UITBLAZEN
Bouw-cao: veel geven en weinig nemen
Vernederende politieke nederlaag Bush
Loongolf is te voorkomen
Losse
melk
AMSTERDA
DE STEM ACHTERGROND ZATERDAG 25 FEBRUAR11989
WIM KOCK
-DESTEM-
Bezuinigingen
onderwijs
PAPIER
VOOR UW PEN
oTEM FIN.
Winst VastNej
fors gestegen
Cola-bedrijver
gaan fusie aan
Philips en Fokker
trekken de aandact
*tn jii h 1
NOG niet zo lang ge
leden zag ik ze lig
gen, op een schaaltje
in de etalage van een En
gelse dorpsslagerij. Ik
moest echt even kijken of
het werkelijk stukjes rug-
gegraat waren, elk zo'n
twintig centimeter lang.
„Van het varken", lichtte de
slager toe. „Tegenwoordig",
schrijft G. Klaassen in zijn briei
over de thuisslacht (Uitbl. van
woensdag jJL) „wordt de rugge-
graat overlangs doorgezaagd
om mooie karbonaden kèrme
naoien) te krijgen, maar vroeger
hakte men de ribben naast de
ruggegraat af." Vervolgens
werd de ruggegraat opgedeeld
in het soort stukjes dat ik in
Engeland in de etalage zag lig
gen. Men noemde die stukken
'kasten', aldus de brief en om
dat ik dat een vreemd woord
vond en ook niet zeker wist of
er hasten of kasten stond, pakte
ik het woordenboek erbij.
Daar vond ik het woord
'kas' als bijvoeglijk naamwoord
uit het kuipersvak, in de bete
kenis van 'in de lengte gesple
ten'. Maar dat doet men nu
juist niét bij een ruggegraat
waar 'kasten' van gemaakt wor
den. Verder vond ik het uit het
Engels (cast) afkomstige werk
woord 'kasten'. Dit woord
komt uit de pijpenfabrikage,
waar men er 'het vormen van
de pijp' mee bedoelt en hoewel
een ruggegraat in zekere zin
ook een mergpijp is, bevredigt
ook deze vondst mij niet en
blijf ik kasten of hasten (meer
voud?) maar een vreemd woord
vinden waarvoor ik graag een
nadere verklaring zou willen
zien.
Ik herinner me nog onze
melkboer die met een ponywa
gen zijn klanten afging. De
vrouwen kwamen op het geluid
van zijn bel met melkkoker of
pan naar zijn wagen om hun li
ters melk halen. De melkboer
tapte de melk uit de bus op zijn
kar eerst in een litersmaat en
goot de melk daarna over in de
pannen van zijn klanten. Die
zagen erop toe dat de maatbe
ker tot de streep gevuld werd
en geheel geleegd werd. Daar
werden grapjes bij gemaakt die
de ernst van de zaak verraaien.
In die tijd lieten wij lege
jampotten nog vullen bij de
kruidenierswinkel in de buurt.
Om de vrouw van de kruidenier
werd wel eens gelachen omdat
ze, als ze had gemorst, ongege
neerd haar vinger langs de jam
pot haalde om de gemorste jam
op te kunnen likken. Mijn va
der sprak toen nog van duimen
en voeten, hoewel hij op papier
in centimeters rekende. De
boeren wisten van bunders en
roeden en mijn tante verkocht
in haar textielwinkel de stoffen
nog per el. Dat was allemaal
wel ouderwets, maar er waren
nog zoveel mensen die van
kindsaf gewend waren geweest
in oude maten te rekenen dat
ze in het zakenleven en zeker
ook onder vakbroeders nog
lang gemeengoed bleven. In
Engeland maakt men die ont
wikkeling nu pas door, sinds de
regering enkele jaren geleden
T5
besloot het stelsel van maten, j|
gewichten en volumes te 'deci- s
maliseren'. Benzine kun je er
nu zowel per gallon als per liter
kopen en een lap tweed per
yard én per meter. Het bier en
de borrel echter worden nog ex-
clusief aan de oude maat ver-
kocht: per pint en per éénzesde
gill (in Schotland éénvijfde
gill). 1
„In mijn kindertijd", zo
schrijft een lezer uit Rucphen,
„waren de gewone mensen nog
gewend prijzen uit te drukken
in stuivers en daalders. Appels,
peren en aardappelen werden
bij de groenteman per kop ge-
kocht. Een kop was vijf liter.
