EF UIT
Werkgelegenheid Dow blijft groeien
INVESTERINGEN VAN 1.7 MILJARD IN BERGEN WORDEN AFGEROND
België produceert
record aantal auto's
Haven van
Rotterdam
blijft groeien
Rechtspleging sociale wetten
NLAND
HET WEER
Zigeuners in Rome
jestand af
dollars stop
itieke gevangenen'
en wijzen bestand af
in Afganistan
DE STEM FINANCIËN/ECONOMIE ZATERDAG 31 DECEMBER 1988
BERGEN OP ZOOM - Wim Schmittmann, asso
ciated director van GE Plastics Europe, vat de
vraag eerst wat luchthartig op.
BWij wensen al onze
klanten een
VOORSPOEDIG 1989
Zon en maan
Woog water
Scheepsberichten
Agrarisch bedrijfsleven krijgt fusiegolf
Order van 30 miljoen voor De Merwede
SOCIAAL»-^!
BEKEKEN
d stad, zijn zonder uitzondering
r modderig braakland waar enkel
e een paar vuilnisbakken zijn
p neergezet,
r- In het begin van dit jaar, toen
r er heel even sprake was van het
e- inrichten van een permanente
standplaats in het oosten van de
'e stad, ontstaken de Romeinse be-
la woners uit die buurt in een
a angstwekkende uitbarsting van
e. zigeunerhaat. Er werden toen
a- uit protest wegen geblokkeerd
'1- en zelfs een spoorlijn. Uiterst
t rechtse partijen poogden munt
e- te slaan uit het ongenoegen van
de bewoners over het op te rich-
j. ten kamp.
te Het wantrouwen en de afkeer
waarop de zigeuners stoten bij
de Romeinen, heeft alles te ma-
Door Joan Montana
et ken met de onwetendheid over
een volk waar ze nu toch al vijf-
t honderd jaar mee samenleven,
ht, De eerste keer dat er sprake was
van zigeuners in Rome was in
a 1422, toen frater Gerulindo de
de Forli in zijn kronieken beschreef
hoe er meer dan tweehonderd
ya 'zingari' waren aangekomen om
s naar de Paus te komen kijken,
en- Het dateert al uit die tijd dat het
te leven van de zigeuners zuur
~t, wordt gemaakt door verordenin-
el gen die ze weer de stad uitstuur-
aar den. Die verordeningen bestaan
nu niet meer, maar de wetten
die ze een vreedzaam en mens
waardig verblijf moeten garan
deren, worden nog steeds niet
toegepast.
In de periode van Kerst en
Nieuwjaar, als de Romeinen on
uitputtelijk veel geld uitgeven
oor aan kadootjes en feesten, lopen
tste de al iets grotere zigeunerkinde
ren rond in de binnenstad en
m vragen ze om een aalmoes. Ook
uur zij die gul geven, hebben door-
oe- gaans niet het flauwste vermoe-
eer den dat het ze aan veel meer
de ontbreekt dan geld. De zigeu-
zou- ners, meestal Orthodoxe gelovi-
_ei- gen voor wie het Kindje Jesus
toi- geboren wordt op 6 januari, de-
ste len met de Romeinen een reli-
e of gieuze hoop, maar moeten voor-
ne- lopig nog steeds alleen afreke-
de nen met een harde toekomst
OVERZICHT
;vrijdingsfront Polisario, dat sedert
dt voor onafhankelijkheid van de
n bestand afgekondigd in afwach-
et de Marokkaanse koning Hassan,
ersbureau APS vrijdag gemeld. Het
geleden besloten alle gevechtshan-
tkaanse leger op te schorten De ai-
is een van de concessies die het Po-
t de leiding van het bevrijdingsfront
g met koning Hassan om te praten
woestijngebied De Westelijke Sa
tanse kolonie waarover koning Has-
In een interview met het Franse
deze maand zei koning Hassan dat
oeting met leiders van het Polisario.
centrale bank van Israel heeft vrij-
an dollars stop te zetten. De beslis-
i run op de banken om de nationale
te wisselen voor dollars. De Israeli-
len week tijd meer dan driehonderd
vrees voor een grote devaluatie van
de minister van financiën, Shimon
de sjekel met vijf procent bekend
toe aan de grote vraag naar dollars.
woensdag 80 miljoen dollar gewis-
miljoea De Israeli vrezen dat in ja-
devaluatie van de sjekel plaatsvindt
m door de aankoop van dollars.
