DM-Day in DDR: oerknal van het nieuwe Duitsland
Jubileum Rotterdam dreigt jammerlijke mislukking te worden
OzOtH'i
'Geen
inzettei
MORGEN MOET HET TWEEDE WIRTSCHAFTSWUNDER VAN START GAAN
monetaire, economische en
sociale eenwording op 1 juli 1990
PARLE1V
NAVO-:
DE STEM
DE STEM EXTRA ACHTERGROND ZATERDAG 30 JUN11990
t49
Voor Oostduitse
bevolking ligt
25 miljard DM
contant klaar
Onteigend bezit
terug naar
de eigenaar
ouder dan 60 jaar max.. 6000 mark tegen 11
tussen de 15 en 60 jaar max. 4000 mark tegen 11
kinderen max. 2000 mark tegen 11
voor elk ander hoger bedrag geldt de koers van 21
omwisselen kan alleen via een bankrekening
er zal in eerste instantie 13,5 miljard Westduitse marken in
de DDR in omloop worden gebracht
raming 27 miljard Westduitse marken
aanpassing van de ionen en prijzen;
invoering van het Westduitse belastingstelsel;
stijging van de rente door de sterke vraag naar geld
de door het communistische bewind onteigende grond
en eigendommen kunnen worden opgeëist
ó.a. verbetering van het wegennet en het communicatie
netwerk
VILNIUS (RTI
Litouwen heeftl
lijkheidsverklai
op te schorten,
Moskou over af:
Londen (anp)
Door Rink Drost
„TOEN GOD met de
schepping begon had hij
een groot voordeel boven
ons. Hij kon helemaal bij
het nulpunt beginnen,
want de aarde was woest
en ledig. Voordat voor de
Duitsers het Uur-Nul aan
breekt moeten eerst de
puinhopen in de DDR op
geruimd zijn".
Gelaten zit de Oostduitser die
dit zegt in een aftands cam-
pingstoeltje midden in een on
afzienbare rij wachtenden in
de Oostberlijnse Leipziger
Strasse. Viereneenhalf uur
wacht hij al. Af en toe schuift
hij met zijn stoeltje een halve
meter op in de richting van de
ingang van de 'Bank met de
S', die in het gebouw van de
vroegere staatsspaarbank
blijkt te zijn gevestigd.
De man heeft een grote plastic
zak vol kranten bij zich. „Ik
heb inmiddels de lectuur van
de afgelopen veertien dagen
doorgenomen. Heel leerzaam,
moet ik zeggen. Ik weet nu
tenminste een klein beetje
wat ons te wachten staat".
Wat is dat dan? „Allemaal
niet zo verheugend. Goed, we
hebben straks het begeerde
westgeld. Maar wat kunnen
we ermee? Het is zo'n ver
draaid klein beetje. Nee, dat
duurt nog vele jaren voordat
we met het goede geld ook
enige koopkracht hebben ver
worven".
De wachtenden om hem heen
reageren net zo gelaten. „We
hebben ons hele leven al in de
rij moeten staan, en nog nooit
voor zulke positieve zaken als
nu", klinkt het. „Nee hoor, ik
ga niet naar huis voor ik mijn
cheque in handen heb".
Morgen is het zo ver. Dan is
het DM-Day, ook wel de Oer
knal of het Uur-Nul: de meest
gigantische financiële opera
tie na de Westduitse geldher-
vorming in 1948. Die operatie
betekent het feitelijke einde
van de financiële zelfstandig
heid van de DDR. Een land
dat financieel niet meer zelf
standig is heeft als staat nau
welijks nog bestaansrecht.
De invoering van de mone
taire unie, tegelijk met de eco
nomische unie en de sociale
unie, is de beslissende stap
naar de vereniging van de
beide Düitslandëh'. Geen dis
cussie in een topconferentie,
het 2+4-overleg of de'CVSE
kan die eenheid nog tegen
houden. Voor iedereen die het
wil zien is dat morgen zicht
baar. Dan verdwijnt de perso
nencontrole aan de acht
maanden geleden nog zo fa
natiek bewaakte grenzen tus
sen de Bondsrepubliek en de
DDR en tussen West- en
Oost-Berlijn.
