even.
UITBLAZEN
Wie zal verder mogen regeren met Lubbers?
Oort biedt vrouwen in eigen bedrijf meer loon naar werken
Een welgemeend advies aan de (in)formateur van een hoogleraar in ruste
BEVEILIl
Discrimii
gemeentel
De vrouwen
van Wim Kok
SCHOUTEN LANCEERT (VOOR DE LAATSTE KEER?) ECONOMISCH PLAN
DE STEM CC
Onderzoeke
DE STEM ACHTERGROND ZATERDAG 9 SEPTEMBER 1989
-DESTEM-
DESTEMBINNENL
06-lijn met
politieke
informatie
COM PU
SYSTEMS
WIMKOCK
IN ECHTE landen gaan
winnaars van verkiezin
gen regeren. Verliezers
nemen plaats op de oppo-
sitiebanken. Zo eenvoudig
gaat dat hier niet. Hier
draait de vorming van een
nieuwe regering enkel
rond partijen die niets ge
wonnen dan wel verloren heb
ben. Hier bestaat het dus dat
de fractieleidster van een partij
(uit voorzichtigheid spreek ik
zelf voorlopig üever nog van
een groepering) als Groen
Links, ondanks verkiezings
winst, niet zichzelf aanbiedt als
coalitiegenoot, maar juist een
coalitie van niet-winnaars en
verliezers adviseert. 'En eventu
eel D 66', lees je steeds. Win
nen alleen is dus niet voldoen
de. Je kunt beter groot zijn en
verliezen dan klein en winnen.
Lubbers wil D 66 in zijn
kaartspel om desnoods op de
WD terug te kunnen vallen.
Van Mierlo wil dat spel niet
meespelen, maar onder het
motto 'zeg nooit nooit' heeft hij
volgens de politieke waarne
mers, die ons bedelven onder
hun verwarrende formatie-ana
lyses, geen absoluut veto opge
worpen tegen de WD en zo
lang er geen absoluut veto is
uitgesproken, kan er nog van
alles gebeuren, menen de waar
nemers. Zelf heb ik de afgelo
pen dagen goed naar Van
Mierlo geluisterd, gekeken naar
wat voor gezichten hij bij zijn
woorden trok en zorgvuldig na
gelezen wat hij heeft gezegd.
Als het ook in de politiek de
toon is die de muziek maakt
(maar dat zal wel niet) dan kan
Van Mierlo het tegenover zijn
kiezers niet maken straks als
nog met het CDA en de WD
in het bootje te stappen. Of ver
trouw ik nog altijd te veel op
wat ik versta van wat politici
zeggen?
'En eventueel D 66'. Kok
zal dat wel willen. Hij heeft het
als persoon en met zijn partij al
afgelegd tegen de Macher, hij
heeft er geen zin in ook als coa
litiepartner nog eens de tweede
viool te spelen. Met D 66
(meestal) aan zijn zijde (mag je
aannemen) zal hij zich wat ster
ker voelen. Voor D 66 lijkt me
dat niet leuk. Dan speelt de
partij weer de historische rol
van 'bijwagen van de PvdA'.
De vraag is dus of Lubbers ook
heil ziet in de aanwezigheid van
D 66 in het kabinetsberaad. Als
blijkt dat D 66, met wèl een
klinkend 'nooit en te nimmer'
de vluchtweg naar de WD af
sluit, dan zal Lubbers niet van
dankbaarheid staan te springen
om de twee ministers van Van
Mierlo binnen te halen. Of wel?
De afstand tussen Breda en
Den Haag wreekt zich hier. Ik
weet er gewoon te weinig van.
Van Mierlo moet minstens
twee ministers in de ploeg heb
ben wil hij meedoen. Dat zei hij
op de verkiezingsavond tijdens
dat nogal giechelig debat van
de lijsttrekkers. 'Alleen is maar
alleen', zei hij peinzend, de
ogen naar het plafond gericht.
„En met z'n tweeën ben je met
z'n tweeën", zegden de anderen
lacherig voor. Waarop Van
lllllllllllllllllllillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllë
Mierlo zijn gepeins met een j=
schokbeweging beëindigde. Hij j
had de gezochte formulering jg
gevonden: „Met z'n tweeën ben
je een groep". Mooi. Twee mi-
nisters voor D 66. Dat is een
minister per zes kamerleden. 5
Passen we die sleutel ook toe
op CDA en PvdA, dan moet
het CDA er negen krijgen en de j=
PvdA 8,17 ministers, samen 5
19,17 ministers. Kunnen we zo- 5
veel departementen bedenken? jjjj
Maar het telraam telt niet
bij de formatie, heeft Lubbers
beloofd, dus blijft het, wat de
groei van de regering betreft,
zelfs als D 66 meedoet, mis- E
schien bij die ene staatssecreta-
ris voor politiezaken. Mogelijk 5
iets voor de Bredase commissa-
ris Strooper. Dan kan hij bur- j|
gemeester Feij een toontje lager
laten zingen.
