Alternatief voor ontwikkelingshulp Toon Hermans laat Breda en Roosendaal waehten VIERDELIGE TV-SERIE BU DE KRO VAN NOVIB EN BELBO Tilburg in het teken van het Mimefestival Lokaal 01 breidt uit Hardware: Wat is een beeld? Ati Dijckmeester brengt middagmagazine van NCRV DONDERDAG 31 AUGUSTUS 1989 De KRO start maandag (4 september) met een vierdelige documentaire-serie, 'Op Eigen Kracht' geheten, over Derde Wereldlanden die hun eigen lot willen bepalen. DE STEM Gl NEDERLAND NEDERLAND NEDERLAND BELGIE NED DUITSLAND 20.30 Suske en W Hambone „Natuurlijk moeten CDA en VVD samen doorgaan en dan met Wiegel in de ploeg." Peter Poet, wlelerbaas DE STEM T2Z Toon Hermans. - fotoanp Van onze kunstredactie De voorstellingen die Toon Hermans op 26 en 27 september in De Kring in Roosendaal zou geven, kunnen hoogstwaarschijnlijk niet door gaan. Zijn impressario Wouter van Liempt heeft laten weten, dat de cabaretier nog niet klaar is met de bewerking van zijn recente so loshow. Hij voelt er daarom niet voor om al in september op te treden. In Breda was op 27 september ook een voorstelling van Toon aangekondigd, die in ieder geval niet door gaan, aangezien hier sprake was van een onterechte toezegging door de agent van de artiest. De Neder landse schouwburgen zitten allemaal te springen om voorstellingen van Toon Hermans, omdat er zeer veel vraag van het publiek naar is. De 72-jarige ar tiest is echter wat zuiniger op zichzelf en zijn pro gramma geworden. De directie van De Kring hoopt Toon alsnog op een andere datum, later in het jaar, te kunnen pro grammeren. Toon's nieuwe soloshow was in het vo rige seizoen een groot succes. De maestro bleek toen nog niets van zijn magische toneelpersoonlijkheid verloren te hebben, terwijl ook het programma sterk was. Alleen het voorprogramma met zoon Maurice Hermans en Gemma van Eek, die Amerikaanse songs brachten, stak wat schril af tegen de show van de populaire cabaretier. Door Jan Koesen Initiatief hiertoe is genomen door NOVIB/Gast aan tafel die de films ziet als een bijdrage tot de discussie over de kwaliteit van de ontwikkelingssamenwerking. Die kwaliteit is niet geweldig. Vaak worden er dure prestige objecten neergezet waar de be volking weinig aan heeft. De films, geregisseerd door regis seur Steven de Winter, schet sen alternatieven. De bevol king kan beter op eigen kracht haar situatie verbeteren en niet alles overlaten aan de geldver- schaffers van het westen en hun eigen, kortzichtige en dik wijls corrupte regeringen. De Winter en zijn ploeg reis den naar Maleisië, Zaïre, Ke nya en Bolivia. 'Op Eigen Kracht' is een vervolg op de tiendelige serie 'De Multinatio nals', eveneens van het duo Belbo (produktie) en de NO VIB. In de eerste aflevering (4 sep tember) zien we de strijd die bewoners van kampong Tan- jong Tokong voeren tegen hun eigen overheid die een kolos sale flat heeft neergezet, waar de dorpsbewoners niet willen wonen. Dat ding staat daar als een torenhoog betonnen monu ment. Het oogt progressief, maar de bevolking heeft er niets aan. Je kunt moeilijk je winkel en je familie stoppen op een tweekamerflatje, dertien hoog. Het gebouw staat dan ook leeg. In deze eerste film heeft Ste ven de Winter veel informatie in het algemeen gepropt. In de overige drie films is hij veel dichter op de huid van de be volking gaan zitten. De ope ningsfilm is kaleidoscopisch te noemen. Aan het woord in de eerste af levering is onder meer de pre mier van