Die controle is er in de prak
tijk sinds enkele weken al niet
meer. Bij de controleposten
worden automobilisten en
voetgangers met handgeba
ren tot doorrijden en doorlo
pen gemaand. Geen grenssol
daat wil nog een pas of een
Ausweis zien. Alleen mensen
met een Oosteuropees uiter
lijk of met een gekleurde huid
worden er nog uitgepikt.
Vanaf morgen zullen de con
troles naar de Duitse buiten
grenzen zijn verplaatst.
Wie als Oostduitser deze week
nog geen bankrekening heeft
geopend en daarop zijn spaar
tegoeden en contante geld
heeft overgemaakt, mist de
boot en zit maandag zonder
geld. Alleen DDR-munten tot
en met 50 Pfennig blijven
voorlopig geldig, maar daar
mee kun je hoogstens een te
lefoongesprekje in een cel
voeren of je bezoek aan een
openbaar toilet betalen.
Met vliegtuigen en zwaarbe
waakte vrachtwagentrans
porten heeft de Westduitse
Bundesbank de afgelopen we
ken niet minder dan 25 mil
jard Westduitse Marken (28,5
miljard gulden) in papiergeld
en munten naar vijftien goed
te beveiligen bankgebouwen
in de belangrijkste steden in
de DDR gebracht. Van daar
uit wordt 13,5 miljard dit
weekeinde overgebracht naar
een groot aantal uitgiftebu
reaus, waarvan de spreiding
kan worden vergeleken met
die van de stembureaus bij
verkiezingen: banken, scho
len, winkels, kantoren. Daar
kunnen de DDR-burgers dan
de cheques verzilveren waar
voor ze de afgelopen weken en
vooral dagen zo geduldig in de
rij hebben gestaan.
Maximaal DM 2000 krijgt
iedere burger morgen in han
den. Niet meer, om de DDR-
burgers tegen zichzelf in be
scherming te nemen. Te lang
hebben zij het begeerde geld
moeten ontberen, zodat een
aankoop-explosie werd ge
vreesd. Veel mensen zouden
hun lang gekoesterde wensen
in vervulling doen gaan en
dan geen geld meer over heb
ben voor hun levensbehoef
ten, zo argumenteerde de
DDR-regering.
De man in het campings
toeltje schudt zijn hoofd. Hij
voorziet dat de burgers met
hun nieuwe geld maandag
juist in eerste instantie op de
levensmiddelenwinkels zullen
afvliegen. Al maandenlang
zien die eruit alsof ze zojuist
geplunderd zijn. De stellingen
zijn leeg; alleen elementaire
levensmiddelen als aardap
pelen, brood, een beperkt as
sortiment groenten en Oost-
europese conserven zijn nog
te koop. Westerse produkten
zijn er in sommige winkels en
zeker in overal opgedoemde
marktkraampjes (met han
dige Westberlijnse onderne
mertjes) wel, maar dan uit
sluitend tegen D-Marken of
tegen vier maal zo veel DDR-
marken. Vers vlees is voor de
gewone Oostduitser zonder
westgeld al drie maanden niet
meer te koop.
„Het is de hoogste tijd dat aan
deze toestand een eind komt",
klaagt een vrouw in een
'Kaufhalle' aan de Leipziger
Strasse. Met een volstrekt lege
winkelwagen komt ze langs
de kassa; De wagen wordt
haar door een van de ruim
honderd wachtende klanten
overigens bijna uit de handen
gerukt. „Alles wat ik voor
mijn huishouding nodig heb is
er wel, maar komt pas maan
dag in de winkels. Het wordt
allemaal vastgehouden tot de
geldhervorming. We hebben
al wekenlang niet eens meer
wc-papier. We moeten ons,
zoals mijn grootouders in de
oorlogstijd, met stukken
krantepapier behelpen".
Een merkwaardige stemming
heerst vlak voor D(M)-Day in
de beide delen van Berlijn. Bij
zowel het Bahnhof Zoo in
West als het Bahnhof Frie-
drichstrasse in Oost lijkt de
volstrekte anarchie te zijn
losgebarsten. In West is bij
het station helemaal geen po
litie te zien, in Oost staat de
Volkspolizei met de handen in
de zakken demonstratief een
andere kant op te kijken ter
wijl handelaren van hoofdza
kelijk Aziatische komaf
koortsachtig proberen hun
dikke stapels Oostduitse
bankbiljetten te slijten. De
'wisselkoers' is tot belache
lijke verhoudingen gezakt, en
nog blijven de wisselaars met
uitpuilende zakken vol DDR-
geld rondlopen. Wie wil nog
bankbiljetten waarvan de
geldigheid in uren kan wor
den uitgedrukt? Hoogstens
een paar Oostduitsers die er
op de valreep hun banktegoed
mee kunnen opvijzelen zodat
ze straks wat meer D-marken
tegen koers 1 op 1 of 1 op 2
kunnen opstrijken. Maar voor
de ruil is, hoe weinig ook,
Westduits geld nodig.
