Gonzalez wil bouwen aan Europa van de burger
Oplossen vliegramp
groot probleem VS
Laos: Staatskapitalisme verdringt socialisme
JAARLIJ
DE STEM
DE STEM.
DE STEM ACHTERGROND VRIJDAG 30 DECEMBER 1988
T5
NIEUWE EG-VOORZITTER WEKT HOGE VERWACHTINGEN MET EERSTE SPAANSE LEIDERSCHAP
Vrede en
gerechtigheid
PAPIER
VOOR UW PEN
Roken
moet mogen?
De stilte
rond Jan Klep
Armenië (4)
DE STEM BIN
AMSTERDAM (AN
bank heeft beslote
pensioen op grond v
Wezenwet (AWW)
SVB donderdag bes
Dikke woorden
Door Jo Wijnen
NU officieel bekend is dat
de ramp met de Ameri
kaanse Pan Am Boeing
747, vorige week in Schot
land, is veroorzaakt door
een bomexplosie, ziet Was-
hingon zich voor twee
nauwelijks oplosbaar lij
kende problemen ge
plaatst: wie plaatste de
bom en elke vergeldings
mogelijkheden zijn voor
handen, en hoe kan een
herhaling worden voorko
men?
Phyllis Oakly, de woordvoer
ster van het Amerikaanse mi
nisterie van buitenlandse za
ken, verklaarde gisteren dat
„alles wordt gedaan en alle
hulpmiddelen zullen worden
benut om de daders op te spo
ren".
Over mogelijke vergeldings
maatregerelen liet de woord
voerster zich niet uit, maar
vast staat dat de nieuwe
Amerikaanse president
George Bush - als aan het
licht komt welke groep terro
risten de aanslag heeft ge
pleegd - voor enkele zeer
moeilijke besluiten zal wor
den geplaatst, vooral als dui
delijk wordt in welk land die
terroristen zich ophouden en
door wie ze worden gesteund.
De explosie in de gedoemde
Boeing - die aan 269 mensen
het leven kostte - is veroor
zaakt door zware plastic ex
plosieven die vrij gemakke
lijk aan boord van een vlieg
tuig gebracht kunnen worden.
De explosieven van het type
dat voor het vernietigen van
de Pan Am Boeing werden
gebruikt zijn zonder veel
moeite verkrijgbaar, temeer
omdat alle moderne legers in
de wereld ze gebruiken. Veel
van deze explosieven zijn
kneedbaar en daarom gemak-
kelijk te verbergen in een
koffer of in de handbagage
van een passagier. Bovendien
kunnen dit soort explosieven
niet worden opgespoord met
behulp van de explosieven-
detectoren zoals die op dit
ogenblik algemeen worden
gebruikt op vliegvelden in de
gehele wereld. Die detectoren
reageren alleen maar op me
talen voorwerpen.
Een bedrijf in het Ameri
kaanse Boston heeft appara
tuur ontwikkeld die alle soor
ten explosieven - dus van het
soort dat voor het opblazen
van het Pan Am toestel is ge
bruikt - kan ontdekken.
Daarvoor moet de vliegtuig
passagier zich in een soort 'te
lefooncel' begeven waarin de
temperatuur zeer hoog is. Af
gelopen zomer zijn de eerste
proeven met een dergelijke
'cel' genomen op Logan Air-
port in Boston. Gewone vlieg
tuigpassagiers kregen zeer
kleine hoeveelheden plastic
explosieven mee. De nieuw
ontwikkelde apparatuur wist
die onmiddellijk te ontdek
ken. Slechts een keer was
sprake van een 'vals alarm'.
De nu ontwikkelde appara
tuur - die zich nog pas in een
experimenteel stadium be
vindt - is evenwel alleen maar
George Bush, de nieuwe
president van de VS komt
voor moeilijke besluiten te
staan. - fotoap
geschikt voor het onderzoek
van de passagiers en hun
handbagage. Voor het onder
zoeken van koffers en vracht
is meer ingewikkelde appara
tuur noodzakelijk.
