GEEN 'ABNORMALE GELUIDEN' OP BANDEN 'ZWARTE DOOS' èz.rr^j "JL*- Nederlander in VS opgepakt wegens computersmokkel Rode Kruis medewerker terug uit Libanon BUITENLAND hflSTEM BUITENLAND ZATERDAG 24 DECEMBER 1988 I via het smokkelnetwerk werden geavanceerde Veranderingen LOCKERBIE (RTR/UPI) - Deskundingen heb- j-w ben geen 'abormale geluiden' ontdekt op de band /,CïTïlf\ 1 0*P k"PTNt met de gesprekken in de cockpit van het PanAm- O toestel, dat woensdag in Schotland neerstortte. Dit hebben Britse functionarissen verklaard. Geen Nederlanders Popster aan boord van ramp vlucht AD BELJAARS UIT BERGEN OP ZOOM OPGELUCHT TERUGGEKEERD BOUWEN AAN DE SAMENLEVING Theologie studeren, een goed voornemen voor De onvervang baarheid NIEUWSOVERZICHT Siemens krijgt Spaanse miljardenorder Honderden kinderen uit tehuizen 'weg' Gifwolk ontsnapt uit fabriek in India Suriname vond onderzoek Rensch juist T21 - foto de stem johan van gufip Kortom, voldoende stof voor een aantal arti kelen, die ons duidelijk hoopt te maken hoe anders een Russische stadsbevol king leeft en werkt en wellicht ook de vraag be antwoordt of ons beeld van de Russische samenleving een juiste blijkt te zijn dan wel correctie behoeft. Drs. FM. Feij Burgemeester van Breda MIAMI (RTR/UPI) - De federale autoritei ten in Miami hebben bekendgemaakt dat aj één van de grootste computersmokkel organisaties hebben opgerold 'die ooit wer den onderzocht door de Amerikaanse I douane', aldus de openbare aanklager Dex- I ter Lehtinen. De Nederlander E.H. die eer- I der deze maand werd gearresteerd, is er vrijdag officieel van beschuldigd de smok- I [teloperaties te hebben georganiseerd. computers, met militaire en civile toepassings mogelijkheden, uitgevoerd naar Oostblok-lan- den. Met de operatie zouden miljoenen guldens gemoeid zijn. De Amerikaanse politie maakte de zaak bekend op het moment dat politie-agenten overal in de Verenigde Staten verdachten arres teerden. E.H. werd, na acht maanden onderzoek van de douane, 14 december gearresteerd en beschul digd van het verkopen van hoogtechnologische apparatuur aan een ander land zonder de nood zakelijke toestemming van het Amerikaanse ministerie van handel. Hij kan hiervoor ten hoogste 35 jaar gevangenis of een boete van 5,75 miljoen dollar krijgen. Bij zijn arrestatie werd een VAX 8800 computer die bestemd was voor Bulgarije in beslag genomen. E.H. zou 92.000 dol lar aan de douane hebben betaald om de compu ter het land uit te krijgen. Een woordvoerder van de douane zei dat het netwerk de afgelopen jaren 'computers en com putermateriaal ter waarde van tientallen mil joenen dollars' had verscheept naar Oostblok landen. De VAX 8800 computer, een van de meest gea vanceerde systemen ter wereld, kan gebruikt worden voor het aansturen van transportsyste men tot geleide raketten. De computers, die meer dan 2 miljoen gulden kosten, waren af komstig van de Digital Equipmemt Corp. in Massachusetts. De computer die tijdens de arrestatie van E.H. in Miami beslag werd genomen was via een in gewikkelde route van Los Angeles via Chicago en Boston op weg naar België en was uiteinde lijk bestemd voor Bulgarije. Het_ netwerk was opgebouwd uit Amerikaanse en' buitenlandse transportbedrij ven. I chitectonisch monument uit - foto novostl v. rodi0n0v I kozen. Ik vind dat dit echt de- Imocratische systeem van ver- Ikiezingen een grote toekomst Itegemoet gaat. Vroeger was het leen regelrechte sensatie als een I bepaalde kandidaat wegge- Istemd werd, hetgeen overigens «(Uiterst zelden voorkwam. Nu is ihet gebruik dat men uit ver- I schillende kandidaten kan kie- lzen". Dit betreft niet alleen de I partij-lichamen of plaatselijke