Net als de melk kocht je ook
vloeibare produkten als sla-olie S
en azijn per maatje. Ook niet
vloeibare waren kocht men per s
inhoudsmaat, dus los en niet S
voorverpakt. Gedroogde peul-
vruchten, meel, suiker werden
boven de voorraadbak of - M
trommel in de maat (maatvat)
geschept. Daarna werd met de
strijkstok alles wat boven de
rand van de maat uitkwam eraf
gestreken. Men moest ook op-
letten", aldus de briefschrijver,
„dat bij het afstrijken het maat-
vat netjes recht werd gehouden
zodat er niet stiekem te veel
werd afgestreken." Men ziet
het: ook het kleinste bedrog is
niet van vandaag of gisteren en
het bleef evenmin beperkt tot j§
bakker en molenaar die er
zulke pijnlijke volksgezegden
aan te danken hebben.
1
Domme mensen zijn in de
volkstaal altijd een rijke bron E
van inspiratie geweest. Dat
blijkt wel weer uit de voorbeel-
den die A. van Tetering uit M
Made me stuurde. Een droel is
niet al te snugger. Je kunt ook
van hem zeggen: Ge kant'em
om gist en keneelwaoter sturen
of: hij is zo lomp as 't pèèrd van
Christus en dè was 'nen ezel of:
hij is zo bot as 'n hakmes. En nu j=
we toch aan het schelden zijn:
een spurriekoei is een veel te
dikke vrouw en een lellebel is
haar praatzieke zuster. Alles
volgens Van Tetering, die ook
de naam verklaart van een van
mijn favoriete carnavalsvereni- 5
gingen. Een Pierewaaier,
schrijft hij, is er een die graag
en veel de bloemetjes buiten
zet. M
Tot slot heeft u nog wat dia-
lect-namen voor dieren tegoed:
Uit Kloosterzande: kjèsmus
(koolmees); muis'ondjen (we-
zei, ook in W-Brab. muishond- E
je); pierewurm (regenworm);
plattezeug (pissebed).
Uit Terneuzen: pimpampoentje
(lieveheersbeestje).
Uit Rucphen: pieleke (eendags-
kuiken); piekapel (vlinder);
kieken (kip).
Reacties blijven welkom: Even
Uitblazen, Postbus 3229, 4800
MB Breda.
minimi
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem B.V.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Coumans - hoofdredacteur.
A. Theunissen en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda.
076-236911 Telex 54176 Telefax 076-236405.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236452.
Sportredactie 076-236236.
Telefax redactie 076-236309.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Postadres: Postbus 65,4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Nw. Ginnekenstr. 41236326.
Voor bezorgklachten: 076-236888.
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Postadres: Postbus 363,4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Postadres: Postbus 13,4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, «01140-13751.
Postadres: Postbus 62, 4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14, «01620-54957.
Postadres: Postbus 4023,4900 CA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45, «01650-37150.
Postadres: Postbus 35, 4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, «01150-17920.
Postadres: Postbus 145,4530 AC Terneuzen
Vlissingen, Torenstraat 5,01184-19910.
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementsprijzen bij vooruitbetaling te voldoen:
per maand 25,50; per kwartaal 73,50 of per jaar 285,00.
Abonnees die automatisch betalen ontvangen een korting van
resp. 1,- per maand, 2,00 per kwartaal, 7,50 per jaar.
Voor posttoezending geldt een toeslag.
Losse nummers: ma. t/m vrijd. 1,30; zat. 1,50.
Service-afdeling abonnementen: 076-236472, ma. t/m vrijd.
9.00-12.30 en van 13.00-16.00 uur.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Centrale reclame-afdeling 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje «076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur076-236394/236911
Bankrelaties:
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
Door Thom Meens
EEN collectieve arbeids
overeenkomst die 'niet ge
makkelijk' (werknemers)
tot stand is gekomen met
veel 'geven en nemen'
(werkgevers). De bouw
heeft een nieuwe cao voor
zijn 250.000 werknemers.
Het akkoord werd na acht
onderhandelingsronden
bereikt. „Wat heet moei
zaam. Vorige keer duurde
het negen rondes", zegt on
afhankelijk voorzitter
Lammers na afloop van de
laatste ronde, gistermor
gen om half twee.
Lammers geldt als de archi
tect van de nieuwe cao. Als hij
niet werkgevers en werkne
mers bij elkaar had geroepen
om te zeggen dat er een ak
koord moest komen stonden
de bouwvakkers vanaf ko
mende maandag op de barri
caden. De draaiboeken lagen
klaar, de plannen waren ge
reed.
Maar Lammers strooide
roet in het stakingseten. Na
dat de partijen maandagnacht
uit elkaar waren gegaan zon
der hoop op een akkoord be
sloot Lammers in zijn eentje
aan een compromis te werken.