In de gevangenissen in de DDR zit-
in om politieke motieven vast Dat
r de mensenrechten in West-Berlijn
ssociatie van de 13e augustus' merkt
in de DDR amnestie werd afgekon-
vangenen, 'zware gevallen' uitgezon-
itie zijn sinds oktober 1987 1200 poli-
iten en vervolgens over de grens met
De autoriteiten in Bonn zou voor een
hebben gelegd.
radicale Palestijnse guerilla-groe-
de Bevrijding van Palestina (PFLP)
st Democratische Front voor de Be-
FLP) van Nayef Hawatmeh hebben
intifadah afgewezen. Gematigde Pa-
1 bezette gebieden hadden een derge-
x>rgesteld. Het DFLP vindt dat de op-
rnrden in de bezette gebieden. Beide
1 uit van de Palestijnse Bevrijdings
fasir Arafat en hebben hun basis in
ajibullah van Afghanistan heeft vrij-
praak bekendgemaakt dat de rege
ngang van zondag een staakt-het-vu-
Dit heeft het Sovjetrussische persbu-
kt Volgens Najibullah zullen „rege-
ingang van 1 januari geen militaire
De president kondigde aan dat het
d heeft voor een positief antwoord op
Gorbatsjov riep vorige maand in zijn
:ne Vergadering van de VN op tot een
sturen van een VN-vredesmacht om
e vorming van een regering op brede
T11
Van onze economische redactie
TERNEUZEN - De werkge
legenheid bij Dow Chemical
in Terneuzen, de grootste
particuliere werkgever in
Zuidwest-Nederland, blijft
groeien.
Het aantal werknemers nam in
1988 per saldo toe met 83 men
sen van 2692 naar 2775. Voor
1989 verwacht Dow in Terneu
zen 75 mensen aan te nemen, zo
deelde Jan van den Braak, ma
nager personeelszaken, mee.
Dow Terneuzen nam in
153 mensen aan, waarvan de
helft op universitair of HBO-
niveau. De recrutering van
chemisch technologen kost
steeds meer moeite, zei Van den
Braak. „In Nederland worden
elk jaar duizend chemisch
technologen gevraagd, terwijl
er zich slechts zeshonderd aan
bieden. Daarom moeten we
steeds verder over de grenzen
kijken. We hadden daarvoor al
goede contacten met de univer
siteit van Leuven, maar nu
zoeken we al mensen in Enge
land, Ierland en Frankrijk.
Van de 76 mensen op universi
tair en HBO-niveau komen er
al 29 uit het buitenland".
Voor 1989 heeft Dow een
loonruimte van 3.5 procent be
schikbaar, zei Van den Braak.
Die ruimte beslaat zowel struc
turele als incidentele loonsver
hoging. „De structurele salaris
verhoging zal schommelen van
een tot zeven procent", ver
klaarde hij. „De hoogte hangt
af van de beoordeling en de po
sitie in de salarisschalen. Dege
nen die lager in de schalen zit
ten zullen meer profiteren dan
degenen die bovenin zitten".
Tegelijkertijd is Dow bezig
de indeling van salarisgroepen
te veranderen. De verdeling is
nu 15 procent hoger betaalden,
75 procent middengroepen en
10 procent lagere schalen. Vol
gens een nieuw salarisplan zal
die laatste groep moeten ver
dwijnen. De hoogste groep
wordt flexibel gemaakt (10 tot
25 procent) evenals de midden
groep (70 tot 85 procent).
