L
DESTEM
I W E E K E N D
Van Gogh herdacht in zijn provincie
De verdwenen cultuur van het Paaseiland
Discussiestuk met twee vrouwen van IKON op Nederland 3
FEURS
Ischa, Jan en Karei
ACTIVITEITEN IN ZUNDERT, NUENEN, DEN BOSCH EN EINDHOVEN
Neil Young in Onrust
Veronique in trek bij adverteerders
WONDERLIJKE BEELDEN OP TENTOONSTELLING IN BRUSSEL
door
VAN DIJK
m km mm mm a mm, K
DANSPORTBEDRIJF
AMSTERDAM - Op 6 maart worden door de PTT
in Zundert twee postzegels 0,55 en 0,75) bij
het Van Goghjaar gepresenteerd. Ze zijn ontwor
pen door Otto Treuman.
Toneelstuk
Literair
Capitool
Foto's
Sleutel
Kraterwand
Ook Breda
ZATERDAG
13 JANUAR11990
SPEELFILMS OP TV
Zondag
A9o
zelfde.
Ken in de
orna en
jop17'eW.199°-
m/v
B.V.
H de meern, strijkviertel 3
voor onze vestiging
legger, met ervaring
vriesvervoer op Duits-
praak met dhr. A.A. de
60 (tijd. kant.-uren).
)nze
en
100
ciële
:ern,
Door Jan Koesen
HILVERSUM - Een onder
wijzeres verschoont een
jongetje van vijf dat in zijn
broek heeft gedaan. Een an
der kind ziet dit. Een zeden
misdrijf, meldt het door
haar ouders opgefokte kind,
waarna die ouders eeii actie
op gang zetten om de onder
wijzeres weg te werken.
Haar directe bazin moet het
vuile werk opknappen.
Geert de Jong. De onderwijzeres verdedigt
- foto theaterbureau zich onder vier ogen met de
waarheid, maar weigert hier
mee in de openbaarheid te tre
den, omdat zij het kind beloofd
heeft niemand te vertellen dat
het in de broek heeft gedaan.
Dat dit besluit haar sociale on
dergang betekent, neemt ze op
de koop toe. Haar bazin pro
beert haar van haar besluit af
te brengen. Een discussie ont
staat over werkende vrouwen
met kinderen.
Dit is ongeveer het verhaal
van 'De Aanraking', een stuk
van vijftig minuten dat de
Amerikaanse schrijver Daniel
M. Klein in opdracht van de
"IKON heeft geschreven. Eric
Oosthoek heeft het ingekort en
in Nederlandse begrippen ver
taald. Het oorspronkelijke
werk was namelijk geïnspi
reerd op een Amerikaanse
krantebericht. De twee hoofd
rollen worden gespeeld door
Geert de Jong als de voorzitster
van de ouderraad en Will van
Kralingen als de principiële en
bevlogen onderwijzeres.
Het decor is een zonnige
school en wat omgeving. Het
stuk is voornamelijk een dia
loog tussen de twee vrouwen
die elkaar eerst afstoten en na
een harde discussie elkaar be
ter begrijpen en waarderen. De
twee actrices leveren een op
merkelijke prestaties, maar 'De
Aanraking' had aan kracht ge
wonnen als er wat meer gezwe
gen werd. Nu moeten de dames
bijna zonder naar adem te hap-
-pen hun zinnen eruit gooien.
Het onderwerp gaat al pra
tende verschuiven. Eerst gaat
het over de vraag of de onder
wijzeres inderdaad zich ver
grepen heeft aan een jongetje
en vervolgens staat de vraag
centraal in hoeverre een wer
kende moeder met kind haar
gang kan gaan. Het oude liedje
dus waar de vrouw thuishoort.
