Géén bescherming van ongehuwde moeders in 'Moederheil'
Solidariteit valt
langzaam
maar zeker uiteen
Amazone-indianen in Suriname stellen nieuwe eisen
Populistisch rechts zet Noorwegen op zijn kop
MASSALE
RIET MONTEYNE EN LOTGENOTEN SLEPEN VALKENHORST VANWEGE GEHEIMHOUDING VOOR DE RECHTER
CARL HAGEN WERPT MET REUZENSPRONG IVOREN TORENS OMVER
rtóSTEM buitenu
Anti-Rimpel-
Blitz
■DE STEM EXTRA ACHTERGROND ZATERDAG 9 SEPTEMBER 1989
Door Marja Klein Obbink
DE KWESTIE-VALKEN
HORST is na de actie van
hongerstaakster Riet Mon-
teyne nog niet voorbij. De
Moederheil-dossiers wor
den weliswaar niet vernie
tigd, maar het opvangte
huis wacht een nieuwe
rechtzaak over het inzage
recht.
Door speurwerk van Riet
Monteyne denken de 'kinde
ren' van Moederheil nu ge
noeg bewijzen op tafel te heb
ben tégen de geheimhou
dingsplicht waar Valkenhorst
zich op beroept.
Kort na haar hongersta
king was er al nieuws. Bij
Valkenhorst waren een 'onbe
kend aantal' dossiers verdwe
nen door wateroverlast, zo'n
vijftien jaar geleden.
Later sprak directeur Cees
Janssen over honderden dos
siers en in De Stem erkende
hij dat het wel eens om enkele
duizenden kon gaan. Dat getal
kwam aardig overeen met de
schatting van Riet Monteyne,
die zich toen al twee weken
had 'opgesloten' in het ge
meente-archief van Breda.
Volgens haar moeten er twee
duizend Moederheil-dossiers
zoek ziin.
De Ëindhovense krijgt bin
nenkort van het bisdom
Breda het juiste aantal ge
boorten op de afdeling onge
huwde moeders van Moeder
heil.
Het bisdom verleent Riet
Monteyne en haar lotgenoten
Riet Monteyne
medewerking bij hun zoek
tocht naar het verleden. Zo
geeft pastor Don van de Bre
dase Mariaparochie aan de
kinderen die geboren zijn in
Moederheil toestemming om
in de doopregisters van zijn
parochie te kijken. Riet Mon
teyne: „Op die manier kunnen
sommige mensen tenminste
nog zien wie hun peters of
meters zijn".
Over registers gesproken.
Riet Monteyne en haar lotge
noten hadden van verschil
lende mensen gehoord dat
Valkenhorst naast de dossiers
over grote dikke boeken
- foto john claessens
moest beschikken waarin alle
gegevens zouden staan.
Daarin was ook de naam van
de vader genoteerd. Directeur
Janssen, heeft het bestaan
van die registers altijd ont
kend. Maar in een interview
met de KRO-radio vertelde
hij plotseling over zijn vondst
van een dag daarvoor: de re
gisters.
Janssen, nu: „Ik was echt
niet van het bestaan op de
hoogte. Toen die verhalen
over vernietigde dossiers los
kwamen, wilde ik weten wat
we écht in huis hadden. Er
bleken registers te zijn: van
1912 tot en met 1958. Daarin
staat de informatie waarnaar
de kinderen op zoek zijn".
Riet Monteyne: „Ik wist dat
de dossiers dikker waren dan
het A-4 velletje waar Valken
horst over sprak". Riet's moe
der zat een tijd lang in een in
richting in Heel. Daar waren
dezelfde religieuzen werk
zaam. De Zusters van de Hei
lige Joseph hielden dossiers
én registers bij. Het dossier
over Riet's moeder telt vijftig
kantjes.
„Vind je het gek dat ik ein
delijk de échte waarheid
wilde weten?", vervolgt Riet
Monteyne. Ze toont een ord
ner, met kopieën van archief
stukken en oude krante-arti-
kelen: Riet's bewijslast.