Met het flexiplan heeft Dow
een evenwicht bereikt. Het sys
teem behelst het kopen ('onbe
taald verlof') en verkopen (be
taald werken op vrije dagen)
van dagen. Van die mogelijk
heid maken totaal 450 mensen
bebruik. De helft daarvan ver
koopt 1900 dagen en de andere
helft koopt 1991 dagen. Volgens
directeur directeur sociale za
ken R. Ruules levert het plan
desalniettemin toch extra ar
beidsplaatsen op, omdat dege
nen die dagen kopen niet kun
nen worden vervangen door
degenen die dagen verkopen.
GE: „Wij komen beloften na"
Door Willem Reijn
Of de aangekondigde investeringen van 1.7 miljard dol
lar in Spanje ingrijpende gevolgen voor de investeringen
in Nederland hebben. „Er vervalt niets.nou, dat zeg ik
misschien iets te snel".
Dan glijdt zijn vinger langs de
vorig jaar beloofde investerin
gen bij de haven van het Mar-
kiezenstadje. Er komt geen
woord Nederlands aan te pas:
de BPA-plant, Flexibel Com
pounding Plant, safety-in
vestments en Sheet-plant ko
men gewoon op de Bergse site
te staan. „Alleen de PBT-plant
gaat naar Spanje. Dat is 150
miljoen, maar daar worden we
voor gecompenseerd".
GE Plastics, zoals General
Electric Plastics, de Ameri
kaanse multinational met haar
Europees hoofdkwartier en
grootste Europese fabriek in
Bergen op Zoom, zich tegen
woordig noemt, is met 1640 ar
beidsplaatsen de grootste
werkgever in West-Brabant.
Vorig jaar maakte GE Plas
tics bekend in Nederland 1.7
miljard te investeren. Een stu
die had uitgewezen dat Bergen
op Zoom rendabeler zou zijn
dan Spanje of Ierland, niet zo
zeer vanwege een mild belas
tingregime of een aangenaam
subsidieklimaat, als wel van
wege kostenbeheersing door de
reeds aanwezige infrastruc
tuur: de gebouwen voor direc
tie, personeelszaken, laborato
ria, energievoorziening en af
valverwerking.
Minister van economische
zaken Rudolf de Korte speelde
er mooi weer mee in Den Haag.
De politiek, zowel landelijk,
provinciaal als gemeentelijk,
had hard aan GE Plastics ge
trokken. GE op haar beurt be
loofde de investeringen 1.7 mil-
loofde de investeringen 1.7 mil
jard en vierhonderd nieuwe ar
beidsplaatsen, die in de regio
nog eens achthonderd afgeleide
nieuwe banen betekenen.
Maar in oktober leek er een
kink in de kabel te komen. De
GE-top kreeg van de Spaanse
regering een gouden aanbod als
het bedrijf forse investeringen
in het land zou plegen.
Schmittmann: „Dat aanbod
was echt een factor beter dan
de vorig keer".
De resultaten van de eerste
studie kwamen op losse schroe
ven te staan. GE beloofde de
Spaanse overheid 1.7 miljard
dollar (Schmittmann, dollend:
„Wij zijn tuk op dezelfde getal
len, eerst hadden we drie ver
schillende investeringen van
700 miljoen in drie verschil
lende valuta, nu hebben we
twee keer 1.7 miljard in dollars
en guldens om in verwarring te
raken") onder de zon te bren
gen.
Schmittmann: „En dat be
drag haal je het gemakkelijkst
met kapitaalintensieve inves
teringen, in plastics dus". Daar
komt bij, zo blijkt uit zijn ver
haal, dat het voor GE van stra
tegisch belang is om in het
Europa van 1992, als de econo
mische grenzen binnen de EG
verdwijnen, ook in het zuiden
nadrukkelijk vertegenwoor
digd te zijn. Het accent van de
economische activiteit komt
steeds zuidelijker te liggen. De
Spaanse auto-industrie is van
toenemend belang in Europa,
omdat de grote autoproducen-
GE Plastics in Bergen op Zoom: 'Al mor ruim een miljard in de grond'.
ten vrijwel allemaal op het Ibe
risch schiereiland een fabriek
hebben: Seat (onderdeel van
Volkswagen), Opel (de Corsa),
Ford (Fiësta) en Renault bij
voorbeeld.
