peid stoort me", aldus de
ise theologe Aukje Westra,
jevaardigde van de Gerefor-
irde Kerken in Nederland.
Jtormoed dat ze eenheid zien
[terugkeer naar hun traditie,
fjte ongebroken noemden."
1 de plotseling opbloeiende
|de tussen evangelikalen en
[hodoxen, zoals die in Genève
i de dag trad, is een verster-
_j van de 'ruk naar rechts'.
Be blokken, het tweede heel
groter dan het eerste, heb-
dezelfde afkeer van be
ide onderdelen van het oecu-
isch werk: horizontalisme,
rane van de wereldreligies
.dergelijke zaken. „Een ver-
pd in het negatieve," aldus
[gevaar bestaat dat de We-
Iraad een introverte club
dt, die zich alleen maar met
izelf gaat bezighouden. De
f is nog wel enige tijd druk
t de invulling van de nieuwe
fctuur en met de strijd om de
gn baan te houden (met op de
[tergrond de dreiging van ge-
pngen ontslagen). Gevoegd
[de drie jaar die al aan de re-
nisatie zijn besteed en de
Sterheid na Canberra, toen
niemand binnen de We-
1 wist waar hij of zij aan
"as, zal de crisis voorlopig
[niet voorbij zijn.
[woord 'crisis' wil Aukje We-
f-niet meer horen. „Crisis?
Dat is absoluut niet meer het ge
val." Ook secretaris W.R. van
der Zee van de Raad van Kerken
is optimistisch. „De Wereldraad
is er weer," zo luidt zijn samen
vatting van deze vergadering
van het nieuwe Centraal Comité.
Hij is vooral te spreken over het
feit dat het conciliair proces, een
aanduiding die kennelijk uit de
taboesfeer is gehaald, stevig is
verankerd in programma-afde
ling III. Uitgangspunt voor het
werk in 'Gerechtigheid, vrede en
schepping' zijn de vier afspraken
van Seoul 1990: vrede en gerech
tigheid, schuldencrisis, milieu en
racisme.
Ruim een week vóór de bijeen
komst spraken Castro en „mijn
collega in Rome", zoals hij de
paus noemde, over nauwere sa
menwerking, zonder overigens
tot concrete afspraken te komen.
„Het gemis van participatie van
Rome was hier voelbaar," aldus
Van der Zee. Er komen steeds
meer mensen uit landen waar de
R.K.Kerk meedoet in de Raad
van Kerken. „Je kunt Rome niet
missen." ;,li
Tot een diepgaande discussie
over de principiële uitgangspun
ten van de Wereldraad is het in
Genève niet gekomen. De Ortho
doxen lieten het woord voeren
door een Libanese advocaat, die
ook is verbonden aan het Ortho
dox Centrum in Genève. De kri
tiek van Blei dat de Orthodoxen
alleen maar over eenheid en
nooit over vernieuwing spreken
(twee onlosmakelijke zaken, al
dus Blei), werd beantwoord met
de opmerking dat de kerk zich
ook vernieuwt door de toetre
ding van nieuwe leden en door
boete en gebed. „Een stichtelijk
antwoord waar je niets aan
hebt," zo zei Blei.
Het Centraal Comité kwam niet
tot een discussie over interne za
ken, maar maakte het ook som
mige kerkleiders uit Oost-
Europa niet moeilijk. Zonder
zich te schamen maakten zij
melding van de strenge verwe
venheid van kerk en staat of
kerk en nationalisme. Zo
noemde de Georgisch-orthodoxe
metropoliet David van Suchumi
kritiek op een legaal gekozen re
gering illegaal. Verder zag hij
geen bezwaar in het zegenen van
wapens, zoals de laatste tijd in
Georgië geschiedt. Meer moeite
met dat laatste verschijnsel had
de Servisch-orthodoxe bisschop
Irenej van Novi Sad. „Als we er
van horen, dan nemen we maat
regelen. Maar ja, de kerkleden
zijn ook lid van het Servische
volk."