De Ëindhovense is ervan
overtuigd dat Valkenhorst
zich van valse argumenten
heeft bediend om de geheim
houdingsplicht te verdedigen.
„Ik wil die zogenaamde ge
heimhouding tackelen", zegt
ze.
Ze toont kopieën van arti
kelen die in 1921 in het Dag
blad van Noord-Brabant zijn
afgedrukt. Daaruit blijkt dat
leken, en niet de zusters zoals
Valkenhorst steeds beweerde,
het voor het zeggen hadden.
De artikelen zijn geschreven
door de dames Kessler en
Willemse, de oprichters en be
stuursleden van de stichting
Moederheil en toen op zoek
naar geldschieters voor de
bouw van een tehuis voor on
gehuwde moeders. Geld van
de gemeente kregen ze niet.
Vandaar dat er zusters uit
Heerlen worden aangetrok
ken voor verzorging van de
meisjes-moeders.
In de artikelen wordt niet
gerept over de bescherming
van ongehuwde moeders. Op
vang in het Doorgangshuis
van Moederheil diende ter
'verheffing en verbetering
van de gevallen vrouw'. Zij
had zich schuldig gemaakt
aan: 'onbezonnenheid en ge
brek aan zelfrespect, willoos
heid en hartstocht'.
Liefst zo lang mogelijk voor
de bevalling moeten de onge
huwde moeders in het huis
worden opgenomen, schrijven
de dames Willemse en Kess
ler. Want: 'vooral voor de be
valling zijn de meisjes het
meeste geneigd te luisteren
naar vermaningen en goede
raad'.
„Hersenspoeling", aldus
Riet Monteyne.
Niet de zusters maar 'een
bestuur van dames doet po
gingen om de moeder een
wettig huwelijk te doen slui
ten met den vader van het
kind'. De meisjes werden on
der druk gezet om de naam
van de vader te vertellen, zo
als Valkenhorst voor de
rechtbank beweerde. Maar
dat betekende niet dat ze een
naam verzonnen, zegt Riet.
De verzorging kostte geld.
Als de minnaar weigerde te
betalen, kon de rechter hem
dwingen. Maar zover kwam
het meestal niet. Riet Mon
teyne ontdekte dat er in
Breda een adviesbureau voor
vaderschapsacties werkzaam
was. Dat bureau werd gerund
door mevrouw Ingen-Housz,
bestuurslid van Moederheil.
In notulen van een vergade
ring van r.k. opvangtehuizen
voor ongehuwde moeders in
1948 staat dat dit bureau los
van Moederheil werkzaam
was.
Riet Monteyne: „Hoe durft
Valkenhorst, die zich rechts
opvolger van Moederheil
noemt, nu nog zeggen wat be
treft de moeders geheimhou
dingsplicht is. Veel meer
mensen wisten de namen van
de vaders".
De geheimhouding zou in
goede handen zijn geweest bij
de hulpverleners van Valken
horst, zo zei het opvangtehuis
bij de rechtbank. „Maar in
Moederheil werkten onge
schoolde krachten", zegt Riet
Monteyne.
Ze toont een kopie van een
onderzoek naar de werkwijze
van Moederheil. 'Wij troffen
geen enkele zuster met een di
ploma van de school voor
maatschappelijk werk, een
diploma wijkverpleging of
een acte N20, rapporteert de
onderzoekster. De moeder
overste in Heerlen blijkt geen
opgeleide zusters te kunnen
'leveren' en dat is volgens Riet
Monteyne de reden dat de
zusters in 1961 Moederheil
verlaten.
Riet Monteyne bestrijdt dat
Valkenhorst zich rechtsopvol
ger van Moederheil kan noe
men. „Moederheil, dat dan al
Valkenhorst heet, is tot '75 al
tijd een kerkelijke stichting
geweest. De bisschop kon de
statuten veranderen. Na 1975
is Valkenhorst ineens geen
kerkelijke stichting meer".
Samen met haar lotgeno-
ten, zo'n twintig mensen, ver
enigde Riet Monteyne zich in
de Werkgroep Lotgenoten
Moederheil.
