|Heerlijk huiveren bij Jack the Ripper VERONICA BRENGT MINI-SERIE COMPLEET OP ÉÉN AVOND Pauline en Ivo h door dirkvellenga BRT durft serie over incest-zaak niet aan Bredanaar Tom Molenaars bemiddelt in kunst ZATERDAG 18 NOVEMBER 1989 Humanisten als humoristen op Nederland 3 Demonisch I HILVERSUM - Ik raad u aan vanavond van 22.10 I tot 01.25 uur vrij te houden voor Veronica en Jack the Ripper. Kennis Hysterisch 'HET BEGINT IN ZO'N BEDRIJF VAAK MET: BAH, KUNST' f^gemeester Inrichting Begeleiding Door onze correspondent BRUSSEL - In het Vlaamse omroepwereldje dreigt een stevige rel te ontstaan rond een mini-serie over incest, waarvoor het script is aan geleverd door de bekende Vlaamse schrijver Paul Koeck. De dienst Drama van de BRT durft uitzending van de mini serie niet aan, omdat er in het stuk te duidelijke linken zou den zijn gelegd naar twee ge ruchtmakende incest-zaken in Antwerpen en Brussel. Paul Koeck, die met de BRT duidelijke afspraken had over het thema en die aan zijn serie drie maanden heeft gewerkt, heeft van de BRT geen frank vergoeding ontvangen. Volgens de omroep heeft Koeck in zijn scenario te veel verwijzingen verwerkt naar de Antwerpse notaris X, die ervan wordt ver dacht jarenlang zijn twee min derjarige zoontjes sexueel te hebben misbruikt. Ook toen Koeck de 'notaris had vervangen door een afge vaardigd beheerder van een re derij en de twee jongetjes door een meisje, bleef volgens de omroep het geval-X te herken baar. Maar Koeck weigerde verdere toegevingen en ver koos zijn script terug te nemen. Welke miniserie de BRT in de reeks 'Made in Vlaanderen' nu uit gaat zenden is nog on duidelijk. In elk geval weigert Koeck, die wel vaker scripts schrijft voor de BRT, een ver vangend stuk te maken. ZATERDAGI )VEMBER1989 Slj: De Muur wordt afgebroken. Weg met het IJzeren Gordijn. S5: Berlijn maakt historie. Prachtige tijden voor de media. Al ii;;;:;; leen het NOS-Journaal werd er een beetje zenuwachtig vaa Sij Amerikaanse tv-ploegen installeerden zich bij de Branden- :i:| burger Tor, waar je de opwinding zo uit de lucht kon pluk- Jïi ken. Het Journaal aarzelde en kwam uiteindelijk op de Sjiji proppen metPauline Broekema. ïi: De kijkers hadden het gevoel dat ze erbij waren, toen de Si: Oostduisters snikkend en nieuwsgierig uit hun gevangenis kwamen. Maar ze warén wel aangewezen op buitenlandse zenders. Pauline Broekema maakte interviewtjes met men- sen die zeiden dat ze het niet konden geloven. Ze zeiden al ii;;!; lemaal hetzelfde. Zoals ze een week eerder allemaal tegen ;jW: Pauline zeiden dat ze afwachtten en de regering nog hele- •S:::: maal niet vertrouwden. De aanpak van het Journaal werd donderdagavond bekriti- ;jj:j;ij seerd in 'Lopend vuur' op Nederland 3. Waarom heeft de jijijij; NOS geen geroutineerde reporters die met een grote kennis j;j;j;j; van zaken, bij de Muur, de kijker informeren over wat niet te zien is? Waarom kregen we de ene DDR-deskundige na ;j;j;j;j de andere te zien die niks te vertellen had? Aan dat laatste ;j;jij;j verschijnsel maakten Koot en Bie zondag gelukkig al een einde. jijijij; In RUK probeerde Jan Lenferink uitspraken over het Jour- jij; jiji naai te ontlokken aan Hugo van Rhijn, die nu in dienst is ijijijji van TV-10 en dus thuis moet blijven. Hij wilde niet natrap- j;j;j;j pen en geen uitspraken doen over de baas van het Journaal, jijijij Gerard van der Wulp. We mogen haast wel aannemen dat ijijiij zijn oordeel negatief is, want lof had hij best kwijt gekund jjijiji zonder last te krij gen. ijijiji Er waren gelukkig actualiteitenrubrieken die hun kans ro- i;i;j;; ken. Televizier van de AVRO kwam maandag met de Vopo jijijij die ooit over