Juist de auto-industrie is de
grootste klant van GE Plastics.
De helft van de export vanuit
Bergen op Zoom is op deze in
dustrie gericht. Steeds meer
metaal verdwijnt uit de auto
om te worden vervangen door
ijzersterke nieuw ontwikkelde
kunststoffen. Op deze markt is
GE koploper.
Maar ondertussen had GE
wel totaal 109 hectare indus
trieterrein in Bergen op Zoom
gekocht. Met de 1.7 miljard gul
den is het oude terrein in twin
tig jaar volgebouwd en voor
grote nieuwe investeringen na
1993 zou nieuwe grond nodig
zijn.
„Die grond zullen we toch
nodig hebben", zegt Schmitt
mann. „Maar het terrein zal
wel langzamer worden benut.
We hebben ons trouwens al aan
de belofte van de werkgelegen
heid gehouden. Die vierhon
derd mensen zijn er bijgeko
men. E wat de investeringen
betreft: er zit al voor meer dan
een miljard gulden in de grond,
qua afgeronde en qua onder
handen werken. Dan heb ik het
over hele fabrieken. De andere
investeringen betreffen verbe
teringen en uitbreidingen van
bestaanden fabrieken. Die kun
je eigenlijk alleen maar hier
plegen. We halen die 1.7 mil
jard gulden dus wel, al kan het
een vijftig miljoen schelen".
Maar wat moet er dan op die
100 braakliggende hectaren ge
beuren? „I don't know", ant
woordt hij in rond Nederlands.
„We praten over een termijn
van vijftien jaar. Als de busi
ness de komende vijftien jaar
double digit growth blijven
- FOTO DE STEM/DICK DE BOER
houden, komen hier vanzelf
ook uitbreidingen". En noemt
achteloos enkele investeringen
van tientallen miljoenen gul
dens, die niet apart waren aan
gekondigd. „Als we bij elke in
vesteringen een feestje moeten
houden, zijn we elke week be
zig".
De tweede grote Europese
produktie-locatie (er staan nog
twee kleine fabrieken in Italië
en Oostenrijk) zal organisato
risch onder het hoofdkwartier
in Bergen op Zoom blijven val
len. Bergen op Zoom wordt
versterkt als hoofdkwartier
door uitbreiding van de onder
zoekslaboratoria, de spil van
het GE-concern, dat in de che
mie als innovatief bekend
staat. 'Hier de brains, daar de
overalls heet het al. „Dat is
juist, zij het dat hier ook de
overalls blijven", beaamt
Schmittmann.
De hoofdkwartierfunctie
wordt nog sterker door de
overname van de chemie-divi-
sie van Borg-Warner. In
Europa vallen daar fabrieken
in Amsterdam, Frankrijk en
Groot-Brittannië onder, als
mede verkoopkantoren in
Duitsland, Italië en België.
Borg Warner-chemie is be
duidend minder winstgevend
dan GEP, zegt Schmittmann.
„Het was al twee jaar te koop,
er is de laatste paar jaar
daarom ook nauwelijks in
geïnvesteerd". Toch is BW een
interessante acquisitie. BW
maakt ABS, een kunststof
waarvan Schmittmann 'de
volle naam nog slechts drie
keer foutloos kon uitspreken'.
Door menging van ABS met de
polycarbonaten van GE denkt
GE Plastics een hele range
nieuwe produkten te kunnen
scheppen. „Je doet het spul sa
men in een potje en je roert
wat", drukt Schmittmann plas
tisch uit. „De meeste produkten
die zo moeten ontstaan, gaan
naar de auto-industrie".
„We hebben de twee organi
saties in twee maanden in elk
aar gepast", zegt Schmittmann
met trots. Die fusie van de twee
concerns kost aan twintig men
sen in Amsterdam hun baan.
Verder zullen 55 mensen over
komen naar Bergen op Zoom,
waarna het BW-hoofdkwartier
voor Europa is ontmanteld.