Maleisië die laconiek opmerkt dat hij het ook niet kan helpen dat er zoveel hard hout gekapt moet worden, want zijn land móét tóch er gens dë centen vandaan halen. We zien ook een Japanse mul- Multinationals, zoals het Japanse Matshushita, leggen aan de bewoners van Maleisië hun levens- en werkwijzen op. Dat betekent 's morgens luisteren naar een preek en een stichtend lied, waarna ze de fabriek inmarcheren. - foto kho tinational die de Japanse vorm van leven en werken opdringt aan de Maleisiërs. Dus staat het personeel keurig in het ge lid en wordt er braaf geluisterd naar de zeven principes van het Japanse arbeidsethos, waarna een Japans lied wordt gezon gen. De premier haalt zijn schouders op over zoveel ver bastering van zijn eigen cul tuur. De Japanners brengen geld binnen en dat is het be langrijkste. In de tweede aflevering tre den 'De mannen van Ndolera' aan. In dit Afrikaanse dorpje, verstoken van voorzieningen, hebben de boeren besloten het lot in eigen hand te nemen. Men is zelf begonnen met het verbeteren van de basis en men heeft bewust een eigen koers ingeslagen. In deel drie zijn de mannen van een Afrikaans dorp naar de hoofdstad getrokken op zoek naar baantjes die er niet zijn. De vrouwen blijven achter. Zij organiseren zich om het leven draaglijker te maken en kwe ken hiertoe zelf bomen en plan ten, waarbij ze tegelijk aan hun emancipatie werken. Deel vier beschrijft de kin deren van een Boliviaanse stad die zwerven, auto's wassen, werken in restaurants en der gelijke. Hun ouders hebben het platteland ontvlucht. De over heid zit zo diep in de schulden dat niets meer mogelijk is. De boeren gaan aan een andere toekomst werken. Regisseur Steven de Winter heeft eerder documentaires ge maakt in Derde Wereldlanden. Met deze nieuwe serie is hij voortgegaan op de door hem gekozen weg. Het zijn zorgvul dig gemaakte films die met in tegriteit zijn opgenomen. De wijze waarop wij ontwikke lingshulp bedrijven, deugt niet, werkt zelfs averechts, is de mo raal van de serie. Ati Dijckmeester en Klaas Drupsteen, vaste gasten op de zaterdagmiddag. - - fotoi» Van onze rtv-redactie De NCRV zendt vanaf zaterdag elke week tussen vijf en kwart voor zes op Nederland 1 het nieuwe, licht in- ws formatieve programma 'Passage' uit. Het wordt ge- presenteerd door Klaas Drupsteen en Ati Dijckmees- iïjijli ter, die tot voor kort werkzaam was bij de VARA. 'Passage' richt zich volgens de NCRV op actualiteit en zaken ijljljj die zich op het rand van het nieuws afspelen. Er wordt ook :W: aandacht besteed aan consumentenvoorlichting, kunst en :M cultuur en amusement. Klazien Rotstein is aangetrokken om ■jij:;:; het weer te presenteren. g:§ Ati Dijckmeester werkte ooit korte tijd bij de NCRV, maar behoorde veel langer tot de bekende VARA-gezichten. Voor die omroep presenteerde ze onder meer 'Koning Klant' en 'Achter het nieuws'. Klaas Drupsteen is sinds september igiji; 1988 actief voor de NCRV-radio, in programma's als 'De ver- jijijij: dieping' en 'Water en vuur'. Van onze kunstredactie Tilburg staat het komende weekeinde (2 en 3 september) in het teken van de mime, de vooral woordloze bewegings kunst met haar beeldende ef fecten. Het mime-festival 'Wa ter en Vuur' is georganiseerd door Theaterwerkplaats De Muze en wordt gehouden op en rondom de binnenplaats van Carré, het voormalige St. Elisa- beth-ziekenhuis aan de Jan van Beverwijkstraat. Suver Nuver, Gebroeders Flint en Mimegroep Oceaan