Geert de Jong en Wil van
Kralingen verkeren beiden in
de situatie werkende moeder te
zijn. Zij hebben levendig en
langdurig met elkaar gediscus
sieerd over punten, opgeroepen
door de tekst. Hun persoonlijke
inzet is dan ook merkbaar en
komt het spel ten goede.
Daniel Klein is een Ameri
kaanse schrijver van thrillers,
romans en televisie-stukken en
is via een huwelijk met een Ne
derlandse vrouw met de IKON
verbonden. Ondanks de wat to
neelmatige uitstraling is 'De
Aanraking' een serieus werk
met interessante elementen.
Van de kunstredactie
Evenementen in Zundert, Etten-Leur, Breda, Tilburg,
Den Bosch en Nuenen, worden vermeld in het officiële
programmaboekje (voor 5,- in de boekhandel), dat de
Stichting Van Gogh 1990 deze week heeft uitgegeven.
Behalve de reeds eerder ge
melde grote Van Gogh-ten-
toonstellingen in Amsterdam
en Otterlo (verzekerde waarde
miljard gulden) zijn er tal
rijke afgeleide exposities. De
Tsjechische kunstenaar Jiri
Kolar stelt een vijftigtal wer
ken, geinspireerd op Van Gogh,
tentoon; onder meer van 23 juni
tot 29 juli in het Van Gogh Cen
trum in Zundert en van 15
augustus tot 21 oktober in cul
tureel centrum De Schuur in
Zevenbergen.
Amulf Rainer laat zestig
overschilderingen van foto's en
reprodukties van zelfportret
ten van Van Gogh zien op een
expositie die ook in Zundert
komt van 17 februari tot 15
maart en in Breda' s Beyerd
van 15 augustus tot 21 oktober.
Naar aanleiding van de he
ruitgave van het fotoboek, dat
Emmy Andriessen in 1953
maakte met de titel 'De wereld
van Vincent van Gogh', worden
veertig foto's daaruit op groot
formaat geëxposeerd op ver
schillende plaatsen. Van 15
maart tot 30 april in Zundert.
0p 4 april vindt in Eindhoven
de première plaats van een to
neelstuk ovfer de laatste maan
den van Vincents broer Theo,
'Zaaier met ondergaande zon',
geschreven door Canci Ge-
raedts. De acteurs Titus Tiel
Groenestege, Wil van der Meer
en Bart Oomen voeren het uit
in de regie van Ger Beuken
kamp.
De Federatie van Amateur
Beeldende kunstenaars organi
seert een schilderwedstrijd
voor zondagsschilders. Deel
name staat open voor de 4000
leden van de federatie-vereni
gingen. De 45 beste werken
worden onder meer in Zundert
geëxposeerd.
Het Noordbrabants Genoot
schap houdt op 27 januari a.s.
een themabijeenkomst in de
hervormde kerk van Zundert.
Daar zal prof. J. Goedegebuure
dan een lezing houden over 'De
literaire waarden van de brie
ven van Vincent van Gogh'. De
SDU zal in mei een vierdelige
uitgave met 2000 pagina's met
'De brieven van Vincent van
Gogh'(prijs ca 200,-) laten
verschijnen.
In het tweede huisje van links in Zundert woonde Vincent van Gogh.
40l9tthHnE
IsO :nsrt
Het programma 'Onrust' is zondag tussen 19 en 20 uur geheel ge
wijd aan Neil Young. Tijdens Youngs concert in Amsterdam vo
rige maand had Bram van Splunteren een exclusief interview
met de ster. Uit dit concert zijn vanavond drie njommers te horen:
'Ohio', 'Heart of gold' 'Rocking in the free world'. In de special is
ook een archief-film van Wim van der Linden opgenomen met
beelden uit 1971 van Youngs boerderij in California
In 'Het Capitool' wordt zondag om 12 uur op Nederland 3 onder
leiding van Fred Verbakei gesproken over de vraag: mogen ge
meenten een eigen anti-apartheidsbeleid voeren? Gasten zijn on
der meer R. de Bok, voorzitter van de Rotterdamse Kamer van
Koophandel en W. Etty, wethouder van Amsterdam.