Vlnr. rk hulpbisschop Djuro Koksa van Zagreb, KEK-secretaris-generaal Jean Fischer, Servisch-orthodoxe bisschop Irene] van
Novi Sad. - foto anp
Geneve (anp) - De eenheid van de ker
ken is geen theologisch onderonsje,
maar een zaak van leven of dood. In
Noord-Ierland of Joegoslavië zou veel
bloedvergieten zijn voorkomen als de
kerken één waren geweest.
Dr. Emilio Castro, secretaris-generaal van
de Wereldraad van Kerken reageerde tijdens
de jongste zitting van het Centraal Comité
geprikkeld op de kritiek van de gerefor
meerde afgevaardigde drs. Aukje Westra op
zijn pleidooi voor meer nadruk op de een
heid der kerken. „Het belang van de oecu
mene is niet in de eerste plaats gelegen in
kerkelijke eenheid, maar wat de kerk voor
de wereld doet. Het gaat niet om wat de
kerk is, maar voor wie zij er is," aldus de
Friese theologe, die als oecumenisch consu
lente in de drie noordelijke provincies werk-
De eenheid van de kerken is om twee rede
nen urgent, zei Castro. In de eerste plaats
zal deze eenheid de missionaire opdracht
van de kerk ten goede komen. In de tweede
plaats is de geloofwaardigheid van de kerk
in het geding. „Wij kunnen niet de strij
dende partijen tot vrede oproepen, zolang
we niet zelf de onderlinge verschillen kun
nen overbruggen."
De discussie tussen Castro en Westra deed
denken aan het debat in 1984 tussen Cas
tro's voorganger Philip Potter en dr. R.J.
Mooi, die toen namens de Nederlandse Her
vormde Kerk in het Centraal Comité zat. Al
leen waren de rollen toen omgekeerd. Mooi
beklemtoonde dat de Wereldraad een raad
van kerken is, waarop Potter antwoordde
dat de Wereldraad als voorhoedebeweging
juist voor de kerken uit moet trekken.
Pogingen van de Wereldraad en de Konfe-
rentie van Europese Kerken (KEK) om de
slechte verstandhouding tussen Servische en
Kroatische kerkleiders te verbeteren, heb
ben in Genève niets uitgehaald. „Zo ziet de
realiteit in Joegoslavië eruit," zei secretaris
Jean Fischer van de Konferentie van Euro
pese Kerken (KEK) in een reactie op het
grotendeels mislukte gesprek tussen Servi
sche en Kroatische kerkleiders. „We hebben
het met eigen ogen kunnen aanschouwen:
beter is het niet."
Aan het slot van een gezamenlijke perscon
ferentie bij de Wereldraad van Kerken ver
liet de rk hulpbisschop Djuro Koksa van
Zagreb de tafel, terwijl de servisch-ortho
doxe bisschop Irenej van Novi Sad nog aan
het woord was. Voor de show en de foto
graaf gaven ze elkaar nog wel een hand,
maar de woorden die ze daarna wisselden,
waren veelzeggend.
De KEK heeft de afgelopen maanden veel
gedaan om de dialoog tussen beide grote
kerken in Joegoslavië weer op gang te krij
gen. Fischer bezocht met zijn collega van de
Raad van Europese rk bisschoppenconferen
ties Joegoslavië. Daarbij hadden zij afzon
derlijke gesprekken met kardinaal Kuharic,
hoofd van de R.K.Kerk in Joegoslavië, en
patriarch Pavle van de Servisch-Orthodoxe
Kerk. Bij terugkomst zei Fischer dat de oor
log het gesprek tussen de kerken in Joego
slavië met de dag moeilijker maakt.
Het door KEK voorgestelde ronde-tafelge
sprek van alle religieuze gemeenschappen in
Joegoslavië is momenteel verder weg dan
ooit. „We zullen met onze pogingen door
gaan", aldus Fischer. „Lukt het niet dit jaar,
dan proberen we het volgend jaar. Maar we
moeten het doen."
