Russische president Boris Jeltsin al diverse malen afgeschreven
Voor prille godsdienstvrijheid moet gevreesd worden
Dievenbende in Sovjetunie kan niet erg lang aanblijven
DESTEl
Eis van rei
Licht in de
ACHTERGROND
Kaifu
Wao
PAPIER
VOOR UW PEN
Voorlichting
Hond bijt
kind dood
.DE STEM,
1
DE STEM
WOENSDAG 21 AUGUSTUS 1991
Duizenden achtenswaardige
en gerespecteerde oudere
landgenoten hebben zich te
recht geërgerd aan het nege
ren van het hun aangedane
leed. Financiële genoegdoe
ning voor en erkenning van
het afschuwelijke onrecht
bleken niet aan de orde. Dit
is, helaas hoe triest dan ook,
de prijs die politici betalen
om economisch voordeel te
behalen.
Het is juist in deze periode
van herdenking alleszins zin
vol om enkele nuchtere feiten
te memoreren. Wereldoorlog
II kostte West-Europa 51
miljoen slachtoffers waarvan
47 miljoen burgers. Gedu
rende vijf jaar oorlogvoering
verloor de veroorzaker van
deze immmense tragedie aan
eigen slachtoffers 10 miljoen
mensenlevens. De Japanners
daarentegen vernietigden in
hun expansiedrang vele mil
joenen mensenlevens, echter
aan eigen burgerslachtoffers
verloren ze niet meer dan
.150.000. De twee atoombom
men namen hiervan 120.000
mensenlevens voor hun reke
ning.
Het kostte West-Europa tien
tallen jaren van keihard wer
ken om de geleden schade te
herstellen. Japan behield be
houdens de twee beperkte ge
bieden zijn volledig, onaan
getast industrie- en arbeids
potentieel. Hopenlijk willen
onze politici, die voor het
merendeel excellente econo
men zijn, dit bij hun me
ningsvorming over Japan be
trekken en op de ons eigen
gepaste wijze onder de aan
dacht brengen van de Ja
panse regering. Indien moge
lijk zelfs bij het komend
staatsbezoek!
Baarle-Nassau
W. de Vries
Ongenuanceerd en eenzijdig
zou ik de door de regering
voorgestelde maatregelen ten
aanzien van de wao willen
noemen. Het kabinetsplan
om zó met het welzijn van
burgers om te gaan, die ge
wild nóch gevraagd in zo'n
situatie terecht zijn gekomen,
zit vol willekeur.
Dat elk misbruik en oneigen
lijk gebruik van de wet op de
arbeidsongeschiktheid wordt
tegengegaan, is alleen al uit
oogpunt van rechtvaardig
heid noodzakelijk. Hoeveel
méér misbruik van andere
wetten wordt er overigens
niet gemaakt, ook en niet in
het minst door lieden met
goed betaalde banen, die zich
over hun inkomen geenszins
behoeven te bekreunen? Wor
den die ook zo drastisch en
rigoreus aangepakt?
Terzake van de wao is bekor
ting van de uitkeringsduur
niet alleen zeer onbillijk
maar ook volslagen overbo
dig. Deskundigen hebben be
rekend, dat een betere be
strijding van ziekteverzuim
en verruiming van het begrip
'passende arbeid' een bedrag
van 5,4 miljard gulden zou
'opleveren, 1 miljard méér
dan het kabinetsvoorstel.
Los van alle deskundigheid
en becijferingen wordt uit al
les één ding pijnlijk duide
lijk, namelijk dat Lubbers en
de zijnen kennelijk nauwe
lijks zicht hebben op en besef
hebben van de nood en de
pijn, die veel Nederlanders
van zulk stom(p) en gevoel
loos 'beleid' ondervinden.
Breda
A.W. van Mil
In de afgelopen weken is de
wao-kwestie een 'hot item'
gebleken in de media. Deze
krant heeft hierin een zeer
positieve bijdrage geleverd
door de artikelenserie 'Ziek
Nederland'. Toch schiet deze
krant (en andere media) te
kort met betrekking tot de
politiek. De PvdA doet het
slecht in de peilingen, daar
heeft de krant al verschil
lende malen mee gekopt, dat
weten we nu dus wel. Maar
wat vinden de andere poli
tieke partijen van de wao?