Het Noordbrabants Genoot
schap heeft, samen met de ver
eniging O.K.& W. en NRC-
Handelsblad een jaarlijkse Van
Gogh- lezing, te houden in Den
Bosch, ingesteld. Kudi Fuchs
zal de eerste houden op' 15 juni
in de hervormde kerk aldaar.
'De wevers en Vincent van
Gogh' is de titel van een
thema-tentoonstellingh, die
van 2 juni tot 7 oktober wordt
gehouden in het Textielmu
seum in Tilburg. De tentoon
stelling zal op basis van weten
schappelijk onderzoek de wer
kelijke leef- en werkomstan
digheden reconstrueren, die
Van Gogh op zijn schilderijen
tot uitdrukking bracht.
Van 23-30 juni wordt in Nue
nen een Van Goghweek gehou
den, met verschilldend evene
menten op gebied van zang, to
neel, film en beeldende kunst.
In Etten-Leur is van 7 april tot
22 april in de oude hervormde
kerk een fototentoonstelling te
zien betreffende het leven en
de werken van Vincent van
Gogh in Etten in 1881.
Op de dag van de officiële
opening van het Van Gogh jaar
1990, door koningin Beatrix in
Amsterdam en Otterlo, wordt
ook het Van Gogh Centrum in
HILVERSUM (ANP) -
Ver
onique blijkt flink in trek
bij de adverteerders, nadat
bekend is geworden dat het
commerciële station vanaf
half februari programmas
gaat uitzenden met de ster
ren van producent Joop van
den Ende.
Volgens een woordvoerder van
Veronique is tot nu toe voor 50
miljoen gulden reclamezend
tijd gereserveerd voor de pe
riode vanaf half februari tot
het einde van het jaar. Zonder
de sterrenprogrammas zou
Veronique op het moment nog
niet verder zijn gekomen dan
reserveringen tot naar schat
ting 30 miljoen gulden.
Voor het hele jaar wordt een
omzet verwacht van ongeveer
200 miljoen gulden. Of de tarie
ven zullen stijgen is volgens de
woordvoerder op het moment
nog niet met zekerheid te zeg
gen.
Die worden definitief
vastgesteld op grond vah ge
realiseerde kijkdichtheidscij-
fers.
foor Koos Tui tj er
BRUSSEL - Het Paaseiland
- beroemd om zijn soms 10
Heter hoge stenen beelden
daarom een bron voor'al-
'erhande speculaties - staat
centraal op een tentoonstel
ling, die op 26 januari in
Brussel geopend wordt. Uit
Heer dan 50 landen zijn 250
objecten bijeengebracht. De
expositie poogt een idee te
geven van de verdwenen
Paaseilandcultuur. De titel
v_an de manifestatie luidt:
Paaseiland: een raadsel?'
Bet Stille Zuidzee-eiland
3500 kilometer uit de kust
Jan Chili - werd in 1722, op
Paasdag in dat jaar, ontdekt
boor de Zeeuwse admiraal Ja
cob Roggeveen. Ook toen al
xielen de wonderlijke beelden
°P. die in grote getale op het
™and te vinden waren Niet de
Nederlanders, maar de Span
jaarden vestigden het gezag op
net eiland. Maar dat weerhield
:e beroemde engelse ontdekker
James Cook er niet van om in
dezelfde periode ook een voet
aan land te zetten. Cook is de-
geen geweest, die in Europa en
junerika belangstelling wist te
wekken voor het eiland.
Vanaf de 19e eeuw is de be
volking blootgesteld geweest
gif. PAASEILAND
■gyp- Rarakoe
ÜSS "ra
■g?- 4 Poenapaoe
•Molaveri Vo,hoc.