Riet: „Je staat dan veel
sterker. Het is wel moeilijk
om aan een advocaat te ko
men, omdat ze willen wachten
op een uitspraak in de zaak-
Maria R. Maar dat kan vier
jaar duren".
„Ik denk dat wij kunnen
winnen. We hebben nu vee)
meer bewijzen op tafel. Stel,
dat de advocaat mijn 'geval'
als voorbeeld neemt. Mijn
moeder is overleden. Mijn va
der is onbekend. Punt uit.
Maar over de zaak Maria R
ligt een geheimzinnige waas.
Zo weet Maria R. niet wie
haar moeder is. Maar het be
langrijkste is dat wij nu alles
juridisch kunnen aantonen".
Valkenhorst krijgt er na de
zaak-Maria R. een nieuwe
rechtzaak bij. „Ach", zegt di
recteur Janssen, „prima; hoe
breder de discussie, hoe hei-
derder de zaken komen te lig
gen. Dat hebben we ook altijd
gezegd. Wij hebben de zoe
kenden de garantie gegeven
dat hun afstammingsgege
vens niet vernietigd worden".
„En", vervolgt hij „deze
mensen lopen niet met een
spandoek op straat, wij heb
ben ook telefoontjes gehad
van vrouwen die willen da!
hun dossier vernietigd wordt
Die moeten wij dan teleur
stellen".
Lech Walesa
.langste tijd alsfalf-god gehad?..
Door Wera de Lange
HET DUURDE langer dan
verwacht aleer premier
Mazowiecki bij de Poolse
parlementsvoorzitter de
volledige namenlijst van
zijn ministerraad kon inle
veren.
Vreemd genoeg waren het
niet de communistische
PVAP of de officiële Boeren
en Democratische Partij die
de grootste obstakels opwier
pen. Het was met zijn eigen
mensen in Solidariteit, dat
Mazowiecki de afgelopen da
gen de meeste problemen had.
In de parlementsfractie van
Solidariteit is de Boerenbond
sterk vertegenwoordigd. Deze
bond van zelfstandige boeren
voelt zich zeer gegriefd door
de samenwerking met de offi
ciële Boerenpartij. Deze VBP
wordt gezien als het slaafse
kleine zusje van de commu
nisten, een gezelschap van
bureaucraten, dat de - veelal
zeer arme - Poolse boeren
stelselmatig in de steek heeft
gelaten.
Lech Walesa heeft desal
niettemin weten door te druk
ken, dat Solidariteit de VDP
in de coalitie heeft opgeno
men. Zonder die manoeuvre
zou de Boerenpartij een snelle
dood zijn gestorven.
Boeren-Solidariteit rea
geerde met een aantal eisen,
die door de parlementsfractie
van Solidariteit werden ge
steund: Boeren-Solidariteit
wilde een eigen vice-premier
leveren en een fiks aantal
staatssecretarissen; de minis
ter van Landbouw, Olesiak
van de VDP, mag van Boe
ren-Solidariteit niet in de
nieuwe regering terugkomen.
VDP-voorman Bentkowski
als kandidaat voor post van
minister van Justitie, was
voor veel fractieleden even
min aanvaardbaar. Woens
dagavond trad premier Mazo
wiecki, na overleg met de
fractie- en bondsleiding van
Solidariteit, voor het front
van de voltallige fractie.
Hij kon zijn mensen in
ieder geval een andere kandi
daat voor het ministerie van
Landbouw aanbieden, de on
bekende VDP-man Janicki.
Maar Bentkowski blijft ge
handhaafd als kandidaat voor
Justitie en en een eigen vice-
premier voor Boeren-Solida
riteit zat er niet in.
Solidariteit neemt 11 posten
in de nieuwe regering op zich,
waaronder praktisch alle mi
nisteries in- de economische
hoek en - verrassend - Bui
tenlandse Zaken. De commu
nistische PVAP levert vier
ministers, waaronder de zit
tende ministers voor Defensie
en Binnenlandse Zaken, gene
raal Kiszczak en minister Si-
wicki.