Hoe denken zij over een op
lossing van de wao-proble-
matiek? Met name van D66
zou ik dat wel eens willen
weten. Het is zo stil bij hun
anders zo welbespraakte
woordvoerder. Voor de jour
nalisten van De Stem ligt
hier een prima nieuwe voor
lichtende serie in het ver
schiet. Is dit mogelijk of zijn
deze fractieleiders op vakan
tie? Overigens heeft iedereen
daar recht op, dus ook de
voorzitter van de PvdA.
Bavel
J. van Knijff
Goedgelovige burgers denken
dat alleen pitbullterriërs voor
kinderen gevaarlijk zijn. De
eigen hond wordt, als was hij
het heilig lam, geshowed,
zelfs temidden van kinderen.
Elke hond is een latent ge
vaar voor kinderen. In De
Stem van 13 augustus 1991
valt te lezen hoe de beroemde
Sint-Bernhardhond nu eens
geen mens gered heeft, maar
een kind gedood. Tot in
lengte van dagen zullen er
honden blijven die, als men
zich voor de gek blijft hou
den dat alleen pitbullterriers
gevaarlijk zijn, kinderen bij
ten. Harde maatregelen kun
nen het zo aan te richten leed
slechts doen stoppen.
Breda
P. Backx
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem B.V.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Coumans - hoofdredacteur.
C. Hamans en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
S 076-236911 Telefax 076-236405.
Telefax redactie S 076-236309.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Steenbergsestraat 23-23a, S 01640-36850.
Postadres: Postbus 65, 4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Nw. Ginnekenstr. 41236326.
Voor bezorgklachten: 076-236888.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
Etten-Leur, Markt 28, S 01608-21550.
Postadres: Postbus 363, 4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 1, 01100-28030.
Postadres: Postbus 13, 4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, S 01140-13751
Postadres: Postbus 62, 4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14, S 01620-54957.
Postadres: Postbus 4023, 4900 CA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45, S 01650-37150.
Postadres: Postbus 35, 4700 AA Roosendaal.
Temeuzen, Zuidlandstraat 32, S 01150-17920.
Postadres: Postbus 145, 4530 AC Temeuzen
Vlissingen, Scheldestraat 7-9, 4381 RP S 01184-19910.
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementsprijzen bij vooruitbetaling te voldoen:
per kwartaal 77,90, per half jaar 155,25 óf per jaar 302,25.
Voor abonnees die automatisch betalen: per maand 26,00,
per kwartaal 75,90, per half jaar 151,25 óf per jaar 294,75.
Voor posttoezending geldt een toeslag.
Losse nummers: ma. t/m vrijd. 1,40; zat. 1,70.
Service-afdeling abonnementen: S 076-236472, ma. t/m vrijd.
8.30-12.00 en van 12.30-16.00 uur.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Centrale reclame-afdeling 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend S 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties S 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30
uur en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
Ranlcröla+iöc
Postgiro 1114111- ABN rek. 520538447.
Door Theo Hoeymakers
BORIS NIKOLAJEVITSJ
Jeltsin is wel eens vergele
ken met Prometheus, de
Griekse god die van de
Olympus afdaalde om de
stervelingen te leren hoe ze
vuur moesten maken.
De achtergebleven goden na
men wraak en Prometheus ver
loor zijn onsterfelijkheid.
Maar, dat spreekt, hij won de
sympathie van de 'gewone'
stervelingen. Lees voor Olym
pus Kremlin en de vergelijking
is duidelijk.
De president van de Russische
Federatie zijn sinds hij in 1985
in het politieke spectrum van
de Sovjetunie verscheen vele
karaktereigenschappen toege
dicht.
Hij is in de eerste plaats niet
bang, hetgeen deze week na de
coup in Moskou andermaal
duidelijk werd.
Hij bluft graag, iets wat blijkt
uit zijn eigen biografie 'Getui
genis van een opposant'.
Hij geldt niet als een groot den
ker, maar verkiest als rasechte
populist de directe confrontatie
met het volk.