de Muur sprong en nu weer een kijkje kwam nemen. Er werd een Oostduits gezin gevolgd dat voor het SS eerst een dagje door mocht brengen in West-Berlijn. Achter het Nieuws bezocht een Nederlandse vrouw die lang gele- jijijiji den uit idealisme naar Oost-Berlij n was gegaan. Als je met je camera en microfoon op stap gaat moet je vol ledig op de hoogte zijn én de juiste vragen stellen. Wie zich daar niet aan stoort is Ivo Niehe, die deze week weer op reis ging en ook nog een boekje publiceerde over de beroemdhe den die hij had mogen interviewen in eerdere programma's, jijijiji Zondagavond viel Sonja hem, overigens uiterst vriendelijk, jiSiji aan: waarom schrijf je nu achteraf in dat boekje hoe je wer- jijijij kelij k over de geïnterviewden denkt en heb j e j e kritiek niet jijijij laten doorklinken in je vragen? Ivo moest bekennen dat de ijjijij opmerking van Sonja hout sneed. Hij kon niet beloven dat jjijj; hij z'n nieuwe serie anders aan zou pakken, want die was jijijiji allang opgenomen. j-jji' Dinsdagavond zagen we Ivo Niehe een bezoek brengen aan jjijj een blinde fotograaf in Joegoslavië. Dat leverde ook zonder jjijj kritische vragen een mooi kwartiertje op. De man hóórt jjijj waar zijn object zich bevindt en maakt uit de stem van het jjjji 'slachtoffer' op met wat voor mens hij te maken heeft. Ook liep Ivo rond in het huis van Greg Lemond. De wielren ner was uiterst vriendelijk, maar waarom stelde Niehe geen jjijj vragen over de ruzie met Hinault, over doping, over Le- jijijij monds droeve periode bij de Nederlandse PDM-ploeg? U ;jjj weet het al, de stekeligheden lezen we straks in het tweede ijjij boekj e van Ivo Niehe. Jammer van zo'n mooie kans. Van onze rtv-redactie HILVERSUM - Het Huma nistisch Verbond gaat op de lossere toer. Op vier zonda gen, vanaf morgen, zendt deze zendgemachtigde vier vrolijke programma's uit met een thema, getiteld 'Waar zijn we nou mee be zig.' Het gaat om scènes, lie deren, sketches, dialogen en vraaggesprekken, onder broken door een tamelijk serieuze deskundige. Maar alles bij elkaar kunnen we stellen dat het Humanis tisch Verbond cabaret wil maken. Het Humanistisch Verbond heeft profs in het genre inge huurd, zoals de genoemde Flo- russe en Gratama, maar ook Hetty Heytink, Erik van Muis winkel, Ankie van 't Hof en Elsje de Wijn. De eerste aflevering begint met de oudste paalzitter van Nederland (Fred Florusse) die praat met een andere oude man (Rients Gratama). In de vol gende sketch zien we kroon prinses Willem Alexander (ge speeld door een meisje), die po seert voor een beeld dat zijn moeder de koningin, (gespeeld door een wat nichterige heer), van hem maakt. Het hooggebo ren paar maakt heibel, want Alexander wil democratisch gekozen worden en dat vindt Beatrix onzin. Een man moet van zijn vrouw naar de hoeren omdat hij zeurt dat dat zo'n grensver leggende uitdaging zou zijn, maar hij durft eerst niet. Ze sleept hem naar de Walletjes nen. Daarom zijn de vage sig nalementen niet met elkaar te verenigen. Hij krijgt steun van een hel derziende die regelmatig door de Queen geraadpleegd wordt. In het eerste uur van de mini serie zien we een fantastische scenè. Het lot wil, met zijn voorkeur voor ironie, dat in die tijd 'Dr. Jekyll en Mr.Hyde' op de planken wordt gebracht, het klassieke verhaal van de we tenschapper die, dorstend naar kennis, een drank uitvindt waarmee hij een bevrijd mon ster wordt. Op het toneel neemt de acteur die Jekyll uitbeeldt (een krachtprestatie van Armand Assante) de toverdrank in, ter wijl de helderziende en de in specteur kijken met de rest van de schouwburg. Een demonisch gelach dat niet te stuiten lijkt, scheurt zich los