Dan zitten we nog met de
vier vrouwen van Wim Kok. Ik
heb Kok horen aankondigen
dat hij minstens vier vrouwe-
lijke ministers in het kabinet
wil. Het CDA 'en eventueel
D 66' zijn aan die belofte aan 5
de vrouwen van Nederland niet
gebonden. Stel nu eens dat het 1
CDA 'en eventueel D 66' toe-
vallig geen ministeriabele vrou-
wen bij de hand hebben - het
gaat immers niet alleen om ge-
slacht, maar ook om de juiste E
man/vrouw op de juiste E
plaats - moet Wim Kok dan op
zijn eentje voor die vier vrou-
wen zorgen? Heeft hij die? En E
wat zullen zijn ambitieuze man- E
nen daar dan van zeggen?
Misschien heb ik niet goed
geluisterd en heeft Wim Kok E
destijds alleen maar beloofd E
dat in zijn kabinet minstens
vier vrouwen zouden zitten. Nu
zijn kabinet lijkt het niet te E
gaan worden. Dat zou hem een
uitweg kunnen bieden. „Ho
ho!" kan hij dan zeggen, „ik E
heb niet voor het CDA 'en E
eventueel D 66' gesproken. Ik
kan er ook niets aan doen dat
het CDA de grootste partij is §j
geworden, maar geen vrouwen
voor het kabinet levert. Ik heb h
juist mijn best gedaan om te E
verhinderen dat het -CDA de
grootste zou worden. Ik heb ge-
zegd: in mijn kabinet zullen E
minstens vier vrouwen' zitten, E
maar helaas, het is mijn kabinet
niet."
Het is een spel daar in Den E
Haag, een spel waarvan wij de
regels niet precies kennen en E
waarop we geen invloed heb- E
ben. Wij hebben woensdag ons
zegje mogen doen en het hoort
nu eenmaal bij ons bestel dat E
wij in het stemhokje nooit pre-
cies weten waarover we ons uit- E
spreken. Maar weet u soms een
beter bestel?
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem B.V.
Diiectie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Coumans hoofdredacteur.
H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteur.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
076-236911 Telex 54176 Telefax 076-236405.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236452.
Sportredactie 076-236236.
Telefax redactie 076-236309.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Postadres: Postbus 65, 4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Nw. Ginnekenstr, 41, 236326.
Voor bezorgklachten: 076-236888.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Postadres: Postbus 363, 4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Postadres: Postbus 13, 4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751
Postadres: Postbus 62, 4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14, 01620-54957.
Postadres: Postbus 4023, 4900 CA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45, 01650-37150.
Postadres: Postbus 35, 4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, 01150-17920.
Postadres: Postbus 145, 4530 AC Terneuzen
Vlissingen, Torenstraat 5, 01184-19910.
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17 00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementsprijzen bij vooruitbetaling te voldoen:
per maand 25,50; per kwartaal 73,50 of per jaar 285,00.
Abonnees die automatisch betalen ontvangen een korting van
resp. 1,- per maand, 2,00 per kwartaal, 7,50 per jaar.
Voor posttoezending geldt een toeslag.
Losse nummers: ma. t/m vrijd. 1,30; zat. 1,50.
Service-afdeling abonnementen: 076-236472, ma. t/m vrijd.
9.00-12.30 en van 13.00-16.00 uur.
Heeft u de krant niet ontvangen Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Centrale reclame-afdeling 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje® 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
Bankrelaties:
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
Door Pieter-Jan Dekkers
'WELKE REGERINGSCOALI
TIE ook zal ontstaan, het is waar
schijnlijk grotendeels lood om
oud ijzer'.
Aldus de Tilburgse oud-hoogleraar
prof. dr. D. B. J. Schouten gisteren tij
dens de opening van het academisch
jaar aan de Hogeschool West-Bra
bant.
Hij, Schouten, kan het niet laten.
De man die tijdens zijn hoogleraar
schap enkele malen een reddingsplan
voor de Nederlandse economie lan
ceerde en vaak - zij het achteraf - ge
lijk kreeg, maakte gisteren van de ge
legenheid gebruik om de kabinets-
(in)formateur ongevraagd van advies
te dienen.