Het aantal banen zal dus nog
een jaartje blijven stijgen bij
GE in Bergen op Zoom. Na de
werving voor de nieuwe BPA-
fabriek zal GE in Bergen een
kleine achttienhonderd mensen
in dienst hebben. „Dan gaan we
terug van honderden naar
tientallen nieuwe mensen per
jaar".
„En dan nog blijft ons stre
ven: double the business in
five years", stelt Schmittmann.
Wanneer is die doelstelling ge
formuleerd. „Ach, dat zeggen
wij altijd".
BRUSSEL (ANP) - België heeft dit jaar ruim 1,2 miljoen
nieuwe voertuigen geproduceerd of geassembleerd. Dat
is meegedeeld door de Belgische Federatie van de Auto
mobiel- en Rijwielnijverheid, FEBIAC.
Met die 1,2 miljoen is een re
cord bereikt. De produktie en
de assemblage zijn dit jaar met
2,7 procent gestegen vergeleken
met die van vorig jaar.
Vooral de produktie en de
assemblage van bedrijfsvoer
tuigen is dit jaar flink toegeno
men. Er zijn 18.000 bedrijfswa
gens meer van de band gerold
dan vorig jaar. Dat betekent
een stijging met 25 procent ver
geleken met 1987. De in België
gevestigde bedrijven (Ford,
brejaart
electronics
gmekenweg 41 4818 JB Breda 076-219281
Truco, Van Hooi en Volvo
Europa Truck) produceerden
samen 90.892 nieuwe bedrijfs
voertuigen.
De fabricage van personen
auto's steeg met 1,3 procent
vergeleken met vorig jaar. De
fabrieken van Ford, General
Motors Continental, Renault,
Volkswagen en Volvo in België
produceerden samen 1.137.743
wagens.
Eind juli van dit jaar werk
ten er in de Belgische motor
voertuigen- en rijwielsector en
in aanverwante bedrijven ruim
54.000 mensen. Het totale perso
neelsbestand in die sectoren
steeg met 1,8 procent vergele
ken met een j aar eerder, terwij 1
in de totale metaalverwer
kende nijverheid de werkgele
genheid met 3,2 procent daalde.
IN EUROPA
I WEERSVERWACHTING VOOR VANDAAG
Verklaring der tekens
H*hogedrukgebied Llagedrukgebied
grote cijfers: temperatuur. 1000 -1010 -1020 enz. Isobaren ofwel lijnen van gelijke lucht
druk in millibar, de pijlen geven de richting aan
A.ttia
TTTTM
koufront warmtefront occlusiefront'
•-occlusiefront wil zeggen dat de koude lucht die achter een depressie (slecht weerge-
bied) stroomt het warmtefront heett ingehaald.
I GEMETEN MAXIMUM-TEMPERATUBEN 30-12-88
Amsterdamzwaar bew7 gr
Eindhovenmotregen5 gr
Rotterdammotregen7 gr
Vlissingenzwaar bew6 gr
Aberdeenzwaar bew12 gr
Atheneonbewolkt12 gr
Barcelonaonbewolkt15 gr
Berlijnzwaar bew6 gr
Budapestmist3 gr
Bordeauxgrondmist4 gr
Brusselmotregen6 gr
Cypruszwaar bew...14 gr
Dublinlicht bew12 gr
Frankfurtzwaar bew5 gr
Genèvezwaar bew1 gr
Helsinkisneeuw0 gr
Innsbruckonbewolkt7 gr
Istanbulonbewolkt6 gr
Klageniurtmist-2 gr
Kopenhagen... zwaar bew8 gr
Las Palmasonbewolkt20 gr
Lissabononbewolkt14 gr
Locarnoonbewolkt7 gr
Londenzwaar bew9 gr
Luxemburgmotregen1 gr
Madridonbewolkt11 gr
Malagalicht bew17 gr
Mallorcaonbewolkt16 gr
Maltalicht bew16 gr
Moskousneeuw2 gr
Münchengrondmist5 gr
Niceonbewolkt16 gr
Osloonbewolkt11 gr
Parijszwaar bew5 gr
Praagzwaar bew5 gr
Romemist13 gr
Splitonbewolkt14 gr
Stockholmlicht bew7 gr
Warschaumotregen6 gr
Wenenonbewolkt6 gr
Zurichzwaar bew1 gr
Casablancaonbewolkt19 gr
VANDAAG/ Zon op: 08.48. Zon onder: 16.38. Maan op: 00.52. Maan onder:
12.01. MORGEN/ Zon op: 08.48. Zon onder: 16.39. Maan op: 02.03. Maan on
der: 12.12. MAANDAG/ Zon op: 08.48. Zon onder: 16.40. Maan op: 03.16.