Orongo
5B' *A HoO.
aan uitbuiting en zelfs depor
tatie naar het zuidamerikaanse
continent. Honderd jaar gele
den - het eiland kwam in 1888
in Chileense handen - waren
nog slechts 178 Pascuanen in
leven. Inmiddels was al veel
van wat aan de oude cultuur
herinnerde, vernield of wegge
haald.
In de jaren dertig van deze
eeuw streek een Belgisch-
Franse wetenschappelijke ex
peditie neer op het Paaseiland.
De opzet was archeologisch on
derzoek te doen en dan ook een
sleutel te vinden tot de won
derlijke taal, die op schriftta
bletten was aangetroffen. Die
sleutel is nog steeds niet gevon
den, hoewel in het huidige
computertijdperk de ontcijfe
ring nabij kan zijn. Na afloop
van de expeditie werden twee
kolossale beelden met veel
moeite naar Brussel ver
scheept, maar de'vele raadsels
over deze cultuur bleven be
staan. De Nederlandse cineast
John Femhout maakte als exp
editielid een film over dit on
derzoek.
Na de Tweede Wereldoorlog
was het de beroemde Zweedse
volkenkundige Thor Heyer-
dahl die het eiland opnieuw in
de publiciteit bracht. Op de
golven daarvan ontwikkelde de
Zwitser Van Daniken zijn
theqrieën. De ex-hotelier be
weert onder meer dat de op
zienbarende beelden door bui
tenaardse wezens geïnspireerd
zijn.
De vraag hoe de vele zwaar be
schadigde beelden, die zich nog
steeds op het eiland bevinden
op hun plek gekomen zijn, is
nog steeds niet beantwoord.
Wel is duidelijk dat zij op het
Paaseiland uit een kraterwand
gehakt werden. Inzoverre is het
verhaal van Von Daniken ge
klets in de ruimte.
Kolossale beelden op een vulkanische helling op Paaseiland.
De oude cultuur inspireerde
in het begin van deze eeuw een
aantal Europese kunstenaars.
Picasso verwerkte zelfs houten
beelden in zijn werk. Het was
beslist niet moeilijk om deze
beelden te pakken te krijgen:
voorzover missionarissen ze
niet vernietigd hadden, werden
de objecten in Europa en Ame
rika verhandeld. Op het eiland
zelf is geen houten beeld meer
te vinden.
De Paaseilandtentoonstel
ling in Brussel was eerder
- maar toen iets kleiner van
opzet - in Frankfurt te zien. De
tentoonstelling duurt tot en
met 29 april en is te zien in de
Koninklijke Musea voor Kunst
en Geschiedenis in het Jubel
park. De Nederlandse Spoor
wegen hebben het evenement
in hun Trein plus Toegang
pakket opgenomen.
Ook in het Volkenkundig Mu
seum Justinus van Nassau in
G5
foto ben steffen
Zundert geopend. Op het Am
sterdamse Museumplein is er
dan 's avonds een groot vuur
werk van de Franse vuurwerk-
kunstenaar Pierre Alain Hu-
bret, dat rechtsreeks door de tv
wordt uitgezondea
- foto archief de stem
Breda wordt aandacht besteed
aan het Paaseiland. Vanaf nu
is er een tentoonstelling te zien,
waarin het eiland vanuit een
Hollandse optiek wordt beke
ken. Het Bredase museum stelt
de vraag aan de orde wat Hol
landse zeelieden zochten in het
Stille Zuidzeegebied. Onder
meer wordt het doopceel ge
licht van de zeeuwse admiraal
Roggeveen, die al in de zestig
was toen hij het eiland ontdek
te. Deze tentoonstelling is tot en
met 16 april te zien.
Elke avond zien we wel zo'n kletslokaaltje met mensen die
sprekend of klappend een bijdrage leveren aan een van de
vele praatshows. De babbelboxen van Sonja, Sleeuwenhoek
of Van Willigenburg zijn niet meer weg te denken. Even
met de microfoon de zaai in, tussen de mensen, het is een
vaste methode geworden om wat actie in het programma te
krijgen.