gezagsorganen. In Smolensk Iworden ook bedrijfsleiders op [vrij grote schaal gekozen. Bo- I vendien worden in bedrijven personeelsraden opgericht die samen met de directie actuele problemen aanpakken. In de laatste twee jaar zijn coöperaties en individuele ar- beidsactiviteiten, eigenlijk 'een schepping van perestrojka', als paddestoelen uit de grond ver rezen. In Smolensk bestaan al veertig coöperaties in de sfeer van de openbare opvoeding, productie van consumptie-ar tikelen, handel in groenten en fruit en dienstverlening aan de bevolking. Er bestaat ook een coöperatief taxi-bedrijf dat we in de omgangstaal 'eigen rij ders' noemen. Burgemeester Kozyrev: „Er te kenen zich tevens ingrijpende veranderingen af in de houding van de autoriteiten tegenover de 'alternatieve' groeperingen. Vroeger dacht men bijvoor beeld in Smolensk nogal licht zinnig over de milieuproble men. Al hebben die problemen in vergelijking met Moskou of andere industriecentra niet veel om het lijf. We gingen ze pas door toedoen van een van die alternatieve groepen in alle ernst aanpakken. Smolensk is een stad met veel groen, met veel parken en plantsoenen. Niettemin ondervindt de bevol king van de stad nogal veel last van productieprocessen, waar kwik aan te pas komt, in een gloeilampenfabriek en een fa briek van koelkasten. Die groep heeft er zich voor ingezet om die ongezonde fabrieken verplaatst te krijgen naar bui ten de stad. Wij hebben vele malen met de groep gesproken. In veel opzichten is het aan die groep te danken dat de ge meenteraad van Smolensk be sloten heeft dat de gloeilam penfabriek binnen afzienbare tijd over moet schakelen op nieuwe, milieuvriendelijke procédé's en tevens tot ver plaatsing van de koelkastenfa- briek naar buiten de stad". Tot besluit van ons gesprek verzoekt burgemeester Vladi mir Kozyrev van Smolensk mij de inwoners van Brabant zijn wensen van vrede, geluk en welvaart over te brengen. Vliegtuigramp nog raadsel I Ook het eerste onderzoek van de 'zwarte doos' met de vluchtgegevens heeft geen aanwijzingen voor de oorzaak I van de ramp opgeleverd. Volgens de onderzoekers is er I tot nog toe 'geen bewijs' gevonden voor voor de opvatting I dat het vliegtuig door een bomexplosie vernietigd werd. I Bij het ongeluk vonden alle 258 [inzittenden van de Boeing 747 I en zeker 15 inwoners van het 1 stadje Lockerbie de dood. Red dingswerkers hebben vrijdag hun zoektocht voortgezet naar lichamen van de 120 slachtof fers die nog vermist. Bij de vliegramp woensdag kwamen I meer dan 258 mensen om het leven. Tot nu toe zijn meer dan 150 lichamen geborgen maar er worden nog meer dan 120 men sen vermist. Het is vrijwel zeker dat zich aan boord van de woensdag avond verongelukte Boeing-747 van de Amerikaanse lucht vaartmaatschappij Pan Am geen Nederlandse passagiers bevonden. Dit heeft directeur- Nederland van Pan Am, Dolf I Moulijn, vrijdag meegedeeld. De banden van de Zwarte I Doos bevestigden dat de be manning geen noodsignaal heeft uitgezonden voor het toe stel brandend neerstortte op Lockerbie. Volgens deskundi- i eindigde de band met een I vaag, onbestemd geluid. Maar verder vielen er op de band geen tekenen van problemen te bespeuren. „Er zijn geen abnormale ge luiden op de band tot het mo ment dat alle signalen wegvie- len", aldus een woordvoerder van het Britse ministerie van vervoer. Op dat moment vloog I het toestel op een hoogte van 1 31.000 voet. Bij een Italiaans nieuws- I agentschap kwam vrijdag een anoniem telefoontje binnen van een man, die beweerde dat Holly Johnson. - fotoanp AMSTERDAM (ANP) - De Popster Holly Johnson (28) is ®en van de passagiers die tij- r™ u e vliegramP in Schotland JÜ en