De Boerenpartij en de De
mocratische Partij leveren
respectievelijk 4 en 3 minis
ters. De eerste regering in een
Oostblokland sinds 1945, die in
meerderheid uit niet-commu-
nisten zal bestaan, is daarmee
praktisch een feit. Dinsdag
aanstaande moet het parle
ment de ministerslij st offi
cieel bekrachtigen.
Vreemd genoeg is de stem
ming in de fractie van Solida
riteit niet euforisch. Achter
het conflict tussen premier
Mazowiecki en zijn fractie
over de samenstelling van de
regering gaan andere proble
men schuil.
De parlementsfractie kan
het autoritaire optreden van
Lech Walesa niet langer aan
vaarden. Daarnaast is de
kloof tussen de fractie en de
vakbond van Solidariteit aan
het groeien.
Er wordt nu geprobeerd de
eenheid binnen de beweging
nog zo lang mogelijk in stand
te houden: gisteren werd be
sloten een overlegorgaan van
fractie en bond in het leven te
roepen.
Maar het is zeer de vraag of
dat wat uithaalt: politici en
vakbondsleiders hebben in
een democratisch land nu
eenmaal verschillende ver
antwoordelijkheden en belan
gen. Solidariteit is langzaam
aan het uiteenvallen. Dat
werpt de vraag op, of Lech
Walesa nog lange tijd als een
half-god de gang van zaken in
Polen kan blijven bestieren.
Premier Mazowiecki en
zijn ministers hebben andere
zorgen. Zodra het parlement
op dinsdag de voorstellen voor
bemanning en zetelverdeling
heeft goedgekeurd, is de eer
ste prioriteit het ontwerpen
van een shock-therapie voor
de Poolse economie.
DE INDIANEN van het Amazone-gebied
in Suriname, die zich Toekayana-Ama-
zone noemen, hebben nieuwe eisen aan de
regering gesteld. Voor enkele van de eisen
is een ultimatum gesteld dat vanmiddag
verstrijkt.
De eerste eis is een gesprek met de voorzitter
van de Nationale Assembleé, Jaggernath
Lachmon, in Bici Poika, een indianendorp op
125 kilometer van Paramaribo. De tweede eis is
een gesprek met de bevelhebber van het natio
nale leger, Desi Bouterse.
Verder moet Alwin Mungra, vicevoorzitter
van de regeringscoalitie in de volksvertegen
woordiging, vóór vanmiddag vermeende bele
digingen aan het adres van de indianen corri
geren via de media. De laatste eis is, dal voor
het verstrijken van het ultimatum het Bureau
voor Indiaanse Zaken opnieuw wordt inge
steld.
Alle contacten tussen de regering en de Toe-
kyana-Amazone moeten lopen via Eduard
Gijsberg, die vroeger directeur was van het
Bureau voor Indiaanse Zaken. Dit bureau is in
juli op last van de minister van regionale ont
wikkeling, Werner Vreedzaam, gesloten.
Een anonieme woordvoerder van de Toe-
kayana-Amazone zeget tijdens een ontmoeting
met de pers in Bici Poika dat de actievoerders
niet van plan zijn hun wapens in te leveren zo
lang de 'terroristen' dat niet hebben gedaan.
Met 'terroristen' doelde hij op leden van het
jungle-commando van Ronnie Brunswijk.
Tijdens de met veel geheimzinnigheid omge
ven ontmoeting in Bici Poika, maakte alleen de
man die zich de leider van de acties noemt, zijn
naam bekend. Het is commandant Thomas.
Het gesprek wordt in het duister gehouden.
Commandant Thomas, zijn gezicht beschilderd
in rood en zwart, zit achter een tafel, geflan
keerd door twee andere mannen. Er naast
staan twee indiaanse vrouwen, volledig in
diaans getooid, maar met twee karabijnen in
hun handen.
Commandant Thomas zegt na zijn naam te
hebben genoemd vérder niets. Hij geeft na de
kennismaking het woord aan een man met een
zwarte bril en een pruik, wiens gezicht even
eens is beschilderd. Die zet uiteen waarom de
Toekayana-Amazone acties voeren, waaraan
zij hun naam ontlenen en welke hun eisen en
hun standpunten zijn.