Tientallen Polen en zigeuners
uit vooral Roemenië wrieme
len met grote dozen vol kof
ferradio's en (nauwelijks)
draagbare tv's door de massa.
Hoe ze het doen is niet na te
gaan, maar op de een of an
dere manier weten ze er op de
Oostberlijnse Alexanderplatz
of elders in de DDR aanzien
lijk beter van te worden. De
meeste Oostduitsers kijken
hun gedoe met verachting
aan. Zij voelen zich gewoon
beter dan 'die buitenlanders'
en zeggen dat ook onver
bloemd. Eerlijk is dat niet.
Want welk ander voormalig
communistisch Oosteuropees
land wordt door een stinkend
rijke buurman zo onder de ar
men gegrepen en de vrije
markteconomie binnenge
sleept als de DDR? En dan
moet ook nog worden bedacht
dat binnen het gezelschap
Oosteuropese landen de DDR
nog het meest welvarend was.
In de Oostberlijnse binnen
stad heersen Westberlijnse
toestanden. Terrasjes op de
promenade Unter den Linden,
op de Bebelplatz en in het his
torische gereconstrueerde Ni-
kolaiviertel, feestelijk uitge
dost met parasols waarop
Westerse bier- of sigaretten
reclame, mogen zich in een le
vendige belangstelling ver
heugen. Alleen op de gebou
wen van de vroegere commu
nistische jeugdbeweging FDJ
en de PDS (de vroegere
staatspartij SED) wappert
nog de officiële DDR-vlag.
Daarmee is het dundoek'te
ruggebracht tot wat het feite
lijk altijd is geweest: een par
tij vlag.
Echte koopjes kunnen worden
gedaan in de 'Intershop' in het
luxe valutahotel Metropol.
Daar kun je als steeds alleen
terecht met westers geld. De
meeste DDR-burgers moch
ten er zich dan ook jarenlang
alleen maar aan vergapen. En
nu? Uitverkoop wegens op
heffing! Gouden sieraden,
merkparfums, Japanse audio-
en tv-apparatuur en Franse
couturierskleding tegen ker-
misprijsjes! Toch komen er
opvallend weinig mensen op
af. Waarom zouden ze ook?
De Poolse, Roemeense, Bul
gaarse en Joegoslavische
zwarthandelaren zijn op vele
straathoeken nog goedkope-
ren beter gesorteerd. Alleen
de sterke drank gaat gretig
van de hand. En dat is op
straat goed te merken. Zwer
vers liggen bezopen op een
bankje of in het Marx-En-
gels-Park met nog een bo
dempje Franse cognac of
Schotse malt-whisky in de
fles. Als dat geen luxe is
Westerse handelaren en on
dernemers hebben zich in
middels massaal op de DDR
gestort. Duizenden tweede
hands auto's staan in de ste
den en langs de doorgaande
routes strategisch opgesteld.
Menig koopcontract is al gete
kend. Morgen of maandag
volgt de overdracht, wanneer
vader, moeder en de kinderen
tegelijk al hun zo lang be
geerde D-Marken op tafel
leggen. De prijzen van twee
dehands auto's zijn in West-
Berlijn en in het Bondsduitse
grensgebied langs de DDR
met sprongen gestegen.
In officiële advertenties en in
tv-spots waarschuwt de Oost
duitse regering tegen de mis
leidende reclame-activiteiten
vanuit het westen en tegen de
te verwachten stroom van
sjacheraars, oplichters, be
driegers en flessetrekkers die
de onervarenheid van de
Oostduitsers in de omgang
met de vrije markteconomie
komen uitbuiten.