Hij vond het volgens ingewij-
den niet verkoopbaar dat de
hele cao zou worden tegenge
houden door de vormgeving
van de arbeidstijdverkorting.
Werkgevers en werknemers
dachten er eigenlijk ook zo
over. Staken voor meer loon is
één ding, staken voor een an
dere verdeling van derooster-
vrije dagen is iets heel anders.
Beide kampen bevestigen
dat Lammers heeft laten we
ten dat hij niet langer wenste
mee te werken aan dit soort
kermisachtige toestanden.
Zijn maatschappelijke positie
zou het niet toelaten dat hij
nachten achtereen verga
derde zonder een akkoord.
Lammers zelf ontkent uiter
aard dat hij de partijen op die
manier onder druk heeft ge
zet. Onkent zelfs dat hij iets
dergelijks heeft gezegd. Hij
kan echter niet ontkennen dat
werkgevers en werknemers
ineens weer aan tafel kropen
en nu de bereidheid toonden
tot een compromis te komen.
Tegen alle verwachting in.
Dat compromis mag er zijn.
Er komt een loonsverhoging
van 1,25 procent per 1 maart,
de prijscompensatie blijft be
houden en er komt een vorm
van prestatietoeslag. WW- en
WAO-uitkering worden aan
gevuld tot 80 en 75 procent, er
komt per 1 januari 1991 een
verbod op het gebruik van as
best, er komen 2000 werkerva
ringsplaatsen voor jongeren,
de VUT-regeling wordt ver
beterd en de werktijden bij
nachtarbeid worden aange-
Over al die zaken bestond
al langer overeenstemming.
Het enige struikelblok was al
drie rondes lang de verdeling
van de roostervrije dagen en
de snipperdagen.
De werkgevers wilden het
huidige systeem van de roos
tervrije dagen veranderen.
Op dit moment kent de bouw
vier verplichte adv-dagen in
de winter. De overige twaalf
adv-dagen worden verspreid
over de kwartalen opgeno
men. De werkgevers wilden
dat veranderen: voortaan
zouden acht dagen in de win
ter moeten worden opgeno
men (zodat de bouw rond
kerst en oud en nieuw stilligt)
en acht dagen in de rest van
het jaar: elk kwartaal twee.
Vier snipperdagen die nu in
de winter worden opgenomen
zouden dan vrij besteedbaar
zijn in de zomer.
Han Lammers
.voorzitter.
- foto anp
Voor de werknemers was
dat onbespreekbaar. Ze wil
den niet afzien van de ge
woonte om elk kwartaal drie
adv-dagen vast te leggen.
Een theoretische discussie,
maar ze leidde tot verhitte ge
zichten en boze woorden aan
beide kanten. Tot drie keer
toe liep het overleg stuk op dit
probleem. Totdat Lammers
ingreep.
Onder zijn regie (wat hij
ontkent) is er nu een akkoord
gekomen dat beide kampen
tevreden kan stellen. De
werknemers omdat de werk
gevers hun zin niet (helemaal)
hebben gekregen, de werkge
vers omdat ze voor volgend
jaar de wintersluiting hebben
binnengehaald.
Het compromis ziet er sim
pel uit, zoals elk goed compro
mis. De vier vaste adv-dagen
in de winter blijven gehand
haafd. Het worden er geen
acht, zoals de werkgevers wil
den. Maar er komt wel een
wintersluiting omdat de drie
adv-dagen van oktober, no
vember en december nu in
één blok worden opgenomen
aansluitend aan de kerstmis.
Dan ligt de bouw toch stil
zonder dat er sprake is van
een andere opzet van de roos
tervrije dagen.
Voor de werknemers is dat
acceptabel omdat de werkge
vers hun zin niet geheel heb
ben gekregen (de vier extra
roostervrije dagen in de win
ter komen er niet). Dat ze des
ondanks hebben geschoven
met de roostervrije dagen is
voor hen aanvaardbaar. „De
werkgevers zijn niet geslaagd
in hun opzet om van elk
kwartaal een roostervrije dag
af te halen", zegt CNV'er Van
der Meulen.
Een schrale troost. Feit
blijft dat de bonden hebben
ingeleverd. Minstens zoveel
als de werkgevers. FNV-on-
derhandelaar De Vries ont
kent dat niet. Hij zal het ak
koord desondanks met een
positief advies voorleggen aan
zijn leden. „De rest is accepta
bel voor ons, het geheel telt."
Daarmee zijn stakingen
van de baan, als de leden het
akkoord tenminste slikken.
Maar was het niet beter ge
weest om de staking door te
zetten en zo de maximale buit
binnen te halen? De Vries:
„Staken doe je niet voor je lol.
