DE STEM
WE EK E
LQ
De onvoorwaardelijke capitulatie
Oostduits
visitekaartje
verscheurd
onzekerheid
troef bij
oostduitse
volksarmee
topsport
moet het
doen zonder
priviléges
ZATERDAG A
SEPTEMBER 19901H-
siellucht
ZATERDAG
29 SEPTEMBER 1990
Gestraft
Wonder
Overdracht
Russisch materieel
Ondergoed
Jeugd
Volkslied
Ambitieus
Propaganda
Ommekeer
le mensen zijn bang dat de val
Vluur de deur tot een groeiende
van de Republikaner zal leiden,
iber mocht van de Oostduitse
iten immers nooit het land bin-
zijn 'bruine' ideeën te versprei-
lar na 4 oktober heeft hij alle
Jelbergse politicoloog dr. Dieter
;nkt juist het tegenovergestelde,
hem komt de val van de Ber-
luur de Republikaner helemaal
d uit.
erna van het nationaliteitsbegin-
eigen staat voor alle Duitsers,
)r de Republikaner goede voor-
en op groei in petto. Daarmee
ze vele stemmen bij de andere
kunnen weghalen, want tot voor
r zou iedereen die zich voor de
eenwording had uitgesproken,
k verklaard worden. De val van
r heeft er echter voor gezorgd dat
'te partijen dit thema al hebben
omen, waardoor de Republika-
wind uit de zeilen is gehaald".
it betreft de vreemdelingen-pro-
ek voorspelt Roth weinig goeds
e Republikaner: „Op korte ter-
in Schönhuber wel wat stemmen
met zijn radicale kreten vanuit
ïrbuik. Op langere termijn zal de
;chter gaan inzien dat je met kre-
nig oplost. Het zijn de grote ge-
e partijen die met mogelijke op-
;n komen". Ook het wegvallen
'communistische dreiging' en het
'an de Koude Oorlog heeft vele
radicalen hun argumenten ontno-
de overtuiging van Roth.
nd is echter altijd al een land van
en geweest. Het volslagen gebrek
Imte, een gevolg van de grote on-
:id bij de mensen, doet de Duitser
1 van nood steeds maar weer naar
e middelen grijpen, zo leert ons de
denis.
ïrroristen wilden met alle geweld
t vernietigen en het antwoord van
iriteiten was een neurotische hek-
it waarbij men niet schuwde
ewapende legereenheden in te
Proberen de RAF-ideologie te be-
of verklaren, was al genoeg om in
'ang te belanden. De hetze die in
n '70 tegen schrijvers als Heinrich
Günther Grass gevoerd werd, is
:n duidelijk voorbeeld van.
rs streven hun idealen steeds met
delijke ernst na - of ze nu links of
zijn - en gaan daarbij zo verbeten
dat al het andere aan die idealen
eschikt gemaakt wordt. Het is
die karaktertrek van de Duitser
buitenwereld zo'n angst inboe-
:n waardoor de gereserveerdheid
ver onze oosterbuur waarschijnlijk
ïg zal voortduren.
bleef er ruimte voor vragen naar
arom. Deze intellectuelen werden
iun houding en het respect dat ze
ee verkregen de voorlieden van de
ratiseringsbeweging, een geeste-
ealiteit die tastbare werkelijkheid
Zij voerden, toen het erom ging,
Form en Demokratie Jetzt aan.
Bondsrepubliek spreekt men nu
eze binnen het systeem functione-
verhuld kritiserende schrijvers en
anten als narren. Narren in de
betekenis van het woord, figuren
door de hofhouding op na gehou-
erden om kritiek te leveren, maar
en enkele invloed hadden. In te
el, door hun aanwezigheid voelden
ichthebbers zich gelegitimeerd. Er
>ch kritiek toegestaan
dominees en schrijvers hebben nu
jd gehad. Niet zozeer omdat West
criticasters, die op een veilige af-
toe hebben gekeken, ze hun nar-
verwijten maar veeleer omdat er
anger gesproken hoeft te worden
vat vrijheid is, want men is vrij. Er
n geen uitspraken meer gedaan te
;n over de werkelijke waarden,
alles wat waarde heeft, lijkt binnen
jereik te liggen.