Sommige Amerikaanse
deskundigen zeggen dat de
veiligheidsmaatregelen op de
vliegvelden aanzienlijk moe
ten worden verhoogd en zelfs
op het niveau van de Israëli
sche luchtvaartrmaatschappij
El Al moeten worden ge
bracht. Die maatschappij on
derzoekt vracht, bagage en
handbagage voor iedere
vlucht zeer nauwekeurig.
Verdachte passagiers worden
soms zeer langdurig onder
vraagd. Bovendien bevinden
zich aan boord van ieder El
Al-toestel speciale veilig
heidsagenten. El Al kon aldus
een ramp voorkomen toen een
Engelse passagiere twee jaar
geleden ongewild met een
plastic bom aan boord van een
lijntoestel van Londen naar
Tel Aviv wilde gaan. Een
Arabische vriend had de bom
in de handbagage van zijn
vriendin verborgen.
Het probleem van controles
zoals El Al die uitvoert is
evenwel dat ze bijzonder
kostbaar, tijdrovend en zeer
arbeidsintensief zijn en dat de
procedure voor het aan boord
gaan van een gewone lijn-
vlucht vele uren gaat duren.
Amerikaanse deskundigen
houden rekening met de mo
gelijkheid dat een passagier
van het Pan Am toestel even
eens ongewild die explosieven
met zich mee heeft genomen
in het vliegtuig. Vandaar dat
het onderzoek zich nu gaat
richten op alle passagiers die
aan boord van het toestel wa
ren en op de persoonlijke con
tacten welke die in de dagen
voor de fatale vlucht hebben
gehad.
Opmerkelijk is dat zich aan
boord van het Pan Am toestel
twee functionarissen van het
Amerikaanse ministerie van
buitenlandse zaken bevonden
die uitgerekend in Bayrut
waren gestationeerd. Een van
hen zou bovendien voor de
CIA - de Amerikaanse bui
tenlandse inlichtingdienst -
werken. Amerikaanse des
kundigen op het gebied van de
terrorisme bestrijding zeggen
dat slechts twee Arabische
terreurgroepen in staat
geacht worden de zeer inge
wikkelde procedure van het
aan boord brengen van explo
sieven te kunnen uitvoeren.
Daaronder zou zich het Pales
tij nse commando van Abu Ni-
dal bevinden. Die groep is
zeer gekant tegen het openen
van besprekingen tussen de
Palestijnse bevrijdingsorga
nisatie (PLO) en de VS.
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem B.V.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Coumans - hoofdredacteur.
A. Theunissen en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
076-236911 Telex 54176 Telefax 076-236405.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236452.
Sportredactie 076-236236.
Telefax redactie 076-236309.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Postadres: Postbus 65, 4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Nw. Ginnekenstr. 41236326.
Voor bezorgklachten: 076-236888.
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Postadres: Postbus 363, 4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Postadres: Postbus 13, 4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751
Postadres: Postbus 62, 4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14, 01620-54957.
Postadres: Postbus 4023,4900 CA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45, 01650-37150.
Postadres: Postbus 35, 4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, 01150-17920.
Postadres: Postbus 145,4530 AC Terneuzen
Vlissingen, Torenstraat 5, 01184-19910.
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementsprijzen bij vooruitbetaling te voldoen:
per maand 25,50; per kwartaal 73,50 of per jaar 285,00.
Abonnees die automatisch betalen ontvangen een korting van
resp. j 1,- per maand, 2,00 per kwartaal, 7,50 per jaar.
Voor posttoezending geldt een toeslag.
Losse nummers: ma. t/m vrijd. 1,30; zat. 1,50.
Service-afdeling abonnementen: 076-236472, ma. t/m vrijd.