uit de stem van de acteur. Zijn gelaat wordt gruwelijk veranderd. De rol wordt zo overtuigend gebracht, dat de voorste rijen van de schouwburg weg willen lopen. Hoe kunt u die rol spelen? wil de inspecteur van de acteur weten die hem vertelt dat hij mensen gadeslaat. Heeft hij dan Jack the Ripper gezien en zo ja, waar? De helderziende is helemaal over zijn toeren. Hij ziet twee gezichten die, samen gevoegd, tot het gezicht van de moordenaar moeten leiden, maar de twee basis-gezichten waaieren uit. Dit zijn scènes waar je als kijker de adem van gaat stokken. Voor iedereen die houdt van de spelonken van de menselijke geest, die verliefd is op mense lijke monsters, is 'Jack the Rip per' verplichte kost. En wie voor de zoveelste keer beves tigd wil krijgen hoeveel beter het Britse televisie-drama is, kan niet beter doen dan die za terdagavond voor het scherm te gaan zitten. Een oplossing wordt niet gevonden. Het slot is open, en zo hoort het ook, want Jack the Ripper is immers nooit gevonden. Doe alle lam pen uit, stook de open haard op, zet een kaars of een walmend oliepitje klaar, neem een bran dy, trek de hond op schoot. En stort u op het mes van een kun stenaar in de misdaad. maar op zijn atelier zit, dan denk ik: 'Laat maar zitten'. De kunstenaar moet zichzelf een probleem stellen. De spanning die er is als er een verhaal aan een werk ten grondslag ligt, moet voelbaar zijn. Kunst om de kunst hoeft voor mij niet." Tom Molenaar.s organiseert bij iedere expositie een dialoog tussen kunstenaar en publiek, geleid door een kunsthistori cus. Ook een deel van het 'de kunst naar de mensen toebren gen' „Ja, het is een heel directe manier om dingen van de kun stenaar te weten te komen. Iedereen heeft wel vragen, en tijdens een dialoog voelen men sen zich voldoende op hun ge mak om die vragen ook te stel len. Het is vaak verrassend voor de kunstenaar zelf, en voor mij." De volgende expositie betreft Anton Heyboer. Ga je nu over op de grote namen „Ik wil kwaliteit. Dat zit vaak in niet bekende kunste naars, maar met alleen idealen kom je er ook niet Je moet die grote namen wel binnen probe ren te halen, wil je iets van lan delijke bekendheid krijgen. Heyboer is voor mij een fantas tische etser." „De galerie is voor mij het belangrijkste, maar het ver dient het mffiste. Iedereen denkt dat er veel geld mee te verdienen valt, maar het duurt heel lang voor je iets opge bouwd hebt. De educatieve poot (lezingen en cursussen) moet uiteindelijk zelfstandig worden. We zijn nu ook bezig met het organiseren van kunst reizen, dat gaat daar dan ook onder vallen. De geplande twee cursussen zijn inmiddels al uit gebreid naar vijf, vanwege de enorme belangstelling. We ge ven lezingen^over Van Gogh, in samenwerking met de Cultu rele Raad Zuid-Holland, zowel in Brabant als in zes plaatsen in Zuid-Holland. Het breidt zich steeds verder uit. Er zijn eindeloze mogelijkheden, ik heb nog zoveel ideeën Fred Florusse. - FOTO GER DIJKSTRA en gaat dan zeuren als hij de smaak te pakken heeft. De hoogleraar in de psychologie Piet Vroon praat relativerend over de mens in het groter ge heel praat. Er zijn thans 100 miljoen diersoorten, maar er zijn er 500 miljoen geweest Uitsterven, is dus de regel, zegt Vroon. De tweede aflevering (26 no vember) gaat over de voort planting en de mysteries rond dood en leven. Dezelfde struc tuur wordt gehandhaafd als bij de eerste aflevering. Veel sket ches en af en toe een serieus woord, deze keer van hoogle raar in de ethiek Heieen Du- puis. De scènes zijn een stuk harder en brengen onder meer de absurditeit in beeld over het verschil in theorie en praktijk. Samenstellers Rob van der Linden en