ROKEN MOET MÓGEN. Israëlisch leger doodt drie Palestijnen in Gaza-strook TSJECHOSLOWAKIJE BESCHULDIGD VAN LEVERING EXPLOSIEVEN RI EL UIT BUITENLAND INVEST België recor Nieuwe reclamecode voor sigaretten en shag. Tientallen militaire bases in VS sluiten Toast op 30-jarige revolutie DE STEM BUITENLAND ZATERDAG 31 DECEMBER 1988 PRAAG/LONDEN (AP/ RTR) - Tsjechoslowakije heeft vrijdag aangeboden deskundigen naar Groot- Brittannië te sturen om de resten van de bom te onder zoeken die vorige week is gebruikt voor het opblazen van de jumbojet van Pan Am boven Schotland. De ge bruikte explosieven zouden van Tsjechische makelij zijn. Zigeuners in Rome NIEUWSOVERZICHT Polisario kondigt bestand af Israël zet verkoop dollars stop 'DDR telt 2400 politieke gevangenen' Radicale Palestijnen wijzen bestand af Staakt het vuren in Afganistan DE STEM BERGEN OP Z< dated, director vraag eerst wat BWij wenset, klanten eet V00RSP0E breje "Mooi", zei Henk. "Dat zijn goede voornemens." DUS HOUDEN WE'N BEETJE REKENING MET ELKAAR. T21 Londen en Praag in de clinch Bij de ramp van de Boeing 747 op 21 december zijn alle 259 inzit tenden van het vliegtuig omge komen en vermoedelijk elf men sen in het dorpje Lockerbie, waar het toestel neerstortte. Het Tsjechische aanbod, dat door het staatspersbureau CTK werd gemeld, ging vergezeld van een regerings verklaring dat Tsjechoslowakije be slist nooit explosieven heeft geleverd aan terroristen. De regering in Praag veroordeelde in de verklaring elke vorm van terrorisme. De Britse autoriteiten meldden woensdag dat het vliegtuig was opge blazen, en dat de aangetroffen resten van de gebruikte bom wezen op plas tic-explosieven van hoge kwaliteit, wat leidde tot het vermoeden dat 'Semtex', een Tsjechisch produkt, was gebruikt. Semtex is oranje plastic waarin korreltjes explosief materiaal zijn gegoten. Het is uitermate stabiel, uiterst destructief en kan heel gemak kelijk bewerkt worden. Semtex kan alleen met een ontsteker tot ontplof fing worden gebracht. Deskundigen op het gebied van ter rorisme hebben gezegd dat Libië en Syrië in Tsjechoslowakije Semtex hebben gekocht en dat hebben door gespeeld naar terreurgroepen. In Groot-Brittannië gaan steeds meer stemmen op van mensen die willen dat Tsjechoslowakije stappen onderneemt om het explosief Semtex traceerbaar te maken. Het ministerie van buitenlandse za ken in Londen heeft de afgelopen maanden al vijf maal bij Praag aan gedrongen op het toevoegen van 'on zuivere' elementen aan Semtex, zodat het explosief bij controles opgespoord kan worden. De Britse oppositiepartij Labour maakte vrijdag duidelijk dat de regering van premier Margaret Thatcher zich opnieuw hiervoor sterk dient te maken. Ook in de Britse pers klonken vrij dag deze geluiden. De autoriteiten in Praag hebben tot nu niet op de ver zoeken gereageerd. Volgens een woordvoerder van het ministerie in Londen zal de regering-Thatcher zo nodig spoedig weer een klemmend be roep op Tsjechoslowakije doen Semtex vormt een van de belang rijkste onderdelen van de Tsjechoslo- waakse wapenexport. Het explosief wordt gefabriceerd in Pardubice, 140 kilometer buiten Praag. Van Semtex kunnen eenvoudig kneedbommen worden gemaakt. In tegenstelling tot andere explosieven valt Semtex niet door apparaten of snuffelhonden te ontdekken. Twee Engelse firma's hebben vrij dag verklaard dat er geavanceerde apparatuur bestaat om explosieven zoals Semtex te ontdekken. De Britse luchthavenautoriteiten zouden echter het bestaan van dergelijke appara tuur over het hoofd hebben gezien. De twee ondernemingen, AI Secu rity uit Cambridge en British Aeros pace, komen met deze mededeling twee dagen nadat uit een officieel on derzoek bleek dat de bom, die de oor zaak was van het neerstorten van de Boeing 747 van PanAm