9.00-12.30 en van 13.00-16.00 uur.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Centrale reclame-afdeling 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje®076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
Bankrelaties:
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
HOOGDRAVENDE
verklaringen aan de
vooravond van een nieuw
EG-voorzitterschap zijn in
Brussel meer regel dan
uitzondering. Elke lidstaat
die voor zes maanden de
leiding neemt, probeert aan
die periode al bij voorbaat
zoveel mogelijk prestige te-
ontlenen. 1 Januari is
Spanje aan de beurt. En ook
nu aan plannen en goede
bedoelingen geen gebrek.
Door Frans Boogaard
DE Europese Gemeen
schap moet het komende
halfjaar een fikse duw
vooruit krijgen. De econo
mische samenwerking
moet worden verdiept.
Maar zeker zo belangrijk
is dat ook voor de gewone
burger de EG eindelijk
meer inhoud krijgt.
Met die Europese geloofsbelij-
denis-in-het-kort neemt over
enkele dagen Spanje voor zes
maanden het EG-voorzitter
schap in handen. Terwijl de
gemeenschap langzaam ont
waakt uit een door de Grieken
geïnspireerde rustperiode van
een half jaar, en Spanje zelf
wordt geplaagd door de groot
ste sociale opstand sinds de
dood van Franco, maakt Ma
drid zich op om de Europese
samenwerking in dit voor de
EG tamelijk cruciale jaar zo
veel mogelijk vooruit te hel
pen. Met als einddoel een ver
enigd Europa: politiek, econo
misch èn sociaal.
Spanje, in '86 zelf pas toege
treden tot de gemeenschap,
begint zijn eerste voorzitter
schap onder moeilijke om
standigheden. Op 6 januari
treedt in Brussel een nieuwe
Europese Commissie aan, die
voor ruim de helft uit nieuwe
lingen bestaat. De relatie tus
sen de EG en haar voornaam
ste handelspartner, de VS,
staat onder zware druk. De
dreiging van een handelsoor
log wordt almaar sterker. Het
overleg in de GATT over de
door de Amerikanen ver
langde snelle afbouw van de
landbouwsubsidies, dat begin
deze maand hopeloos vastliep
en in mei wordt voortgezet,
belooft nieuwe, nog groter
spanningen tussen de twee
handelsblokken. En aan het
eind van het Spaanse voorzit
terschap, in juni, wachten de
EG nieuwe Europese verkie
zingen, die hun schaduw ver
vooruit zullen werpen en een
sereen werkklimaat niet zul
len bevorderen.
Toch begint Félipe Gonza
lez (45) vol goede moed aan
zijn voorzitterschap, dat meer
dan alle voorgaande in het te
ken van het 'Europa van de
burger' moet komen te staan.
Dat betekent dat naast een
reeks initiatieven op mone
tair, fiscaal en buitenlands
politiek terrein het tot nu toe
nogal vergeten sociale Europa
alle aandacht krijgt: Meer ba
nen, Europese minimum-re-
gels voor de veiligheid en ge
zondheid van werknemers op
de arbeidsplaats, basis-af
spraken over medezeggen
schap in de ondernemingen en
een rechtvaardiger stelsel van
sociale zekerheid in de hele
gemeenschap.
Bovendien wil Spanje zo
wel op dit terrein als op alle
andere het tempo van de snel
ste lidstaat pakken, onder
aansporing van de tragere
hun tempo te verhogen. Daar
bij is Gonzalez niet van plan,
zo heeft hij al duidelijk ge-
De Spaanse premier Felipe Gonzalez wordt de nieuwe EG voorzitter.
maakt, zich door spelbeder
vers als Thatcher in de luren
te laten leggen.
De Britse premier, die zich
na twee anti-Europese opris
pingen afgelopen zomer op
vallend koest houdt, heeft een
nieuw argument gevonden
om de open grenzen van '92
toch nog maar wat vooruit te
schuiven. Volgens haar ma
ken de handel in drugs en wa
pens en het internationale
terrorisme het nodig dat ook
na '92 de grenscontroles blij
ven.