Het gesprek bij de Wereldraad, waaraan
Koksa en Irenej alsmede de hervormde bis
schop Hodody en de lutherse bisschop Be-
redi deelnamen, leverde een communiqué
op, dat vol stond met mooie bedoelingen,
maar waarin geen enkele concrete afspraak
werd vermeld.
De besprekingen, die met het Onze Vader
waren begonnen, waren volgens secretaris
generaal Emilio Castro van de Wereldraad
van Kerken bedoeld als „een bescheiden po
ging" om de Joegoslavische kerken de gele
genheid te bieden weer met elkaar in ge
sprek te komen. „De haat in Joegoslavië zit
zo diep, dat er niet alleen op politiek niveau,
maar ook op religieus niveau een oplossing
moet worden gezocht," zei Castro. De don
kere blikken waarmee Koksa en Irenej af
scheid namen, waren echter meer van we
derzijdse afschuw dan van verzoening ver
vuld.
€at»eve (anp/epd) - Het Cen-
u Comité van de Wereld-
ij van Kerken heeft groen
jt gegeven voor een ingrij-
"le reorganisatie van de
•jntfJ
IBA apapBiqaB .^S
M 'jaag UBA dfiaaj u3
lUBi|J3W3B 'U8^'
Wereldraad krijgt vier pro-
fna-eenheden en de positie
het secretariaat-generaal
ia y?rslerlrL Ren voorstel
|9e Russisch-orthodoxe me
inet Kyrill van Smolensk
■en vijfde programma-een-
f voor opleiding en onderwijs
voeren haalde het niet.
[Voorzitter van het Centraal
f' aartsbisschop Aram
Psnian, noemde het besluit
lPeiangnjk moment in de ge-
L,em® van de Wereldraad,
F 'j 320 Orthodoxe, Angli-
e en protestantse kerken
ngesloten. De reorganisa-
hem de beste ma-
j™ Ult de financiële crisis te
fLÏÏ de Programma's van
fereldraad te vernieuwen.
,struc1uur worden
L„ ^afdelingen met hun
onderafdelingen vervan-
I wLVIer Programma-eenhe-
fetno secretariaat-generaal
Itieafn'^reid met de commu-
ptdeling, een bureau voor
ds.W.v.d.Zee. - foto anp
de betrekkingen met de lidker
ken en de andere kerken en een
bureau voor de relatie met de
andere godsdiensten.
Nieuw is de programma-eenheid
'Gerechtigheid, vrede en schep
ping', dat het zogeheten conci
liair proces voor gerechtigheid,
vrede en behoud van de schep
ping moet voortzetten. De an
dere eenheden zijn 'Delen en
dienst', 'Eenheid en vernieu
wing', waarin veel ruimte is voor
de bestudering van theologische
vraagstukken, en 'Zending, op
voeding en getuigenis'.
Kyrills voorstel werd met grote
meerderheid afgewezen. Zijn
voorstel voor een vijfde pro
gramma-eenheid was ingegeven
door de grote behoefte bij de
kerken in Oost-Europa aan hulp
bij de opleiding van priesters en
bij de katechese. Aanvaarding
van het voorstel zou de Wereld
raad ongeveer 700.000 Zwitserse
frank extra hebben gekost.
Het Centraal Comité stemde ook
in met de instelling van een
werkgroep voor theologie en cul
tuur. Dit is een reactie op de
angst van de Orthodoxe en Ang
licaanse kerken dat de funda
menten van het christelijk geloof
worden aangetast door de
nieuwe kerken in vooral Afrika
en Azië,die in hun theologie de
inheemse cultuur en tradities
verwerken.
Het Centraal Comité verwierp
een voorstel van de Russisch-or-
thodoxe afgevaardigde prof.
Boejevski om de joods-christe
lijke betrekkingen onder te
brengen bij de dialoog met de
andere godsdiensten. De Neder
landse afgevaardigde dr. K. Blei
wees erop dat de dialoog met de
joden van een andere orde is dan
die met de andere niet-christe-
lijke religies.