gekomen. John- n werd bekend als zanger toH 11 pop®roep 'Frankie goes Libische extremisten het Pa- nAm-toestel hadden opgebla zen. De Libische ambassade in Rome wees de bewering on middellijk van de hand. „Iedere gek kan namens ons opbellen en zo'n claim heeft dan ook geen enkele waarde", aldus een Libische woordvoerder. Eerder had een organisatie, die zich de 'Bewakers van de islamitische revolutie' noemt, zich al ver antwoordelijk gesteld voor de ramp met het toestel. De Finse politie verhoorde vrijdag een man die naar de Amerikaanse ambassade in Helsinki zou hebben gebeld met de waarschuwing dat er een bomaanslag zou worden gepleegd op een toestel van Pa nAm op de route Frankfurt- New York. Maar volgens de po litie zijn er geen bewijzen dat er een verband tussen het tele foontje en de ramp bestaat. De politie voelde ook een man van Arabische afkomst aan de tand, die door de opbel ler als de organisator van de aanslag werd genoemd. Maar ook deze heeft volgens de Finse politie niets met de zaak te ma ken. Een politiewoordvoerder veronderstelde dat het om een vete tussen de twee mannen gaat. President Reagan verde digde vrijdag het besluit van de Amerikaanse regering het pu bliek niet op de hoogte te stel len van het dreigement, maar alleen de ambassades, veilig heidsdiensten en de lucht vaartmaatschappijen te waar schuwen. Volgens Reagan zou een publieke waarschuwing 'het luchtverkeer in de hele we reld' tot stilstand hebben ge bracht, terwijl er niet meer was om op af te gaan dan een ano niem telefoontje. In Groot-Brittannië is opwin ding ontstaan over het feit dat de Londense luchthavenautori teiten, die verantwoordelijk zijn voor de veiligheid, niet ge waarschuwd zijn. Maar vol gens de Britse staatssecretaris voor vervoer, Michael Portillo, was de regering in Londen wel op de hoogte gebracht door de Amerikanen, maar vond zij de beveiliging op de luchthavens voldoende. De voorzitter van de Pales tijnse Bevrijdingsorganisatie PLO, Yassir Arafat, noemde de ramp met het PanAm-toestel vrijdag tijdens een bezoek aan Rome een 'onmenselijke, mis dadige daad' die tegen 'onze vredesmissie en tegen de gehele mensheid' gericht is. Arafat zei niet wie er volgens hem achter de ramp zou kunnen steken. Op een vraag naar de groep van Abu Nidal, wiens naam in ver band met de ramp is gevallen zei de PLO-leider: „Die groe pen zijn geen Palestijnse groe pen. Zij gehoorzamen aan de geheime diensten van verschei dene Arabische en andere sta ten." Op de stranden van Gran Canaria liggen mensen in het zand naast de kerstboom. Kerstmis is altijd een toptijd voor deze zonnige eilanden. - fotoanp Informatiedagen 20 en 28 januari, zie de bon elders in dit blad. Door Frank Deij BERGEN OP ZOOM - Ber- genaar Ad Beljaars (31), projectleider van het Rode Kruis Nederland gedeta cheerd bij het Libanese Rode Kruis, verliet deze week als laatse buitenlan der Libanon. Tot de alge hele evacuatie was besloten nadat medewerkers van het Internationale Rode Kruis met de dood waren be dreigd. De dreigementen zijn het ge volg van de Zwitserse weige ring om alsnog een 'beloning' te betalen voor de vrijlating, me dio december, van de ontvoerde Zwitser Peter Winkler. Hoewel Beljaars niet recht streeks bedreigd was, zette hij donderdag in Brussel toch wel opgelucht voet aan de grond. „Je leert in zo'n spanningsge- bied leven met de oorlogsdrei ging als is het zeker niet zo dat je constant met de dood wordt bedreigd. Ik heb geen idee wie de bedreiging heeft geuit en hoe serieus die genomen moet worden maar als het Interna tionale Rode Kruis in Geneve besluit alle medewerkers terug te roepen is er wel iets aan de hand. Het is tenslotte de eerste