Dan moet er ook iets te ver
dienen zijn."
Die boodschap is duidelijk.
Winst zat er hier niet in. Dat
gevecht wordt uitgesteld tot
volgend jaar als er een
nieuwe cao moet komen.
Lammers heeft gisteren al la
ten weten dat hij dan weer
bereid is de kar te trekken.
Volgens de wandelgangen
heeft hij slechts één voor
waarde gesteld: het probleem
van de roostervrije dagen
moet vooraf worden opgelost.
Door Jo Wijnen
DE MET zoveel bovenpar-
tijdige vriendelijkheid om
geven vrijage tussen Ame-
rika's nieuwe president
George Bush en het Con
gres is donderdagavond
abrupt geëindigd.
De senaatscommissie voor de
strijdkrachten besloot na we
ken van uitstel, onzekerheid
en nieuwe onderzoeken Bush'
kandidaat voor het ministerie
van defensie, John Tower,
niet te aanvaarden. Met die
beslissing bezorgde de com
missie president Bush de eer
ste grote politieke nederlaag.
Weliswaar moet de gehele
Senaat nog een uitspraak
doen over Towers kandida
tuur voor een van de belang
rijkste posities in de Ameri
kaanse regering, maar de de
mocratische meerderheid in
de Senaat zal de 'negatieve
aanbeveling' van de commis
sie naar alle waarschijnlijk
heid overnemen.
Bush had het, voor zijn ver
trek naar Japan, nog voor To
wer opgenomen en diens kan
didatuur onverkort gesteund.
Vlak voor het weekeinde ont
ving dg president een op ver
zoek van de senaatscommissie
voor de strijdkrachten ge
maakte nieuwe rapport over
Tower. In dat rapport had de
FBI de resultaten van haar
onderzoek neergelegd naar
herhaalde en nieuwe bewe
ringen dat Tower een alcohol
probleem zou hebben en bo
vendien een notoir rokkenja
ger zou zijn. Bush liet weten
dat het FBI-rapport Tower
van alle blaam zuiverde. „Het-
stuk maait alle roddel en ach
terklap volledig neer", zei
Bush, die herhaalde dat To
wer een bekwaam minister
van defensie zou zijn.
Deze week zette de senaats
commissie zich, onder voor
zitterschap van de democrati
sche senator Sam Nunn, aan
het bestuderen van het FBI-
rapport. Al spoedig bleek dat
vooral de democratische se
natoren het stuk met andere
ogen bekeken dan president
Bush. Enkele democraten ver
klaarden meteen Tower niet
te willen aanvaarden als mi
nister van defensie. Zelfs de
republikeinse vice-voorzitter
van de commissie, John W.
Warner, had zijn twijfels.
Donderdagmiddag kwam de
Onder voorzitterschap van senator Nunn (achter mi
crofoon) verzet een senaatscommissie zich tegen de be
noeming van Tower. - fotoap
senaatscommissie in besloten
vergadering bijeen en het
werd meteen duidelijk dat de
democratische meerderheid
zich volledig tegen Tower zou
verklaren.
De politieke consequenties
van de beslissing van de
commmisie zijn - zelfs al gaat
de Senaat alsnog tot de benoe
ming van Tower over - zeer
verstrekkend. Bush zelf heeft
vlak na zijn verkiezing in no
vember zeer lang geaarzeld
met Towers benoeming. Toen
de president de knoop ten
slotte doorhakte, plaatste hij
zich vierkant achter zijn kan
didaat. Toch was al tevoren
bekend dat Tower grote pro
blemen zou ondervinden bij
zijn benoemingsverhoren in
de Senaat. Die problemen ble-
ken nog groter te zijn dan het
Witte Huis en Tower zelf had
den voorzien. De commissie
ging op onderzoek uit naar al
lerlei nieuwe beweringen die
over Tower werden gedaan.
De FBI - die al eerder een on
derzoek naar de kandidaat
minister van defensie had in
gesteld-werd andermaal op
pad gestuurd en bracht vorige
week het aanvullend rapport
uit.
Ingewijden in Washington
zeggen nu dat Bush zichzelf
willens en wetens in moeilijk
heden heeft gebracht. Hij had
Tower zelf moeten adviseren
zijn kandidatuur in te trek
ken. De geruchten over To
wers persoonlijke levenswijze
namen de afgelopen weken zo
sterk toe, dat steeds nadruk
kelijker de vraag rees of To
wer nog wel naar behoren zou
kunnen functioneren op de
politiek uiterst gevoelige post
van minister van defensie.