Fred Florusse vin den dat humanisten ook best humoristen mogen zijn. De vier afleveringen zijn ook bedoeld om het imago van het Huma nistisch Verbond enigszins te veranderen. De serie heeft veel geld gekost en het Verbond moet het de komende tijd zui niger aandoen, maar over weegt toch op de ingeslagen weg voort te gaap. na nog meer boven de aarde Prinsenbeek bekijkt Alma iet zichtbare weerzin de fo- ioliviaanse Mensenrechtenco- haar gevraagd om in Neder- rtellen wat er in Bolivia ge- Jia: „Mijn persoon is verder langrijk. Het gaat hief, ;pm een felijke schending van mensen-,,, >at moet internationaal aange- rden". eerste autopsies van de La [een blijkt dat de gevonden resten afkomstig zijn van ge- iie tussen 1964 en 1988 gestor en zijn, deels doodgeschoten, normale weg, dat wil zeggen ig of door verzwakking ten i het barbaars regime in de in- Ja Granja. Het gaat om jonge- tot 24 jaar. twoordelijke man voor het ge- 'ezen in Santa Cruz is kolonel Hij verklaart het willekeurig ;n vermoorden van gevangenen :rhaal dat de politie de samen- et beveiligen. Kolonel Fernan- 2 oktober tegenover de Boli- '-ant El Dia: „Het is een struc- jbleem, een vicieuze cirkel: de ït de verplichting om de veilig- haar burgers te garanderen en om rehabilitatie-centra inge- s de capaciteit is niet voldoen- komt de politie onder steeds k om rust en orde te bewaken, verklaart de reden van onregel- len zoals in La Granja". volg van de ontdekking van de it 'onregelmatigheden' zijn on- geïnterneerden op vrije voeten rom moesten de anderen ster- raagt advocaat Vasquez zich af id, zonder reden. Gelukkig is het mogelijk om de gevangen te la ken. De lijken die door toedoen gemeenschap hier naar toe zijn i hebben hun eigen verhaal. Niet :gen de antropologen. Ook tegen >en ze: Wij willen spreken". Ipoet u dit op mijn advies en valt u het resultaat tegen, I jan hebt u toestemming om mijn keel driemaal open te Isnijden, mijn darmen en milt eruit te halen, mijn lever in I stukjes te hakken en mijn nieren te verpatsen op de do- Inormarkt: kortom, dan mag u met mij doen wat Jack the IRipper eind vorige eeuw met vijf prostitués in Londen's I East End deed. jack the Ripper is de een der teruchtste serie-moordenaars van de geschiedenis geweest. Zijn naam staat nog altijd in bloed geschreven. Zijn identi- Kit is nooit bekend gemaakt. Wie hij was, waarom hij zijn jwweldaden bedreef, zal een geheim blijven. Over dit mon ster zijn bibliotheken volge- ichreven. De Britse televisie heeft een ruim drie urende mini-serie gemaakt en die worden door Veronica achter elkaar uitge luiden. Een sterke maag wordt nnbevolen. Putsen bloed wor tel over de kinderhoofdjes van Je Londense straten gegooid, ïjkschouwers zitten tot hun jtksel in de ingewanden, maar Lor u nu bleek wordt en zegt: jüaar kijk ik van mijn leven liet naar', wil ik erop wijzen jat een en ander toch discreet inbeeld wordt gebracht. Geen jewroet dus in lijken, maar wel «sfeer van onheil die er niet «n liegt Overigens kun je vaak nog |lichen ook, en dat komt vooral foor het spel van Michael [Caine die de hoofdpersoon uit- inspecteur Frederick ttberline, dronkaard, onge uit, hondsbrutaal, maar de speurhond van Scotland Yard, belast met de leiding van onderzoek naar Jack the ipgr De bijrollen (onder meer te Seymour en Ray McAnal- !i), het decor, de verlichting, jtóscenario, alles zit snor en je [bUjft kijken. Je loopt met de lecteur door morsig, duister iden, waar zwarte paarden 'arte koetsen trekken met lie- ibere kerels op de bok en nog iberder heren binnen. Je It de dompige, zompige lokalen waar het gemeen verzameld heeft, waar »ers arme hoertjes uitbui- waar een fles wordt gebro- om een rivaal de strot mee af te snijden, waar anarchisten dat beetje orde wat er nog is, verzieken. Maar ook betreden we de ho gere kringen rond koningin Victoria, de Lords van het Ho gerhuis, de Upstairs en Down- stairs-figuren uit deze Engelse periode die even onrechtvaar- digd als boeiend en stijlvol is geweest. 