E
DE STEM
W E E K E
Rattenvangers
Love en Peace
in het
Kralingse Bos
WAT MOET ER
MET DE PVDA
GEBEUREN?
R I EE UIT
Tutti ladri.
Geen gezicht
Geen gehoor
door Bert van Velzen
STRAATEN
ZO \-\/\WO\G ,~Ttl&FOON IN OE A^TC>
IK VVEU~T MU ALT(Jp W/WUEEÉU Hij
v/Acr z-it ;n l=iL^./y
ZATERDAG I r\
23 JUN11990 \C
indelijk was-ie er.
orige week zaterdag op de partij-
iad van de PvdA. Gewoon zicht-
aar. Thijs Wöltgens, fractievoorzit-
jr. Met een verhaal waarvan de
urgemeester van Rotterdam, Bram
eper, nadien zegt: „Daar gaat het
u om. Daar hebben de mensen het
ver. Over de verloedering van de
traat en van de overheid. Als je dat
an de orde durft te stellen, dan is
et niet zo moeilijk om - zonder dat
ïen daar overspannen verwachtin-
en van moet hebben - een so-
iaal-democratisch profiel gestalte
5 geven."
Völtgens sprak over de onvoldoende
rwaliteit van de overheid. Over de
achtlijsten in de gezondheidszorg, de
erveloosheid, het gebrek aan toezicht
p vandalisme. Over het overbelaste, dus
alende justitiële apparaat. Over manco's
n de overheidsorganisatie die leiden tot
jebrekkige prestaties, zeker bij de be-
trijding van criminaliteit en het bevor-
ieren van de leefbaarheid op straat.
De gevolgen zijn zichtbaar. Waar het
'eloof in de overheid is aangetast, wordt
ie publieke moraal uitgehold.
Vlensen zijn trots op hufterig gedrag in
iet verkeer. Mensen scheppen op over
ielastingfraude. Dat bedreigt kernwaar
den van onze samenleving, zoals de tole-
antie en de solidariteit. Het overeind
louden en herwinnen van de tolerantie
/raagt om een krachtige aanpak van ver-
oedering, niet om het toedekken ervan".
Goed, verbaal is Wöltgens er. Maar
daarmee zijn de problemen van de PvdA
nog niet opgelost. Dalende opiniecijfers,
:en gapende kloof tussen achterban en
bewindslieden/fractie, geen 'Gezicht
90', geen herkenbaar beleid, laag profiel,
als vrijende egeltjes zo voorzichtig.
Wat is er mis met de PvdA? En ook: hoe
is he
j m1u
erge!
:t zo gekomen? En vooral; wat moet
meuren?
Daarover gesprekken met een aantal
kenners van de PvdA. Een van hen zegt
het zo: „We hebben een ideologisch, so
ciaal-economisch en een sociaal-cultu
reel probleem. We hebben een identi
teitsprobleem met de achterban en een
electoraal probleem. En daar overheen
zitten we ook nog eens met een partij-or
ganisatie die absoluut niet bij machte is
dat alles aan te pakken",
Ga er maar eens staan!
Over deze PvdA gesprekken: met Bart
Tromp, de tegendraadse maar loyale cri
ticus sinds jaren; met Bram Peper, die
vanuit zijn vak, socioloog, en beroep,
burgemeester van de grote stad, analy
seert voor welke opdracht de PvdA staat.
En met anderen die op enige afstand van
de partij maar vanuit jarenlange betrok
kenheid zien dat het niet goed gaat. Die
er de voorkeur aan geven nu niet met
naam en toenaam in de publiciteit te tre
den: „Hoe meer ik publiekelijk zeg, hoe
minder er binnenskamers wordt geluis
terd".
Bram Peper: Als je het debat met de
werkelijkheid ontloopt, mis je ook of
geestelijke en politieke training die de
overstap naar regeringsverantwoor
delijkheid makkelijker maakt".
- foto archief de stef
waarin de vrijblijvendheid is weggeorga"
niseerd. De paradox is dat je die vernieu
wing zult moeten doorvoeren met mun'
sen die dat niet zijn gewend, die nu den
ken macht te hebben en die zullen mo
ten afstaan. Vandaar dat ik tegen
hè'
partijbestuur zeg: dat dilemma los je
op door niet te kiezen. Als ook in dit °P
zicht geen keuze wordt gemaakt voor ee,
absoluut heldere lijn, dan zal het he
'slecht gaan met de PvdA."
ZATERDAG IQ
23 JUN1199010
Confrontaties met ratten zijn In Londen niet ongewoon. Vooral In de binnenstad ben
je er zelden meer dan enkele stappen verwijderd van wat de Engelsen 'Noorse' ratten
noemen. - foto archief de stem
Mijn jongste dochter, Margare-
ta, zag alweer een rat. Het
was een vreesaanjagend on
dier, vertelde ze, bijna zo groot als een
jonge kat, grijsbruin en uitgerust met een
stevige staart. Margareta en dit griezelige
beest ontmoetten elkaar op straat. Het
knaagdier maakte zich direct uit de voeten
en mijn dochter ook.