Maan onder: 12.25.
VANDAAG/ Bath: 08.31-21.01. Hansweert: 08.04-20.35. Terneuzen: 07.36-
20.09. Vlissingen: 07.15-19.48. Wemeldinge: 08.34-21.11. MORGEN/ Bath:
09.21-21.56. Hansweert: 08.56-21.25. Terneuzen: 08.25-20.59. Vlissingen:
08.06-20.42. Wemeldinge: 09.31-22.15. MAANDAG/ Bath: 10.20-22.55. Hans
weert: 9.56-22.30. Terneuzen: 9.26-22.06. Vlissingen: 9.05-21.45. Wemeldinge:
10.35-23.21.
FOTO ANP
ROTTERDAM (ANP) - De
groei van de overslag in de
haven van Rotterdam van
dit jaar - naar schatting 3
procent - zal zich bij de te
verwachten economische
groei volgend jaar verder
voortzetten.
De totale overslag in Rotter
dam is gestegen van 255 mil
joen ton in 1987 naar 262,3
miljoen ton dit jaar. Opval
lende stijgingen deden zich
vooral voor bij de aanvoer
van ertsen en de overslag
van containers (zie foto).
Dat heeft de Rotterdamse
burgemeester Peper vrijdag
middag gezegd in zijn tradi
tionele oude jaarstoespraak
voor de Havenvereniging
Rotterdam.
De cijfers die Peper bekend
maakte zijn overigens voor
lopige cijfers. Over 1987
bleek de totale overslag ach
teraf nog 5 miljoen ton ho
ger te zijn dan Peper op oud
jaar bekend had gemaakt.
GROTE VAART/ BLACK SEA 4 te Naantali verw., FICUS 5 te Yokkaichi verw.,
NEDLLOYD CLEMENT 29 vn Naguya 29 te Tokyo verw., NEDLLOYD DEJIMA
29 vn Bremen nr Rotterdam, NEDLLOYD ROUEN 30 te Singapore, NEDLLOYD
ROUEN 29 vn Sao Francisco do Sul 31 te Rio Grande do Sul verw., STELLATA
29 te Singapore, WIELDRECHT 29120 zo Cape Agulhas nr Melbourne.
KLEINE VAART/ ALSYTA SMITS 29 vn Rotterdam nr Gent, BALTIC SUN 31 te
Hawkesburry, BASTIAAN BROERE 29 vn Rotterdam nr Saltend, CLEMENT 30
110 ozo Madeira nr Dublin, COLD EXPRESS 30 30 z Finisterre 1 te Le Havre
verw., DUTCH MASTER 29 te Rotterdam, ICE CRYSTAL 30 te Holmsund,
JUMBO CHALLENGER 29 vn Kobe nr New York, LAURIERGRACHT 30 te Sin
gapore, MIRABELLA 29 vn Puerto Plata nr Texas, NAYADIC 30 vn Philadelphia
nr Cristobal, NORTHERN EXPRESS 29 100 zzo Norfolk 2 te Turbo verw., PIE-
TERSGRACHT 2917 nnw Mangalore nr Mangalore, UNDEN 29 vn Karlstad.
UTRECHT (ANP) - De komende tijd zullen ook in het agrarische
bedrijfsleven overnemingen, samenwerking en fusies aan de orde
van de dag zijn.