Maar Gonzalez is vastbe
sloten zich met dat kluifje niet
het riet te laten insturen. „Het
is zo vanzelfsprekend dat ik
me bijna schaam om het te
zeggen, maar voor mij is evi
dent dat in het Europa van
straks de burger een betere
behandeling moet krijgen dan
de goederen," prikte hij kort
geleden tijdens een voor
dracht in Brussel het Britse
ballonnetje al door.
„Boven
dien wordt het terrorisme niet
aan de grenzen bestreden,
maar juist over de grenzen
- fotoap
heen. Door betere samenwer
king tussen de Europese poli-
tie-organisaties."
Volgens Gonzalez wordt
het hoog tijd dat in meer alge
mene termen de EG werk
maakt van het 'Europa van de
burger'. De EG kan dat doen
door onderdelen van het wit
boek voor de interne markt
die vooral de gewone burger
bevoordelen naar voren te ha
len. Als de indruk zou post
vatten dat '1992' vooral een
ondernemers-vriendelij ke
operatie is, zo meent Gonza
lez, zou het sluitstuk van de
Europese eenwording, de vol
ledig open grenzen, op de val
reep weieens in gevaar kun
nen komea Vandaar, aldus
ook de Spaanse ambassadeur
bij de EG, Carlos Westendorp,
dat Madrid een 'evenwichtige,
niet alleen economisch be
paalde ontwikkeling' naar het
ene Europa wil.
Veel aandacht voor de so
ciale eenwording is onderdeel
van die strategie, naast een
reeks initiatieven op buiten
lands- politiek terrein: nau
were betrekkingen met La-
tijns-Amerika en met de
Oostblok-landen, een nadruk
kelijker Europese rol in het
Midden-Oosten. Zij moeten de
indruk geven dat Europa ook
in de wereldpolitiek zijn par
tijtje meeblaast.
Versterking van de mone
taire samenwerking, mis
schien door nog dit halfjaar
de peseta in het Europees Mo
netair Stelsel op te nemen, en
nieuwe stappen op weg naar
gelijker indirecte belastingen,
een project dat Spanje met
een werkgroep van ambtena
ren nieuwe impulsen wil ge
ven, maken de Spaanse
agenda compleet.
Volgens Westendorp, wiens
grootvader Nederlander was,
beseft ook Madrid heel goed
dat het moeilijk zal zijn in zes
maanden de wereld te veran
deren, 'maar gaan we zeker
proberen de EG een stuk
dichter bij haar einddoelen te
brengen'. Met een Spaanse re
gering, vastbesloten van haar
eerste voorzitterschap iets
moois te maken, en met een
regeringsleider aan wiens
Europese gezindheid niet kan
worden getwijfeld nadat hij
zijn land op zes jaar tijd al de
EG, de NAVO en de Westeu-
ropese Unie binnenloodste,
moet dat op zijn minst voor
een deel gaan lukken.
Door Philip Smucker
ALS hun chef de hal van
de kledingfabriek binnen
loopt, staan de 200 arbeid
sters op en klappen ze in
hun handen.
Het is dat Lenin en Marx
vanaf de muur het tafereel
gade slaan, anders zou de be
zoeker zich in Bangkok of
Seoul wanen. Het nieuwe
Laos is na dertien jaar socia
lisme van het zuiverste water
op de liberale toer.
Laos opent voorzichtig zijn
grenzen voor buitenlandse in
vesteerders, gaat exporten
stimuleren en vermindert het
aantal prijscontroles. 'Staats
kapitalisme', noemen de Lao-
tianen de nieuwe wind die
door het land waait. Partijlei
der Kaysone Phomvihan
spreekt van „socialistisch za
ken doen". Hij gaf bedrijflei-
ders van staatsondernemin
gen onlangs veel meer vrij
heid om zelf in te kopen en de
verkoopprijzen te bepalen.
De kledingfabriek in de
hoofdstad is het parade
paardje van de nieuwe poli
tiek. De helft van de produk-
tie is bestemd voor Canada en
dertig procent gaat naar de
Verenigde Staten. De vader
van de bedrijfsleider maakte
nog kleding voor Ameri
kaanse soldaten ten tijde van
de Vietnam-oorlog. Bijna al
zijn broers wonen in Texas.