Overigens ontbrak het de
ex-senator uit Texas niet aan
ervaring. Hij was lange tijd
voorzitter van de'senaatscom-
missie die hem nu heeft afge
wezen. Vervolgens maakte hij
deel uit van het Amerikaanse'
team dat de ontwapeningson
derhandelingen met de Sov
jet-Unie in Geneve voerde.
Daarna verkocht Tower zijn
uitgesproken deskundigheid
voor goed geld aan bedrijven
die met succes op grote orders
van het Pentagon aasden. Dat
laatste is Tower zeer kwalijk
genomen, maar leek geen echt
struikelblok voor zijn benoe
ming te zijn.
Voor George Bush, die alles
heeft gezet op een uiterst
vriendelijke en open politieke
relatie met het Amerikaanse
Congres, is de afwijzing van
Tower een nederlaag van de
eerste orde. De afwijzing is
bovendien het begin van de
onvermijdelijke politieke con
frontatie tussen de republi
keinse president en de demo
cratische meerderheid in
beide huizen van het Congres.
De gebeurtenissen van don
derdagavond markeren bo
vendien het einde van Bush'
presidentiële wittebroodswe
ken. Het Congres heeft de
nieuwe president iets langer
dan een maand de gelegen
heid gegeven zijn 'vriende
lijkheidsoffensief' te voeren
alvorens tot een succesvolle
tegenaanval over te gaan.
Voor George Bush is don
derdagavond het president
schap pas echt begonnen.
Door Max de Bok
TOEN PREMIER Lubbers
enige weken geleden in
zijn onnavolgbaar taalge
bruik de loonstijgingen die
in een aantal cao-onder-
handelingen waren afge
sproken 'aan de stijve
kant' noemde, bedoelde hij
gewoon: te hoog.
Maar wat is te hoog On
danks de tot nu toe overeen
gekomen en de nog te ver
wachten loonsverhogingen
ziet het er niet naar uit dat de
gemiddelde stijging van de
loonkosten over dit jaar veel
hoger zal uitkomen dan de 2,5
a 3 procent die het Planbu
reau in september van het vo
rig jaar berekende. Dat komt
dan vooral omdat de cao's die
vorig jaar werden afgesloten
met een looptijd van twee jaar
slechts een geringe loonsver
betering inhielden. Dit jaar is
maar een klein deel van de
cao's aan vernieuwing toe.
Het zijn allemaal éénjarige
contracten. Dat betekent dat
vrijwel alle cao's volgend jaar
aan het onderhandelingspro
ces zullen worden onderwor
pen.
Jaar op jaar is de vakbewe
ging bereid geweest haar
looneisen te matigen. Zij deed
dat op grond van de slechte
economische situatie en van
uit haar besef dat stijgende
loonkosten zouden doorwer
ken in verder oplopende
werkloosheid. De vakbewe
ging stelde tegenover haar
bereidheid te matigen wel de
eis dat overheid, werkgevers
en werknemers de handen in
een zouden slaan om de werk
loosheid te lijf te gaan. Daar
toe werden in de Stichting
van de Arbeid afspraken ge
maakt.
Die werkten een tijdlang,
maar onvoldoende. Het tij
voor arbeidstijdverkorting
keerde toen de economie aan
trok. De aantrekkende econo
mie bracht weliswaar vele
nieuwe arbeidsplaatsen maar
die konden de omvangrijke
hard kern van de (langdurige)
werkloosheid nauwelijks
aantasten. Werkgevers wer
den hoe langer hoe onwilliger
om de strijd tegen de werk
loosheid mee te voeren.
Niet te ontkennen valt dat
de economie weer enige
ruimte biedt voor loonsverho
gingen. Het gaat de bedrijven
beter, de winsten stijgen. Er
zit weer 'vlees en vet aan de
botten' zoals NCW-voorman
Weitenberg dat uitdrukt.
Maar de conclusie dat er dus
weer wat te verdelen valt,
trok Weitenberg, kennelijk
onder druk van de onderhan
delende achterban, schielijk
in. Een andere werkgevers
voorman, VNO-voorzitter
Van Lede, sprak over 'de
euforie van de dikke porte
monnee' en waarschuwde dat
de loonstijgingen de werkge
legenheid in gevaar brengen.
Bij de sombere waarschu
wingen van Lubbers en Van
Lede steekt de reactie van
CDA-fractieleider De Vries af
als een frisse lentebloem. Ma
tigen moet, vindt ook hij.
Maar dan moeten de werkge
vers wel het klimaat scheppen
waarin van de vakbeweging
de bereidheid tot matigen ge
vraagd kan blijven worden.