De Toekayana-Amazone zijn tot acties over
gegaan omdat er al jaren onrecht en misdaad
tegenover de indianen worden begaan. Het ak
koord met Brunswijk betekent opnieuw on
recht tegenover de indianen. De anonieme
woordvoerder verwijt de regering de bevol
king te 'manipuleren en zich door het buiten
land te laten misbruiken'.
'Alleen eenheid en rechtvaardige strijd kan
ons redden uit de deplorabele situatie', zegt hij.
De Toekayana-Amazone hebben de regering
gewaarschuwd niemand naar hun gebied te
sturen om contact te zoeken of een onderzoek
in te stellen. Als dit wel gebeurt 'is de conse
quentie voor rekening van de regering'. De
goederen die door de indianen in beslag zijn
genomen zijn geregistreerd en een volksverga
dering zal beslissen over de distributie ervan
aan de verschillende indianendorpen.
Tot de in besalg genomen goederen behoren
auto's, lichtmotoren en waterpompen. De
woordvoerder zegt zeker te weten dat grote de
len van de Surinaamse bevolking de acties van
de gewapende indianen ondersteunen 'ook al
durven zij er niet goed voor uit te komen'. Als
de acties worden verscherpt zullen volgens
hem ook de indianen in Oost-Suriname, die
schriftelijk solidariteit betuigden, worden in
gezet.
De standpunten van de Toekayana-Ama
zone komen erop neer dat het binnenland tot
ontwikkeling moet worden gebracht met in
schakeling van de indianen, die als oorspron
kelijke bewoners van Suriname een rechtma
tig aandeel van het grondgebied opeisen. De
wapens zullen niet worden ingeleverd als het
jungle-commando dat niet doet, en de indianen
willen niet opgenomen worden in het politie
apparaat of het leger.
De man noemt de eisen 'realistisch en uit
voerbaar', maar dreigt tegelijkertijd met ver
scherping van acties als ze niet worden inge
willigd. Hij laat doorschemeren dat er al
nieuwe acties gepland zijn.
Legerleider Desi Boutersé heeft volgens hem
bewezen 'zich te kunnen inzetten voor het volk,
zièh aan zijn woord te houden en een stabiele
politicus te zijn die weet wat democratie is'.
De sluitingwan het Bureau voor Indiaanse
Zaken veroorzaakte in de indiaanse gemeen
schap veel deining. De regering besloot het bu
reau op te heffen omdat ze geen 'hokjesbeleid'
wilde voeren. De Toekayana-Amazone willen
dit bureau als contactadres in Paramaribo.
De ontmoeting met de pers duurt ongeveer
40 minuten. De dorpsbevolking van Bici Poika,
die de journalisten omringde, onderbrak de
toespraak van de woordvoerder regelmatig
met applaus.
TWEE DAGEN voordat de
bevolking van Noorwegen
naar de stembus gaat om
een nieuw parlement te
kiezen, staat één winnaar
vrijwel vast. Uit alle opi
niepeilingen blijkt dat de
Vooruitgangspartij van de
rechts-populistische Carl
Hagen voor de grootste po
litieke opschudding gaat
zorgen sinds 1945.
Als de kiezers maandag hun
uitlatingen in de enquêtes ge
stand doen, vermeerdert Ha-
gens partij het aantal zetels in
de 'Storting' van twee naar
ongeveer 30.
De Vooruitgangspartij zou
door dit resultaat ineens de
derde partij worden in Noor
wegen, na de sociaal-demo
cratische Arbeiderspartij van
premier Gro Harlem Brundt
land en de Conservatieve
Partij van Jan Syse.
Veel van die verwachte
reuzensprong dankt de Voor
uitgangspartij aan haar lei
der. De zeer media-genieke
Hagen bediende zich tijdens
de campagne, maar ook daar
voor, van een betrekkelijk
eenvoudig recept met een
kennelijk onweerstaanbare
aantrekkingskracht op het
volk.
Namens zijn partij presen
teerde hij zich als de verte
genwoordiger van de 'kleine
luiden', die volledig vergeten
zijn door de gevestigde socia
listische en conservatieve
partijbonzen in him ivoren to
rens in Oslo.