Het meeste geld voor de nood
zakelijke investeringen komt
uit het buurland Thailand.
De autoriteiten hopen dat
deze Thais-Laotiaanse joint-
venture de ogen van andere
investeerders zal openen voor
de goedkope en ongeorgani
seerde arbeidskrachten. Bui
tenlandse investeerders kun
nen voor vier jaar vrijstelling
van belasting krijgen en mo
gen een bedrijf voor de volle
honderd procent in eigendom
hebben. De regering heeft
VN-deskundigen gevraagd
hoe ondernemers te overtui
gen dat hun fabrieken niet
zullen worden genationali
seerd.
Westerse diplomaten in
Vientiane twijfelen evenwel
aan het succes van de maatre
gelen. „De nieuwe investe
ringscode klinkt prachtig",
zegt een van hen, „maar on
dernemers wachten als
school piranha's totdat de eoi-
ste toehapt." Volgens de di
plomaten zouden tropische
hout, toerisme, textiel en elec-
triciteit voor buitenlandse in
vesteerders interessant zijn.
Sinds 1975 heeft Laos on
dervonden dat socialisme niet
van de ene op de andere dag is
te verwezenlijken. „Het idee
dat alles gratis kan is wel een
erg radicale interpretatie van
socialisme", zegt de staatsse
cretaris van handel, Sompha-
vanh Inthavong. „Medicijnen
waren gratis. Maar ze waren
lang niet altijd voor handen."
Na de communistische
overwinning in 1975 dwong de
nieuwe regering de boeren tot
collectief samenwerken. Maar
de boeddhistische platte
landsbevolking was aller
minst overtuigd van het heil
daarvan. Tegenwoordig wer
ken de meeste boeren weer
met hun families op kleine
akkertjes en proberen ze zo
veel mogelijk graantjes mee
te pikken van het systeem van
sociale voorzieningen.
De economische hervor
mingen moeten de ontwikke
ling van het achtergebleven
land versnellen. De 3,8 mil
joen inwoners hebben een ge
middeld inkomen van 150 dol
lar (300 gulden) per jaar. In
Thailand is dat al 800 dollar
en zelfs in China, met 300 dol
lar als inkomen per hoofd van
de bevóking, is het beter ge
steld.
De belangrijkste export-
produkten van Laos zijn elec-
triciteit, tin, gips en koffie.
Maar met de harde deviezen
die dat opbrengt kan het land
slechts eenderde van de in
voer betalen. De buitenlandse
hulp, sinds 1975 kreeg Laos
ongeveer 100 miljoen dollar
grotendeels van de Sovjet-
Unie, heeft evenmin veel zo
den aan de dijk gezet. „De
hulp is slecht gebruikt door
dat het banksysteem hier zo
slecht is ontwikkeld", zegt een
Sovjet-adviseur die anoniem
wil blijven.
Op de markt in de Vien
tiane is de vrijhandel al lang
een feit. Naast oude vrouwtjes
die traditionele medicijnen
als hertengeweien en fazan-
tenpoten verkopen, zitten
jonge handelaren met een
voorraadje heineken-bier of
met kleine Japanse teeveetjes.
'Mooi-weer-patriotten' zo
noemt Laotiaanse journalist
K. Ankong Kongvongsa deze
nieuwe ondernemers. „Niet-
communisten hebben in veel
opzichten een beter leven ge
kregen dan partijleden", zegt
hij niet zonder verwijt.
(IPS)
DE laatste weken van 1988
juichtonen over de goede re
sultaten van het bedrijfsle
ven en de florerende econo
mie. Regering en coalitie lo
pen met de borst vooruit en
zelfvoldaan omdat het met
de economie zo goed gaat.
Helaas wordt er door hen
niet bij gezegd wie de prijs
hiervoor heeft betaald. Het
harde afbraakbeleid is voor
vele mensen geen zegening
maar een kwelling.