Dat klimaat ontbreekt, aldus
vrij vertaald De Vries, als de
aanwezige financiële ruimte
in de eerste plaats naar de sa
larissen van de directieleden
gaat en pas daarna naar het
cao-personeel. Het klimaat
wordt ook niet bevorderd als
de werkgevers niet of onvol
doende ingaan op de verlan
gens van de vakbeweging om
een deel van de ruimte te be
steden aan herverdeling van
beschikbaar werk en aan
maatregelen ten gunste van
langdurig werklozen.
Als de Vries volledig had
willen zijn, had hij er nog iets
bij moeten zeggen. En wel dat
de weigering de koppeling te
herstellen tussen de loonont
wikkeling in het bedrijfsleven
enerzijds en de ambtenaren
salarissen en uitkeringen an
derzijds het klimaat voor ma
tiging ook niet heeft bevor
derd.
Belangrijkste voorwaarde
om de loongolf tegen te hou
den is dat de koppeling op een
of andere wijze wordt her
steld. Het is niet langer aan
vaardbaar mensen met een
uitkering en ambtenaren niet
te laten delen in de stijgende
welvaart. Niet aanvaardbaar
en niet langer te verdedigen.
Zelfs niet als men wijst op be
rekeningen van het Centraal
Planbureau, die aangeven dat
herstel van de koppeling tus
sen sociale uitkeringen, mini
mumloon en ambtenarensala
rissen aan de loonontwikke
ling na ongeveer acht jaar de
werkloosheid doet oplopen
met 100.000 a 120.000 personen.
Het CPB berekende ook dat
het garanderen van koop-
krachtbehoud door belasting
verlaging de werkloosheid op
termijn doet dalen.
Ook op dit punt heeft De
Vries nu het voortouw geno
men. Hij vindt het gelijk op
laten lopen van lonen en uit
keringen verantwoord bij
voortgezette loonmatiging.
Dat is wat de vakbeweging
wil. Als de voortekenen niet
bedriegen wordt dat ook de
inzet van het nieuwe CDA-
verkiezingsprogramma, zij
het dat nog niet duidelijk is
welke soort koppeling het
CDA voorstaat. Men kan den
ken aan -De Vries sugge
reerde dat eerder- aan een
koppeling aan de prijzen in
plaats van aan de lonen.
Maar het probleem daar
van is dat dan nog de afstand
tussen uitkeringen en lonen
groter wordt. Weliswaar is er
dan sprake van een door
braak in vergelijking met het
in de achterliggende jaren ge
voerde beleid, maar van een
zoveel mogelijk gelijkwaardig
opgaan van lonen en uitkerin
gen - zoals door premier Lub
bers geopperd - komt het dan
niet.
Een andere methode om de
loongolf in te dammen is het
verlagen van de lastendruk
(premies en belastingen). Nog
afgezien van het feit dat een
belastingverlaging veel meer
geld kost dan herstel van de
koppeling en ze de hogere in
komens bevoordeelt boven de
lagere en laagste, kan en moet
het geld dat voor lastenver
lichting beschikbaar zou zijn
beter worden besteed. Aan de
kwaliteit van ons bestaan:
milieu, onderwijs, infrastruc
tuur. Langzaam maar zeker
groeit in de politieke partijen
dat besef. Alleen de VVD
schijnt in haar nieuwe ver
kiezingsprogramma toch
weer te willen insteken op
verdere lastenverlaging. Voor
Bert de Vries
..bakens.
foto de stem/johan van gurp
het CDA, de PvdA en D66 is
belastingverlaging voorlopig
taboe.
Maar de vraag hoe de drei
gende loongolf te voorkomen,
kan niet wachten op goedge
keurde verkiezingsprogram
ma's, kabinetsformatie en
nieuw regeerakkoord. Het
probleem moet al dit najaar
worden opgelost. De rege
ringspartijen en het kabinet
beseffen dat zeer wel. Niets
zou voor hen vervelender zijn
dan een verkiezingsjaar in te
moeten met onrust aan het
loonfront, met vakbondsacties
die de verkiezingscampagne
dorkruisen.
En de campagne in te moe
ten met een voortgezette nul
lijn voor de mensen met een
uitkering is al evenmin een
vrolijk makend perspectief.
Kiest men niet zelf voor her
stel van een vorm van koppe
ling, dan wordt een koppeling
afgedwongen door de econo
mische realiteit: hoge loon
stijgingen en groeiende infla
tie. Men kan dan wel probe
ren de schuld voor het ont
staan van die realiteit af te
schuiven op de vakbeweging,
maar dat zou al te doorzichtig
zijn.