Die raad is, kort samengevat, een
beperkte loonstijging, een beperkte
lastenverlichting, het verder terug
dringen van het financieringstekort
van de overheid, maar wel herstel
van de sociale uitkeringen en ambte
narensalarissen aan de lonen in het
particuliere bedrijfsleven.
Gezien de verkiezingsprogramma's
dus voor elk wat wils en misschien
daarom die uitspraak over 'lood om
oud ijzer'. Maar wat dieper gravend
kan men concluderen dat Schouten
het deze keer met de VVD niet zo ziet
zitten.
De conclusie dat dan zijn eigen
CDA maar met de PvdA in zee moet
gaan, neemt hij echter weer niet voor
zijn rekening. Want, zo maakte hij
duidelijk, er is de komende jaren
bijna geen geld om nieuwe zaken aan
te pakken of achterstanden in te ha
len. Vrij vertaald: de PvdA zal heel
wat struikelblokken moeten wegne
men wil de weg naar het Catshuis
vrijkomen.
Het financieel-economisch beleid
voor de komende vier jaar baseert
Schouten op vier aannames: de extra
groei vanwege het wegvallen van de
Europese binnengrenzen in '92, een
verder terugdringen van het begro
tingstekort van de overheid, het her
stel van de koppeling en extra (nood
zakelijke) uitgaven voor milieu,
(spoor)wegen, technologisch onder
zoek, onderwijs en scholing. Sluitpost
is de belastingverlaging.
Het lonkend perspectief van Euro-
pa'92 ziet Schouten nog niet zo zitten.
Het is niet duidelijk of de onderne
mers de eerste twee jaar van Lubbers
III al een voorschot nemen op het
wegvallen van de grenzen. Bovendien
is het hoogst onzeker dat er snel één
Europese munt komt. En de harmoni
sering van fiscale en sociale wetten is
ook een zaak van lange adem. Niette
min raamt Schouten de economische
groei de komende vier jaar op 2,5 pro
cent per jaar.
Maar met die conclusie zijn we er
nog niet. Er zijn veel (onzekere) fak-
toren die die groei beinvloeden. Hoe
verloopt bijvoorbeeld de strijd tegen
de werkloosheid? (Waarbij Schouten
terzijde uithaalt naar de FNV met de
conclusie dat meer economische (mi
lieu-vriendelijke) groei een beter in
strument is om werklozen aan de slag
Prof. Dr.D.B.J. Schouten.
- FOTO RIEN SIERS.
te helpen dan arbeidstijdverkorting).
Ook de wereldhandel is een faktor,
die economen dan wel in een cijfer
vertalen, maar waarvan het waar
heidsgehalte achteraf vaak niet erg
groot is. Het bedrijfsleven is verder
afhankelijk van de loonvorming.
Schouten gaat er in zijn plan vanuit
dat de lonen zich zullen matigen, mits
de koopkracht gehandhaafd blijft.
Dan het tekort van de overheid.
Dat kan, aldus Schouten met een
knipoog naar de PvdA, een gevolg
zijn van potverteren. Maar volgens
hem is de grootste boosdoener een te
uitbundige loonontwikkeling.
Loonmatiging dus. Hij waarschuwt
voor het weer in zwang komende idee
om de lonen weer uiteen te laten lo
pen. Hij is geen voorstander van een
verdere vermindering van inkomens
verschillen (vakbeweging/Kok!)
maar wijst tegelijkertijd een voort
durend uiteenlopen van de loonstij
ging van hoog- en laaggeschoolden
(ondernemers/ WD) als 'onzinnig'
van de hand.
Onzinnig wordt vrije loonvorming
vooral als de lonen tussen de be
drijfstakken ver uiteen gaan lopen
(meer loonstijging in sterke bedrij
ven, minder in zwakke). Schouten
gaat uit van een gematigde loonstij
ging van gemiddeld 2 procent per
jaar en dat is minder dan de meest
gematigde vakbondsbestuurder op
dit moment in z'n achterhoofd heeft.
Schouten rekent de kabinets(in)
formateur voor dat Lubbers III de
komende vier jaar de collectieve uit
gaven met slechts 39 miljard gulden
kan laten stijgen, onder de voorwaar
den zoals hij eerder schetst.