zijn de bekendste van de optredende groepen. Voor de kinderen zijn er speciale voorstellingen, zoals De Drang met het stuk 'Flep en Oet' en Hakim uit Sesam straat'. Behalve in een grote tent en in de open lucht worden ze ook gegeven in de Muze-stu- dio's en Zaal 16. Tijdens het festival kan wor den deelgenomen aan work shops en zijn er ook lezingen en videopresentaties van het Ne derlands Mime Centrum. Zo juist is het nieuwe jaarboek van het Nederlands Mime Cen trum verschenen, waarin ook in Tilburg deelnemende groe pen met hun nieuwe program ma's en adressen staan ver meld. John Maters, beelden en René Bogaerts, beelden. Lokaal 01; Kloosterlaan 138, Breda. Open: vrijdag, zaterdag en zondag 14.00- 18.00 uur. Maters tot en met 3 september; Bogaerts tot en met 17 september. Aan de Kloosterlaan heb ben zich organisatorische veranderingen voltrokken. Zoals bekend exploiteerde Lokaal 01 op de benedenetage een werkatelier en op de bo- venetage was gevestigd gale rie Stalker. Onlangs ver stuurde Stalker een af- scheidskaart met een hon derdtal namen van kunste naars die sedert 1987 onder auspiciën van deze stichting exoseerden. Interne verdeeld heid over het te volgen beleid betekende, na tweerenhalf jaar, het einde. Stalker was evenals Lokaal 01 een broedplaats voor beel dende kunst; voor het oog van de buitenstaander een stati sche poot aan het 'bewegings theater' Lokaal 01. Stalker hield je goed op de hoogte waarmee kunstenaars, met name de regio, zich bezighiel den. Toch functioneerde deze galerie meer als een ontmoe tingsplaats voor kunstenaars onderling dan als een plat form voor kunstenaar en pu bliek. Hetzelfde geldt eigen lijk ook nog steeds wel voor Lokaal 01. Lokaal 01 heeft nu de leeg staande ruimte van Stalker overgenomen om daar soort gelijke activiteiten te gaan ondernemen. Lokaal 01 heeft overigens al enige tijd zijn activiteiten van kunstlabora torium op gebied van de beel dende kunst uitgebreid in de richting van de muziek en doet daarmee ook aan pu- blieksverbreding. De nieuwe bovenruimte biedt nog meer mogelijkheden. De beide tentoonstellingen van dit moment liggen min of meer in elkanders verlengde; in die zin, dat beide beeldhou wers geen beelden houwen, maar objecten maken uit af- valmateriaal. Wel hebben ze ieder hun eigen filosofietjes daarbij. Nu is dit geen nieuw ver schijnsel. Heel wat kunst in deze dagen pakt - vaak uit een soort veiligheid - terug naar stromingen uit de vijfti ger en zestiger jaren. Bij junkkunst zal veiligheid ech ter niet de drijfveer zijn, want meestal is het onver- koopbaar. De kunstenaar is veeleer gedreven door een be paald idealisme, door een idee dat hem te pakken heeft. Junkkunst is wel 'stadskunst' genoemd; er wordt gewerkt met afval dat zich met name in steden ophoopt. De dadaïs ten verwerkten al overtollige materialen uit het dagelijkse leven (Kurt Schwitters, Hans Arp) en in de jaren zestig ont stond een art of assemblage, werd junk gebruikt in happe ning en environment. Kun stenaars als Arman, Cham- Objecten van John Maters in Lokaal 01. berlain, Dubuffet, Spoeri, Ol denburg e.d. werkten ermee. 