In heel wat gevallen lukt de truc niet. Het ligt aan de pre
sentatoren die na twee vragen uitgepoept zijn of aan tribu
neklanten die eigenlijk niets te zeggen hebben. Maar als het
goed gaat, ontstaat er een spannend programma. Deze week
waren er drie voorbeelden.
Het publiek van RUR mag alleen meelachen of meebóeën,
Jan Lenferink zorgt voor de show. Zijn brutaliteit levert
soms een kolkende conversatie op, maar het hangt sterk af
van de gasten. Deze week verscheen eerst Astrid Joosten,
een van de etalagepoppen van de TROS. Zij bleek toch iets
menselijks te hebben: haar darmen. Daarna kwamen ge
lukkig twee aardige Belgen om het gekeuvel geanimeerd te
maken. De filmer Dominique Deruddere, succesvol in Hol
lywood, en Cari Huybrechts lieen zich vrolijk opjutten, zo
dat het toch nog gezellig werd.
Ischa Meijer heeft op maandagavond zijn eigen 25 minuten
op Nederland 3 onder beheer van RVU en HV en zal dus
nauwelijks bekeken worden. Toch is hij een van de beste in
terviewers in medialand. Deze week ging het over het ver
liezen van een vaste overtuiging, de leegte na het wegvallen
van de ideologie.
Ischa praatte aan tafel met Amerika-kenner Maarten van.
Rossum en snelde af en toe het zaaltje in om te praten met
'afvalligen': een man die was opgegroeid in de leer van de
NSB, een orthodoxe jood die de Palestijnen serieus was
gaan nemen, en Wouter Gortzak, die uit een communistisch
nest komt De laatste had het er moeilik mee dat zijn situa
tie op één lijn werd gesteld met die van de ex-NSB'er.
Ischa Meijer is steeds naarstig op zoek naar 'pijnpunten' bij
zijn gasten en is bereid ze voortdurend te onderbreken om
het antwoord te krijgen dat hij wenst. Dat kan wel een irri
tatie opwekken, maar als het lukt, is er in dat korte pro
gramma toch iets boeiends gebeurd. Ischa begint steeds met
het zingen van een lied en loopt rond alsof hij acteert om
aan te geven dat we niet alles te zwaar moeten nemen. Het
blijft amusement.
Karei van de Graaf heeft sinds twee weken zijn eigen talk
show op de donderdagavond, vlak nadat NOS-Laat op net 3
uit de lucht is gegaan. Karei is echt een aanwinst, zijn pro
gramma is verfrissend, zijn vragen getuigen van alertheid
en grote kennis van zaken. De vorige week liet hij iemand
praten over de ondeskundigheid waarmee hulpacties voor
het buitenland worden opgezet, maar praatte hij ook met
twee wetenschappers die in het oerwoud onderzoek hadden
gedaan.' Zelf had hij totaal geen moeite met deze uiteenlo
pende onderwerpen.
Deze week begon hij met de gehandicapte Margot Keune,
die met Sylvia Millecam in een toneelstuk speelt. Daarna
had hij een bijzondere gast, die je tot nu toe alleen bij
Adriaan van Dis kon verwachten. Het was de excentrieke
Britse schrijver van reisboeken Redmond O'Hanlon, die
fraaie anekdotes vertelde uit centraal Afrika, waar slimme
bewoners je de geld laten betalen om het oerwoud te mogen
betreden (Karei heeft kennelijk iets met oerwouden). In
'Lopend Vuur' was eerder op de avond even gesproken óver
Redmond O'Hanlon, maar Karei van de Graaf haalde hem
gewoon in zijn programma.