bij Lockerbie in Schotland, niet ontdekt was bij de veiligheidscontrole. AI Security beweert een apparaat ontwikkeld te hebben dat Semtex-ex- plosieven ontdekt. Volgens de firma heeft enkel het Britse parlement een dergelijke detector in bezit. De direc teur van de AI Security, Geoffrey Bray zegt dat installatie van derge lijke apparatuur het vliegveld Heath row 3,6 miljoen gulden zou kosten De detectors, die de warmte en de chemi sche uitwaseming meten van een voorwerp, kosten per stuk circa 52.000 gulden. Een klassieke metaaldetector kost tussen 11.000 en 15.000 gulden. British Aerospace werkt aan de ontwikkeling van een detector die in staat is „de kleinste hoeveelheid drugs of explosief materiaal" te ontdekken Een woordvoerder van het Britse ministerie van transport verklaarde dat de Britse autoriteiten „nog geen apparaat hebben gevonden dat in staat is de uitwaseming van explosie ven effectief op te sporen". In Rome vriest het niet gauw, maar als de tempe ratuur er in de winter on der nul zakt, is dat als doodvonnis voor zi geunerkinderen. De afgelopen dagen heeft het centrum en het zuiden van Italië af te rekenen met ongewoon koud weer en daar zijn nu al een babietje van een maand en een meisje van twee het slachtof fer van geworden. Als de stad nou iets beter zou zorgen voor haar 'Zingari', dan zou de korte winter ook voor hen geen ramp zijn. Maar Rome heeft in ver band met de zigeuners che er wonen een verschrikkelijke re putatie. Het vroor drie graden en de ouders van de kleine Pamela Hamidovic hadden nog tot na middernacht blokken hout ge stookt in hun gammele woonwa gen. Maar toen ze naar bed wil den, moest het vuur uit. Omdat hun optrekje voor een groot ge deelte bestaat uit karton en aan elkaar gespijkerd hout van si naasappelkratten, is het veel te gevaarlijk de kaarsen of de ka chel 's nachts te laten branden. De caravan, waar het eerst haast onverdraaglijk warm was ge weest, koelt ook meteen weer af. Pamela, dertig dagen oud, een kleine baby met een hartkwaal, wordt zo goed en zo kwaad het gaat ondergestopt door haar moeder en op een plekje gezet waar het nog het minst tocht, maar het kindje is doodgegaan van de plotse kou als mama haar - even voor zeven - de borst wil geven. De volgende dag wordt Lidya Hrustic door haar machteloos huilende ouders naar het zieken huis gebracht met een akute longontsteking. Veel te laat, want de artsen kunnen er enkel het overlijden van het twee jaar oude meisje vaststellen. Een tweede slachtoffertje van de kou op het einde van december. Bij het begin van 1988 waren er al drie slachtoffertjes geteld: twee jongetjes werden verkoold om dat hun woonwagen in brand vloog door te hard stoken en een meisje van vier maanden vroor dood op 30 maart, de laatste koude dag van vorige winter. Al drie jaar lang liggen er in Rome door het stadsbestuur goedgekeurde wetten op uitvoe ring te wachten. De ongeveer 3.500 zigeuners die zich in de Eeuwige Stad ophouden, zou den kunnen rekenen op terrei nen met elektriciteit, water, toi letten en een kleine Eerste Hulp-post, maar de 35 grote of kleinere kampen, die voorname lijk liggen aan de rand van de stad, zijn zonder uitzondering modderig braakland waar enkel een paar vuilnisbakken zijn neergezet. In het begin van dit jaar, toen er heel even sprake was van het inrichten van een permanente standplaats in het oosten van de stad, ontstaken de Romeinse I» woners uit die buurt in een angstwekkende uitbarsting van zigeunerhaat. Er werden toen uit protest wegen geblokkeerd en zelfs een spoorlijn. Uiterst rechtse partijen poogden munt te slaan uit het ongenoegen van de bewoners over het op te rich ten kamp. Het wantrouwen en de afkeer waarop de zigeuners stoten bij de Romeinen, heeft alles te ma- Door Joon Menton» ken met de