nees en schrijvers die de tekenen
leze tijd niet verstaan hebben en
n spreken in termen van morele
len en van een menselijk socialis-
lebben hun invloed verloren. Zij
n de fossiellucht van opgedroogd
vollensokkenzweet. Ze oogsten ter
rzijde nog bewondering voor de zui-
id van hun standpunten, maar on-
ealisten hoogstens, omdat ze geen
it meer hebben.
vestelijke waarnemer die nimmer
iathie gevoeld heeft voor de hevig
nalistische cultuurpolitiek van de
1 en nog minder voor de stalinisti-
censuur van alledag, maar wel een
bewondering had voor de diepzin-
:id van de culturele discussies die in
len-Europa gevoerd werden, blijft
anders over dan een romantische
aoed naar die discussie. Als diepere
den noodzakelijkerwijze samenhan-
met onvrijheid, kan men toch niets
:rs doen dan voor vrijheid kiezen,
leid is essentiëler dan diepzinnig-
r wellicht is er nog hoop. Ook op
hopen zijn bloemen opgekomen. In
worden van het nu niet meer be
lde DDR-volkslied klonk de hoop
et goede en het schone door. Johan-
Becher, de dichter ervan, was, hoe-
stalinistisch cultuurpoliticus, een op-
st; is dat aan beteren dan niet gege-
!rstanden aus Ruinen
der Zukunft zugewandt
uns dir zum Guten dienen,
tschland, einig Vaterland
I
ml n een straf tempo mar
cheert het Oostduitse leger, de Na
tionale Volksarmee ofwel NVA, naar
de onvoorwaardelijke capitulatie.
Zonder ook maar één slag te heb
ben geleverd geeft het zich over
aan de voormalige vijand: de West-
duitse Bundeswehr. Angst voor en
onzekerheid over de akelig nabije
toekomst voeren de boventoon bij
de overgebleven ruim 90.000 mili
tairen, van wie 30.000 beroepsoffi
cieren.
Door Rink Drost
Nog maar een jaar geleden vormde de
NVA de trots van de almachtige partij
SED, bereid om elke aanval op de ver
worvenheden van het socialisme af te
slaan, of die nu kwam vanuit het kapita
listische en imperialistische Westen of
van contrarevolutionare elementen in
het binnenland.
In het Warschaupact was de NVA de pa
rel aan de militaire kroon: een uitste
kend geoliede en modern bewapende
oorlogsmachine, onvoorwaardelijk trouw
aan haar opperbevelhebber partijleider
Erich Honecker en aan de principes van
het bondgenootschap. De militairen wis
ten waar ze aan toe waren: de vijand, en
model daarvoor de Bundeswehr, loerde
in het Westen.
Nog op 7 oktober vorig jaar, de dag
waarop de DDR 40 jaar bestond, para
deerde de Volksarmee in volle glans met
stram omhooggeworpen benen langs de
eretribune in Oost-Berlijn. Voorwaar een
leger om respect voor te tonen. Links en
rechts van de glunderende Honecker
stonden de staatshoofden van de War-
schaupactlanden en andere bevriende
mogendheden uit de socialistische we
reld. Ceausescu uit Roemenië was daar
bij. En een reeks anderen die inmiddels
wat minder rigoureus van het politieke
toneel zijn verwijderd. Sovjetleider Gor-
batsjov stond er ook, duidelijk kritisch
kijkend. Die dag had hij tegen journalis
ten gezegd: „Wie te laat komt, wordt
door het leven gestraft". Een uitspraak
die van visie getuigde.
Elf dagen na de parade was de ster van
het feest, Erich Honecker, van het firma
ment gevallen. Hij was te laat gekomen
met de vernieuwingen en Gorbatsjov
kreeg zijn gelijk: het leven had hem ge
straft.
Nog leek er weinig aan de hand met de
Nationale Volksarmee. De SED had de
teugels, zij het minder strak, nog in de
hand. Zelfs op 9 november, toen de
Muur in Berlijn en het IJzeren Gordijn
vielen, leek het zelfstandige voortbestaan
van de DDR als staat en als lid van het
Warschaupact onaantastbaar.