Om er in een adem aan toe te voe
gen dat van dat bedrag nog eens 33
miljard gulden afgetrokken moet
worden vanwege extra geld voor de
groei van het aantal ambtenaren en
uitkeringsgerechtigden (10 miljard),
prijsstijgingen (4,5 miljard) en lagere
aardgasopbrengsten en hogere rente
lasten (4 miljard). Tel daarbij nog
eens 14,5 miljard gulden om de kop
peling te betalen dan rest schamelt
miljard.
Hij rekent daarvan 4 miljard gu
den voor extra milieu-uitgaven
dan blijft er nog 2 miljard over voi
onderwijs, scholing en extra voorzi
ningen in de (gezondheids)zorg.
len we ook nog schrijnende acht«
standen op het terrein van bejaa
den- en ziekenzorg ongedaan make
dan zal er meer bezuinigd moeig
worden, meent hij.
En om straks binnen de EG
helemaal achterop te lopen wat
treft de belastingdruk moet, ste
Schouten, in ieder geval de BTW on
laag. Dat kost 5 miljard, wat het kj
binet kan binnenhalen door extr
overheidsbezuinigingen. Niet op
recte uitgaven maar via een efficièn
ter overheidsapparaat, een
fraudebestrijding en lagere subsidj
voor bedrijven en (sommige) inko
mens.
Kortom, Schouten geeft het s,
aan: de marges zijn smal en daar»
is het lood om oud ijzer wie Lubbe:
straks aan z'n zegekar bindt.
Om zijn partijgenoot dit advii
mee te geven: Doorgaan met forse fe
zuinigingen bij de overheid, zonde
herstel van de koppeling, omdat
belastingen fors zouden moeten
den verlaagd, is 'zeer onredelijk'
ker als lonen niet in de hand gehou
den wordt.
Of de kabinets(in)formateur maa
de gepaste combinatie van partija
hierbij wil uitzoeken. Uiteraard
de vriendelijke groeten van Schoutei
DE 'TIENGOLF' - tien ze
tels op, tien zetels neer -,
die sinds 1977 de verkiezin
gen beheerste, lijkt tot
staan gebracht. Den Uyl
(PvdA '77), Terlouw (D66,
'81), Nijpels (VVD '82) en
Lubbers (CDA, '86) haal
den in één klap tien of ne
gen zetels winst. Een ver
kiezing later was die winst
weer verdwenen. Met één
uitzondering nu. Lubbers
heeft de winst van 1986
weten vast te houden.
Dat stempelt de premier tot
een van de winnaars van de
verkiezingen, ook al won hij
er geen zetel bij. Ook vanuit
een andere invalshoek gere
deneerd is Lubbers als een
van de winnaars uit de stem
busstrijd gekomen. Doordat
de verkiezingen toch weer in
het teken stonden van een
tweestrijd - wie wordt de
grootste partij, wie wordt de
premier - is de verkiezings
uitslag ook te verfalen in de
slogan: 'Lubbers versloeg
Kok'
Het doet niet af aan de
prestatie van de lijsttrekker
van het CDA wanneer toch
moet worden vastgesteld dat
hij de omstandigheden mee
had. Een WD in verwarring
en zonder ook maar het ge
ringste tactisch-strategische
benul, speelde Lubbers in de
kaart. Niet voor niets heeft
het CDA niet minder dan 39
procent van de voormalige
WD-kiezers overgenomen.
Het is spannend te filosofe
ren over de vraag wat er ge
beurd zou zijn als, zoals in
1986, CDA en WD het ge
voerde beleid en de wens om
met elkaar door te gaan tot
inzet van de verkiezingen had
verklaard. Het lijkt niet te ge
waagd te veronderstellen dat
Lubbers dan zijn winst van
1986 niet zou hebben vastge
houden.
Maar de vraag hoe het
kwam is minder interessant
dan de vaststelling dat Lub
bers dank zij de verkiezings
uitslag op weg is naar zijn
derde kabinet. Wie had dat
ooit kunnen denken toen de
wollige prater, de fractielei
der van het CDA die zich tot
speelbal van de in loyalisten
en volgers van Dries van Agt
verdeelde fractie had laten
maken, in 1982 premier werd.
Lubbers III. Maar van
welke samenstelling
Hij wordt ervan 'verdacht'
het roer te willen omgooien
naar centrum-links. Groen
Links-fractieleidster Ria Bec
kers had woensdagavond niet
ongelijk toen zij een centrum
links kabinet in het verschiet
zag "omdat Lubbers een
nieuwe uitdaging nodig
heeft."
Los van de verkiezingsuit
slag, die met wat goede wil
natwee kanten kan worden
geduid, het is al enige tijd in
politiek Den Haag communis
opinio dat Ruud Lubbers op
centrum-rechts is uitgekeken.