Confrontaties met ratten zijn in Londen
niet ongewoon. Vooral in de binnenstad
ben je er zelden meer dan enkele stappen
verwijderd van wat de Engelsen 'Noorse'
ratten noemen. De rattenpopulatie van
Londen is angstwekkend toegenomen. Het
ouderwetse hoofdstedelijke riolenstelsel zit
vol ratten.
Hoewel hun getalsterkte zelfs niet bij bena
dering bekend is, gewagen experts van een
aangroei van minstens 30 procent. Die
heeft zijn origine in de jaren 1988-89. Hoe
zachter de winter, hoe meer ratten, moet je
rekenen. En omdat sommige van Londens
Victoriaanse riolen compleet op instorten
staan, vindt dit vreselijke ongedierte nog
méér geschikte plekjes om een nest te bou
wen. Nog een andere oorzaak van de als
maar toenemende rattenbevolking is het
feit dat huishoudelijke afval hier voortdu
rend meer in plastic zakken op straat wordt
gedeponeerd in plaats van in ouderwetse
vuilnisemmers.
Ratten schijnen deze zwarte zakken bijzon
der aantrekkelijk te vinden. Zij knagen er
*7
Door Roger Simons
een gat in en doorzoeken de inhoud. Een
rioolrat ontdekt tussen de afval doorgaans
wel iets dat volgens hem erg lekker is. De
meeste Londense ratten zijn vrij avontuur
lijk aangelegd. Zij gaan geregeld op stap en
'vereren' vele huizen met hun ongewenste
visite. Zonder overdrijving kan worden ge
zegd dat Londen tegenwoordig gebukt gaat
onder een echte rattenplaag. In sommige
districten is het zo erg, dat het gemeentebe
stuur er geen raad mee weet.
Naast vaste vossendoders (want in de
Britse hoofdstad lopen ook veel Reintjes
rond) zijn bij de Londense gemeenten erva
ren rattenvangers in dienst. Het noord
oostelijke district Hackney heeft zelfs acht
speciahsten van dit soort, plus hun ploeg
baas. Zij zijn dag in dag uit in touw. Hun
salaris stemt overeen met dat van Lon
dense onderwijzers en onderwijzeressen.
Hoewel deze laatsten bar slecht worden be
taald, kan uit die overeenstemming toch
worden afgeleid dat de rattenvangers van
Hackney belangrijke vaklui zijn.
De gemeentelijke rattenbestrijding kost er
jaarlijks 54.000 pond. Onder 70 procent
van de metalen deksels die in Hackney de
mangaten van de riolering afsluiten, zitten
duizenden ratten verscholen. Soms ver
schijnen ze op straat. Dan lopen ze over het
trottoir. Ze generen zich niet. Ze komen
trouwens met plezier aan huis. Omdat de
riolen via ingewikkelde kanalen en buizen
rechtstreeks in verbinding staan met keu
kens, badkamers en toiletten, dringen de
ratten gemakkelijk door tot in het heilige
der heiligen.
Het is haast niet te geloven, maar de inwo
ners van Hackney ondervinden het gere
geld: ook via het toilet komen dergelijke
vieze beesten in je woning. In de Middel
eeuwen werd de pest verspreid door de rat
ten van Londen. Dit had toen tot gevolg
dat 20 procent van de hoofdstedelijke be
volking ziek werd en stierf.
Hoewel het vandaag de dag zo'n vaart niet
meer neemt, zijn de ratten van Londen
schadelijker dan ooit. Zij knagen gedurig
communicatiekabels door. Het kost telkens
een fortuin die te repareren. De rattenvan
gers van Hackney en dezen van vele andere
Londense gemeenten hebben dus de han
den vol. Tegenwoordig worden ze twee
maal méér opgeroepen dan twee jaar gele
den. Maar het is onbegonnen werk: voor
elke dode rat komen er veel nieuwe
springlevend in de plaats. De rattenbevol
king van Londen groeit nog steeds aan.
K
T7
■J en hoog podium in het Kralingse
I 1 .Bos in Rotterdam, een Hollandse
molen aan de waterkant op de
achtergrond. Een slaapzakken-samenleving
van ongeveer 60.000 mensen van gemid
deld 20 jaar, 18 kilometer prikkeldraad en
harmonicagaas om het terrein af te scher
men. Dat was het Holland Pop Festival,
het grootste popevenement dat ooit in ons
land is gehouden.