onwetendheid over een volk waar ze nu toch al vijf- honderd jaar mee samenleven. De eerste keer dat er sprake was van zigeuners in Rome was in 1422, toen frater Gerulindo de Forli in zijn kronieken beschreef hoe er meer dan tweehonderd 'zingari' waren aangekomen om naar de Paus te komen kijken. Het dateert al uit die tijd dat hel leven van de zigeuners zuur wordt gemaakt door verordenin gen die ze weer de stad uitstuur den. Die verordeningen bestaan nu niet meer, maar de wetten die ze een vreedzaam en mens waardig verblijf moeten garan deren, worden nog steeds niet toegepast. kt de periode van Kerst en Nieuwjaar, als de Romeinen on uitputtelijk veel geld uitgeven aan kadootjes en feesten, lopen de al iets grotere zigeunerkinde ren rond in de binnenstad en vragen ze om een aalmoes. Ook zij die gul geven, hebben door gaans niet het flauwste vermoe den dat het ze aan veel meer ontbreekt dan geld. De zigeu ners, meestal Orthodoxe gelovi gen voor wie het Kindje Jesus geboren wordt op 6 januari, de len met de Romeinen een reli gieuze hoop, maar moeten voor lopig nog steeds alleen afreke nen met een harde toekomst. ALGIERS (RTR) - Het bevrijdingsfront Polisario, dat sedert 1976 tegen Marokko strijdt voor onafhankelijkheid van de Westelijke Sahara, heeft een bestand afgekondigd in afwach ting van besprekingen met de Marokkaanse koning Hassan. Dat heeft het Algerijnse persbureau APS vrijdag gemeld. Het Polisario heeft een maand geleden besloten alle gevechtshan delingen tegen het Marokkaanse leger op te schorten. De af kondiging van een bestand is een van de concessies die het Po lisario heeft gemaakt nadat de leiding van het bevrijdingsfront besloot tot een ontmoeting met koning Hassan om te praten over de toekomst van het woestijngebied. De Westelijke Sa hara is een voormalige Spaanse kolonie waarover koning Has san souvereiniteit opeist. In een interview met het Franse weekblad Le Point eerder deze maand zei koning Hassan dat hij bereid was tot een ontmoeting met leiders van het Polisario. JERUZALEM (RTR) - De centrale bank van Israel heeft vrij dag besloten de verkoop van dollars stop te zettea De beslis sing is het gevolg van een run op de banken om de nationale munteenheid, de sjekel, in te wisselen voor dollars. De Israëli sche bevolking heeft in een week tijd meer dan driehonderd miljoen dollar gekocht uit vrees voor een grote devaluatie van de sjekel. Dinsdag maakte de minister van financiën, Shimon Peres, een devaluatie van de sjekel met vijf procent bekend Dat riep echter geen halt toe aan de grote vraag naar dollars. Volgens bankiers werd op woensdag 80 miljoen dollar gewis seld en op donderdag 70 miljoen. De Israeli vrezen dat in ja nuari een nog veel grotere devaluatie van de sjekel plaatsvindt en dekken zich daartegen in door de aankoop van dollars. WEST-BERLIJN (RTR) - In de gevangenissen in de DDR zit ten minstens 2400 mensen om politieke motieven vast. Dat heeft een organisatie voor de mensenrechten in West-Berlijn vrijdag verklaard. De 'Associatie van de 13e augustus' merkt hierbij op dat vorig jaar in de DDR amnestie werd afgekon digd voor alle politieke gevangenen, 'zware gevallen' uitgezon derd. Volgens de organisatie zijn sinds oktober 1987 1200 poli tieke gevangenen vrijgelaten en vervolgens over de grens met de Bondsrepubliek gezet. De autoriteiten in Bonn zou voor een deel van hen geld op tafel hebben gelegd. DAMASCUS (RTR) - Twee radicale Palestijnse guerilla-groe- pen, het Volksfront voor de Bevrijding van Palestina (PFLP) van George Habash en het Democratische Front voor de Be vrijding van Palestina (DFLP) van Nayef Hawatmeh hebben vrijdag een bestand in de intifadah afgewezen. Gematigde Pa lestijnen in de door Israël bezette gebieden hadden een derge lijk bestand donderdag