De leidraad van Hagen en
zijn volgelingen is het twee
lettergrepige woordje 'tegen'.
Zij zijn tegen meer asielzoe
kers in het land, tegen belas
tingen, tegen bureaucratie en
tegen de welzijnsstaat. 'Wij
willen de verzorgingsstaat af
schaffen, met de nadruk op
staat', zei de 45-jarige politi
cus onlangs.
Carl Hagen
'We hebben nooit welzijn
gekend in Noorwegen. Het
land is wel een verzorgings
staat, maar niet voor degenen
die hem nodig hebben. Wat
wij willen is meer welzijn
voor degenen die gezond zijn
en werken in plaats van voor
de luiaards en onverantwoor-
delijken die zo goed worden
verzorgd door de socialisti
sche bureaucraten'.
Sinds de Vooruitgangspar
tij in de jaren '70 werd opge
richt, hebben de overige par
tijen in Noorwegen zich dui
delijk van haar gedistan
tieerd. Hagen toonde zich een
tegenstander van door hen
gekoesterde consensuspolitiek
en houdt er in de ogen van ve
len extreem-rechtse ideeën op
na.
Maar nu de Vooruitgangs
partij mogelijk 20 procent van
de stemmen zal krijgen voor
het van 157 zetels naar 165 uit
te breiden parlement, treedt
hierin zichtbare verandering
op.
Brundtland en de kleurloze
Syse hebben zich zelfs bereid
verklaard voor de televisie
met Hagen in debat te gaan.
En hoewel de Conservatieven,
die tot 1986 regeerden, her
haaldelijk verklaarden niet
met de Vooruitgangspartij in
zee te zullen gaan, wordt zelfs
foto ap Gro Harlem Brundtland
dat niet meer voor onmogelijk
gehouden.
Politieke waarnemers me
nen dat de Conservatieven
niet om de Vooruitgangspartij
heen kunnen als zij hun stre
ven willen waarmaken pre
mier Brundtland van de rege-
ringstroon te stoten. Hagen
zelf is er in ieder geval vast
van overtuigd dat voor hem
een rol is weggelegd in forma
tiepogingen voor een cen
trum-rechtse regering.
'Het is ons doel zoveel mo
gelijk invloed te krijgen', ver
klaarde de charismatische
Hagen. 'En dat kan alleen
worden bereikt door deel te
nemen aan een regering'.
Bij de parlementsverkie
zingen in 1985 eindigde zijn
partij nog op een bescheiden
3,7 procent. Maar de gemeen
teraadsverkiezingen twee
jaar later zorgden al voor een
kleine aardverschuiving. De
Vooruitgangspartij eindigde
toen op 12 procent.
Toch is niet iedere Noor erg
blij met de roep om afschaf
fing van de belastingen, de re
geringsbureaucratie en de
privatisering van de staatsin-
dustrie.
En nog maar kort geleden
haalde Hagen zich de woede
van vele landgenoten op de
hals door te stellen dat alleen
staande moeders met kinde
ren van verschillende man
nen niet langer economische
bijstand mogen ontvangen
van de staat. Deze vrouwen
mogen niet worden beloond
voor hun 'frivole en onverant
woordelijke levenswijze', al
dus de politicus.
Zijn enorme populariteit is
volgens waarnemers vooral
het resultaat van een reeks
ongeliefde maatregelen die de
minderheidsregering van
Brundtland de afgelopen ka
binetsperiode heeft genomen
om de Noorse economie weer
op te vijzelen.
Maatregelen overigens, die
succes hebben gehad. Want
ondanks een forse daling van
de olie-inkomsten slaagde de
sociaal-democratische rege
ring erin zowel de inflatie als
de chronisch te hoge rente
omlaag te brengen. Het ge
lukte het kabinet verder zelfs
zonder de inkomsten uit de
Noordzeeolie het tekort op de
handelsbalans om te zetten in
een exportoverschot.