keer in de geschiedenis van het Internationale Rode Kruis dat we in een conflictgebied niet verder kunnen werken". Thuis heeft hij nauwelijks tijd gehad om op adem te ko men. Rode Kruis Nederland wilde zo snel mogelijk zijn laatste rapporten hebben. Ver volgens trad hij aan op een persconferentie van het Rode Kruis in Den Haag die overi gens overschaduwd werd door de vliegramp in Schotland. Het vertrek van Ad uit Liba non heeft niet rechtstreeks te maken met het dreigement aan zijn Zwitserse collega's. „Toe vallig stond ik net voor een va kantie van twee weken". Maar hij laat er geen twijfel over be staan dat hij ook zijn biezen zou hebben gepakt. „Je kunt geen risico nemen. We hebben hier regelmatig met conflicten 4 k f Ad beljaars. te maken en onderlinge ge schillen die op straat worden uitgevochten. Op die momen ten komen wij niet op straat zonder toestemming van het hoofdbureau van het Rode Kruis in Bayrut. Zelfs in de auto's houden we altijd contact. Je gaat in zo'n periode zeker niet op je eentje naar Bayrut rijden, waar het in feite een po litieke en militaire jungle is. Je gaat ook niet zomaar een eindje joggen. Het is tenslotte Liba non en je blijft een buitenlan der". Ad werkt in een orthopedi sche werkplaats in een klein dorpje in het Chouff gebergte, op twintig kilomter afstand van Bayrut. Het klinkt dicht bij, maar in werkelijkheid is - foto de stem/ben steffen het ver weg van het oorlogsge weld. De meeste conflicten spe len zich af op betrekkelijk kleine locaties in delen van de stad Bayrut. Beelden van bran dende huizen en rookpluimen, die de plekken des onheils mar keren, zijn hem vreemd. „Ik ge loof dat ik dat een keer heb meegemaakt. Het is maar heel zelden dat heel het land in rep en roer is". De afstand in kilometers naar Beirut mag dan gering zijn, in tijd duurt het veel lan ger. Ad is bijna twee uur on derweg voordat hij zich in het centrum van Bayrut bij de post van het Rode Kruis kan mel den. De autosnelweg van Da mascus naar Bayrut, waaraan zijn dorp Hammana ligt, is in 1982 na hevige gevechten afge sloten. De directe verbinding naar Bayrut is verdeeld in kleine enclaves waar verschil lende groeperingen zich ophou den. Zelfs het Rode Kruis moet talloze check-points passeren voordat Bayrut bereikt kan worden. Het werk van Ad bestaat uit het zelfstandig runnen van de werkplaats waar elk jaar zo'n vijfhonderd mensen aan een prothese worden geholpen. Hij is sinds een half jaar de enige buitenlander daar. Voorheen werkte hij met twee andere Nederlander maar die zijn na de opleiding van enkele Liba- nezen tot orthopedische instru mentmaker naar huis gegaan. „Ik ben gebleven omdat de Li- banezen de werkplaats niet zonder hulp van het Rode Kruis open kunnen houden". Er zijn in Libanon nog vier ortho pedische werkplaatsen die open zijn. Twee daarvan, onder leiding van het Internationale Rode Kruis, zijn met het ver trek van de Zwitsers gesloten. De sluiting van de werk plaats is voor Ad niet het erg ste. „Wat veel zwaarder weegt is dat een altijd als onpartijdig beschouwde organisatie als het Internationale Kruis niet kan werken. Het Rode Kruis is al tijd door alle strijdende par tijen als bemiddelaar geaccep teerd. Het Internationale Rode Kruis onderhandelt over be standen, de uitwisseling van gevangenen, het bezoek van gevangen. Kortom alle delicate kwesties op diplomatiek ge bied". Ad wordt in principe binnen twee weken weer terug ver wacht op zijn standplaats maar zoals de situatie nu is kan het best nog wel enige tijd duren. „Ik zelf hoop dat het voor het eind van mijn vakantie is op gelost. Ik heb het prima naar mijn zin. Als de Zwitsers terug gaan ga ik ook. Je krijgt