„Een'historisch moment in de
geschiedenis van de Wereld
raad", zei ds. W.R. van der Zee
na afloop van de stemming.
„Door in de nieuwe structuur
het voorstel van Boejevski niet
te verwerken, erkent de oecume
nische beweging voor het eerst
dat de dialoog met het jodendom
bij Faith en Order (de theologi
sche vragen) hoort."
In de oude structuur was Dia
loog een eigen onderafdeling. In
de nieuwe opzet komt de dia
loog, met speciale aandacht voor
de theologische betrekkingen
tussen de christelijke en de
joodse traditie in programma
eenheid I, en niet - zoals Boe
jevski wilde - onder II bij de on
derafdeling voor de theologische
betekenis van de religies. „De
speciale band van het jodendom
met het christendom blijft ge
handhaafd", aldus Van der Zee.
De geldnood die de Wereldraad
tot reorganisatie heeft gedwon
gen, is niet alleen veroorzaakt
door inflatie en de harde Zwit
serse frank. Van de 320 lidker
ken betaalt een derde geen cent
aan de oecumenische beweging.
Voor een deel zijn dat kleine
kerken uit ontwikkelingslanden,
voor een ander deel de kerken
uit de voormalige communisti
sche landen wier roebels, forin-
ten en zlotys in Genève onbruik
baar zijn.
Het Centraal Comité heeft de
lidkerken opgeroepen zonder
uitzondering hun bijdrage te be
talen en daarbij ook rekening
met de inflatie te houden. De
Zwitserse kerken hebben bij
voorbeeld in de afgelopen tien
jaar, waarin de inflatie in totaal
34 procent bedroeg, hun bij
drage niet verhoogd. Alleen de
Skandinavische, Nederlandse en
Duitse kerken komen hun ver
plichtingen na.
Met zo'n 20 miljoen gulden be
taalt de Duitse Evangelische
Kirche (EKD) zelfs meer dan een
derde van de gewone inkomsten
van de Wereldraad. De EKD had
tevoren al duidelijk gemaakt
haar financiële bijdrage niet
meer te willen verhogen. Zij wil
wel haar jaarlijkse bijdrage aan
passen aan de inflatie, aldus ver
tegenwoordigers van de grootste
Duitse protestantse kerk in Ge
nève. Volgens Klaus Wilkens van
de EKD vergt de hulp aan de
kerk in de vroegere DDR veel
geld.
Meer dan 90 procent van de 40
miljoen Zwitserse frank die de
Wereldraad jaaarlijks ontvangt,
komen van Europese en Noorda-
merikaanse kerken. Ondanks
een personeelsstop en bezuini
gingsmaatregelen zit de Wereld
raad nog steeds met een tekort
van ongeveer 4 miljoen gulden,
ongeveer 10 procent. Voor het
eind van 1992 moet het aantal
personeelsleden (nu nog 294) tot
270 zijn teruggebracht. Lukt dit
niet door natuurlijk verloop, dan
wachten enkele medewerkers
nog sombere tijden.
Geneve (epd) - De Wereld
raad van Kerken wil naast
de bestrijding van de ar
moede in de wereld ook
grotere aandacht voor het
milieu.
In een door de Nederlander
drs. Rob van Drimmelen op
gesteld rapport wordt daarom
gepleit voor een economisch
systeem, dat enerzijds de
groeiende kloof tussen de
arme en rijke landen over
brugt en anderzijds de aan
tasting van het milieu terug
dringt.
Armoede en milieu zijn de
kernbegrippen voor een niet
uit de weg te ruimen dilem
ma, zei dr. H.M. de Lange in
Genève, waar hij het rapport
'Economie als een geloofs
zaak' presenteerde. Enerzijds
worden dagelijks miljoenen
mensen geconfronteerd met
een afschuwelijke armoede,
anderzijds gaat het milieu
achteruit, soms als een gevolg
van het eerste probleem.