Vanuit de linker ooghoek
keek hij al eerder over de zui
dergrens naaf zijn chisten-
democratische compaan Wil-
fried Martens, die het toch
ook maar geflikt heeft. Diens
reputatie in de club van mi
nister-presidenten van de
Europese Twaalf is door de
switch van centrum-rechts
naar centrum-links alleen
maar meer gaan glanzen.
Lubbers, die zich mag koes
teren in de aandacht van uit
eenlopende politici als de on
versneden conservatieve iron
Lady Margaret Thatcher, de
sociaal-democratische zonne
koning Frangois Mitterrand
en de president-commissaris
van de bv, Helmuth Kohl
vooruit, is voor dergelijke
overwegingen absoluut niet
ongevoelig.
Om de koerswending naar
centrum-links te maken,
heeft Lubbers echter een paar
zwarigheden te overwinnen.
Zonder meer de steven wen
den, zou hem door zijn achter
ban niet in dank worden afge
nomen. Want het CDA-volkje
is, om het maar zachtjes uit te
drukken, niet gecharmeerde
van 'de rooien.' De De Vriesen
en de Van Velzens oogsten
wat zij in de afgelopen jaren
gezaaid hebben. Lubbers
mocht zich het postuur van de
staatsman aanmeten, hij
mocht boven de partijen zwe
ven, de andere CDA-toppers
hebben niet nagelaten te
waarschuwen tegen het rooie
gevaar. Lubbers zelf deed
daaraan in de laatste fase van
de campgane ook mee. Dat
paste in de strijd om 'wie
'wordt de grootste', '.t nart
Maar sinds donderdag
avond wejen we dat dat alle-
maal maar spel is geweest. Je
knippert toch wel even met de
ogen als je de voormalig lijst
trekker de stembusstrijd
hoort relativeren met de op
merking dat na de campagne
'waarin we wat vrijblijvende
verhalen kunnen houden' nu
de tijd voor serieuze politiek
weer is gekomen. Arme kie
zers, die de afgelopen weken
uit hun huizen zijn gesleept of
weer zo'n politicus canvassed
voor zijn voordeur aantrof!
En de politici en serieuze me
dia maar klagen over
groeiende ressentimenten te
gen de politiek!
Dat moest er even uit.
Wie CDA-voorzitter Van
Velzen op de verkiezings
avond hoorde antwoorden op
de vraag of het nu tijd is ge
worden voor een coalitie van
CDA en PvdA zag diens ge
laat in een plooi trekken alsof
hem een oneerbaar voorstel
werd gedaan. Dat was het ge
laat van de meerderheid van
Lubbers' achterban.
Vandaar dat Lubbers om
zichtig te werk moet gaan.
Daaruit is zijn toch wel ver
rassende advies aan het
Staatshoofd te verklaren om
aan de eigenlijke informatie
een voorspel te doen vooraf
gaan.
Het werd gebracht onder
het zakelijk klinkende motto
dat geen tijd verloren mag
gaan met spelletjes en rituele
dansen. In het informatie
proces geen no-nonsense. Dat
klonk vertrouwd. Maar het
was niet meer dan het plaat
sen van coulissen vóór de
werkelijke bedoelingen van
de CDA-leider die, hoe men
het ook wendt of keert, in de
positie zit om de spil in het
formatie-overleg te zijn. Lub
bers diéVëgfëëri hëkel te heb
ben aan het spelen van spel
letjes, voert een nieuw spel in
Als Lubbers de steven wil
wenden, moet hij de WD -
zijn tot in mei jongstleden
trouwe coalitie-partner -
kwijt zien te spelen. Zelf te
gen de VVD hardop zeggen:
mensen bedankt, het waren
goede jaren maar ik wil nu
wat anders, zal in zijn achter
ban niet worden begrepen.
Daarom probeert Lubbers
D66-fractieleider Hans van
Mierlo dat karwei te laten
klaren.
Als Van Mierlo nu maar
zou willen zeggen dat hij nooit
en te nimmer bereid is de mi
nieme meerderheid van CDA
EN VVD (76 zetels) met zijn
twaalf zetels tot een werkbare
meerderheid aan te vullen,
dan - zo moet Lubbers gere
deneerd hebben - kan aan de
WD de pijnlijke boodschap
verteld worden. „Goed luiste
ren Joris, ik zou wel met je
verder willen, maar Hans wil
niet. En dat kabinet van ons
samen met zo'n kleine meer
derheid, dat vind ik te ris
kant." De 'schuld' zou bij Van
Mierlo liggen, Ruud zou vrij
uit gaan en zijn achterban
daarmee kunnen tevreden
stellen.