De armen steeds armer,
de rijken steeds rijker. Bij
standsmoeders over de mo
derne armoede in Neder
land. Gemeenten moeten
niet te veel voorzieningen
treffen voor de allerarm
sten. Met de belastingher
ziening worden de armsten
weer het hardst gepakt. Ne
derland getto van werkloos
heid en blijvende armoede.
Nog steeds 700.000 werklo
zen. Het waren geen leuke
kerstverhalen, maar helaas
harde werkelijkheid, anno
1988. Minimumlonen en uit
keringen blijven bevroren.
Wedden dat in het verkie
zingsjaar 1990 om de kie
zersgunst te winnen het een
beetje zal gaan dooien.
Minimumloners en vele
uitkeringstrekkers moeten
wel beseffen dat 't net als in
de natuur gaat, jarenlang
bevroren is zo maar niet
ontdooid. De machteloos
heid van vele mensen is be
grijpelijk, maar funest om
er op korte termijn veran
dering in te brengen. Vrede
en ontspanning in de wereld
l 7EPSw*Geff34
hebben goede vorderingen
geboekt. Helaas is het met
de gerechtigheid in de we
reld en ons eigen land droe
vig gesteld. Vrede en ge
rechtigheid zijn niet los te
zien van elkaar. Beide zijn
belangrijk voor alle mensen
op de gehele wereld.
Daarom maar hopen dat in
1989 de gerechtigheid in de
wereld en ons eigen land
veel aandacht en belang
stelling krijgt. Want zonder
gerechtigheid zal er nooit
echte vrede zijn.
Breda
P. v. Gurp
DE Europese Commissie
overweegt een rookverbod
af te kondigen in Nederland
voor alle openbare gebou
wen (De Stem, 22 december
jl.). Vorig jaar overleden
ruim 18.000 Nederlanders
als gevolg van roken. Alge
meen directeur J. Schipper
van Philip Morris in Bergen
op Zoom is niet overtuigd
van de schadelijke gevolgen
van roken en is uiteraard
niet erg gelukkig met de
plannen van de Europese
Commissie (De Stem, 23 de
cember jl.).
Hoe komt het toch dat
Nederlanders in grofweg
twee groepen zijn in te de
len: de niet-rokers die van
de schadelijke gevolgen van
roken overtuigd zijn en de
rokers die deze gevolgen ba
gatelliseren. Roken is scha
delijk, maar de gevolgen
zijn moeilijk in cijfers uit te
drukken. Een roker heeft
ongeveer 30 keer meer kans
om longkanker te krijgen
dan een niet-roker. De kans
dat een roker longkanker
krijgt, is echter (statistisch
gezien) verwaarloosbaar.
Praktisch 100% van alle
mensen met longaandoenin
gen zijn rokers. Van alle ro
kers heeft echter slechts een
zeer klein percentage een
longaandoening.
Het probleem bij dit soort
gegevens is dat een recht
streekse relatie tussen ro
ken en longkanker (of een
hartaandoening) moeilijk
aan te tonen is. Dit komt
doordat longkanker niet al
leen veroorzaakt wordt door
roken en doordat roken niet
altijd leidt tot longkanker.
Mensen die al 60 jaar of lan
ger fanatiek roker zijn, ge
tuigen hiervan. Toch 'weten'
rokers precies wat de gevol
gen van roken zijn en 'we
ten' niet-rokers precies dat
de schadelijke gevolgen van
roken wel meevallen.
Dit komt doordat kennis,
gevoel en gedrag van ieder
een in overeenstemming
zijn. Het niet-roken is een
gedraging. Dit zou kunnen
omdat de persoon vindt dat
roken een hartaandoening
kan veroorzaken (kennis).
Hij zal dan ook angst heb
ben om een hartaandoening
te krijgen (gevoel). Zo is er
sprake van een consistent
geheel.