voorgesteld. Het DFLP vindt dat de op stand opgevoerd moet worden in de bezette gebiedea Beide groeperingen maken deel uit van de Palestijnse Bevrijdings Organisatie (PLO) van Yasir Arafat en hebben hun basis in Syrië. MOSKOU - President Najibullah van Afghanistan heeft vrij dag in een televisietoespraak bekendgemaakt dat de rege ringstrijdkrachten met ingang van zondag een staakt-het-vu ren in acht zullen nemen. Dit heeft het Sovjetrussische persbu reau Tass bekendgemaakt. Volgens Najibullah zullen „rege ringsstrijdkrachten met ingang van 1 januari geen militaire acties meer ontplooien". De president kondigde aan dat het verzet tot 4 januari de tijd heeft voor een positief antwoord op zijn intitiatief. President Gorbatsjov riep vorige maand in zijn toespraak tot de Algemene Vergadering van de VN op tot een staakt-het-vuren en het sturen van een VN-vredesmacht om toezicht te houden op de vorming van een regering op brede basis. Van onze economische i TERNEUZEN-De legenheid bij Dow C in Terneuzen, de particuliere werkd Zuidwest-Nederlan groeien. Het aantal werkneme 1988 per saldo toe me sen van 2692 naar 2 1989 verwacht Dow ir zen 75 mensen aan te deelde Jan van den Bi nager personeelszakei Dow Terneuzen na GE Door Willem Reijn Of de aangekondi] lar in Spanje ingri; in Nederland hebl misschien iets te si Dan glijdt zijn vingei vorig jaar beloofde ii gen bij de haven van kiezenstadje. Er kq woord Nederlands a de BPA-plant, Flexi pounding Plant, vestments en Sheet- men gewoon op de E te staan. „Alleen de F gaat naar Spanje. I miljoen, maar daar v voor gecompenseerd" GE Plastics, zoal.' Electric Plastics, di kaanse multinational! Europees hoofdkw; grootste Europese f Bergen op Zoom, zi woordig noemt, is me beidsplaatsen de werkgever in West-B Vorig jaar maakte tics bekend in Nedei miljard te investeren die had uitgewezen d op Zoom rendabeler1 dan Spanje of Ierlan zeer vanwege een m tingregime of een ai subsidieklimaat, als wege kostenbeheersii reeds aanwezige tuur: de gebouwen v tie, personeelszaken, ria, energievoorziei valverwerking. Minister van eo zaken Rudolf de Koi er mooi weer mee in De politiek, zowel provinciaal als ger had hard aan GE P trokken. GE op haar loofde de investering BRUSSEL (ANP) nieuwe voertuigei is meegedeeld doo mobiel- en Rij wie" Met die 1,2 miljoen cord bereikt. De pre de assemblage zijn d 2,7 procent gestegen e met die van vorig jaa Vooral de produk assemblage van be< tuigen is dit jaar flinl men. Er zijn 18.000 b gens meer van de bi dan vorig jaar. Da1 een stijging met 25 pi geleken met 1987. De gevestigde bedrijve electroi ginnekenweg 41 - 4818 JB - Bn Door het Nede nootschap voor kerheid wei maand in sar met een studi de Vrije Univ studiedag ge met als 'Rechtsgang'. I inleiders were belicht die on1 verschillende klachtinstantie verre van idi sprekers afkoi praktijk als i pers hebben hi tegenover mo, beteringen bij gang' zoals c voordoet. M woorden wat i er gedaan wo! kortere term: vlottere afwer "Jij maakt toch advertenties voor sigaretten?',' vroeg Henk, terwijl hij me vorsend aankeek. "Onder andere',' zei ik. "Hoezo?" "Nou" zei-die, "hier staat in de krant dat er per i januari strengere regels voor sigarettenreclame gelden." "Klopt" zei ik. "De gezamenlijke fabrikanten van sigaretten en shag houden zich vanaf morgen vrijwillig aan strengere regels. Daarmee lopen ze alvast vooruit op de officiële invoering van de nieuwe reclamecode." "Zo" zei Henk. "En wat houdt dat in?" "Nou gewoon',' zei ik (wetend dat het niet zo gewoon was), "dat ze bijvoorbeeld geen reklame zullen maken in discotheken en dat in reklame-uitingen geen relatie mag worden gelegd tussen roken en ongeveer 50 sporten. Bovendien zal in de reklame voortaan een door de overheid vastgestelde waarschuwingstekst worden opgenomen. Binnenkort al in dagbladen en dan zo snel mogelijk ook in tijdschriften, bioscoopfilms etc." "Reken maar',' zei ik. "En ze gaan niet in rook op." Voor nadere informatie kunt u zich schriftelijk wenden tot het Voorlichtingsbureau Sigaretten en Shag. Wassenaarseweg 80. 