Het is maar een van de onze
kerheden waarmee de DDR-
burgers in enkele maanden
tijd hebben moeten leren. In
februari werd voor het eerst
over het vervangen van de
DDR-Mark door de D-Mark
gesproken. In april stond al
vast dat het dit weekeinde
D(M)-Day zou worden. Intus-
omwisseling van de Oostduitse mark:
problemen in de DDR als gevolg van de eenwording
overheidsschuld
economie
faillisement van bedrijven
werkloosheid
eigendomsrecht
infrastructuur
Morgen steekt de D-Mark definitief de oostgrens over
- foto ap
sen is er een staatsverdrag ge
smeed dat het economisch ka
potte land een nieuw 'Wirt-
schaftswunder' moet bin
nenslepen.
Wie ziet hoe kapot en overbe-
mand de bedrijven zijn en hoe
hopeloos verouderd de Oost
duitse landbouw is beseft
zelfs als leek, dat het ver
wachte economische wonder
een zaak van lange adem
wordt. Inderdaad, God had zo
te zien bij zijn schepping een
aardige voorsprong.
Voor de korte termijn zijn de
problemen goed voor slape
loze nachten of een vertwij
felde greep naar de fles. Kun
nen de burgers van hun inko
men - een kwart tot een derde
van wat de vergelijkbare
West-burger krij gt - die kwa-
liteitsprodukten betalen
waarvoor hun geld nu goed
genoeg is? Kunnen de bedrij
ven voorzover ze geprivati
seerd zijn de salarissen wel
betalen? Blijven de bedrijven
bestaan? En zo ja, welke ba
nen worden dan geschrapt?
Houden de huur- en prijsstij
gingen gelijke tred met de te
verwachten loonsverhogin
gen?
De antwoorden op al die vra
gen blijven voorlopig open. Er
bestaan geen leerboeken of
studies over deze problema
tiek, want hier gaat het om
een operatie zonder weerga.
Wat lier gebeurt is in de we
reld nog nooit vertoond: een
schatrijk hoogontwikkeld in
dustrieland en een veertig
jaar lang uitgebuite en leeg
gegeten staat worden econo
misch samengevoegd.
Zo'n ingreep vergt op onder
nemingsniveau al een lange
voorbereiding. In dit geval
zou aan jaren van voorzich
tige ombouw van de structu
ren in de DDR moeten worden
gedacht alvorens het tot de
samenvoeging zou kunnen
komen. Maar de DDR-bur
gers hebben anders beslist.
Met hun eerste vrije parle
mentsverkiezing in maart
maakten ze duidelijk dat de
D-Mark er zo snel mogelijk
moest komen en dat ze de
niet-overzienbare consequen
ties daarbij voor lief wilden
nemen. Zo schoon genoeg
hadden ze van de resultaten
van het oude experiment van
reëel bestaand socialisme, dat
ze dit nieuwe experiment,
waarvan de resultaten nog op
geen stukken na kunnen wor
den berekend, voor'lief ne
men.
De burgers hebben nu A ge
zegd: het staatsverdrag is een
feit, de monetaire, economi
sche en sociale unie worden
morgen werkelijkheid, de
eenheid is niet meer tegen te
houden. Maar tot nu toe heb
ben ze nog geen B durven zeg
gen. Als verlamd hebben ze in
de economie alles bij het oude
gelaten, zowel in de grote on
dernemingen als in de privé-
bedrijfjes. Nog vrijwel ner
gens hebben de bazen en het
personeel de koe bij de horens
gevat, de mouwen opgestroopt
en de schouders eronder gezet.
Er wordt geen staats-afzet-
plan meer gemaakt. In de
vrije markteconomie zoekt de
producent zijn eigen afzetge
bied. Maar in de DDR wach
ten de producenten lethar
gisch de ontwikkelingen af.
De oude 'kleine zekerheid' is
verdwenen: de staat denkt
niet meer plaatsvervangend
voor de ondernemer en de
werknemer. Maar met de
nieuwe vrijheid kunnen on
dernemer en werknemer nog
niet omgaan. Beiden wachten
af, beschuldigen 'de anderen'
ervan dat ze met hun ge
schreeuw de D-Mark het land
binnen hebben gehaald en
kijken met 'weemoed ach
terom naar de tijd dat alles
keurig volgens de regeltjes
verliep. DDR-produkten blij
ven nu onverkocht opgeslagen
waar ze worden vervaardigd.
De ondernemingen werken
met reusachtige verliezen. De
Westduitse concurrent strijkt
met zijn goedkope massapro-
dukten de winst op. „Humor",
zo schreef het Deutsche Allge-
meine Sonntagsblatt vorige
week in een kop, „is wanneer
je ondanks de D-Mark kunt
lachen."