Maar deze positieve punten
verbleken bij de stijging van
het werkloosheidscijfer dat in
dezelfde periode voor het
eerst sinds decennia weer de
vier procent bereikte. Volgens
de opiniepeilingen gaat de
Arbeiderspartij dan ook haar
slechtste verkiezingsresultaat
tegemoet sinds de j aren '30.
Lag de aanhang van de
partij aan het begin van dit
jaar nog tussen de 35 en 40
procent, nu schommelt hij
rond de 30 procent. Mevrouw
Brundtland is mede daarom
erg terughoudend met het uit
voeren van directe aanvallen
op haar tegenstander Hagen
en presenteert haar partij,
mede door de verdeeldheid bij
centrum-rechts, als de enige
stabiele politieke factor. 'Zon
der echte leider belandt Noor
wegen in het graf', predikt de
50-jarige premier.
Hoewel weinigen twijfelen
aan haar autoriteit, krijgt
Brundtland toch steeds meer
kritiek te verwerken. De me
dia laten geluiden horen dat
zij te veel in het buitenland
verblijft om haar internatio
nale aanzien van milieukam
pioene te verhogen. Daar
naast wordt Brundtland ver
weten dat zij moeilijke bin
nenlandse kwesties uit de weg
gaat.
Volgens waarnemers mag
het bij voorbeeld niet toeval
lig heten dat het steeds moei
lijker wordt voor buitenlan
ders de Noorse grenzen over
te steken. En dat terwijl de re
gering het afgelopen jaar nog
aankondigde meer vluchte
lingen te zullen opnemen dan
de 1.000 per jaar, die zij was
overeengekomen met het
Hoge Commissariaat voor de
Vluchtelingen van de VN.
Verder schreef het Centraal
Bureau voor de Statistiek
eveneens vorig jaar nog dat
het land jaarlijks zo'n 15.09)
immigranten van 20 tot 30
jaar nodig heeft om de toene
mende vergrijzing het hoofd
te bieden.
Een mogelijke redding voor
Brundtland en haar kabinet
lijkt de verdeeldheid binnen
de gelederen van de centrum;
rechtse coalitie die zij in mei
1986 afloste. Zij deed dat ove
rigens zonder tussentijdse
verkiezingen omdat de Noorse
grondwet voorschrijft dat
men slechts eens per vier jaar
voor een nieuw parlement
naar de stembus hoeft, het
geen in 1985 was gedaan.
De oude coalitie is verdeeld
over een aantal kernpunten,
waarvan de toetreding tot de
Europese Gemeenschap het
belangrijkste is. De Noorse
bevolking sprak zich in 1®
in een referendum uit tegen
het lidmaatschap van de Efi
maar de Conservatieve Partij
wil de discussie daarover her
openen.
De conservatieven, maat
ook vooraanstaande zakenlie
den, vrezen dat hun land bui
tenspel wordt gezet als de 'n'
terne handelsgrenzen binnen
de EG in 1992 verdwijnen
Circa 70 procent van de
Noorse export gaat naar lan*
den in'de EG.
De andere politieke pat'
tijen hebben het onderwerp
echter niet meer aangeroerd
sinds het referendum in '72 ej)
er heerst een consensus dat®
dat pas in de jaren '90 wee'
zullen doen. Waarbij volgen*
waarnemers de verkiezing®
in 1997 meer kans maken
die ih 1993. Een nieuwe cen
trum-rechtse coalitie lijkt®»
ook niet meer dan een theorej
tische mogelijkheid, tet~
Syse besluit toch in zee
gaan met Hagen (ANP).
jyiEDELLIN (RTR/AFP/
ppA) - De Colombiaanse
drugsmafia heeft de oorlog
tegen de staat opgevoerd,
jyjet bomaanslagen en
brandstichting in de Colom
biaanse stad Medellin, het
hoofdkwartier van het ge
lijknamige drugskartel,
reageren de cocaïnebonzen
op de geïntensiveerde anti-
drugsstrijd van de Colom
biaanse regering en de Ver
enigde Staten.
pe grimmiger wordende strijd
van de drugshandelaren volgt
op de uitlevering aan de Ver-
Kerl
KAAPSTAD (RTR/UPI/
kerkleiders hebben de
opgeroepen volgende wet
gebouwen te marcheren 1
treden van de politie op r
gen.