2596 CZ Den Haag. WASHINGTON (RTR/UPI) - Een speciale commissie van het Amerikaanse Congres heeft donderdag de defi nitieve lijst opgesteld van alle Amerikaanse militaire ba ses die binnenkort uit kostenoverwegingen gesloten zul len worden. JERUZALEM (RTR/AFP) - In de door Israël bezette Gazastrook zijn vrijdag drie Palestijnen gedood, zo heb ben militaire zegslieden verklaard. In de Westelijke Jordaanoever moesten alle scholen hun deuren sluiten na nieuwe rellen. De sluiting van de scholen is ook bedoeld als voorzorgs maatregel voor aanstaande zondag, wanneer de Palestij nen de eerste gewapende actie van de Yasir Arafats Al-Fatah tegen Israël in 1964 herdenken. Volgens het leger schoten Is raëlische militairen vrijdag één Palestijnse betoger dood bij botsingen met betogers in de Gazastrook. De twee andere slachtoffers vielen bij een zoekactie van het leger in de wijk Zeitoun in Gaza. Volgens een legerwoordvoerder open den Israëlische militairen het vuur op een auto met drie Pa lestijnen, toen zij geen gehoor gaven aan een bevel om te stoppen. Twee van hen werden gedood, de derde werd gearres teerd. Het leger kondigde een uit gaansverbod af in verscheidene vluchtelingenkampen in de Gazastrook en arresteerde een aantal mensen bij het uitkam men van de wijk rond het Shif a-ziekenhuis in Gaza. Palestijnse leiders in de be zette gebieden spelen met de gedachte een bestand af te kon digen in de al een jaar durende opstand tegen Israël. De Pales tijnse burgemeester van Beth lehem, Elias Freij, zei dat hij de Palestijnse Bevrijdingsorgani satie PLO had voorgesteld een bestand onder toezicht van de Verenigde Naties in acht te ne men om vredesbesprekingen en gemeenteraadsverkiezingen mogelijk te maken. In ruil voor het bestand zou Israël alle Palestijnse gevange nen moeten vrijlaten. Volgens Israëlische cijfers zitten zo'n 5.000 Palestijnen vast voor hun aandeel in de 'intifada', de Pa lestijnse opstand tegen Israël. Ook de gevangen Palestijnse nationalist Faisal Husseini sprak zich voor een een be stand uit in een gesprek met Is raëlische parlementariërs. Het voorstel van Freij, dat via pre sident Nicolae Ceausescu van Roemenië aan de PLO werd overgebracht, werd echter on middellijk van de hand gewe zen door twee pro-Syrische Pa lestijnse groeperingen. De Israëlische premier, Yitz hak Shamir, zei dat de regering mogelijk bereid is vervroegde gemeenteraadsverkiezingen in de bezette gebieden uit te schrijven. Maar dan moet er eerst een einde komen aan de Palestijnse opstand, aldus Sha mir. Ook een woordvoerder van de PLO, Jamil Hilal, sprak zich vrijdag in Tunis uit tegen een bestand in de opstand tegen Is raël. Volgens Hilal, die hoofd is van het PLO-kantoor in Tunis steunen alleen een paar conser vatieven het idee van een be stand. „Niemand in het uitvoe rend comité van de PLO of in een van de organisaties zal een bestand aanvaarden. Het is een door Israël geïnspireerd idee", verklaarde Hilal. Al-Fatah, de belangrijkste groepering binnen de PLO, heeft vrijdag in een communi qué aangekondigd een Pales tijns Nationaal Volksleger op te zullen richten ter gelegen heid van de 24e verjaardag van de strijd van Al-Fatah. Het communiqué werd in de nacht van donderdag op vrijdag in de Gazastrook verspreid en later op de dag op Cyprus ontvan gen. In het communiqué werd niet aangegeven waar het volksleger wordt opgericht noch wat zijn taak zal zijn in de bezette gebieden. Het is niet bekend of de andere Pales tijnse organisaties die lid