Voor rokers is er ook
sprake van consistentie. Ro
kers ontkennen de schade
lijke gevolgen van roken
(kennis), hoeven er dus ook
niet bang voor te zijn (ge
voel) en roken er lustig op
los (gedrag). Wanneer men
rokers ervan kan overtui
gen dat roken schadelijke
gevolgen heeft (kennis), dan
is de kans groot dat ze bang
worden om die gevolgen zelf
te ondervinden (gevoel). Om
het gedrag in overeenstem
ming te brengen met de
kennis en het gevoel, zullen
ze dan ook moeten stoppen
met roken. Bij grote publici
teitscampagnes wordt er
voornamelijk 'gemikt' op
het kennisaspect om zo
doende het rookgedrag te
beïnvloeden.
Kennis, gevoel en gedrag
zijn in overeenstemming.
Daarom is het begrijpelijk
dat niet-rokers overtuigd
zijn van de schadelijke ge
volgen yan roken en de ro
kers juist niet.
Baarle-Hertog
Drs. Marco ten Berge
UIT het verhaal van Jan
Klep (Kerstnummer, De
Stem) blijkt dat Jan zijn
handicap nog steeds niet
goed verwerkt heeft. Het
moet werkelijk moeilijk
voor hem zijn om als een
dove te leven. Ikzelf ben ook
doof (getrouwd met een ho
rende man en moeder van
twee kinderen). Ik ben wel
af en toe opstandig, omdat
ik niet alles mee kan doen
met de horenden, bv. in een
praatgroep en een gezellig
samenzijn.
Sommige mensen, zelfs
onze buren, zijn erg bang
om met mij te praten. Om
dat zij gewoon niet weten
wat niet horen is. Maar ik
probeer nog steeds en doe
mijn best om toch tevreden
te zijn met mijn handicap.
Jan eist teveel naar mijn
mening. Want wij, ver
wende mensen, hebben toch
een goed leven en ook goede
hulpmiddelen zoals doven-
telefoon, teletekst i.p.v. ra
dio en ondertiteling bij de,
Ned. films en toneels etc.
Voor mij is dat meer dan ge
noeg.
Wij doven kunnen nooit
hetzelfde zijn en worden als
de horenden. Wij, doven,
mogen nooit teveel eisen
van de samenleving, want
dan heeft de samenleving
geen leven meer. We kun
nen de horenden best vra
gen om meer geduld en 'n
beetje aandacht. Als wij, de
doven, en de horenden meer
moeite doen om elkaar te
begrijpen i.p.v. elkaar af te
stoten, bereiken we samen
veel meer.
L. Peeters
Rijsbergen
GAARNE wil ik enkele
kanttekeningen plaatsen
n.a.v. het weerwoord van W.
Koek in zijn column 'Vlucht
naar Armenië' (2). Zijn drie
opponenten in dezelfde edi
tie vallen W.K. aan op uitla
tingen die zij hem toedich
ten maar niet - zeker niet
met de intentie die de heren
hem in de schoenen schui
ven - door K. werden ge
daan.
Het is mi. duidelijk dat
door hen niet op de bal maar
op de man wordt gespeeld.
Zij doen niet anders dan de
gene die kennelijk niet hun
sympathie geniet, onderuit
halen, hetgeen blijkt uit op
merkingen als 'priet praat',
zijn bekrompen NAVO-we-
reldje, de draak steken met
ellende, laag gehalte en ge
zever over Amnesty Inter
national en waternood
Bangladesh.
Op grond waarvan kan A.
Vermeulen vaststellen dat
de Sovet-Unie reële vredes
voorstellen heeft gedaan? Is
hij misschien beter geïnfor
meerd dan een van de be
kendste SU-dissidenten die
de wereld waarschuwt
wantrouwend te blijven bij
Russische vredesvoorstellen
en beloften? Hij is blijkbaar
wel 'n fervent supporter van
Gorbatsjov, aangezien hij
W.K. 'n verbitterde en ver
blinde communistenhater
durft te noemen.