Je hoeft geen diepgaande
kennis te hebben van de poli
tiek en nog minder van de
roerselen van de D66-leider
om op je klompen te kunnen
aanvoelen dat Van Mierlo
zich tot zo'n opzetje niet leent.
Hij zou wel gek zijn.
Op het moment dat Van
Mierlo uitspreekt wat Lub
bers wil horen, is hij gezien.
In zijn eigen woorden: „Dan
ben ik de speelbal van Jan en
alleman." Het was vermake
lijk te zien en te horen hoe
Van Mierlo zich ppwond over
het voorstel van Lubbers. Los
van dé opwinding had hij het
gelijk aan zijn kaht. Want
Lubbers was en is de eerste
die, om tactische redenen,
weigert de duidelijkheid te
verschaffen waarom hij an
deren, Van Mierlo met name,
vraagt.
Van Mierlo is in de poli
tieke situatie die door de ver
kiezingen is ontstaan, vele
malen duidelijker dan Lub
bers. Dat hoeft nog geen reden
te zijn voor verwijten aan
Lubbers' adres. Ook hij zit
evengoed als Van Mierlo met
tactische problemen.
Van Mierlo kiest in eerste
instantie voor het tot stand
brengen van een centrum
links kabinet. En in laatste in
stantie? Op die vraag weigert
hij antwoord te geven. Tac-
tisch-strategisch volstrekt te
recht. Eerder heeft Van
Mierlo wel gezegd dat hij on
der omstandigheden zou wil
len denken aan toetreding tot
een CDA/WD-coalitie.
In uiterste noodzaak. Maar
dan moet er eerst wel een he
leboel gebeurd zijn. Dan ma
het land door mislukking
mislukking in de formatie
onderhandelingen op de ra»
van de onregeerbaarheii
staan te wankelen. Dan
Van Mierlo misschien welal
de reddende engel optredei
Maar dan ook pas kan
maximaal eisen stellen
zijn deelname aan een kabi
net van partijen, wier
menlijk beleid in de afgelopa
zeven jaar, door Van T
en de zijnen met 'milde' oppo
sitie is bestookt.
Wie van Mierlo kent, mi;
ervan uitgaan dat hij te{
over de 'pre-informateur',
Lubbers wil, in wezen nis
anders zal spreken dat hij
het openbaar heeft geda
Misschien dat hij zich iets
plomatieker zal uitdrukka
wellicht dat hij in de vertrou
welijkheid van de informatie
salon de informateur
glimp van zijn troefkaart ui
laten zien, maar daar zi
Lubbers (jegens de WD wei
nig mee kunnen doen.
Intussen heeft het Staats
hoofd op grond van de advie
zen van haar adviseurs,
wie de fractieleiders, de 'al-
leskunner' en politiek-i
pen minister Jan de Koninj
tot 'onderzoeker' benoemd
Hoe, met respect, het t
ook heet, hij heeft wel precis
de opdracht gekregen
Lubbers aan de koningin
viseerde.
De Koning moet uitvogel®
wat de partijen wel en
willen. Om het heel huiselijk
te zeggen: alle fractieleidffi
zullen op audiëntie bij Jande
Koning met de billen fc
moeten? Ook Lubbers, z
de onderzoeker, gisteren
overvloede maar wel uitdruk
kelijk bevestigde. Een km
zal niemand meer kunne!
ontlopen. Jan de Koning
sloper van blokkades. De bat
rières komen later wel aar/'
de orde.
Door Ans van Goch
„DE MEEWERKENDE
vrouw heeft altijd een be
langrijke bijdrage gele
verd aan de werkzaamhe
den in het midden- en
kleinbedrijf en de agrari
sche sector.
Naast persoonlijke motieven
spelen met name financiële
redenen hierbij een rol. De
meewerkende vrouw is im
mers evenals haar partner
voor haar levensonderhoud
afhankelijk van het bedrijfs
resultaat en naast haar part
ner draagt zij ook dikwijls het
risico van het ondernemen.
Niettemin wordt het werk
van de werkende vrouw meer
gezien als een verlengstuk
van haar huishoudelijke en
verzorgende taken. Want de
arbeid die zij in het bedrijf
verricht, is niet altijd 'zicht
baar".