zijn van „de Verenigde leiding van de Intifada" instemmen met zo'n volksleger. Volgens het pamflet zal het volksleger orders ontvangen van 'Strijdmacht 17', een elite groep van de Al-Fatah, en wor den belast met de verdediging van het vaderland en handha ving van de orde. Het commu niqué voegt hier tenslotte aan toe dat het volksleger niet de „Verenigde leiding van de de intifada" zal vervangen, maar een middel is om het doel van de opstand te bereiken. „De op richting is een natuurlijk ge volg van de strijd van een volk", aldus het communiqué. De Palestijnse Bevrijdings organisatie (PLO) van Yasir Arafat wijst het vredesplan van de Israëlische premier, Yitzhak Shamir, nu reeds af. Volgens een PLO-zegsman in Baghdad heeft Israël met het plan niets anders voor dan de macht in de bezette gebieden veilig te stellen. Shamir wil binnen twee maanden alle details van het plan bekendmaken. De Israëli sche eerste-minister heeft al te kennen gegeven dat hij, met Egypte als bemiddelaar en on der toezicht van de supermo- gendheden, gesprekken wil be ginnen met Palestijnen en met Arabische landen. Ook acht hij het onder voorwaarden moge lijk te praten met vertegen woordigers van de bezette ge bieden, de Gaza-strook en de westelij ke Jordaanoever. Volgens PLO-woordvoerder Ahmed Abdul-Rahman wijzen „de PLO en het Palestijnse volk" de plannen categorisch af. De zegsman sprak van 'valse maskers'. Tot de supervi sie van verkiezingen in de be zette gebieden, met als oog merk het aanwijzen van verte genwoordigers, is Israël vol gens de woordvoerder volstrekt niet gerechtigd. Shamir wil slechts met Pa lestijnen in de gebieden spre ken indien zij beloven een einde te maken aan de intifada. Volgens Ahmed Abdul-Rah man evenwel zal de Palestijnse opstand in de bezette gebieden worden voortgezet. Israël heeft naar zijn mening geen andere keus dan de rechten van Pales tijnen te eerbiedigen. De uit Democraten en Republi keinen bestaande commissie stond voor de taak een keuze te maken uit 4.200 binnenlandse bases. Een lastige keuze omdat het Congres wel enkele miljarden dollars wilde besparen maar ook wilde voorkomen dat bur gerpersoneel met duizenden te gelijk op straat kwam te staan. Het Congres ging daarin zó ver dat een wet werd aangeno men die een 11-jarig verbod op sluiting van de belangrijkste bases inhoudt. In de praktijk komt het erop neer dat het mi nisterie van defensie ook in de toekomst bases moet handha ven die naar de mening van het Pentagon totaal overbodig zijn geworden of best fors inge krompen hadden kunnen wor den. Het advies van de commissie - dat door het Congres in zijn geheel overgenomen of ver worpen moet worden zonder gemarchandeer over hier of daar een sluitinkje minder - luidt dat 86 bases helemaal moeten worden afgestoten, vijf bases gedeeltelijk gesloten moeten worden en dat 54 bases gereorganiseerd moeten wor den. Hierdoor zouden 8.000 mensen hun baan verliezen. Dit plan zal minder opleve ren dan aanvankelijk werd ge hoopt: 5,6 miljard dollar (11,2 miljard gulden) over 20 jaar, een bescheiden bedrag vergele ken met de jaarlijkse defensie begroting van ruim 300 miljard dollar. De voorzitter van de Se naatscommissie voor de strijd krachten, de Democraat Sam Nunn, had kritiek op het feit dat in het advies geen rekening mocht worden gehouden met toekomstige bezuinigingen op het defensiebudget. Hij zei dat met het advies van de commis sie „het laatste woord nog niet is gezegd". (ADVERTENTIE) De Cubaanse president Fidel Castro brengt een dronk uit op de dertigste verjaardag van de revolutie in zijn land. Hij doet dat in aanwezigheid van een aantal jonggetrouwden. Op 1 januari 1959 nam Castro de macht op het eiland over. - fotoap J.'Q

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1988 | | pagina 4