PARUS (IPS) - R
vreemdelingenha;
in de hele Eun
nieenschap toe, zc
een rapport van
pees Parlement, d
is uitgelekt. Het r;|
eigenlijk pas in j
ceerd moeten won
pe landen waar
van deze verschijnst.
vigst is zijn Frankrg
Brittannië, en Ital l
door België en West-
In de andere zeven
is de situatie 'veel rej
ontrustend', maar
(aanvallen op zigeu
bieren en Latijnsar
Portugal (zwarte
en Nederland (Turk'
kanen en Surinam«
het probleem de koi
ken, aldus het rappol
Lit
Het parlement in
akkoord met een
de onafhankelijk
te bevriezen teneitj
breken.
In de aanvaarde o
resolutie worden de
rechten van de Lito
ring herhaald, maar
moet gekomen aan
Sovjet-president
voor een moratorium:
afhankelijkheidsverl
De stap van Litouwe
belangrijke overwin
Sovjet-leider Gorbs
de vooravond van
belangrijke Congre
communistische par
der van het Kremlii
haaldelijk opgeroe
schorting van de ol
lijkheidsverklaring
besprekingen kunni
gehouden over het
streven naar onaf
heid.
Na de stemming
parlementsgebouw
stilte. Er waren wei
te bespeuren na het
durende debat. De z
enige malen ondert
de afgevaardigden d
heid te geven de conl
van een moratorium*
Baltisch republiek tl
gen. 1
Buiten het pariemei
zwaaide een groep li
pende betogers met
Litouwse vlaggen,
voorzien van zwarte
protest tegen het
van de onafhank'
verklaring.
Er werden patriottis
BRUSSEL (RTR)
raai van de NAVO,
schap een afsraak
wapens in te zetten]
Wörner reageerde o;
richt in de Amerika:
The Washington Post|
Volgens de krant
Verenigde Staten, di<
rendeel van de NA|
wapens beheren, op
een akkoord hebbel
met de bondgenoten
loop naar de NAVO-
juli in Londen. Op di|
gen de staats- en rej
ders van de 16 NA'
zich over een nieuwi
voor het Atlantiscl
nootschap.
De VS-regering hee!
dere gelegenheden
j een grootscheepse
het Westen de optie oi
ste kernwapens in de
MET DE MOED der wan
hoop begint Rotterdam
aan een laatste poging de
viering van haar 650-be-
staan toch nog te laten sla
gen. Een miljoen gulden
uit de gemeentekas moet
de laatste overgebleven
grote publieksattractie,
Limapark Rivoli '90, nieuw
leven inblazen.
Een grootschalige promotie
campagne moet een voortij
dige teloorgang van Rotter
dam 1990 verijdelen. Voor de
stad een halszaak omdat het
imago van de wereldhaven
door alle perikelen rond de
viering al flink averij heeft
opgelopen. Bovendien dreigt
een pijnlijke financiële na
sleep.
Op het promotiemateriaal
van de stichting die de festivi
teiten organiseert, prijkt nog
steeds 'Rotterdam 1990, de
stad bruist'. Voor de viering
van 650 jaar stadsrechten had
Rotterdam dan ook een groots
feest in gedachten. Naar de
inwoners en de buitenwacht
toe zou worden gemanifes
teerd dat er weer wat te bele
ven valt in de Maasstad. Meer
dan ooit zou Rotterdam brui
sen. De stichting Rotterdam
1990 werd opgericht om het
festijn te organiseren. Burge
meester Peper werd voorzit
ter van de stichting.
Begin 1988 presenteerde Rot
terdam 1990 de eerste plan
nen. En die logen er niet om.
De stichting kwam superla
tieven te kort om de verschil
lende activiteiten te duiden.
Naast onder meer 'het groot
ste popspektakel dat Europa
ooit kende' zou het feestmenu
een hoofdgerecht kennen in
een permanente Rotterdam
presentatie van stad, haven,
petrochemie en telematica.
Het programma zou goed zijn
voor enkele miljoenen bezoe
kers uit binnen- en buiten
land. Bovendien zou Rotter
dam in het feestjaar een 'mo
numentaal en spraakmakend
beeld' in de Nieuwe Maas ont
hullen.