Zo omschrijft de commissie
meewerkende vrouw in het
eigen bedrijf (ofwel de com-
missie-Luimstra) in haar rap
port 'Loon naar Werken', uit
gebracht in 1986) de aanlei
ding van een onderzoek naar
de positie van vrouwen, die
actief zijn in het eigen bedrijf.
Man en vrouw moeten vaak
sappelen om rond te komen,
alleen al om de dóódsimpele
reden dat het niet meevalt
met een kleine - en daarom
vaak kwetsbare - onderne
ming een redelijk belegde bo
terham te verdienen. Waar
nog bijkomt dat de fiscus
graag van een flink deel van
dat beleg meesnoept.
„In de praktijk is het name
lijk vaak zo dat de onderne
ming op naam staat van de
man, terwijl zijn vrouw mee
werkt", zegt prof. dr. L. Ste
vens uit Prinsenbeek, hoogle
raar fiscale economie aan de
Rotterdamse Erasmus-uni-
versiteit.
„In dat geval weten de on
dernemer en zijn vrouw nau
welijks voor de gezamenlijke
werkzaamheid de voordelig
ste fiscale positie te kiezen.
Het eenvoudigste is dat de zo
genoemde meewerk-aftrekre-
geling wordt toegepast".
„Die aftrek komt ten goede
aan de echtgenoot die onder
nemer is en is derhalve in
feite een miskenning van de
zelfstandigheid van de andere
partner", zegt Stevens. Vaak
is echter het betalen van een
reële beloning van de andere
partner fiscaal guinstiger.
„Nadeel daarvan is", zegt
Stevens, „dat er dan een
schriftelijk contract moet zijn.
En waarom zouden we de
mensen belasten met allerlei
overbodige papierrommel?
Want de belastinginspecteur
kijkt toch alleen maar naar de
feiten. Het salaris van de
meewerkende vrouw valt dan
voor de man onder de noemer
bedrijfskosten, terwijl het
echtpaar bij de fiscus geboek
staafd wordt als tweeverdie
ners. Met alle gevolgen van
dien".
Irritant is dat de keus tus
sen beide regelingen zo moei
lijk is, dat de ondernemer
nauwelijks in staat is die zelf
te maken, aldus Stevens.
En op dit vlak signaleert
Stevens, die in het verleden
meermalen heeft laten blijken
niet blij te zijn met de vereen-
voudigingswetten van Oort,
een voordeel van de nieuwe
wetgeving: het wordt gemak
kelijker gemaakt om een
firma op te richten. Dat as
pect krijgt volgens hem nog te
weinig aandacht.
Man én vrouw kunnen dat
doen, waarmee ze gelijkwaar
dige partners worden. „Heel
veel mensen realiseren zich
deze mogelijkheid niet", is
zijn ervaring. En veelbeteke
nend voegt hij eraan toe dat
het Centraal Bureau voor de
Statistiek heeft uitgerekend
dat er in ons land sprake is
van maar liefst een kwart
miljoen vrouwen die meewer
ken in het bedrijf van hun
partner.
Het aantrekkelijke gevolg
van zo'n man/vrouw-firma is
dat iedere partner zijn of haar
eigen winstaandeel krijgt.
Dat houdt in dat beide fir
manten afzonderlijk inkom
stenbelasting moeten betalen,
maar ook dat ze beiden kun
nen profiteren van belasting
faciliteiten als zelfstandigen
aftrek, de fiscale oudedagsre-
serve en vrijstelling voor het
Prof. dr.L. Stevens: „De ondernemer en zijn vrouw we
ten nauwelijks voor de gezamenlijke werkzaamheid de
voordeligste fiscale positie te kiezen."
- FOTO DE STEM/JOH AN VAN GURP
ondernemingsvermogen in de
vermogensbelasting. In de
praktijk betekent de man/
vrouw firma dus een verdub
beling van de ondernemersfa
ciliteiten.
Zo'n man/vrouw-firma
biedt voor de bedrijfsopvol
ging ook betere mogelijkte
den, meent Stevens.
neer een firma een beet)
doorgroeit wordt het fiscaal
aantrekkelijker om deze
te zetten in een BV. De
kingswinstvrij stelling,
bedrag dat de firmanten be
lastingvrij in handen kf
na het beëindigen van de on
derneming, wordt dankzi)
'Oort' met 10.000 gulden ver
hoogd. „En dat bedrag, dat «F
kan lopen tot 45.000 gulden
krijgen man én vrouw belas
tingvrij in handen. De man
vrouw-firma kan een goed'"
oplossing zijn voor de opvo-
ging in familiebedrijven",®
dus Stevens.