Hij is lichtgeraakt, waarvan
zijn medewerkers uit de tijd
dat hij in Moskou partij chef
was nog altijd kunnen getui
gen.
Jeltsin is met al deze eigen
schappen echter bovenal een
working class hero, een volks
held, die het dikwijls als enige
durfde opnemen tegen de ge
vestigde orde, ook tegen de
orde van de verlichte Michail
Gorbatsjov.
Tijdens zijn loopbaan is hij
herhaaldelijk belachelijk ge
maakt en afgeschreven. Maar
steeds kwam hij terug en wist
hij of zijn opposanten de mond
te snoeren of ogenschijnlijk fa
tale fouten om te zetten in poli
tieke winst.
Een frappant voorbeeld was
het eerste bezoek dat hij in
1989 aan de Verenigde Staten
bracht. Jeltsin prees het kapi
talistisch systeem de hemel in
en leverde forse kritiek op Gor-
Yi
Jeltsin maant de menigte voor het Moskouse Witte Huis', zijn residentie, tot stilte tijdens een grote demonstratrie, gisteren.
- FOTO AFP
batsjov c.s. Menigeen had hem
na zijn terugkeer in het pa
triottische Rusland afgeschre
ven.
Zeker nadat de Pravda een ar
tikel had gepubliceerd waarin
het bezoek zo ongeveer werd
afgeschilderd als een vijfdui
zend kilometer lange kroegen
tocht, tijdens welke de politi
cus, die toch al een reputatie
als geducht drinker had, tussen
het slempen door slechts tijd
had gehad voor overvloedige
inkopen in Amerikaanse spe
ciaalzaken.
Het artikel bleek echter een
pure canard, overgenomen uit
de roddelpers en de Pravda
moest excuses aanbieden.
Behalve het feit dat de modale
Rus voor fors drankgebruik
toch al een heimelijke sympa
thie koestert maakte de nu ge
wekte suggestie van een over-
heidscomplot tegen de eenzame
Jeltsin hem extra populair bij
'zijn' gewone man.
Boris Jeltsin werd in 1931 ge
boren in het dorp Butka, bij
Sverdlovsk in de Oeral. In zijn
biografie doet hij uitgebreid
kond van zijn jeugd als brutale
durfal die toen al het partijap
paraat op het verkeerde been
zette. Een kruising tussen
Pietje Bell en Dik Trom.
Hij volgde een technische op
leiding, werd bouwkundig in
genieur en directeur van een
bouwbedrijf in Sverdlovsk, het
voormalige Jekaterinenburg
waar de laatste Tsaar en zijn
familie werden afgeslacht.
Daarna startte hij pas een car
rière in de communistische
partij en bekleedde hij van
1976 tot 1985 het ambt van re
gionaal partijsecretaris.
Gorbatsjov haalde hem in 1985,
een maand nadat hij zelf aan
de macht was gekomen als par
tijchef, naar Moskou waar hij
de betrekkelijk ondankbare
taak kreeg de Augiasstal van
corruptie en wanbestuur uit te
vegen.
Twee jaar lang verliep de sa
menwerking tussen Gorbatsjov
en zijn voortvarende protégé
uitstekend, al diende de Sovjet
leider Jeltsin herhaaldelijk te
gen conservatieve partijbonzen
in bescherming te nemen als de
boerenzoon uit de Oeral zich
weer eens aan onbesuisde uit
spraken had bezondigd.
Als partijleider van de Sovjet
hoofdstad vestigde hij bij de
burgers een reputatie als eigen
zinnig bestuurder, die eenvou
dig woonde, zonder escorte de
straat opging en de voorkeur
gaf aan gesprekken met Mos-
kovieten boven vergaderingen
van de partij.
Binnen die partij en onder zijn
medewerkers ergerde men zich
echter aan de willekeur waar
mee hij mensen ontsloeg en aan
zijn populistische en opportu
nistische politiek.
In 1987 volgde een nieuwe con
frontatie met het partij-esta-
blishment. Tijdens een besloten
vergadering van het Centraal
Comité uitte hij niet alleen kri
tiek op de conservatieven maar
ook op het echtpaar Gorbats
jov, dat hij verweet een per
soonlijkheidscultus te cultive
ren.