In het weekend van 26 tot 28 juni 1970 tra
den 33 bands op en daar waren zoveel top
attracties bij, dat je van een Nederlandse
Woodstockje kon spreken. De timing was
perfect, want de avond voor 'Kralingen'
ging in de Randstad de enerverende film
over het historische Woodstock-festival in
iremière.
aar het grote Amerikaanse voorbeeld
hielden de Nederlandse popliefhebbers 'lo
ve' en 'peace' hoog in het vaandel. De mu
zikanten en het publiek voelden zich buiten
de gevoelloze, op competitie gerichte con
sumptiemaatschappij staan. In Amerika re
geerde Nixon, in Engeland was de conser
vatieve Edward Heath aan de macht geko
men en wij moesten het doen met premier
Piet de Jong.
Jongeren kwamen per beschilderde Eend,
motorfiets ('Easy Rider'!) of met de trein
naar Rotterdam, snakkend naar het opwin
dende, loeiharde geluid dat het pad effende
naar een nieuwe, betere wereld. Rotterdam
was eigenlijk een vreemde plaats voor
zoiets. Feyenoord had op 6 mei de Europa
Cup gewonnen door Celtic te verslaan,
maar dat was nog geen reden om nuchtere
havenstad 'te gek' en 'far out' te vinden.
Amsterdam was het warme wereldcentrum
voor de zoekende jeugd uit Nederland,
misschien wel uit de hele wereld. John Len-
non en Yoko Ono hadden in maart 1969
het Hilton-hotel in deze stad uitgekozen
om onder de lakens de Liefde te prediken.
Rond het monument op de Dam in Am-
Een echt slaapzakken-festival In Holland, juni 1970.
- foto lj.veen/foton
sterdam kon je dag en nacht filosoferend
en communicerend rondhangen. Totdat de
mariniers daar in augustus van 1970 met
koppelriemen en loden pijpen een eind aan
maiten. In de volle natuur van het Von
delpark kon je 's nachts de eenwording met
het heelal beleven.
Maar goed, de keus van de Stichting Hol
land Popfestival, waaruit zich later Mojo
ontwikkelde, was gevallen op Rotterdam.
OUD NIEUWS
door Dirk Vellenga
daar kwamen ze, Dr.John the Nighttripper,
Canned Heat, Country Joe in z'n eentje,
Fotheringay, Tyrannosaurus Rex, Quintes
sence.
Vrijdag sloeg de vlam in de pan met de
piepjonge, explosieve band Santana en Jef
ferson Airplane, mét Grace Slick. Zaterdag
trok er een Rotteramse regenbui over,
maar de Byrds, die toen in Nederland be
roemder waren dan in de USA en over een
uitgebreide stamboom beschikten, maak
ten het allemaal in twee uren goed.
De mobiele batterij wc's werd zwaar be
zocht en voor de kraam met een warme hap
in plastic stonden lange, geduldige rijen.
Zondagmiddag groeide opeens een dolle
stemming tijdens het optreden van Mungo
Jerry ('In the summertime'). De leegge-
schraapte plastic etensbordjes zeilden als
Californische frisbees door de lucht. Pink
Floyd rekte de zondagavond zo lang met
kosmische klanken dat het al maandag
morgen was. Bezoekers konden met de eer
ste treinen naar huis.
De commercie kwam er langzaam achter
wat men aanmoest met het langharige
volkje in t-shirt en spijkerbroek. Inspelen
op het kinderlijke idealisme en vooral veel
platen persen. Coca Cola verbond zijn
naam aan het Holland Pop Festival en kon
na afloop de portemonnee trekken. Omdat
een deel van de bezoekers niet betaald had,
zat de stichting met een akelig groot ver
lies.
In de twintig jaar na Rotterdam trok de
handel alle macht naar zich toe in de pop
wereld. Wat zouden Michael Jackson, Tina
Turner en David Bowie zijn zonder Pepsi
Cola? Popmuziek is volledig uit de verbor
gen 'subcultuur' gehaald, massa's radio- en
tv-stations leven er nu luidruchtig van.
Drugs waren er in Kralingen volop. Het
Release-team gaf prijsadviezen en hielp de
350 probleemgevallen. Het viel allemaal
nog mee, de grootste schade werd veroor
zaakt door de scherpe blikjes cola. Er was
één geval van heroïne-misbruik.
Heel wat helden van Kralingen 1970 zijn
ondertussen gesneuveld, door drugs en of
lichamelijke uitputting. Van Canned Heat
pleegde de breekbare Al Wilson in septem
ber van hetzelfde jaar zelfmoord en kwam
de zware Bob 'The Bear' Hite op 15 april
1981 aan zijn eind. Marc Bolan van T-Rex
verongelukte op 15 september 1977 en
Sandy Denny van Fotheringay stierf op 21
april 1978 aan een hersenbloeding na een
val van de trap.