Opnieuw bedroog de schijn. De econo
mische en sociale werkelijkheid onder
het reëel bestaande socialisme bleek der
mate miserabel, dat alleen nog een aan
sluiting bij de Bondsrepubliek de kar op
een overzienbare termijn uit het moeras
kon trekken. Met het besluit tot aanslui
ting bij de Bondsrepubliek, onderstreept
door de verkiezingsuitslag van 14 maart,
was het lot van de Volksarmee bezegeld.
Een verenigd Duitsland met twee legers,
üd van tegengestelde militaire bondge
nootschappen? Dat was onmogelijk.
Pacifist, dienstweigeraar, predikant en
omwentelingspionier Rainer Eppelmann
werd na de verkiezing in maart minister
van defensie. Stellig voelde hij aan in
welke richting het met de NVA zou
gaan, want hij gaf zijn ministerie de in dé
wereld unieke naam 'ontwapening en de
fensie'. Dat het allemaal zo vlug zou
gaan had zelfs Eppelmann bij zijn aan
treden niet bevroed. Drie tot vijf jaren
had hij gecalculeerd.
Maar half juli gebeurde 'het wonder van
de Kaukasus': bondskanselier Helmut
Kohl en Sovjetpresident Michail Gor
batsjov werden het er verrassend over
eens dat een verenigd Duitsland niet uit
de Navo hoefde te stappen en dat de
straks ex-DDR geen lid van het War
schaupact hoefde te blijven. Op dat mo
ment lag Eppelmanns tijdschema in de
prullenmand. Vast stond toen dat de
NVA op de dag waarop de Duitse een
heid ingaat zal ophouden te bestaan. In
de resterende twee en een halve maand
restte nog slechts de uitverkoop.
Ongeveer twintig Bundeswehr-stafoffi-
cieren zitten nu achter de belangrijkste
bureaus van Eppelmanns ministerie in
Strausberg, zo'n 20 kilometer ten oosten
van Berlijn. Zij zijn in gevechtsuniform
ofwel werkkleding gekomen, om hun
collega's van de NVA niet al te zeer voor
het hoofd te stoten. Het uitgaanstenue
van de Bundeswehr is ontegenzeggelijk
fraaier dan dat van de NVA, en uitgere
De uitverkoop van de Oostduitse Volksarmee Is ook zichtbaar op straat. Handelaren In Oost-Berlijn bieden een keur aan
Oostduitse militaire petten te koop aan. - foto de stem/ben steffen
kend dat tenue wordt de 50.000 NVA-le-
den die straks door de Bundeswehr wor
den overgenomen voorlopig ontzegd.
Enkele rechtzinnige kopstukken in het
ministerie op de Hardthöhe bij Bonn
hebben hun zin weten door te drukken:
het uniform van de Bundeswehr mag
niet worden 'bezoedeld' door Volksar-
misten die jarenlang de Bundeswehr als
hun vijand-nummer-een hebben be
schouwd.
Niet ontkend kan worden dat wie het in
de NVA tot een rang wilde brengen,
toch minstens trouw en liever nog fana
tiek lid van de communistische partij
SED moest zijn. Voor deze militairen is
vanaf nul uur nul op 3 oktober het ge
vechtstenue van de Bundeswehr in Bonn
goed genoeg bevonden. Officieel heet het
dat de Bundeswehr in zo korte tijd niet
het benodigde aantal uitgaansuniformen
kan leveren.
Op 12 september was de bondsminister
van defensie, Gerhard Stoltenberg, op
bezoek bij zijn collega Eppelmann in
Strausberg. Formeel ging het om de 'fij
nafstemming' van het militaire gedeelte
van het verenigingsverdrag. In de prak
tijk kwam het neer op het overdragen
van de sleutels aan de nieuwe huisheer.
De stafofficieren die nu achter de bu
reaus zitten zijn de voorposten van luite
nant-generaal Jörg Schönbohm. Hij
neemt op 3 oktober om nul uur nul het
commando over van wat dan het 'Terri
toriale Leger Oost van de de Bundes
wehr' zal heten. Wat de taak van dat le
ger zal zijn is nog onzeker. Vast staat al
leen dat het niet onder bevel van de
Navo zal vallen.