Een half jaar later meldde de
stichting de eerste flinke te
genvaller in, naar l^ter zou
blijken, een lange reeks. De
hoofdattractie, de grote Rot
terdam-presentatie, werd ge
schrapt omdat realisatie bij
nader inzien organisatorisch
en financieel niet haalbaar
bleek. Dit „bijgestelde ambi-
tieniveau 'was voor directeur
Redele van de stichting aan
leiding op te stappen. Hij ge
loofde er niet meer in. Maar
de woordvoerster van de
stichting was er van over
tuigd dat de 'bij - en nagerech
ten nog smakelijk genoeg'
zouden worden.
Spoedig werd een nieuw vlag-
geschip voor de vloot pu-
blieksfestiviteiten gevonden.
Het popfestival 'met de Rol
ling Stones en dat soort band
jes' dat toch al was gepro
grammeerd, kon best wat
grootschaliger worden opge
zet volgens het stichtingsbe
stuur. Financieel topambte
naar De Ruiter en popfesti
valdirecteur Hanenberg wer
den voor dit project vrijge
maakt. Zij kregen de beschik
king over 22 medewerkers.
September 1989 werden de
plannen voor het popfestival
rijp bevonden om wereldkun
dig te maken. Het festival zou
de hele maand augustus moe
In april kocht minister van Financiën Wim Kok de eerste Porter-penning. Deze munt
ter waarde van vijf gulden wordt in Rotterdam alom geaccepteerd. Rechts burgemeester
Peper. fotoanp
ten duren en optredens bieden
van megasterren van het ka
liber Rolling Stones, David
Bowie, Prince en The Who.
Woodstock zou erbij verble
ken.
Een heuse stad, Carthago 1990,
zou voor die maand verrijzen
op de Maasvlakte. Een stad
met poparena's, boulevards,
cafe's, restaurants, winkels,
een camping met 45.000 plaat
sen en een kinderwijk. Voor
de huisvesting van de vele
verwachte VIP's werd ge
dacht aan een hotel op een
groot werkeiland voor de
kust.
Ook nu weer optimistische
verwachtingen over bezoe
kersaantallen. Gemikt werd
op zo'n 600.000 popliefhebbers,
goed voor een batig saldo van
7 miljoen gulden dat al aan
het Wereldnatuurfonds was
toebedacht.
De Carthago-plannen haal
den de wereldpers, maar in de
eerste maand van het feest
jaar kwam ook aan deze
droom een einde. De gewenste
megasterren eisten vooraf
harde financiële garanties en
sponsors vonden het een te
groot risico het benodigde
geld hiervoor ter beschikking
te stellen. „Wij hebben deze
vicieuze cirkel niet kunnen
doorbreken", zo verklaarde
De Ruiter het mislukken van
dit project. Zijn 22-koppig
team had tevergeefs twee jaar
aan de voorbereidingen ge
werkt. Wat restte was een
draaiboek dat meteen te koop
werd aangeboden.
Het plan voor een monument
in de Nieuwe Maas werd
spraakmakend, zoals door de
stichting beloofd, maar
haalde de eindstreep ook al
niet ongeschonden. Uitvoe
ring van het ontwerp van de
Amsterdamse kunstenaar
Niek Kemps - tien tot veertien
groenkoperen platen in het
water ter hoogte van het
Noordereiland - bleek veel
duurder dan begroot. Reden
voor de wethouder van finan
ciën om het project af te bla
zen.
Na een roerige politieke dis
cussie bedacht het college als
nog een financiële constructie
om het beeld mogelijk te ma
ken. Het zal echter pas in 1995
worden onthuld. Leden van
de Rotterdamse gemeente
raad weten het falen van dit
project achteraf aan de ge
brekkige communicatie tus
sen de stichting Rotterdam
1990 en het gemeentebestuur.
Een volgende smet op het bla
zoen van de feestende stad
diende zich aan in de vorm
van een publieke rel. Bedrij
ven hielden hun sponsorgel
den vast in afwachting van
duidelijkheid over het Zuid-
Afrikabeleid van de stichting
Rotterdam 1990. De gemeente
raad had namelijk besloten
sponsorgelden van bedrijven
met banden met Zuid-Afrika
te weigeren. Stichtingen als
Rotterdam 1990, waarin de
gemeente participeert, moch
ten van de raad een eigen af
weging maken.