En dan hebben we het nog niet eens over
Brian Jones van de Stones, Jim Morrison
van de Doors, Janis Joplin en Jimi Hen-
drix. Festivals van drie dagen zijn al lang
niet meer mogelijk. Love en Peace en de
molen van het Kralingse Bos horen nu
thuis in de bedwelmende, zoete sfeer van
nostalgie en wat-was-het-toen-mooi. Yeah
man.
Nu we Rome mijden kan er niets gebeuren.
De berekeningen geven nu aan
dat een aardig hotel in het fel
kloppende hart van Rome twee
'on aan lires per nacht zal vergen, inclusief
een vluchtig Italiaans ontbijt. Een gezonde
nachtrust kost, omgerekend, dus 40 gulden
per uur. Voor espresso moeten we 80 gul-
per dag uittrekken, voor maaltijden
200 gulden. Met een begroting van 600 gul-
en per dag moet Rome dus te waarderen
ajn in de laatste week van de Mondiale.
Zoals het altijd een strohalm is die de rug
van de zwaarbeladen kameel breekt, zo ga
ven ook hier de getaxeerde extra kosten
voor soepstengels en andere kleinigheden
doorslag. En het zijn prijzige soepsten
gels waarover je emotioneel de poten kunt
weken. We zien dus maar af van een be
doek aan de Paus, ook al stelt hem dat diep
eleur, en van mijn voornemen om een be
kwaam Romeins tasjesrover in verzekerde
ewaring te stellen. Dat doen we later nog
ol eens een keer. We gaan nu op in de
schoonheid van het Italiaanse platteland.
Eet vermijden van Rome is misschien nog
wel zo goed in mijn streven om de Italianen
°P hun nobelste instincten van eerlijkheid
'O gastvrijheid te beproeven. Ik wil nu ein
delijk wel eens weten hoe het zit. Het Britse
ndagsblad 'The Sunday Times' heeft Ita-
e ui droefheid en sombere verbittering ge-
otnpeld door te schrijven dat de Italianen
volk van dieve' zijn. Hoe komen ze er
J- Het blad 'Italia Italia' (een cultureel
Maandschrift voor tifosi van het Italiaans)
was er diep door geschokt en schrijft met
een toon van vrome ontzetting over de aan
tijging onder de kop: 'Per Sunday Times
siamo tutti ladri'.
De Romeinse correspondent van het geres
pecteerde zondagsblad was tot die afschu
welijke conclusie gekomen aan het eind
van een lang artikel over de roof van kunst
werken uit kerken en musea. Het is waar,
zo geeft 'Italia Italia' somber toe, dat er
in Italië een invloedrijke en nijvere onder
wereld (la malavita) bestaat. Het zal dus
niemand verbazen dat er af en toe wat ge
stolen wordt. Maar te beweren dat alle Ita
lianen criminelen zijn, dat gaat veel te ver.
Als de Sunday Times geschreven zou heb
ben dat de Italianen misschien aanleg heb
ben voor schrander wanbedrijf, dan zou er
niets aan de hand geweest zijn. Maar nu
voelde de Italiaanse ambassadeur aan het
Hof van St James zich verplicht een for-
- foto ap
meel protest te deponeren op het bureau
van Andrew Neil, de hoofdredacteur van
de Sunday Times.
De krant werd er al langer van verdacht het
Italiaanse volk schandaal en ondeugd in de
schoenen te schuiven. Brits wantrouwen,
gekoppeld aan een gebrek aan waardering
voor pasta en knoflook, liggen daar ver
moedelijk aan ten grondslag.
De geheimzinnige dader schijnt zich schuil
te houden op de redactie van de Sunday
Times te .Londen, want de Romeinse cor
respondent van het blad, Dalbert Hallen-
stein, houdt bij hoog en bij laag vol dat hij
de eer van Italië niet te na is gekomen. Zijn
verhaal over kunstlievende dieven zou in
Londen zijn 'opgesmukt' door iemand die
de enigszins omfloerste oogopslag van de
Italiaan interpreteert als een weerspiegeling
van intense zondigheid. Men behoeft ech
ter slechts het bestand van heiligen in de
hemel na te lopen om te zien dat de over
grote meerderheid uit Italianen bestaat. De
Engelsen zijn slechts met een te verwaarlo
zen groep vertegenwoordigd. 'Italia Ita
lia' is bereid genereus toe te geven dat hor
den hooligans de Engelse steden niet le
vensgevaarlijk maken en zegt dat een breed
ontwikkelde onderwereld op de Britse
eilanden geen enkele Italiaanse krant zou
kunnen doen twijfelen aan het feit dat En
geland een beschaafd land is met een in
drukwekkende morele traditie. Giorna-
lismo cattivo, riooljournalistiek, zegt 'Italia
Italia'. We gaan opgelucht op stap. Nu
we Rome mijden kan er niets gebeuren.
We gaan opgelucht op stap.
PETER
VAN