toch nooit honderd procent zeker heid maar zo gauw er enige ga rantie is dat het Rode Kruis weer op normale wijze kan werken stap ik in het vlieg tuig". IN HET Newyorkse Plaza Hotel - aan de boorden van Central Park - be vindt zich een min of meer Victoriaanse salon die ik zo nu en dan fre quenteer. Hoe vreemd het ook moge klinken: ik voel mij er geens zins op mijn ge mak. Dat de gebak jes en de koffie er bui tensporig duur zijn is nog tot daaraan toe. Maar het vertrek ademt een belegen deca dentie uit die nog aanzienlijk wordt verhoogd door veel pila ren, gordijnen, marmeren nim fen, kristal, in mahoniehouten bakken geplaatste palmen, spie gels en polsdikke, fluwelen koorden die door koperen stan daards in de hoogte worden ge- hoden. Er speelt natuurlijk een salonor kest. De violist is een enigszins bandiet-achtig uitziende man met donker haar dat met veel brillantine naar achteren is ge kamd. Met zijn visseogen kijkt hij - over de kam en de strijk stok heen - naar de bezoekers, terwijl hij Weense walsen en me lancholieke werkjes uit een lang vergeten tijdperk speelt. Er lo pen obers op ouderwetse plat voeten rond die vesten dragen die met goud zijn afgezet. Ze ruiken naar boenwas en scheer zeep. Ze knikken minzaam. En ze spreken met dat vreemde, Midden-europese accent dat de bezoekers opzadelt met vage vermoedens over hun met zoveel waardigheid gedragen armoede en hun zorgvuldig verborgen ge houden status als vluchteling. Waarom kom ik daar dan zo graag? En met mij zoveel ande ren? Misschien legitimeren dit soort salons de vage gevoelens van heimwee naar een niet al te ver en ook niet geheel onbekend verleden die wij allemaal in ons meevoeren. Voor de Amerikaan geldt dat wellicht nog meer. Ik sluit niet uit dat de salon hem herinnert aan het oude Europa waaruit zijn geplaagde en ge tergde grootouders wegtrokken, om een beter leven te zoeken in de Nieuwe Wereld. Vreemd is dat: we zijn altijd aan het rommelen in dat deel van het verleden dat - hoewel we het niet hebben meegemaakt - toch nog zijn sporen achter heeft gelaten in het diepst onze ziel. Naar Griekse tempels, naar Renaissance-gebouwen en naar Barok-kerken kijken we alleen maar omdat we ze mooi of inte ressant vinden, niettegenstaande het feit dat we er ons geenszins verwant mee voelen. Maar dan komen opeens al die afschuwe lijke neo-stijlen van onze directe voorouders. Er ontstaat dan een zeker gevoel van verwantschap; we willen deel uitmaken van die wereld, we willen er als het ware in zitten, we willen haar koeste ren. We hebben dan het vreem de, nostalgische en ook wat on gezonde gevoel van geborgen heid. Maar er is natuurlijk nog een andere mogelijkheid. Dat is dat we deze wereld zo verschrikke lijk lelijk en eenvormig vinden dat we van arren moede maar wegvluchten in de illusie van het verleden. Onze Europese lelijk heid wordt nog enigszins op af stand gehouden omdat de ge schiedenis er zoveel moois en bezienswaardigs heeft achterge laten. Maar de Amerikaanse le lijkheid wordt niet gecompen seerd door de artefacten van het verleden, doodeenvoudig omdat die er niet zijn. Zelfs het stede lijk schoon dat zich rond de eeuwwisseling in de Verenigde Door Jo Wijnen Staten begon te ontwikkelen, is alweer afgebroken, weggevaagd, ongedaan gemaakt. Niets draagt hier enige stabiliteit en orde ning. Datgene wat wij 'gezellig heid' noemen is nauwelijks tot wasdom gekomen. Het gemeen- schaps- en buurtleven is door de massale suburbanisatie van de na-oorlogse jaren nagenoeg on gedaan gemaakt en de televisie heeft het gezinsleven de gena deklap gegeven. Zelfs heb ik met die dingen niet zo'n probleem omdat de Amerikanen dat zo willen, om dat al