Van twee kanten werd publi
citaire druk op de stichting
uitgeoefend. Volgens de anti
apartheidsbeweging zou ac
cepteren van gelden van be
drijven die zaken doen met
Zuid-Afrika een flinke smet
op het feest en de stad wer
pen. De Kamer van Koophan
del stelde daarentegen dat het
niet aanging veelvuldig een
beroep op het bedrijfsleven te
doen en het vervolgens „vol
strekt willekeurig" terzijde te
schuiven. De stichting besloot
uiteindelijk geen voorkeurs
beleid te voeren. Bedrijven als
Shell maakten hun bijdragen
over.
Het programma-onderdeel
dat bedoeld was om de wijken
nauw bij de festiviteiten te
betrekken, 'Rondje Rotter
dam', was het laatste plan dat
voortijdig struikelde over fi
nanciële en organisatorische
hindernissen. Naast enkele
kleinere activiteiten en veel
evenementen die toch wel
zouden worden gehouden,
maar nu onder de Rotterdam
1990-paraplu (zoals de mara
thon en het Wordt-Vervolgd-
tekenfilmfestival)bleven uit
eindelijk twee grote publieks
manifestaties over. 'Stadstim-
meren', een publiekstentoon
stelling over de historie van
de stad, en 'Rivoli', een groot
Lunapark aan de Müllerpier.
Beide evenementen werden in
mei daadwerkelijk geopend.
Het tij leek voor aanvang van
het zomerseizoen eindelijk ge
keerd. Bij de presentatie in
april van de evenementenka
lender kon de woordvoerster
van de stichting toch nog 'een
breed scala aan festiviteiten
waardoor Rotterdammers
zich meer betrokken voelen
bij hun stad' aankondigen. Bij
de opening van het groots op
gezette lunapark Rivoli, dat
inmiddels als belangrijkste
publieksmanifestatie was ge
positioneerd, kon burgemees
ter Peper zelfs een succesje
melden. In de twee weken
voor de officiële opening had
den al 170.000 mensen het ker-
mispark bezocht. 'Rivoli blijkt
een publiekstrekker van for
maat', zei hij in zijn openings
toespraak.
Maar juist deze zo hoopge
vend begonnen festiviteit
dreigt het Rotterdamse ver
jaardagsfeest nu definitief de
nekslag toe te brengen. Na de
drukke openingsweken is het
grote publiek het kermispark
steeds meer gaan mijden. Vol
gens de kermis-exploitanten
omdat de gemeente te weinig
heeft gedaan aan promotie
van deze attractie. Zij hebben
gedreigd hun biezen te pak
ken. Bovendien bereidt de ad
vocaat van de exploitanten
inmiddels miljoenenclaims
tegen de gemeente voor.
In een laatste wanhoopspo
ging probeert het Rotter
damse gemeentebestuur nu
dan te redden wat er nog te
redden valt. De raadscommis
sie voor algemene bestuursza
ken is deze week onder
strenge voorwaarden akkoord
gegaan met een financiële in
jectie van bijna een miljoen
gulden aan de stichting Rot
terdam 1990 voor promotie
van de noodlijdende kermis
attractie. Zelf beschikt de
stichting niet over reserves.
De 7 miljoen gulden die de ge
meente voor de viering had
uitgetrokken is opgebruikt en
de sponsorgelden (10 miljoen
gulden) zijn projectmatig be
steed.
Met het toegezegde miljoen
moet een promotie-offensief
worden opgezet om alsnog
honderdduizenden bezoekers
naar het Lunapark te lokken.
Lukt dat niet dan stappen de
kermisexploitanten met hun
miljoenenclaims naar de
rechter, zo hadden zij al aan
gekondigd.
De advocaat van de exploi
tanten heeft in zijn eerste
ruwe berekeningen de schade
geraamd op ruim twaalf mil
joen gulden. Met het nu inge
zette offensief probeert Rot
terdam te verhinderen dat het
verjaardagsdrama een bi
zarre slotakte vindt in een
scène waarbij de Rotterdamse
rechtbank als decor dient.
(ANP)
internationale ozoij
hebben gisteren o\
over hulp aan de Dj
bannen van ozon-sc
Er komt een speciaal!
stand en voor de ov
Ook India en China ga;
Tevens is overeengel
produktie van ozons'
nen te beëindigen. D„
I lijke akkoord, dat v<
procent aan het eind
aangescherpt.
Het fonds heeft de ini
den als de niet-leden
van Montreal voor de
laag. China, het mees