De Wereldraad heeft altijd de
bestrijding van de armoede
hoge prioriteit gegeven, aldus
De Lange, voorzitter van de
sectie sociale zaken van de
Raad van Kerken in Neder
land. De armen kun je alleen
maar helpen door een hogere
produktie, vooral van voed
sel. Het gevolg daarvan is dat
de vervuiling van het milieu
toeneemt.
Het rapport, dat nu voor
commentaar naar de 320 lid
kerken wordt gestuurd, bevat
geen blauwdruk voor een an
dere economie. „Wij kunnen
alleen al gaande een weg vin
den."
In het rapport wordt zowel
het kapitalisch als het inmid
dels ingestort communistisch
systeem bekritiseerd. „Er
mag echter niet worden ver
geten dat de meeste landen
met een socialistisch econo
misch systeem de armoede
wisten te verminderen en
bijna iedereen aan een, niet
altijd even passende baan
hielpen." Het rapport waar
schuwt tegen een wijdver
breid geloof dat het kapita
lisme alle problemen oplost.
Als de markt werkelijk vrij en
autonoom wordt, ontaardt zij
in een totalitair systeem.
Het debat gaat niet over de
vraag of er een keuze moet
worden gemaakt tussen een
centraal geleide economie of
een vrije markt-systeem. In
elke situatie is de vraag of er
voldoende aandacht aan het
lot van de armen wordt be
steed.
Het bijbels uitgangspunt bij
het Wereldraadrapport is het
joodse begrip gerechtigheid.
In de recente sociale ency
cliek van paus Johannes Pau-
lus II wordt de Romeins-juri-
dische uitleg van dit begrip
gehanteerd: ieder het zijne.
Dat beginsel werkt niet meer,
aldus De Lange. „Er wordt
niet meer toebedeeld, er
wordt gepakt."
Aan het rapport is behalve
door Van Drimmelen en De
Lange meegewerkt door drs.
Jan Pronk (tot aan zijn be
noeming tot minister van
Ontwikkelingssamenwerking)
en de Uruguayaanse ontwik-
kelingseconoom Julio de
Santa Ana.
Geneve (anp) - Het aantal leden van de Wereldraad van Ker
ken is gestegen tot 320. De Hervormde Kerk van Zambia, de
Protestantse Kerk in West-Indonesië (GPIB) en de Protes
tantse Kerk in Zuid-Oost Sulawesi (GPST) zijn als gewoon
lid in de oecumenische familie opgenomen.
De Zambiaanse kerk, met ongeveer 200.000 leden, ontstond uit zen
dingswerk van de Nederduitse Gereformeerde Kerk van de Oranje
Vrijstaat in Zuid-Afrika. De kerk is sinds 1966 zelfstandig. In 1939
besloot de synode de banden met de NGK (financiële en personele
bijstand) volledig, te staken omdat de blanke kerk bleef weigeren de
apartheid onomwonden af te wijzen. Een opleidihgscentrum voor le
ken wordt voor een deel gefinancierd door de Gereformeerde Kerken
in Nederland.
De GPIB, die in 1948 werd opgericht, is een onderdeel van de GPI,
de Protestantse Kerk in Indonesië. Omdat de andere regionale ker
ken van de GPI, die van Minahasa, de Molukken en Timor, eveneens
rechtstreeks lid van de Wereldraad zijn, besloot ook de GPIB het lid
maatschap aan te vragen. De kerk heeft ongeveer een half miljoen
leden in 200 gemeenten.
De GPST, opgericht in 1957, kwam voort uit zendingswerk van de
Nederlandse Hervormde Kerk. Het eiland Zuid-Oost Sulawesi, iets
groter dan Nederland, heeft ongeveer een miljoen inwoners. De
GPST telt zo'n 25.000 leden in 75 gemeenten.
Alle drie de kerken waren al lid van de Wereldbond van Hervormde
en Gereformeerde Kerken (WARC).