Daarbij gaat het erom vormen en structuren te vinden, die het
mogelijk maken om in nieuwe omstandigheden de aloude coöpe
ratieve doelstellingen te blijven realiseren. Waarschijnlijk zal het
nodig zijn om ook nieuwe wegen te bewandelen op het terrein van
de juridische vormgeving en de financiering. Dit schrijft de voor
zitter van de hoofddirectie van de Rabobank, drs. H. Wijffels, in
het maandblad van zijn organisatie.
Hij stelt dat de markten voor voedingsmiddelen zeer ruim voor
zien zijn en het karakter hebben gekregen van kopersmarkten. De
consument let steeds kritischer op zowel kwaliteit als prijs. De
tailhandelsorganisaties worden in hun pogingen om hierop in te
spelen steeds grootschaliger. Daarop reageren de producenten
door van hun kant ook een schaalvergroting teweeg te brengen en
te proberen de positie van merkartikelen te versterken. Voor de
coöperaties van de boeren betekent dit dat vergaande aanpassin
gen nodig zijn.
HARDINXVELD-GIESSENDAM (ANP) - Scheepswerf De Mer
wede in Hardinxveld-Giessendam heeft een order ter waarde van
30 miljoen gulden binnengesleept.
De Merwede gaat drie hopperzuigers bouwen voor de South Ship
ping Company Ltd in Southampton in het Verenigd Koninkrijk.
De contracten zijn vrijdag getekend, zo maakte De Merwede be
kend.
De orderportefeuille van De Merwede is met deze order gestegen
tot een waarde van ruim 160 miljoen gulden. Dat geeft voor de ko
mende tijd de mogelijkheid om de slechte resultaten van de afge
lopen j aren te compenseren, aldus De Merwede. De werf gaat 'met
opgewektheid' het nieuwe jaar tegemoet.
Twee van de drie hopperzuigers hebben een lengte van 99 meter
en de hoofdmotor heeft een vermogen van 5200 PK's. Het derde
schip heeft een langte van 82,5 meter en de hoofdmotor heeft een
vermogen van 4380 PK's.
Door het Nederlands Ge
nootschap voor Sociale Ze
kerheid werd vorige
maand in samenwerking
met een studiegroep van
de Vrije Universiteit een
studiedag georganiseerd
met als onderwerp:
'Rechtsgang'. Door diverse
inleiders werd de situatie
belicht die ontstaan is bij
verschillende beroeps- en
klachtinstanties. Die is
verre van ideaal. Zowel
sprekers afkomstig uit de
praktijk als wetenschap
pers hebben hun inzichten
tegenover mogelijke ver
beteringen bij de 'rechts
gang' zoals die zich nu
voordoet. Met andere
woorden wat moet en kan
er gedaan worden om op
kortere termijn tot een
vlottere afwerking van de
beroepsprocedures te ko
men. Daarnaast werd aan
dacht gegeven aan de
knelpunten die het in be
roep gaan in de weg staan.
Op deze studiedag heeft het
betoog van mevrouw C. V. J.
Schlüter mij erg aangespro
ken. Zij is als sociaal raads
vrouw werkzaam op het
rechtskundig bureau van de
ANIB-bond van gehandicap
ten en arbeidsongeschikten.
Mevrouw Schlüter benaderde
het thema van deze studiedag
vanuit het gezichtspunt van
de kliënt. Uit haar betoog wil
ik een aantal punten nader in
beschouwing nemen. Ik doe
dat vooral omdat ik geloof dat
veel mensen, die voor het feit
komen te staan, dat ze een so
ciale uitkering moeten aan
vragen (of aangevraagd heb
ben) duidelijk voor ogen moet
staan voor welke moeilijkhe
den zij kunnen komen te
staan en welke mogelijkhe
den er voor hen zija
De aanleiding voor de stap
naar de rechter is meestal de
negatieve beslissing van het
uitvoeringsorgaan. Het komt
dan ook vaak voor, dat kliën-
ten niet in beroep gaan, ter
wijl er zeker gronden zijn die
een beroep op de rechter
rechtvaardigen. Wat is daar
van de reden? Soms kan dat
aan de uitvoeringsorgaan lig
gen. Door bijvoorbeeld onvol
doende informatie te geven,
of dat men bang is voor de
autoriteit van het uitvoe
ringsorgaan (bedrijfsvereni
ging) of de behandelende
functionaris schept te veel af
stand. Mevrouw Schlüter gaf
daarvan een aantal voorbeel
den. In elke 'voor beroep vat
bare beslissing' van de be
drijfsvereniging wordt in één
regel medegedeeld dat binnen
een maand na dagtekening
van de beslissing beroep kan
worden ingesteld Voor cliën
ten is deze zin vaak onduide
lijk. Ze lezen over deze regel
heen of snappen onvoldoende
de inhoud van deze zin.