'Jack the Ripper' is een tijdmachine. En menigeen zal na die zaterdagavond bij het eindelijk naar bed gaan be vend de spanjoletten controle ren en de knip op de deur. Waarmee ik maar wil zeggen: zo hoort een crimi op de buis te zijn. Als de herfst van 1988 begint, wordt een afgrijselijk ver minkt lijk van een prostitué gevonden in Whitechapel, een duistere wijk in Oost Londen. Het is niet mooi meer wat de moordenaar heeft gedaan. Hij heeft zijn slachtoffer ontleed en beroofd van organen. Hij moet zeer sterk zijn geweest en enige medische kennis hebben. Maar de politie heeft geen zin om moeilijk te doen. Zij wenst geen gek op de straten en zoekt ■liever de oplossing in een uit de hand gelopep contract tussen klant en hoer. Daar betreedt inspecteur Mi chael Caine de buis. Liever ge zegd, hij ligt zijn roes uit te sla pen en wendt de bloeddoorlo pen ogen en stoppelbaard naar de jonge brigadier (Lewis Col lins) als die her» uitnodigt om de moord op te lossen. Caine is klaarwakker, laat met spijt de fles staan, scheert zich, en gaat op pad. Dat doet hij op zijn manier. Hij trapt op tenen, bruskeert superieuren en stelt moeilijke vragen. Scotland Yard is niet getapt bij de gewone politie die dan ook van alle kanten tegen- Michael Caine en Jane Seymour in 'Jack the Ripper'. werkt. Een tweede lijk wordt gevonden, een derde, een vierde en uiteindelijk een vijfde. Londen is hysterisch. Kranten koppen braken elk beetje nieuws uit over de moordenaar die al snel Jack the Ripper wordt genoemd. De zaak gaat verder. Zelfs koningin Victoria bemoeit zich ermee en zendt bezorgde brieven aan haar Eerste Minister. De inspecteur - FOTO VERONICA opereert aanvankelijk alleen met de jonge brigadier, maar krijgt uiteindelijk veel steun. Een enorme mensenjacht wordt ontketend. Jack the Rip per, constateert de inspecteur, is niet een, maar twee perso- >r Annelette Hamming pt een wetenschappelijk rterzoek bij de NMB in [sterdam zuid-oost is ge- dat met dezelfde i in een zelfde sa menstelling in een veran- le, aangeklede werkom geving betere resultaten 'orden behaald. Kantoor- indschappen zijn onper- monlijk, de mensen zoeken een eigen invulling, («inst kan daar een belang de rol in spelen." pn Molenaars (36) is eigenaar d de gelijknamige galerie in e Bredase Rozenlaan. Op zijn natekaartje staat dat hij aan i®stbemiddeling' doet Een ®Pele weergave van het scala 1 activiteiten dat zich af- t achter de onopvallende werd geboren in [Kezueia. Hij studeerde |®%schiedenis en begon als inator bij Lokaal 01 in i. Hij hielp er kunstenaars 'exposities. Op een goede bereikte hem het bericht Cl bet gemeentehuis van Ul- 'Ut geld had gekregen, #rmee ze iets 'leuks' wilden 'l «Liefst iets anders dan de 8ate Plantenbak, ze dach- aan een beeld." Molenaars een beeld voor hen uit, yen de eerste keren dat hij paddelde. Dat was vijf jaar "1: „Ik was toen een klein tie, moest moeizaam aar wegen." 