'Conversie' heet het proces van omvor
ming, ontwapening en ontbinding dat de
NVA moet doormaken. De term stamt
nog uit de Honecker-tijd, begin 1989.
Vooruitlopend op de ontwapeningsak
koorden was de DDR begonnen met de
inkrimping van haar strijdkrachten: 50
gevechtsvliegtuigen, 600 tanks en 10.000
man troepen werden van de sterkte afge
voerd. In de praktijk werden binnen een
jaar zelfs meer dan 10.000 beroepsmili
tairen ontslagen, onder wie 73 generaals.
Nieuwe lichtingen dienstplichtigen wer
den niet meer opgeroepen. Dat proces
was in volle gang toen Eppelmann in
maart de scepter in Strausberg overnam.
Sindsdien heeft de 'conversie' een chao
tisch karaker gekregen. Veel kostbare
tijd is verloren gegaan met touwtrekkerij
over competenties in de ministeriële bu
reaucratie.
En veel goede bedoelingen werden door
kruist door de plicht tot afname van een
massa Sovjetrussisch oorlogstuig, dat ja
ren geleden al was besteld. Dat paste he
lemaal niet in het assortiment van de
Bundeswehr. Het meeste daarvan is in
middels voor een appel en een ei door
verkocht naar andere Warschaupact-lan-
den als Polen en Bulgarije. Ook het
meeste andere materieel en wapentuig
waarover de Volksarmee beschikte is of
wordt - voorzover het niet kan worden
omgebouwd voor civiele doeleinden - af
gestoten naar andere Warschaupact-Ian-
den of gesloopt.
Hoe het met de 'personele conversie' ver
der moet is slechts voor een deel duide
lijk. Van de 30.000 beroepsofficieren wil
de Bundeswehr niet meer dan 5.000,
hoogstens 6.000 overnemen. In tegenstel
ling tot hun collega's van de Bundeswehr
hebben de meesten NV A-officieren geen
hooggekwalificeerde beroepsopleiding
gehad die hun de kans geeft om in het
burgerleven snel een goede baan te vin
den. Voor hun militaire carrière was hun
instelling jegens de SED immers belang
rijker dan hun competentie
Minister Eppelmann heeft goede hoop
dat hij althans een aantal van de overbo
dig geworden officieren kan onderbren
gen in bestuursfuncties van het territo
riale leger-Oost onder luitenant-generaal
Schönbohm. Hoeveel? Eppelmann moet
het antwoord schuldig blijven. Hij weet
niet eens hoe groot dat leger gaat wor
den. In Bonn wordt een troepensterkte
van 50.000 tot 60.000 man genoemd. En
over de structuur van dit leger heeft nog
geen enkele competente Bundeswehr-
man zich uitgelaten.
Overbodige officieren zijn er straks te
over. Dezer dagen komen 1500 jonge of
ficieren terug van militaire academies in
de Sovjet-Unie, waar ze hun opleiding in
het kader van het Warschaupact hebben
moeten afbreken 'wegens Duitse een
heid'. In de militaire academie in Dres
den voelen de officieren en studenten
zich ronduit in de steek gelaten. In juni
was Eppelmann daar, om de officiële
start te geven aan een nieuw instituut ter
begeleiding en coördinering van de con
versie. Een werkplan is er niet, doelstel
lingen zijn er evenmin. Wat dat betreft
komt het goed uit dat er ook geen budget
is. Eppelmann heeft zich sinds juni niet
meer in de academie in Dresden laten
zien.
Alsof het erom te doen was de chaos nog
wat groter te maken is op 4 september
een nieuwe lichting dienstplichtigen naar
de kazernes geroepen. Ongeveer 10 pro
cent van de opgeroepenen is niet eens
verschenen. Sancties op deze desertie
zijn uitgebleven. De overigen krijgen nu
de basisopleiding volgens de principes
van de NVA. Tot 3 oktober nul uur nul_
natuurlijk. Dan zijn ze, vermoedelijk
voor niet meer dan enkele weken, sol
daat in dienst van de Bundeswehr. De
overstap vindt letterlijk plaats in hun on
dergoed. Dat mogen ze aanhouden wan
neer ze de Bundeswehr-uniformen aan
trekken.