Een uitweg uit het dilemma
zou gevonden moeten worden
in het sluiten van een nieuw
centraal akkoord. Voor de
vakbeweging in het zicht van
verkiezingen niet aanlokke
lijk. Immers een akkoord aan
de vooravond van verkiezin
gen, die voor de coalitie die
men heeft bestreden van vi
tale betekenis worden, komt
strategisch gezien vervelend
uit. Maar toch moet de positie
van de mensen met een uitke
ring en ons aller belang bij
een gezonde economie de
doorslag geven.
REAKTIE op het stuk: 'On
derwijsbonden dreigen in
minister Deetmans val te
lopen' in dagblad De Stem
van donderdag 23 februari
1989.
De schrijver - Ad Burger -
gaat in dit stuk in op de
(Phyrrus?) - overwinning
die de onderwijsbonden be
haald zouden hebben m.b.t.-
de jongste bezuinigingen in
het onderwijs. Aan het lezen
van dit stukje hield ik toch
t enigszins bittere smaak
in 'in mond over.
Allei. -st moet mij van het
hart di.t de tot nu toe ge
voerde acties niet enkel en
alleen van de bonden af
komstig zijn. De voorge
stelde bezuinigingen doen
op veel - kleine - scholen
zo'n rechtstreekse inbreuk
op het dagelijkse schoolge
beuren, dat niet alleen di
recteuren en leraren, maar
ook ouders massaal hun
stem laten horen. Nergens
in het artikel bespeur ik
enige verwijzing naar het
gegeven dat in deze acties
schoolteams, ouders en be
sturen één breed front ma
ken! Ook lees ik nergens dat
de jongste bezuinigings
voorstellen een breed pak
ket van maatregelen be
helst, dat uit meer bestaat
dan alleen bezuinigingen op
de kleine scholen.
Maar jarenlange werker
varing in het onderwijs en
vakorganisaties hebben mij
geleerd dat niet elke journa
list zich goed verdiept in za
ken waar het over onder
wijs gaat en daar leer je wel
mee leven.
Maar de laatste alinea's
van het gewraakte stuk ma
ken mij echt boos. Dhr. Bur
ger stelt hier onomwonden
dat 'de Onderwijsbonden
alleen geïnteresseerd zijn in
kwaliteit, als het henzelf
geen geld kost". Zo'n uit
spraak getuigt van zoveel
onbegrip, dat dit mij aan het
schrijven zet.
- Allereerst nodig ik dhr.
Burger uit eens de gereali
seerde onderwijsbezuini-
gingen van de afgelopen ja
ren te bekijken. Vele malen
hebben scholen en ouders
geprotesteerd tegen bezui
nigingsmaatregelen die
rechtstreeks de kwaliteit
van het onderwijs onder
mijnden. Door de extra for
matie-kortingen van 1985 en
1986, de beruchte 4-jarigen-
maatregel van 1987 zijn op
veel scholen klassen onver
antwoord groot geworden of
krijgen bepaalde groepen
kinderen minder onderwijs.
Door de leerlingenstop in
het speciaal onderwijs van
1988 wachten inmiddels zo'n
250 kinderen uit Breda op
een plaatsje op een school,
waar zij misschien geholpen
zouden kunnen worden. Als
leraren en ouders hiertegen
protesteren, gaat het niet
aan om dit af te doen met de
uitspraak dat 'een kleine
aanslag op de portemonnee
van de onderwijzer' door
onderwijsbonden afgewe
zen wordt.
Tot slot nog één vraag
aan dhr. Burger. Mogen on
derwijsgevenden en hun
vakorganisaties opkomen
voor hun eigen inkomen of
is dat alleen voorbehouden
aan andere beroepsgroepen,
zoals chauffeurs, bouwvak
kers en journalisten?
Ik vind het jammer dat in
een dergelijk 'achtergrond'-
artikel zo oppervlakkig om
gegaan wordt met de mate
rie. Hierdoor wordt weer de
- ontzettend verkeerde - in
druk gewekt, dat mensen
die in het onderwijs werken
niet zo moeten zeuren, want
ze verdienen toch zo veel en
hebben zoveel vakantie.
Ik denk dat met mij veel
mensen die werkzaam zijn
in de zgn. collectieve sector
(ik denk hierbij ook aan
verpleegkundigen, politie en
brandweer) en daar zeer
veel energie en tijd inste
ken, net als anderen het
zelfde recht hebben op een
adequate beloning en dat zij
met afgeschilderd mogen
worden als een stelletje ver
edelde 'uit de staatsruif
eters'. En daarom ben ik
boos.
L. Koks
Breda
Van onze verslaggever
BREDA - VastNed tx
gingsmaatschappij
een uitstekend jaar ad
de rug.