Voor Gorbatsjov was de maat
vol. Jeltsin nam zelf ontslag als
partijchef en verdween uit het
Politburo.
Hij behield een functie als vice-
minister, die hem - en dat had
den zijn tegenstanders niet ver
wacht - de gelegenheid gaf te
rug te vechten.
Met ruime meerderheid werd
de intussen tot volksheld uitge
groeide Jeltsin in 1989 in het
Sovjet-parlement en een
later in het Russische p^j,
ment gekozen.
Zelfs een nooit opgehelderd j
cident tastte zijn popularitej
niet aan. Integendeel.
Op een septemberavond
1989 meldde Jeltsin zich dooi
nat bij een politiepost in
kou. Hij was, zo beweerde
aan een aanslag ontsnapt enii
een rivier gevallen. Twee dage
later meldde hij lakoniek 4
dat verhaal een grap was,
wat er werkelijk aan de
was noemde hij 'privé'. De
zers hadden er geen enkel
moeite mee.
In mei 1990 werd Jeltsin tt
voorzitter van het Russisch
parlement en daarmee tot fe
langrijkste gegadigde voor ij
presidentschap gekozen
Hij had intussen voor een njj
sterkere polarisatie tegen G».
batsjov gekozen en de Ru
sche Federatie werd steeds
afhankelijker van het central
gezag in Moskou.
Uiteindelijk ging ook Gorbat
jov met een grotere autonomi
voor de republieken akkoord
hetgeen de tot april dit ja®
zeer getroubleerde relatie tut
sen beide mannen aanzienlij!
verbeterde.
Gorbatsjov erkende dat li
Jeltsin nodig had en de
wist dat hij op het internat»
nale podium niet om de
heen kon.
Bij de eerste verkiezingen voi
het Russische presidents*
had Jeltsin niet eens
tweede ronde nodig en k<
als eerste gekozen
van de Russische federatie 4
(voorlopige?) kroon op zijn po-
litieke loopbaan zetten.
Boris Jeltsin lijkt vooralsno;
niet de man die over de Sta
der Wijzen beschikt en de Sov
jetunie uit het economisch
moeras zal trekken, maar wit
kan dat wel?
Hij zou eventueel samen ms
Gorbatsjov wel een aanzienlij!
aantrekkelijker alternatief voo
het land en de wereld zijn da:
het obscure achttal dat ziet
maandagmorgen in het Krem
lin verschanste.
Door Jan Bouwmans
NATUURLIJK hebben de
nieuwe machthebbers in
Moskou onmiddellijk de
nieuwsvoorziening onder
hun controle gebracht.
Dat moet logischerwijze ge
volgd worden door het weer
aan banden leggen van de vrij
heid van meningsuiting. Maar
hoort daar niet even logisch de
eliminering van de vrijheid van
godsdienst bij?
Kerkelijke stemmen buiten de
Sovjetunie klinken in elk geval
zeer zorgelijk of reageren voor
alle zekerheid terughoudend op
de ontwikkelingen in Moskou.
De Wereldraad van Kerken in
Genève, normaal vlot met het
afleggen van verklaringen,
heeft zich nu beperkt tot het
betuigen van solidariteit met
haar zes lidkerken in de Sov
jetunie en doet er verder voor
alsnog het zwijgen toe.
De Lutherse Wereldfederatie,
eveneens in Genève gevestigd,
heeft geëist dat de mensenrech
ten gerespecteerd blijven wor
den.
Kerkelijke stemmen binnen de
Sovjetunie willen, voor zover
ze hun mond open doen, weer
anoniem blijven. Ook al
spreekt een woordvoerder van
de 40 jaar verboden geweest
zijnde Oekraïns-Katholieke
Kerk alleen maar de verwach
ting uit, dat zijn door Gorbats
jov gelegaliseerde kerk niet op
nieuw verboden zal worden.
De Russische Orthodoxe Kerk,
dominant in Rusland, houdt
zich tot dusverre stil. Althans
het Patriarchaat in Moskou.
Niet echter haar vertegenwoor
digers in het veilige buitenland;
zoals die bij de Wereldraad van
Kerken, aartsbisschop Damas-
kinos.