Geneve (anp) - Secretaris-ge
neraal dr. K. Blei van de Ne
derlandse Hervormde Kerk
heeft de Orthodoxe kerken
binnen de Wereldraad van
Kerken uitgedaagd.
Tijdens een fundamentele dis
cussie over de theologische uit
gangspunten van de Wereldraad
vroeg Blei de Orthodoxen welke
plaats de vernieuwing in hun
kerken inneemt. „Wat is er bij U
sinds de toetreding tot de We
reldraad veranderd en wat moet
er bij U nog veranderen?"
Alle Orthodoxe lidkerken had
den in een rapport hun onbeha
gen geuit over bepaalde aspecten
van het werk van de Wereld
raad, onder meer de dialoog met
andere wereldgodsdiensten, ho
rizontalisme en de intercomm
unie.
Het voornaamste doel van de
Wereldraad is volgens de Ortho
doxen het streven naar de volle
dige eenheid der kerken. De vra
gen betreffende de kerkleer (ec-
clesiologie) moeten meer aan
dacht in het werk van de We
reldraad krijgen. Over zulke be
langrijke vragen - waartoe de
Orthodoxen ook de toelating van
de vrouw in het ambt, inter
communie en een niet-seksis-
tisch taalgebruik rekenen - kan
volgens hen niet bij meerderheid
van stemmen worden beslist. De
lidkerken moeten de ecclesiolo-
gie van andere lidkerken respec
teren.
In het Orthodoxe rapport komt
het woord vernieuwing in het
geheel niet voor, zei Blei, in een
verwijzing naar de naam van de
nieuwe programma-eenheid I
van de Wereldraad: eenheid en
vernieuwing. Zonder vernieu
wing geen eenheid, hield de her
vormde secretaris-generaal de
Orthodoxe lidkerken voor.
Evenals de Westduitser Günther
Krusche kritiseerde Blei de Or
thodoxe afwijzing van gemeen
schappelijke avondmaalsvierin
gen. Het avondmaal is niet al
leen een teken van de volledige
eenheid, zoals de Orthodoxen
zeggen, maar volgens Blei en
Krusche ook uitdrukking van de
weg die de kerken gaan op weg
naar de eenheid.
Dr. Emilio Castro, secretaris-ge
neraal van de Wereldraad, zag in
Dr.K.Blei. - foto anp
het Orthodoxe rapport een
kleine opening voor intercomm
unie. „Ook de Orthodoxen lijden
onder de huidige situatie", aldus
Castro. In uitzonderingssituaties
heeft de Russisch-Orthodoxe
Kerk andere gelovigen, zoals le
den van de tot enkele jaren gele
den verboden Oekrains-Katho-
lieke Kerk, tot de eucharistie
toegelaten. Hij deed een beroep
op de Orthodoxe kerken die
praktijk uit te breiden.
De Friese theologe Aukje Westra
vroeg begrip voor de bonte ver
scheidenheid van de kerken.
Vanaf het begin is er niet één
kerk, één traditie of één kijk op
de eucharistie geweest, maar
waren er verschillende groepen
die elkaar respecteerden in hun
liefde voor de wereld en hun
naastenliefde. De oecumenische
beweging is volgens haar een
structuur waarin de kerken elk
aar uitdagen tot een standpunt
over de vraagstukken van deze
"tijd.
De Westduitser Walter Arnold,
die de positie van de evangeli
sche christenen toelichtte, sprak
van een groeiende toenadering
tussen de Wereldraad en inter
nationale evangelische organisa
ties (WEF en het Lausanne-co-
mité) sinds Castro de Wereld
raad leidt. Er is bij de Wereld
raad meer belangstelling voor
'evangelische' onderwerpen, ter
wijl de evangelische bewegingen
zo langzamerhand het nut van
een dialoog met de Wereldraad
inzien. Van belang is ook de po
sitieve houding de laatste tijd
van de Orthodoxe kerken ten
opzichte van de evangelische
christenen die lange tijd de
naam hadden de Orthodoxe ge
lovigen te willen bekeren.