Kristin Otto was tijdens de Olympi
sche Spelen het boegbeeld van de
Oostduitse topsport. Zij behaalde maar
liefst zes gouden plakken. - fotoepa
D.
duimendik bovenop. Met een door
vele handen vastgehouden, grote
nationale vlag in hun midden
maakte de voltallige Oostduitse
ploeg tijdens de slotceremonie van
de Europese atletiekkampioen-
schappen in Split een ereronde
door het stadion.
Door Wil Kester
Kort tevoren had in Split voor de zoveel
ste, maar nu voor de laatste keer op het
EK het Oostduitse volkslied geklonken.
OpnieuW was een winnaar uit de DDR
gehuldigd. De 70.000 aanwezigen op de
tribunes en de miljoenen tv-kijkers be
seften terdege, dat zij getuigen waren
van een historische gebeurtenis. Hier
werd, met een soort 'Alle Menschen wer
den Brüder-gevoel', een tijdperk afgeslo
ten. Oost-Duitsland hield op te bestaan
als toonaangevende sportnatie. Ruim
een maand voordat de DDR zelf als zelf
standige staat ter ziele zou gaan.
Bij 'n enkele oudere Oostduitse official
gingen die avond de gedachten onwille
keurig terug naar 1968, naar de Olympi
sche Spelen in Mexico. Naar het mo
ment dat voor het eerst in de geschiede
nis een zelfstandige Oostduitse ploeg
vertegenwoordigd was op een internatio
nale sportmanifestatie.
Nog zonder volkslied, maar wel met een
eigen vlag: zwart/rood/goud met de
Olympische ringen. Eindelijk hadden de
Oostduitsers het gevoel, dat zij tenminste
op sportief gebied voor vol werden aan
gezien, Een keerpunt, en dat bijna 25
jaar na beëindiging van de tweede we
reldoorlog.
Tot dat moment in Mexico Stad was het
steeds behelpen geweest voor sportend
Oost-Duitsland. Pas eind 1948 mocht er,
net als overigens in West-Duitsland,
weer aan georganiseerde sport worden
gedaan. Want de vier geallieerde bezet
tingsmachten hadden zich maar al te
goed gerealiseerd, dat de voormalige fas
cistische sportbonden uitermate hecht
georganiseerd waren geweest.
Werd in het westen de organisatiestruc
tuur van vóór de oorlog weer opgepakt,
de Oostduitsers verlegden hun aandacht
naar de jeugd en de sportbeoefening in
de bedrijven. Bovendien mocht het lid
maatschap van een vereniging niets, of
in het hoogste geval een schijntje, kos
ten. Per slot van rekening was dat een
van de uitgangspunten van het socialis
me.
In 1951 werd in de DDR het nationale
Olympisch Comité opgericht. Een van
de punten in het statuut was, dat ge
streefd moest worden naar het afvaardi
gen van één Duitse ploeg. 'Deutschland,
einig Vaterland', ook in de sport.
De Spelen van 1952 gingen nog aan de
DDR voorbij. Van het Internationale
Olympisch Comité mochten in Helsinki
alleen Oostduitse atleten deelnemen
wanneer zij opgenomen zouden worden
in de Westduitse ploeg. En dat vertikten
minister-president Grotewohl en partij
secretaris Ulbricht toe te staan. Sport en
politiek, nietwaar.
Voor IOC-voorzitter Avery Brundage,
die het begrip 'fairness' hoog in het
vaandel had staan lag de absentie van de
Oostduitsers gevoehg. De Amerikaan
maakte zich daarom sterk voor erken
ning van het Oostduitse Olympische Co
mité om op die manier de weg vrij te ma
ken voor deelname aan de Spelen. Dat
lukte. Naar de Spelen van 1956 zou een
gecombineerde ploeg worden uitgezon
den, geheel conform de statuten van het
Oostduitse Olympisch Comité.