Daarom is het goed dat bij
voorbeeld het GAK bij de be
slissing een toelichting voegt
hoe men in beroep kan gaan.
Door de houding van de
medewerkers van het uitvoe
ringsorgaan - zo blijkt uit de
praktijk - komen de beslis
singen vaak over als onaan
tastbaar. Zoals de medewer
ker, die tegen een kliënt zegt
'Ach mevrouwtje, wij voeren
de wet uit en de wet is nu
eenmaal zo. U krijgt de uitke
ring niet".
Eten ander probleem is het
om de beslissing toegankelijk
te maken voor de doorsnee
kliënt. Gronden worden niet
of onvoldoende vertaald in
begrijpend Nederlands. Tot
overmaat van ramp volgt er
een waterval van nummers
van westartikelen. Ook hier
heeft het GAK een goed ini
tiatief ontwikkeld: tegelijk
met de beslissing wordt een
boekje verstrekt met de volle
dige teksten van de relevante
wetsartikelen van de Alge
mene Arbeidsongeschikt
heidswet (AAW) de Wet op de
Arbeidsongeschiktheidsver
zekering (WAO) en de Toe
slagenwet. De kliënt kan dan
WIM VERWEY
zelf nader overwegen of hij of
zij zich met de beslissing van
de bedrijfsvereniging kan
verenigen, dan wel op welke
gronden hij eventueel zijn
recht kan zoeken bij de be-
roepsrechter.
Toch zijn er nog een aantal
drempels die er de oorzaak
van zijn dat men van een be
roepsprocedure afziet. Als je
kliënten verteld dat zij grif
fie-recht moeten betalen
(maximaal ƒ50,-) dan is hun
reactie vaak: „Nou neen, laat
maar zitten, ik moet al zoveel
betalen".
In de praktijk komt het di
verse malen voor, dat kliën
ten afzien van verder beroep,
omdat ze de spanning op den
duur niet aankunnen. De be-
handelingsduur is bij de Ra
den van Beroep een half tot
een heel jaar en bij de Cen
trale Raad van Beroep van
twee tot vier jaar. We kennen
allemaal de spanning van een
examen. Hoe zou u zich voe
len als u pas na 2 jaar hoort
dat u het diploma wel of juist
niet krijgt?
De lange termijn die er
verloopt vóór dat de beroeps-
rechter tot een uitspraak
komt, leidt in mijn ogen tot
asociale situaties. Het is een
daad van onbehoorlijk be-,
stuur om mensen die door
hun sociale situatie, al ge
ruime tijd in de narigheid zit
ten, jaren te laten wachten tot
ze weten waar ze tenslotte
aan toe zija
Door de mensen grondig te
informeren over hun rechten
en plichten ten aanzien van
de door hen aangevraagde
uitkeringen en voorzieningen
door de uitvoeringsorganen,
zullen kliënten zich eerder
neerleggen bij de voor hen
genomen beslissingen, en zul
len daardoor zeer waar
schijnlijk minder beroepsza
ken aanhanging worden ge
maakt. Dat neemt overigens
niet weg, dat met name de
Ministeries van Justitie en
Sociale Zaken en Werkgele
genheid maatregelen zullen
moeten treffen om de rechts
gang in de sociale wetten be
langrijk sneller te laten ver
lopen. Waarom wordt over
deze misstand nooit eens een
vraag gesteld in het Parle
ment?