Hij heeft verklaard dat zijn
kerk achter de Russische presi
dent Jeltsin staat. De kerk is
immers onder Gorbatsjov een
teken van hoop geworden en
daarom wordt van haar ver
wacht dat zij instaat voor de
vrijheid, aldus Damaskinos.
Hij bracht tevens in herinne
ring dat patriarch Aleksei een
speciale kerkdienst had laten
vieren bij de ambtsaanvaarding
van Jeltsin.
Dezelfde patriarch behoort
echter ook tot de onderteke
naars van een verklaring,
waarin nog niet zo lang geleden
werd opgeroepen tot 'herstel
van de orde'. Het hoofd van de
Russisch-orthodoxen in Groot
Brittannië heeft ronduit zijn
angst uitgesproken dat het
klassieke onderdrukkende
communisme zal terugkeren.
Een aparte positie neemt de
Rooms-Katholieke Kerk, dat
wil zeggen het Vaticaan, in.
Het is het enige kerkgenoot
schap ter wereld dat sinds vo
rig jaar diplomatieke betrek
kingen onderhoudt met het
Kremlin.
Die zijn mogelijk gemaakt door
Michaïl Gorbatsjov, die het
persoonlijk heel goed bleek te
kunnen vinden met de Poolse
paus Johannes Paulus II. De
nabije toekomst moet uitwijzen
of de relatie Moskou-Vaticaan
al of niet met Gorbatsjov weer
van het toneel zal verdwijnen.
Verbreking van de nog prille
betrekkingen ligt eigenlijk voor
de hand, want ze moeten voor
dogmatische communisten iets
bizars zijn. Al heeft de verte
genwoordiger van Moskou bij
het Vaticaan, Joeri Karlov, vol
gens het Italiaanse persbureau
AGI gisteren verklaard dat er
in de betrekkingen tussen Vati
caanstad en Moskou geen ver
anderingen zullen komen.
Maar gisteren gebeurde er tij
dens het bezoek van de paus
aan Hongarije iets dat veel van
een diplomatiek incident weg
had.
Paus Johannes Paulus II heeft
maandag in Hongarije met
geen woord over de machts
greep in Moskou gerept. Giste
ren echter, de laatste dag van
zijn bezoek aan Hongarije,
zong hij tijdens een misviering
de lof over Gorbatsjov.
De paus verklaarde met dank
baarheid terug te denken aan
de twee ontmoetingen die hij
achtereenvolgens in 1989 en
1990 met de verstoten leider
heeft gehad in het Vaticaan.
Bij beide gelegenheden was de
paus naar eigen zeggen geraakt
door de wijze waarop Gorbats
jov blijk gaf van zijn oprechte
toewijding aan de mensenrech
ten, het welzijn van zijn eigen
land en van de internationale
gemeenschap.
„Ik geef uitdrukking aan de
hoop dat de inspanningen die
de afgelopen jaren zijn gedaan
om een hele maatschappij weer
een stem en waardigheid te ge
ven, nu niet in gevaar zullen
komen", zei de paus in de rich
ting van de nieuwe machtheb
bers.
De pauselijke woorden werden
niet meer gehoord door Sovjet
ambassadeur in Hongarije Ivan
Aboimov, die met andere leden
van zijn diplomatieke missie
wel bij de mis aanwezig was,
maar met zijn gezelschap ver
trok voordat de paus het woord
nam.
Vólgens zijn woordvoerder had
de ambassadeur dringend an-
M1'dérè' zakën te doen. De tekst
van de pauselijke toespraak
was echter tevoren verspreid,
zodat mag worden aangenomen
dat de ambassadeur de pause
lijke lof voor Gorbatsjov niet
wenste te horen.
Twee dagen voor de val van
Gorbatsjov reisde de eerste
pauselijke nuntius van het Va
ticaan in de Sovjetunie af naar
Moskou. Mgr. Francesco Cola-
suonno zal daar voorlopig ze
ker niet meer vrijwillig van
daan gaan. Daarmee kunnen de
nieuwe machthebbers zich in
elk geval niet heel gemakkelijk
van hem ontdoen.