Een probleem vormde het volkslied. Uit
eindelijk werd gekozen voor het slotkoor
uit de Negende Symphonie van Ludwig
von Beethoven, 'Alle Menschen werden
Brüder'. Mooie muziek, een tekst met
een symbolische impact en bovendien
van de hand van een Duitser.
En zo kon het gebeuren, dat skispringer
Harry Glass in Cortina d'Ampezzo de
eerste Olympische (bronzen) medaille
voor de DDR, maar namens Duitsland
veroverde. Er zouden er in de loop der
jaren nog vele, en van hogere waarde,
volgen.
Maakte van de ploeg in Cortina maar
een handjevol Oostduitsers deel uit, de
afvaardiging naar de Zomerspelen in
Melbourne bestond eveneens voor het
grootste gedeelte uit Westduitsers: 179
om 34 atleten. Aan die getalsverhoudin
gen ontleenden de 'westerlingen' het
recht om een chef de mission te benoe
men, die uit hun rijen afkomstig was.
Zeer tot ongenoegen van de 'oostelijken'.
Zij wilden voor de kleinere Winterspelen
een chef de mission uit de DDR en voor
,de grote Zomerspelen een Westduitse.
Niet omdat zo'n functie veel inhoud
heeft, maar Duitsers hechten nu eenmaal
veel meer dan andere volkeren waarde
aan het begrip 'chef.
Het feit, dat de Westduitsers deze grof
gezegd 'strijd om de macht' in hun voor
deel beslechtten, zou in de DDR ver
strekkende gevolgen hebben voor de
sport. Vanaf dat moment was het duide
lijk, dat, wilde er ooit een door Oostduit
sers gedomineerde ploeg aan de Olympi
sche Spelen kunnen deelnemen, de be
vordering van de prestatiesport in de
hoogste versnelling gezet diende te wor
den.
En dat gebeurde. Door de 'Deutsche
Turn und Sport Bund' (DTSB), de al
machtige Oostduitse sportfederatie werd
een zeer ambitieus plan opgesteld, dat in
de jaren '70 en '80 voor een sportieve re
volutie zou zorgen.
De nadruk lag op het opsporen van kin
deren, die al op zeer jeugdige leeftijd een
aanleg voor topsport verrieden. Zij wer
den ondergebracht in zogenaamde Kin
der und Jugend Sportschulen, kweekvij
vers in de meest letterlijke zin van het
woord.
Van staatswege werden alle mogeüjke fa
ciliteiten geboden om de sport op een zo
wetenschappeljk mogelijke manier te be
naderen. Zo bouwde men in het natio
nale sportcentrum in Kienbaum, vlakbij
Berlijn, ondermeer een bunker, waarin
men de voorwaarden van het trainen op
grote hoogte perfect kon nabootsen. Een
aantrekkelijke investering, want een ver
blijf in de bunker was allicht goedkoper
dan een trainingskamp in Davos of Me
xico.
Bovendien werd de hoogste prioriteit
verleend aan de medische begeleiding
van de topsporters. Hetgeen er overigens
ondermeer toe leidde, dat plotseling
jeugdige zwemstertjes met basstemmen
en begroeide bovenlip op het ereschavot
verschenen. Een bewijs voor het hoge ni
veau van de wetenschappelijke en medi
sche begeleiding, is trouwens ook, dat er
slechts sporadisch een Oostduitse atleet
op het gebruik van doping is betrapt.
Hoe snel de ontwikkelingen in de Oost
duitse sport zich doorzetten, bleek tij
dens de Spelen van 1968. Kwantitatief
behaalde de Bondsrepubliek weliswaar
meer medailles (26, waaronder vijf gou
den), maar kwalitatief trokken de voor
het eerst zelfstandig opererende Oost
duitsers aan het langste eind. Immers,
van hun 25 veroverde plakken waren er
negen van goud.