Nu is het niet zo dat nood
lijdende ondernemingen in
eens de gouden appels van®
bomen kunnen plukken, w®»
zo werkt het ook na 'Oon
niet. Want - en dat is de a"'
dere kant van de medaille
slecht lopende bedrijven h'
ben niets aan belastingfa®
teiten, want die zijn door
lage belastingdruk weinig
niets waard. „Maar", res«'
meert Stevens, „een b
goedlopend bedrijf is
man/vrouw-firma straks?
woon beter af".
Stevens gaat zatemji
lieper op deze materie in
dens een rede die hij houdt
gelegenheid van de op®"1
van het nieuwe kantoor
Witlox Advies, accounts»
en belastingadviseurs, in Bi®'
da.
LEIDEN (ANP) - Ge
zien de belangstelling
voor de verkiezingslijn
heeft de Stichting Bur
gerschapskunde uit
Leiden besloten vol
gend voorjaar een al
gemene politieke infor
matielijn te openen.
Het gaat om een 06-lijn
waarop actuele politieke
informatie te beluisteren
valt. De eerste grote klus
zal volgens de projectlei
der van de Stichting, N.A.
Bloot, de gemeenteraads
verkiezingen van maart
volgend jaar zijn.
Bellers hebben de moge
lijkheid om vragen te
stellen over de politieke
actualiteit van dat mo
ment. Bij de verkiezings
lijn, die donderdag werd
afgesloten, was het niet
mogelijk om vragen te
stellen. Bloot denkt tevens
aan regionale lijnen voor
de grote steden.
De verkiezingslijn van de
Stichting was volgens
Bloot een succes. In totaal
hebben vijfduizend men
sen gebeld. De grootste
belangstelling was er voor
het nieuws uit de lande
lijke ochtendbladen en
voor de spelregels die gel
den bij verkiezingen.
De Stichting Burger
schapskunde is een lande
lijke instelling voor poli
tieke vorming en voor
lichting.
(ADVERTENTIE)
WAARMERK VOOR VAKWERK
DEN BOSCH 073 -14 44 14
BREDA 076 -14 39 86
DEN HAAG (ANP) - Genui
heden die ze hebben om di
onvoldoende. Ze blijven sor
intentieverklaringen. Tot d;
Nota's functioneren vaak alsj'
alibi. De gemeenteraad neemt
een nota aan en denkt dan dat;
het probleem is opgelost.
Dat zei directeur A. Kruytl
van het Landelijk Bureau Ra
cismebestrijding (LBR) vrijdag
in Den Haag. Daar kreeg bur
gemeester A. Havermans, te
vens voorzitter van de Vereni
ging van Nederlandse Ge
meenten (VNG) een nota aan
waarin het LBR de gemeenten
richtlijnen voor het opzetten
van een anti-discriminatiebe-|
leid.
Drie jaar geleden kwam er
een eerste versie van die nota
uit en bij het uitkomen van de
herziene versie constateert het
LBR dat in die drie jaar steeds j
meer gemeenten er toe zijr
overgegaan om een gericht]
anti-discriminatiebeleid te
ontwikkelen. In het verleden
bleef het veelal bij incidentele
(ADVEF
-!JdJdddddd
J jjjjj
COMPU SYSTEM
4612 PL BERGEIfl
TELEFAX (01640)1
^FORMATEUR WIL hij niet g
oaanse vondst 'pré-informate
weten. De grote routinier va
'eerde zich gisteren als onder
spel tot de informatie voor zijn
"oe de benaming ook is, de
wegbereider van de informate
ue Koning staat bekend als
communicatieve gaven. Hij is
maien nodig, keiharde beslissi
De eerste taak van De Konin
werking te toetsen. De 'onder
weten naar welke combinatie
ugaat. Dat is een goede zaak
begonnen.
QA-leider Ruud Lubbers ha
Pel een opmerkelijke inzet. L
«n? van Mierlo weten of hij
tB l kablnet van CDA, VVD en
zie beeft gegeven een
ten - liet zich echter niet uit
n,??r a,an te s,uren op een ko
w cb min of meer zijn zin g
„..opbiechten met wie hij he
tiBK dat ook de andere pa
„I 1Paüng kenbaar te maken.
Jan de Koning zeer nadru
„,jn °e Koning in de he
vi ?Pdracht slaagt, is er al v
VBn r?at ,zinl°ze onderhandeli
niemarfn 'S ',?Uter winst Bi' e
ma,. and .gebaat. De problem
n krijgt, vereisen een sn