'Wooden Hearts' is de titel die John Maters meegeeft aan de houten objecten die hij ge durende drie weken bouwde in Lokaal 01. Verwijzend naar Elvis Presley denk je aan nostalgie en ook als ik zie hoe hij voor zijn 'sculpturen' gebruikt hout van lambrize- ringen, kasten, deuren etc. vertimmerd komt er iets van weemoed naar boven. Maar die gedachte wijst John Ma ters af. „Het gaat om een be stendiging", zegt hij, wijzend op zijn uitnodigingskaart die aan de ene zijde de bekende houtnerf toont en aan de an dere zijde dezelfde nerf nog laat herkennen via een fax- afdruk. - foto dave mink Hij vertelt over zijn beze tenheid voor bos en hout; een materiaal dat het meest plooibaar is aan zijn idee be treffende een beeld in een binnenruimte. De relatie die het leven van alledag met deze stof heeft houdt hem be zig. Tegen de wand staan houten platen waarop knip patronen zijn aangebracht om dat gevoel over te bren gen. Midden in de zaal bouwde hij een grote contai ner van hout zonder bodem (wezenlijk). „Daarmee wil ik de kijker terugwerpen op zijn eigen be staan; niet in de zin van ver gankelijkheid maar als ëen bestendiging van het moment dat je er zelf bent". Zijn ob jecten hebben een symbool functie, waarmee een bele vingswaarde verbonden is. Je kijkt in de container; de bo dem is eruit.Wat doet dat? De kijker zal bij zichzelf te rade moeten gaan. Je ziet een vrije sculptuur die in de rich ting van esthetisch vormon- derzoek lijkt te gaan. Toch heeft hij niet de behoefte deze vorm in bestendiger mate riaal te maken. John Maters vindt hout met kenmerken van gebruik en slijtage zelf erg mooi. De organisatie van vervallen delen tot iets nieuws in genoemde zin boeit hem. Ook als je met René Bo gaerts praat over zijn rij beelden in Lokaal 01-boven is er sprake van gebruikt mate riaal en ordening. Maar in te genstelling met Maters heeft hij weinig behoefte er iets over te zeggen. Laat de kijker maar beproeven wat hij on dergaat. Hij haalt zijn materiaal uit een dump: stenen en metalen vormen, voorwerpen. Zijn atelier staat er vol mee. Heel intuïtief gaat hij ze ordenen: recht en rond stapelen en te gen elkaar zetten. Hij ordent in een choas; niet uit een soort keurigheid, want de chaos zelf boeit hem, maar om daarin nieuwe relaties tussen dingen en vormen te ontdek ken. Die ordening is niet ge baseerd op een systeem, maar alleen op gevoel. En daar staan ze dan de cementen rin gen en metalen kooien etc in een hem boeiende ordening en hopenlijk ook de kijker aansprekend. Als studieprojekten bezit het werk van beiden interes sante aspecten. Om duidelijk te maken hoe processen in de beeldende kunst verlopen zit ten er spannende elementen in. Hing Oldenburg zijn schetsblaadjes uit zijn zak agenda ook niet aan de muur? Hij is echter op deze exposi ties niet zo duidelijk waar heen beide processen moeten leiden. Kortom: wordt hier 'niet iets tot doel op zichzelf gemaakt wat niet meer kan zijn dan een fase? HE Hardware, hedendaagse sculptuur uit eigen collectie. Museum Boymans-van Beunin- gen, Rotterdam. Open: dinsdag zondag 10.00 (zo. 11.00)-17.00 uur. Tot en met 1 oktober. Wie het bovenstaande over de kunstenaars in Lokaal 01 las en niet weet wat hij moet met beeld houwers die geen paarden, helden of blote dames meer boetseren en hakken, kan momenteel in Rotter dam zijn verhaal halen. Dat museum heeft syste matisch werk aangekocht, dat de laatste twintig ja ren het begrip 'sculptuur' onderuit heeft gehaald; dat niet meer de natuur uitbeeldt, maar academi sche begrippen als orde ning, structuur, zwaarte kracht, situering, relaties met omgeving e.d. in 'beel den' aan de orde stelt. Naar aanleiding van deze tentoonstelling orga niseert het museum op za terdag 16 september een dag over hedendaagse sculptuur na 1970; van 