De netto-winst steeg in
met 78 procent van 5.4 mi
gulden naar 9.6 miljoen. I
roerend goed-beleggings
feuille verdubbelde pra
van 108 miljoen gulden t
miljoen.
Het aantal uitstaande
wone aandelen nam toe
893.480 naar 1.171.482. Aan
deelhouders wordt een
dend voorgesteld van 8,24
den in contanten of 3,52 in
tanten en 4 procent in aa
len.
Er zijn vorig jaar 48 or
rend goed objecten aan dt
leggingsportefeuille td
voegd.
Gezien de aanhoud'
vraag van beleggers naar
roerend goed zullen de
vangsrendementen in 1986
daling te zien kunnen gt
Dit betekent bij de voorg
men uitbreiding van de
Ned portefeuille dat het
tante rendement over het
1989 mogelijk enigszins 1
uit kan vallen.
Dit zal echter, bij gelijk
vende economische omstan
heden, naar verwachting V
den gecompenseerd door
waardestijging van de
staande portefeuille.
Van onze verslaggever
BREDA - De Nederl;
Coca-Cola Bottelmi
schappij gaat Bottelmi
schappij 't Gooi te
overnemen. Dit bedrij:
een dochterondernen
van Menken Landbouw
heer te Wassenaar.
De Nederlandse Coca-(
Bottelmaatschappij (NCCB
vorig jaar ontstaan uit een
sie tussen Bottelmaatscha]
Dongen en Bottelo uit Scl
dam. Toen al bestond het vc
nemen de twee andere pro
centen van Coca-Cola-prod
ten, namelijk Bottelms
schappij 't Gooi en Fresh
Fris uit Ede, tot de nier
combinatie toe te laten trede
Bij de overname zullen gi
gedwongen ontslagen val]
Uiterlijk eind september v
dit j aar wordt de produktie
't Gooi overgenomen door
dere vestigingen van de NC(
Verkoop en distributie verh
zen later, voornamelijk naar
vestiging in Amsterdam.
Bij 't Gooi werken 63 meru
en bij de NCCB momenteel 5
Na de fusie zal het bedrijf
omzet hebben van 330 mi Ij,
gulden. De belangrijkste p:
dukten van het bedrijf zijn
ca-Cola, Fanta, Spr,
Schweppes, Green Spot en V
toria.
Ondertussen zijn ook de q
derhandelingen over een m
gelijke overname met Fresh-
fris uit Ede begonnen.
AMSTERDAM (ANP) - Daags na de
catie van de jaarcijfers was Philips
dag het meest verhandelde fonds op e
tenbeurs en optiebeurs, waar de bel,
stelling van het publiek uitging naar ca
Mogelijk hebben de opbeurende woon
van topman Van der Klugt effect ges
teerd. Philips verliet de markt een d(
beitje duurder terwijl de andere druk
handelde multinationals, Koninklijke
en Unilever, zeer licht prijs gaven.
Ook in Fokker was de handel levend»
noemen. In de ochtend schoot de ki
van ƒ32,90 naar ƒ34,50 maar d
winstnemingen werd de stijging uiteii
lijk beperkt tot dertig cent op 33,20,
De koersen van de belangrijkste
delen liepen na een hogere opening n
jesmaat op, maar de discontoverhogi
de VS en de daaropvolgende lagere
ning van Wall Street zorgden voor een
rugslag. De stemmingsindex sloot al
al 0,3 hoger op 163,8.
Op de obligatiemarkt moesten
meest verhandelde (jongste) staatslen
gen nog 0,2 procent terug, zodat de ti
dens tot rentestijging nog doorzette.
De NMB won 4,50 op 217. De gr(
banken komen volgende week met jaart
fers. Amro won 0,30 op 79,90, terv
ABN pas op de plaats maakte.
Aegon en Amev gaven licht prijs, t<
wijl Stad Rotterdam en Nationale-Nedi
enden prijshoudend bleken. Heineken
Grolsch moesten wat terug. Hunt
Douglas viel op met een stijging v.
1,90 op ƒ92,50. Van Ommeren Cete
won 0,40 op 39,20.
Bij de kleinere fondsen was Holec ei
uitschieter met een winst van 1,80
120,30. Staal Bankiers viel op met e
koerswinst van 1,20 op 28,20. Tul
Computers verliet de markt 2,40 dui
der op ƒ60,40. Ook VRG, Center Paro
Crown Van Gelder en Nagron lieten aa
dige stijgingen zien. Daar stonden verlii
«n tegenover van Samas en Wegenr
Macintosh gaf 3 prijs op 41 op de p-
oiicatie van jaarcijfers eR Medicopharnv
die na beurstijd met jaarcijfers kwar
verloor 1,30 op 78,20.