De positie van de pauselijke
nuntius in Moskou en de diplo
matieke betrekkingen met het
Vaticaan in het algemeen zou
den wel eens een goede maat
staf kunnen worden om de
ware bedoelingen van de
nieuwe machthebbers ten aan
zien van kerk en godsdienst
aan af te meten.
Verbreking van de betrekkin
gen is minder waarschijnlijk
dan hen gewoon door lata
bloeden. Dat vergt meer tijd,
hetgeen de nieuwe machtheb
bers voor hun aanzien in
buitenland welkom zal zijn.
Voor de nieuwe machthebbffi
kleeft er aan de vrijheid vas
godsdienst behalve ide<
sche bezwaren ongetwijfeld
ook een onoverkomelijk
tiek bezwaar: zij heeft in mt-
nige republiek het nationalism:
gevoed en daarmee de stabili
teit van de Sovjetunie en
macht van Moskou sterk on
dergraven.
Dat zal de katholieke kerk ii
Litouwen en de Oekraïne,
slechts twee voorbeelden li
noemen, wel niet worden ver
geven.
De Russische Orthodoxe Ker!
is daarentegen onder Gorbats
jov niet alleen een teken vut
hoop geworden, maar ook
belangrijke morele en gee
lijke factor. En daarmee
uitermate bedreigende ide
gische concurrent. Voor de nog
prille vrijheid van godsdiens!
moet daarom in de Sovjetunie
om verschillende redenen
vreesd worden.
Door Bernard Levin
(The Times)
DENKT U zich eens in:
slechts twee of drie decen
nia geleden zou het ernstige
nieuws uit Moskou onver
mijdelijk gepaard zijn ge
gaan met berichten over een
bloedbad onder Gorbatsjovs
familie en entourage.
Op het moment dat ik dit
schrijf en er nog ieder uur
nieuwe ontwikkelingen zijn,
kan het zijn dat een dergelijke
moordpartij nog gaat plaats
vinden. Met ieder ieder uur dat
voorbij gaat wordt dit echter
minder waarschijnlijk.
In de lofzangen over de afge
zette leider moet een enorme
prestatie zeker ook worden ge
noemd: hij heeft een aanzien
lijke mate van beschaving ge
bracht in wat, iets van zeventig
jaar lang, een natie van bandie
ten is geweest, geregeerd door
grillen, vrees, diefstal en
moord.
Of hij in staat, of bereid, ge
weest zou zijn om van de Sov
jetunie een waarlijk democrati
sche en volledig geciviliseerde
staat te maken zullen we nooit
weten.
Maar ik weet twee dingen ab
soluut zeker aangaande de re
cente ontwikkelingen.
In de eerste plaats ben ik er ze
ker van dat de leden van de
bende dieven die de macht heb
ben gestolen dit niet hebben
gedaan om de redenen die zij
hebben gegeven of zullen ge
ven.
Ze hebben de macht gegrepen
om te verzekeren dat ze hun
huidige leventjes - met gerief
lijke huizen, goed eten en drin
ken, limousines met chauffeur
en buitenlandse pakken - zul
len kunnen blijven leiden.
Het maakt hun niet uit dat de
rest van de bevolking slecht ge
voed en belabberd gehuisvest
is, zonder ook maar het ge
ringste comfort, en constant
wordt voorgelogen.
Mijn andere zekerheid uit zich
in de vorm van een voorspel
ling. Ik heb nooit geloofd dat
Gorbatsjov zijn taak om de
Sovjetunie te transformeren en
zelfs te bevrijden zou mogen
afmaken, al was het alleep
maar door het verzet van dege
nen die ik al heb genoemd.
Hoewel hij er niet in is ge
slaagd het openen van de lui
ken te volvoeren, zullen de
mensen die hem hebben afgezet
ze nooit meer kunnen sluiten.
Dit is mijn voorspelling. Van
daag is het 21 augustus 1991.
Op of voor 21 augustus 1996
zullen de dieven van de kroon
op hun beurt omver worden ge
worpen, ik beloof het u.
En de man die hun val bewerk
stelligt (wellicht Jeltsin, wel
licht een verfriste Gorbatsjov,
maar waarschijnlijker iemand
van wie we nu nog nooit heb
ben gehoord) zal de Moses zijn
die het Sovjet-volk uit zijn sla
vernij naar het beloofde land
zal voeren.