10.15 uur tot 17.00 uur. Dan worden films van Brood- thaers gedraaid, en spre ken de conservatoren Piet de Jonge en Hans Locher over respectievelijk de Rotterdamse collectie en Joseph Beuys. Twee beel dende kunstenaars, Frank Mandersloot en Adam Colton vertellen over htm werk. Het Rotterdamse Mu seum heeft nogal wat ob jecten uit genoemd periode aangekocht. In vergelij king met vroeger toen je beelden op een sokkel kocht en die in elke wille keurige hoek van een mu seum kwijt kon, beslaan deze objecten vaak hele of halve zalen. Gevolg is dat zelfs een niet zo klein mu seum als Boymans bijna alles in depót heeft liggen. Maar nu is de hele nieuw bouw uitgeruimd om dat bezit tijdelijk te tonen. Een aantal stukken heeft wel- iswaar onlangs nog ge functioneerd binnen an dere thema's, maar het merendeel is lange tijd niet te zien geweest. Zo bevat de grootste centrale zaal één werk: A computer which will solve every problem in the world (1984) door Walter de Maria gemaakt voor dit museum en drie jaar gele den voor het laatst ge toond. De Maria die met zijn landart al hele woes tijnen nodig had heeft hier een vloersculptuur ge maakt van 75 roestvrij stalen staven die in een strikte ordening liggen te glimmen onder felle lam pen en telkens vanuit an dere gezichtshoeken zijn te observeren. Een preten tieus object. Over grondsculptuur gesproken: in langdurige bruikleen van het Van Ab- bemuseum wordt van Bruce Nauman 'Driven Man, Driven Snow' (1976) getoond; 26 gietijzeren blokken die als een leg puzzel op de grond liggen aan de hand van een aan de muur, haaks op het ob ject, bevestigd schema. Naumann heeft veel vloercomposities gemaakt in allerlei materialen om bestaande ruimten aan te tasten. Met deze bruikleen is iets aan de hand. De ge meente Rotterdam heeft dezer dagen met het Rijk een overeenkomst gete kend dat vrijstelling van verzekeringskosten bij bruiklenen regelt. Het is de bedoeling zo het lenen onderling goedkoper te maken en achteraf geble ken incidentele aankopen langdurig in te voegen in andere collecties, waar ze beter functioneren. Direc teur Crouwel sprak de hoop uit dat ook de ge meentelijke musea onder ling tot een dergelijke re geling komen, zodat er veel geld vrij kan komen voor andere activiteiten en kunstwerken vaker beter op hun plaats komen. De tentoonstelling Hardware bevat nog en kele bruiklenen zoals Une Echelle de Briques van Broodthaers, Slate Circle van Richard Long en vier stukken van Claes Olden burg. Joseph Beuys hoort bij het museum zelf. Hoe ver dat kan gaan wordt getoond met enkele schoolborden die Beuys volschreef tijdens discus sies in het museum en op de academie in Rotterdam en die nu met de titel 'Für die Jugend von Rotter dam' als reliquien aan de muur hangen. Opvallen der is natuurlijk zijn 'stel lage' Grond (1981) met ko peren platen in houten blokken en kantoormeu belen, die nu alle ruimte krijgt om als persiflage op het menselijke driftleven zijn werk te doen. Hardware: de materiali- teit overheerst. De titel is ontleend aan het eerder genoemde werk van De Maria. Ik hoorde dezer da gen ohet ICON-congres Neil Postman-zeggen dat de musea in Amerika ka pot gaan aan futuristische technologische materiali- teit. Dat loopt wel parallel met wat in de samenleving aan de hand is, maar in plaats van bezinning op dingen die gebeuren, wordt de stupiditeit ver heerlijkt, worden preten ties opgepompt. Nu is het streven van de minimal art wel gericht