Veronica gaat vandaag verder met de reeks films naar boe
ken van horror-schrijver Stephen King. Vanavond is om
21.25 uur Silver bullet aan de beurt. In een rustige stadje
worden telkens bij volle maan mensen vermoord door een
weerwolf.
The elephant man van David Lynch is de nachtfilm op Ne
derland 2 (00.11 uur). Deze aangrijpende film gaat over John
Merrick, de man die rond de eeuwwisseling zo mismaakt
was, dat hij als kermisattractie diende. Hij blijkt intelligent
en gevoeiog te zijn. John Hurt speelt de titelrol en Anthony
Hopkins is dokter Treves.
Two people, te zien op Veronique om 20.15 uur, vertelt het
verhaal van een deserteur die zich pas bij thuiskomst reali
seert wat de gevolgen van zijn onherroepelijke daad kun
nen zijn. Peter Fonda en Lindsay Wagner vertolken de
hoofdrollen.
Off beat (om 22.05 uur op Duitsland 1) is een komedie
met Judge Reinhold en Meg Tilly. Bibliothecaris Joe
valt in op de repetitie van een dansshow van de New-,
yorkse politie. Hij ontmoet er een aantrekkelijke
agente en wordt verliefd.
Liefhebbers van SF-films kunnen om 23.35 uur op
Duitland 1 terecht. Dat net vertoont Forbidden planet In
het jaar 2200 vinden astronauten op een planeet een man,
die met zijn dochter en een vriendelijke robot een éénman-
simperium heeft opgebouwd.
België 1 heeft vanmiddag om 16.00 uur een klassieke
stomme film geprogrammeerd. Het is The cameraman met
.Buster Keaton in de rol van een fotograaf, die het als came
raman wil proberen. BBC 2 brengt vanmiddag de spekta
kelfilm Waterloo met Rod Steiger. Napoleon en definitieve
nederlaag staan centraal.
Vanavond is het op BBC 2 griezelen geblazen met achter
eenvolgens La maschera del demonio (om 22.40 uur) en La
casa delTesorcismo (om 00.05 uur). Duivels, heksen en an
dere bizarre creaturen spelen in beide films de hoofrollen.
Op BBC 1 is vanavond om 23.20 uur de sprookjesachtige film
The Beatmaster te zien. Daarin leert een jongen met ko-
ninklij k bloed de oosterse vechtkunst.
De VPRO komt morgenavond om 20.37 uur weer met een
film van Stephen Frears. Dit keer is het The hit. In die film
met John Hurt en Terence Stamp krijgt ex-gangster Willie
Parker in Spanje bezoek van twee huurmoordenaars. Hij
laat zich gewillig meevoeren, maar speelt onderweg een
psychologisch spelletje.
Veronique brengt morgenavond om 20.20 uur de komedie
The fortune van Mike Nichols. Jack Nicholson en Warren
Beatty imiteren Laurel en Hardy.
Op Duitsland 1 is om 20.15 uur, A bridge too far, Richard At-
tenboroughs zorgvuldige reconstrutie van de slag om Arn
hem te zien. De film wordt opgesierd door sterren als Sean
Connery, Robert Redf ord, Dirk Bogarde en Michael Caine.
Greta Garbo-fans kunnen hun idool morgenmiddag om
15.00 uur op Duitsland 3 aan het werk zien in The kiss.
Greta wordt door haar jaloerse man betrapt als ze een kus
uitwisselt met een van haar aanbidders. Ook op Duitsland 3
is morgenavond om 20.00 uur La perla te zien, een oude ver
filming van een verhaal van John Steinbeck.
The man from Snowy River (om 16.00 uur op BBC 1) is een
Australische western, waarin de 'strenge vader Kirk
Douglas ziet hoe zijn dochter er vandoor gaat met een wees
jongen.
BBC 2 zoekt het ook morgen in Italiaanse films. Om 16.00
uur wordt Senso van Luchino Visconti uitgezonden. Dat is
een high society-drama in Venetië anno 1866.