Donderdag maakten de Angl
mond Tutu en dominee Allan
tie afgelopen woensdag meer
Tutu leidde een herdenkings
dienst in de St.George kathe
draal in Kaapstad, waarin hij
de autoriteiten van staatsterro-
risme beschuldigde. Voor de
dienst protesteerden 200 advo
caten op de trappen van de
kerk tegen de moorden. Dullah
Omar, de voorzitter van de Na
tionale Bond van Democrati
sche advocaten, vertelde dat de
Bond 'geschokt' was door de
wreedheden van de politie, met
name de oproeppolitie. Hij
haalde ook uit naar de Zuid-
afrikaanse media die 'niet het
lef hebben eerlijk te vertellen
wat er woensdagnacht is ge
beurd'. De aanwezige politie
greep niet in.
Minister Adriaan Vlok van
wet en orde deed een dringend
beroep op de bevolking kalm te
blijven na de ergste onlusten in
Zuidafrika sinds jaren, waarbij
meer dan 20 mensen omkwa
men en rond 200 mensen ver
wondingen opliepen. Veel
zwarten betoogden woensdag
omdat zij niet mochten stem
men. Vlok kondigde aan dat er
een onderzoek wordt ingesteld
naar de betrokkenheid van de
politie bij de moorden.
Volgens Vlok zijn 15 mensen
gedood bij gewelddadige bot
singen in Kaapstad maar een
prominente anti-regeringsad
vocaat Essa Moosa zei op een
persconferentie dat het doden
tal is gestegen tot 29.
De vrijdag geïnstalleerde -
blanke - burgemeester van
Kaapstad, Gordon Oliver, ver
klaarde dat hij de - op grond
van de regels van de noodtoe
stand illegale - protestmars zal
steunen en de politie zal oproe
pen niet te patrouilleren tij
dens de mars.
Anti-apartheidsgroepen
hebben vijf dagen van natio
nale rouw afgekondigd voor de
slachtoffers van het geweld,
onder wie een peuter van drie
jaar. Zij zullen op 16 september
(ADVERTENTIE)
Vanuit Duitsland
De weer
klank van het nieuws uit de
Verenigde Staten Is nog niet
u tgegalmd of een ander
nieuwtje doet al sinds enkele
dagen de ronde: een multina
tional gespecialiseerd in cos
metica voor apotheken, heeft
een reuzesprong naar voren
9emaakt, een ware blitz, met
name in de behandeling van
[impels bij mensen van ouder
dan 55 Jaar.
Twee Jaar van experimen
ten op mensen, uitgevoerd
door de Experimentele Der
matologische Kliniek te Ham
burg in Duitsland, hebben aan
getoond dat de retinol, die ver
werkt is In een cosmetische
Sle!ne oon belangrijke vermin
dering van het aantal rimpels
v®n de diepte ervan veroor-
Makt, zelfs bij zestigplussers.
Na alle herrie omtrent het
.®"8jetiny,zuur is het prettig
h„„ .din9en 'echt te zetten:
,°e*'el de twee substanties
tot dezelfde familie behoren is
p,®6" fundamenteel verschil,
«etinol is een alcohol terwijl
■mnaretlnyizuur een zuur is.
«etinol heeft dan ook alleen
Ino ?en cosmetische werk-
Jt tenwiji transretinylzuur
inn i?en. maceut'8che werk-
1.9 "ooft en uitslag of irritatie
*an veroorzaken.
w„i„at de twee substanties
daHiL6n)e?n hebben, is de duf-
he J Kif I? bare doeltreffend
De JL bestrijden van rim-
Kbbib crème met retinol
cbbIa iard en wordt geprodu-
h6f ,d door het bedrijf Korff:
derlanH® vorkr'Jgen in de Ne-
r'andse apotheken.
drlB ®crTmeis beschikbaar in
van25%SJ?s: voor gebruikers
oudftr I A,aar-of 35-45 Jaar en
er dan 45 jaar.