Ikzelf hoor - en naar ik
aanneem hoort ook W.K -
tot de miljoenen die Gor
batsjov als mens respecte
ren, maar men moet wel be
denken dat hij het niet al
leen voor het zeggen heeft in
Rusland.
Tot slot: Wanneer er al
verontschuldigingen moe
ten komen, dan wel van de
heren Masereeuw, Vermeu
len en Ongering.
Made
A. v. Tetering
DEN HAAG (ANP) -M
ter Smit-Kroes (verket
waterstaat) zal alle z
moeten bijzetten om de
haar voorgestelde fina
ring van de stormvloe
ring in de Nieuwe W
weg door de Tweede K
te loodsen.
gij de regeringsfracties
oppositie leven bezwaren
onderdelen van haar vo<
Het gaat dan niet zo zeer
opvatting dat het Rijk vo
bekostiging van de stom
moet opdraaien. Want da
het voorstel van de mi
van verkeer en watersti
grotendeels het geval.
AW
Het bestuur geeft hier
de Centrale Raad van 1
Daarin oordeelde de r
dat het niet toekennen vr
AWW-pensioen aan we
naars in strijd is met he
verdrag inzake burger-
litieke rechten (BUPC
drag). Nederland heeft di
drag ondertekend.
De SVB schat dat zo'n
weduwnaars in aanme
komen voor een weduwh
pensioen. Daarmee zou
lijks een half miljard g
zijn gemoeid. Het min
van sociale zaken en werl
genheid wilde donderdaj
dag niet reageren op het b
van de SVB.
Als ingangsdatum voo
weduwnaarspensioen gel
datum van aanvraag, me
mogelijke terugwerl
kracht van ten hoogste
jaar. Aanvragen die zijr
daan binnen een jaar na 6
1986 kunnen ten hoogste 1
tot een pensioen aan we
naars vanaf 6-april 19E
vroegste van de twee ov
densdata in de op 7 dece
berechte zaken.
Bij de Sociale Verzekei
bank liggen thans 1.500
vragen of verzoeken om
matie (die als aanvragen
den beschouwd). Wie eei
duwnaarspensioen wil aa
gen kan dat doen met b
van een formulier dat o
postkantoor verkrijgbaar
door zich te melden bij d
trictskantoren van de SV
voormalige Raden van Ar
De uitkeringen ligger
hankelijk van de situatie
achterblijvende gezin (k
ren tot 18 jaar), tussen de
en 1.600 gulden per maane
NOOIT EERDER HEEFT
gekregen dan in het afg
trouwens ook zoveel redei
over volgepend. Politici he
maar er is daadwerkelijk
milieu gedaan. Integendee
vuiler en smeriger.
Het Amerikaanse weekbla
traditie: het koos geen r
noemde de 'in gevaar ver!
In haar indrukwekkende
teerde konimgin Beatrix v
En dat 'de aarde langzaa
het einde van het leven ze
even wat anders dan dat
geworden, met name watt
in de Troonrede van septe
Maar goed, het zijn aller
rende apocalyps aankon
volgd worden door krachti
Daarom is ons een actie
wijk zeer sympathiek. Hij
gassen uit de winkels in
niet genoeg geprezen om
of andere milieuprijs wore
betreft krijgen (zijn gemee
Milieuprijs).
De actie van de Harderv
doen als de zoveelste kab
haar anders: De alarme
zorgwekkende woorden ii
ningin Beatrix zijn nodig e
echt waar het over gaat
sen meer te koop zijn.
De ontwapenende actie c
haal uit Frankrijk. De raac
jaren vijftig diep onder
atoombommen in west en
voortaan verboden was o;
meente een atoombom t<
wachter is belast met he
sluit", zo kondigde de ger
Belachelijk? Ludiek? V
9ezicht ja, want acties al
mers minder zijn dan dru|
een variant op een beken
Problematiek: Verbeter he
weet waar hij kan beginn
spuitbussen gebruiken er
9oed alternatief is. Zo on;
weer niet.