geweest op een bezinning op de basis principes waarmee een beeldhouwer bezig is, maar die blijken in de praktijk onthutsende ba naliteiten op te leveren. Deze worden dan weer met veel pretenties opge blazen tot een nieuwe vorm van (kwasi)monu- mentaliteit. Terwijl de kunstenaars die aan de basis van deze beweging stonden meestal niet ver der gingen dan a=a en b=b en a en b samen doen dit of dat (punt), kun je nu ontdekken dat toeschou wers, kunstkritiek etc. er weer allerlei dingen in gaan zien die de concrete objecten ver overstijgen en zo zelf nieuwe kunstwer ken bouwen (of afbreken). Het museum heeft re cent weer een aantal wer ken aangekocht, dat het verschijnsel sculptuur uit genoemde jaren verder aanvult. De twee blokken met strip van Imi Knoebel (met de raadselachtige titel Papa Look at the mountains) het negen me ter lange veelkleurige blok van Judd, een Perfect Ve hicle van McCollum en een schijnmeubel van Artsch- wager horen daar onder meer bij. De Nederlanders zijn gering vertegenwoordigd met werk van Kemp, Vis ser, Vroegindeweij, Wijntjes en Ruijgrok. V roegindeweij heef tbij - voorbeeld een groot stuk lood verfomfaaid tot een kuipachtig object, dat weer veel meer suggereert dan de veelal geometrische vormen van de minimal art. Bovendien lijkt hier de hand van de kunste naar zelf weer aan het werk geweest en niet de fabriek die de abstracte ideeën van de avant-gar- disten uit deze periode in materie omzette. Deze be weging heeft veel takken gekregen (onder anderen de arte povera en de con ceptual art), die ook op deze tentoonstelling uit botten. Er gebeurde in die tijd in ieder geval meer dan op dit moment. HE 19.21 De baas in huis? vaaavuna Keen uc 'De baas in huis?' tei het scherm. De VARA deze zomer noodgedw een rustperiode inlasse dat de afleveringen in rika op waren. Thans nu weer voldoende t nissen van Tony en A uitzonderlijke huishou voorraad. In het chs gezin is nog weinig derd. De kleine Joi heeft problemen op omdat hij een erebaan waarvoor men gekozei worden. 22.05 Vragenvuui In samenwerking met; en Veronica wordt var door de AVRO een streeks verkiezingsdel de televisie uitgezond 'Vragenvuur' zullen di trekkers van VVD, C PvdA, resp. Joris Vooi Ruud Lubbers en Wh met elkaar discussiëre de aanstaande Tweec merverkiezingen. [19.15] Vogels kijken In de NOS-serie 'Vogi ken' bezoekt Nico dt het eiland Vlieland, gehele Waddengebiec dit ogenblik de trektij begonnen. Talrijke vo het hoge noorden stri tijdelijk neer op w< het zuiden. Vooral ve lopers kiezen de slikk het eiland als pleiste zoals enkele soorten lopers, de rosse grutt< reluur, de groenpootr de wulp. 21.40 Where the is a will De BRT brengt een tv-film, waarin Wre trick Macnee te 'Where there is a will het verhaal van eer rijke zakenvrouw, di loos verliefd is op haar werknemers. Crow-Ffinch is een volle advocaat, die zi, voor een leiding functie in haar bedr vendien houdt hij zit met het advocaten van zijn vader Char trick Macnee), met echter niet kan opschi Aus eigen Kraft 'Fietsparadijs Hollam vanavond een grote n ARD in de docun 'Aus eigener Kraft', gang Felk geeft in dt een overzicht van de denis van het rijwie de primitieve loopfiel met de vectorracer v tijd. Aan de fiets is een stuk sociale gesel verbonden. Ut. minheer dt presiden I (en schitterende vondst te verdienenJh ben er door heb ik deze verw \6eum eni$ in de uerelt

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1989 | | pagina 18