De echte doorbraak kwam echter in
1972, in München. De Spelen in het hol
van de leeuw werden in alle opzichten
.een triomf voor de DDR. Doordat de re
gering van de Bondsrepubliek in het be
gin van de jaren '70 een nieuwe 'Ostpoli-
tik' was gaan voeren, kon het gebeuren,
dat twintig maal het Oostduitse volkslied
weerklonk. En niet het 'Alle Menschen
werden Brüder', zoals bij voorgaande ge
legenheden.
De 23 zilveren en 23 bronzen medailles
mochten er trouwens ook zijn. Dat de
Westduitsers niet verder kwamen dan
een totaal van veertig plakken, waaron
der 'maar' dertien gouden, maakte de
Oostduitse triomf alleen maar smakelij
ker.
Veel was echter niet genoeg. Partijleider
Honecker was zich, meer nog dan zijn
voorganger Ulbricht, bewust van de
enorm propagandistische waarde die er
van sportprestaties kan uitgaan. Maar
omdat zelfs hiervoor de financiële moge
lijkheden niet onbeperkt waren diende
men een keuze te maken. Teamsporten
legden het daarbij in de regel af tegen in
dividuele takken van sport.
Atletiek, zwemmen en schaatsen werden
de paradepaardjes van sportend Oost-
Duitsland. Met name dankzij de vrou
wen. Zij vormden het sportieve uithang
bord waarmee de socialistische heilstaat
wenste te pronken. En zij genoten dieno
vereenkomstige privileges. Reisjes naar
het westen, een eigen flat, in sommige
gevallen zelfs een auto met een flink ho
gere cataloguswaarde dan de onvermij
delijke 'Trabi'. En flinke premies voor
bijzondere prestaties.
En toen kwam in november vorig jaar de
'Wende', de ommekeer. Zeker ook voor
de Oostduitse sport kreeg het neerhalen
van de Muur enorme gevolgen. Die zich
in een waanzinnig tempo voltrokken.
Werd er begin maart tijdens het EK-in-
dooratletiek in Glasgow door Oostduitse
functionarissen nog gesproken over een
'stap-voor-stap-scenario' voor de inte
gratie met de Westduitse sportbonden,
de geschiedenis heeft dat voornemen al
lang ingehaald.
Niet in 1992, op de Olympische Spelen
van Barcelona, maar begin volgend jaar
op het WK-zwemmen in Perth verschijnt
er al een Duitse ploeg nieuwe stijl op de
startblokken.
Voor de Oostduitse toppers verandert er
in de toekomst niet zo veel. Zij zullen
waarschijnlijk dankzij vette sponsorcon
tracten behoorlijk meer aan hun sport
overhouden. Geld moet het reisje naar
het Westen als motivatie vervangen.
Maar de laag, die onder de top komt zal
de klappen krijgen. Beduidend smaller
worden. De 'Wende' betekende immers
ook, dat het fundament onder het Oost
duitse (sport)systeem is weggeslagen.
Een groot aantal trainers werd al werke
loos; sport zal in het nieuwe Duitsland
ongetwijfeld niet die prioriteit krijgen,
die het ten tijde van Honecker had; ta
lenten zullen niet meer zo consequent
worden opgespoord, enz.
Dus hoeft het helemaal niet per definitie
zo te zijn, dat een herenigd Duitsland op
sportgebied hetzelfde schrikbewind gaat
uitoefenen als relatief gezien de DDR
deed. Ook al vullen beide naties elkaar
aardig aan. Een optelsommetje leert, dat
een Verenigd Duitsland in Seoul 142
Olympische medailles veroverd zou heb
ben. Tien meer dan de Sovjetunie en 48
meer dan de Verenigde Staten.
Of over twee jaar de verhoudingen in
Barcelona ook daadwerkelijk zo zullen
liggen moet worden afgewacht. Zeker is,
dat de Duitse winnaars daar geen 'Alle
Menschen werden Brüder' te horen zul
len krijgen. Zij moeten het doen met (het
derde couplet van) 'Deutschland,
Deutschland über alles', het volkslied
van de huidige en de nieuwe Bondsrepu
bliek Duitsland.
Een schrale troost is, dat die hymne, de
zelfde melodie heeft als 'Auferstanden
aus Ruïnen', het binnenkort voormalige
I Oostduitse volkslied.