Dit is geen optimisme; het is
een eenvoudige oefening in de
bestudering van de menselijke
natuur.
Ga in gedachten terug naar de
dag dat de toen nog onder
drukte Oostduitsers met hon
derdduizenden de straat op
gingen in Dresden. Honecker
gaf bevel tot een bloedbad,
maar de mensen hielden stand
terwijl de geweren bleven zwij
gen.
Waar vonden ze de moed? Ze
vonden die in zichzelf, de enige
plaats waar moed gevonden
kan worden. Ze hadden ge
voeld dat hun lange nacht
voorbij was, en zij waren be
reid te sterven voor de zonsop
gang.
De mensen die bereid zijn te
sterven, zijn degenen die het
langste leven. Een half miljoen
Oostduitsers riskeerde de dood
en werd voor hun standvastig
heid beloond door de vlucht
van hun meesters (en 300.000
nog moediger Roemenen gingen
de confrontatie aan met Ceau-
sescu en zagen hun tiran ervan
door gaan in zijn gereed
staande helicopter).
Denkt u dat 200 miljoen Rus
sen, in de wetenschap dat zij
een enorme macht zouden kun
nen hebben als zij de moed
kunnen vinden die aan te wen
den (en dat kunnen ze), er ge
noegen mee zullen nemen terug
de nacht in te sjokken?
Gewapend verzet is mogelijk,
maar onwaarschijnlijk. De
Russische boer, de 'moezjik',
staat al eeuwen bekend als de
solide, nuchtere man die gesla
gen kan worden tot het bloed
van zijn rug afdruipt en dan
nog hetzelfde zegt als voor zijn
beul begon, nog steeds zijn uit
een woord bestaande geloofs
overtuiging herhaalt: 'Njet',
nee.
En bedenk dat de moezjik van
vandaag, in tegenstelling tot
zijn voorgangers in de dagen
van Stalin, weet van de buiten
wereld. Hij weet dat onder
drukking en honger in dit grote
land beëindigd kunnen worden
en hij weet dat het einde van de
onderdrukking een einde zal
maken aan zijn honger.
De bevolking van de Sovjetunie
weet wat zij met de staatsgreep
heeft verloren, en weet wat
voor mensen die staatsgreep
hebben bedacht.
Op duizenden manieren zullen
de mensen de bevelen van hun
nieuwe, maar tijdelijke mees
ters trotserenn door ze belache
lijk te maken, door ze niet op te
volgen, door minachting en
haat.
Denkt u dat het geboefte dat de
macht heeft gegrepen het zal
durven een nieuwe Goelag te
creëren, wetende wat de ver
gelding zal zijn als hun regime
ten val wordt gebracht?
Al is die wens er zeker, veron
derstelt u dat een dergelijke
bende de moed heeft de Stalin-
Gennadi Janajev
terreur weer in te voeren? Zij
zijn hiervoor niet uit het goede
hout gesneden.
Hun eerste aankondiging was
dat Gorbatsjov zich om ge
zondheidsredenen had terugge
trokken. Weten zij niet hoe al
leen al die aankondiging de
ogen van de mensen deed schit
teren toen zij zich realiseerden
hoe stupide hun nieuwe onder
drukkers zijn?
Een medogenloos tiran wordt
gevreesd; een krankzinnig tiffl
moet worden verdragen; maai
van een stupide tiran lust M
Russisch verzet wel pap.
Vrijheid is verslavend. Een si»
(vooral op een nuchtere
maakt de drinker voor
dorstig; er zijn geen a
centra, en de bevolking van 4
Sovjetunie heeft de verbod®
drank geproefd toen Gort"4'
jov de eerste fles ontkurkte.
De weinige echte grote held»
(Solzjenitsyn, Boekovski, SJ'
charov) konden slechts fantase
ren over vrijheid, maar d:
den desalniettemin een 1
grotere tirannie uit dan
nieuwe.
De helden van de nieuwe
die de vrijheid hebben
zullen een groot leger vormei-
uitgerust met moderne vorm®
van communicatie en gesteun'
door talloze sympathisanten.