die lelijkheid en ongezel ligheid deel uitmaakt van hun rusteloze speurtocht naar geluk. Het snel verdwijnen van nage noeg alles dat ogenschijnlijk geen betekenis en geen praktisch nut meer heeft, is kennelijk een onvervreemdbaar deel van de Amerikaanse cultuur. Maar als ik al die Amerika nen daar in die salon van het Plaza Hotel met zoveel overgave naar de violist met de visseogen zie luisteren, denk ik vaak dat ze het eigenlijk anders willen, maar dat er geen leidend beginsel of geen nationale filosofie is die datgene wat hen werkelijk be weegt in goede banen kan lei den. Soms heb ik het sterke ver moeden dat miljoenen Amerika nen niet echt weten wat ze wil len en dat ze daarom alles wat ze met zoveel aandoenlijk ijver en inzet realiseren meteen weg gooien zodra ze het gevoel heb ben dat ze het door iets beters kunnen vervangen. Inderdaad, aan de basis van de Ameri kaanse cultuur ligt het idee dat de permanente vervanging van alles de bron van het ware geluk is. Hoe anders zou Amerika zijn als het enig gevoel voor het nut teloze en daarom het onvervang bare zou hebben. MADRID (DPA/RTR) - Spanje heeft een fel begeerde order van omgerekend 1,5 miljard gulden voor de levering van een groot aantal locomotieven en snelle treinen verdeeld over de Franse onderneming Alsthom en een Westduits consortium onder leiding van Siemens. Dit heeft de president-directeur van de staatsspoorwegmaatschappij RENFE, Julian Garcia Valverde, vrijdag bekendgemaakt. FRANKFURT (DPA) - Uit tehuizen in de deelstaat Hessen in de Bondsrepubliek Duitsland zijn volgens informatie van de politie de afgelopen maanden enkele honderden kinderen van vluchtelingen 'verdwenen'. Om hoeveel kinderen het precies gaat was vrijdag nog niet bekend. Twee tehuizen in Hessen hebben de afgelopen drie maanden ongeveer 120 buitenlandse kinderen als vermist opgegeven. Een aantal van de tien- tot achttienjarigen liep weg omdat zij niet opgewassen waren tegen het leven in het tehuis. Anderen zijn echter 'doelbewust door organisaties ontvoerd', bestaande uit landgenoten, die hen waarschijnlijk aan familileden en vrienden van de ouders overdragen. Berichten dat deze kinderen zijn gedood of tot prostitutie ge dwongen konden niet worden bevestigd. Enkele van de in Hes sen ondergebrachte kinderen zijn waarschijnlijk naar het bui tenland overgebracht. Er zijn berichten dat sommige van de 'verdwenen kindeneren' zich inmiddels in de Scandinavische landen en Zwitserland bevinden. NEW DELHI (DPA) - Door de ontsnapping van een wolk zwa veldioxide uit een fabriek in de oost-Indische deelstaat Bihar hebben rond de 500 mensen deels zware vergiftigingverschijn selen opgelopen. Volgens het Indische persbureau UNI vrijdag brak er paniek uit in het dorp Jhurkully toen het giftige gas neerdaalde op de huizen. Twintig mensen werden met zware vergiftigingsverschijnse len naar een ziekenhuis overgebracht. De gaswolk zou zo groot geweest zijn dat ook het graan op de omringende velden werd aangetast. DEN HAAG (ANP) - De aanhouding van de Surinaamse acti vist voor de mensenrechten, Stanley Rensch, is gebeurd van wege diens 'gebleken nadelige' activiteit voor de Surinaamse staat. De minister van Justitie van Suriname, J. Adjodhia, ver klaarde het onderzoek tegen Rensch 'gerechtvaardigd' te vin den. De bewindsman zegt zich hierbij te baseren op de voor Rensch belastende verklaringen die vier vermeende leden van het Junglecommando van Ronnie Brunswijk tegen de mensen rechtenactivist hebben afgelegd. Hoewel Rensch woensdag 'voorlopig' is vrijgelaten, gaat het onderzoek naar zijn zaak verder, aldus Adjodhia.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1988 | | pagina 5