1 van zijn activiteiten de Nieuwe Brabantse dichting hem om voor een kunstbemiddeling op n te zetten. „Ik heb daar- ts,Vee' mensen leren kennen, L l® op dat niveau aan het k hi, zit ie in no time bij f orgemeester op de kamer, i ,*asmUn grote wens om saierie te beginnen, maar dm! m°eilijk dat was, ik m me heen al zoveel men- Tom Molenaars: „Kunst om de kunst hoeft voor mij niet sen daarmee de mist in zien gaan." Na het gemeentehuis Ulven- hout volgden opdrachten voor onder meer twee beelden voor de gemeente Nieuw-Ginneken en een project van de Neder landse Kring van Beeldhou wers ter gelegenheid van een jubileum. Bij laatstgenoemde opdracht waren dertien beeld houwers betrokken, waarvan Molenaars vijf beelden door het hele land wist te verkopen (waarbij hij met veel instellin gen in contact kwam). Deze re sultaten maakten hem zelfver zekerd genoeg om toch de stap te wagen en voor zichzelf te be ginnen. „Ik was ook bezig met het geven van cursussen en merkte dat daar ontzettend veel be langstelling voor was. Ik ben in de Rozenlaan begonnen met vier onderdelen: de galerie, de bemiddeling, de cursussen en lezingen/excursies. Dan moet je gaan bekijken wat het meest structureel geld opbrengt. Dat zijn de cursussen en lezingen, en de opdrachten voor bedrij- Wat houdt zo'n opdracht voor een bedrijf precies in „Een bedrijf wil graag iets aan kunst doen, vaak in de vorm van een tentoonstelling. Zij hebben een ruimte, ik maak een selectie van werken, meestal een stuk of vijftien. Daar schrijf ik een begelei dende tekst bij, en ik verzorg de inrichting. Het is belangrijk dat het een eenheid vormt. Dat heb ik tegen op artotheken, dat het zo'n visuele kermis is. Een ratjetoe van werken, terwijl het zo belangrijk is om de ont wikkeling van een kunstenaar - FOTO DE STEM JOHANVANGURP te volgen. Mensen kunnen dan zien, waar een kunstenaar mee bezig is. Anders wordt het pure kunst-consumptie. Ik wil de mensen juist iets aanreiken. Toch een soort idea lisme, proberen mensen te be reiken die niet zo vaak of zelfs nooit naar tentoonstellingen gaan. Het begint in zo'n bedrijf vaak met 'bah, kunst', als ze het dan gezien hebben, is het 'hé, kunst'. Of ze komen vragen of ze een bepaald werk op hun kamer mogen hebben. Vaak willen ze het ook niet meer kwijt. Dan heb je mensen dus bereikt. Bedrijven merken dat het positief werkt en kopen kunst aan." En sponsoring „Ik ga niet zelf lopen lobbyen voor geld voor een project. Be drijven worden al te veel lastig gevallen. Maar het is een feit dat er regelmatig aan slechte projecten geld gespendeerd wordt. Mensen die niet in de kunstwereld zitten, weten ab soluut niet wat ze ermee moe ten, en willen daarin begelei ding. Ik doe dus niet aan acqui sitie, wel aan advies." Bedrijven waarvoor Tom Molenaars tentoonstellingen organiseerde, zijn onder andere Philips, General Electric, het Centraal Boekhuis in Culem- borg en Mettler in Tiel. Het trachten een drempel naar be neden te halen, het idealisti sche idee van de kunst voor iedereen, blijkt in de praktijk inderdaad te werken. "Je bouwt het op in een bedrijf, niet te moeilijk beginnen en verschillende kunstvormen. De ene keer grafiek, dan foto's, dan schilderijen. Ze voelen zich vanuit het bedrijf ook meer be trokken, worden veeleisender, ze komen met suggesties, en van die tuttige dingen hoeven ze dan niet meer." Een opvoedende taak „Gedeeltelijk wel. De drijf veer bij de cursussen is hetzelf de. Als er vijftien man een cur sus komen volgen en er zijn er drie of vier die daardoor inder daad het museum ingaan, dan ben ik tevreden. Dat is voor mij de kick. In de huidige situatie is er een enorme informatiekloof tussen het kunstaanbod en de potentiële consument. Mensen vragen zich af 'Waar gaat die kunst over Je kunt er een le ven lang mee bezig zijn, maar er is geen definitie. Net zomin als er een definitie is van 'le ven' of 'liefde'. Wat zijn de criteria voor kunst in de galerie „Het belangrijkste is dat een kunstenaar iets te zeggen heeft. Een kunstenaar die alleen IjdorJanKoesen

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1989 | | pagina 37