Ongetwijfeld zullen de nieuw'
tirannen, wanneer ze merk®
hoe ze veracht en getrotsee®
worden, kwaadaardig word*
dat gebeurt altijd.
Zij weten zelfs niet dat e®
dergelijke opstelling tot W
ondergang zal leiden, aanfr
zien het verzet sterker wo»
door de pressie van zijn vijan
den vandaar mijn vertrouw®
in de korte duur van het tt
wind van de nieuwe tirannen
Nu ik dit schrijf, wordt ik
steeds zekerder van dat nf
voorspelling zal uitkomen-
zei vijf jaar, komaan, laten"
er vier van maken.
■DE STEM
Van onze verslaggever
Roosendaal - De aanleg op
Nederlands grondgebied van
een traject voor een hoge
snelheidstrein, de TGV, heeft
meer nadelen dan voordelen.
Vooral het milieu zou scha
delijke gevolgen ondervinden
van de TGV. Dit zijn de be
langrijkste protesten uit de
705 schriftelijke reacties die
bij de Raad van Advies voor
de Ruimtelijke Ordening zijn
binnengekomen.
Van de enorme investering van
3,7 miljard gulden (de aanleg-
kosten van eht traject) profite
ren maar relatief weinig mensen,
aldus een aantal reacties.
Het aantal mensen dat zich over
de gevolgen voor het milieu druk
maakt, is aanzienlijk groter dan
Her:
Belgrado (ap/dpa/afp)
Servië heeft gisteren aang
werp voor de 'administratis
Slavische republieken. Seq
'onrechtvaardig'.
De republiek liet dit gisteren
weten tijdens het overleg van het]
Joegoslavische federale presi
dentschap en de leiders van de
zes deelrepublieken over de toe
komst van Joegoslavië. Monte
negro steunt Servië. Radio Kroa
tië heeft dit gisteravond meege-|
deeld.
Volgens het radiostation namen
Servische en Montenegrijnse af
gevaardigden op de conferentie;
over de toekomst van Joegosla
vië een hard en taai standpunt
in.
Veroordelen
Radio Kroatië meldde verder dal
de Kroatische president Tudj-
man aan alle deelnemers van dc
conferentie gevraagd heeft de
aanslag op de Kroatische stac
Osijek, hoofdplaats van Slavo]
nië, te veroordelen.
Bij de strijd om Osijek, 130 kilo-I
meter ten westen van Zagreb!
beschoten eenheden van het Joe
goslavische federale leger he'
stadscentrum met automatisch:
wapens en granaatwerpers
Daarbij zouden maandagavom
en gisterochtend vier doden e|
18 gewonden zijn gevallen.
De Kroatische radio meldde daj
drie leden van de Kroatisch
veiligheidstroepen gisterochtenl
werden gedood in een afzondei]
lijk incident bij Topusko, op on
geveer 50 kilometer ten zuidel
van Zagreb. De radio gaf gee]
verdere bijzonderheden.
Tudjman
FOTO
HET WORDT nooit meer, zo?
tegendeel lijken - tanks roller
televisietorens zijn bezet en f
geüniformeerden'- maar het
niet meer terug komen.
Massa's lopen te hoop in Mc
werkers blijven bovengrond;
verzet tegen het staatsgezag
sche geest blijkt uit de fles.
ning en onafhankelijkheid.
Al zijn de schappen leeg, de
ontevredenheid, de tijd van
iedereen zweeg, omdat kam
de kinderen voorbeeldige pi
oren, is voorbij.
Er waait in deze onderdrukk
oe pleinen en de steppen v
gedwongen wordt te gaan lij
.er: hoeveel repressie er ook
is voorlopig niet te vangen.
een wodkafles.
ffit voor een onmiddellijk
nebben. De Sovjets zijn te d«
naar het Westen te kijken. E
sident Walesa voor een uitb
»roeg. Stemmen die pleiten
an het defensiebudget, sq
_TJn.9e'Liid klinkt schril van
M9d'
aar wat hebben ze eigenli'
^uwbaar zijn. Daarmee
eld. Het doet echter nai
deelt, ziet hoopvolle tekens,
emel. En ze doven niet van
