In Rome bruist het leven uit elke vervuilde porie Harttransplantatie Lapland verdient fors aan Kerstmanindustrie TERUGBLIK OP DRIE JAAR CORRESPONDENTSCHAP IN ITALIË: Opziensprekende verbaringen DE STEM EXTRA OP MAANDAG 19 DECEMBER 1988 jean Mentens nieuwe correspondent Rome l'Twijfels Harde werkers MEDISCHE RUBRIEK Toerisme Idee T48 rganische Scheikun- - FOTO'S UUR CROUZEN zijn dat er in de VS vaak ondanks de luxe heeft Ivanovs bolwerk zijn lemen. De weg van on- >ek naar nieuw biotech- ;isch produkt is moei- i omdat het instituut zelf lies het voortouw moet ;n. Het moet opdrachten :tten bij fabrieken en be en en zelf als een soort irministerie voor de fi- iering van de benodigde iratuur zorgen. „Onze fa- ten zijn bang voor nieu- ïeden en niet zo inven- zegt Ivanov. >k in zijn omgeving heeft perestrojka toegeslagen economen heeft Ivanov ngs in dienst genomen zaken als marketing, het :n van behoeftes, het spellen van winsten. „We len voor dat soort werk g mensen uit het Westen jen", lacht dr. Vadim Iva- „maar wat wil je: on- ks dit prachtige gebouw is leven in de Sovjetunie een westerling niet ge- :kelijk. In de eerste plaats de taal en dan de onge- :ken van het dagelijkse n... Maar we staan open het Westen, echt." elden zal er in een van de iwe of oude paleizen in kou zo open en realistisch jroken zijn. Sovjet-we- chappers weten wat glas- is, storten zich vol ener- op de broodnodige pere- jka en zien verder haar- :rp hun eigen plek in de eld. OiljZE correspondent Ge- rad Kessels keert na drie jaar werken in Rome en de rest van Italië terug naar Nederland. Gerard wordt in Rome opgevolgd door Jean Mentens. Jean Mentens is behalve cor respondent voor De Stem en haar zusterbladen ook de Italiaanse correspon dent van de NOS. In onderstaand verhaal blikt Gerard Kessels terug op drie jaar Rome, Italië en vooral op zijn contac ten met de opmerkelijke bewoners van dat land. Door Gerard Kessels WEGGAAN UIT ROME is niet gemak kelijk. „Wie in Rome heeft gewoond, die heeft in eeuwen en mil lennia geleefd", schreef de Duitse schrijver Werner Bergruen veer- tig jaar geleden. Sindsdien heeft de eeuwige stad klap na klap gehad. Ongeremde speculatie heeft tot troosteloze bui- i tenwijken geleid. Kilome ters blik verstoppen het centrum en verpesten de lucht. Maar toch: ondanks moordend verkeer, vervui ling en criminaliteit blijft Rome een vreemde aan trekkingskracht uitoefe nen. In het noorden zijn Milaan en Turijn te Wsteuropees, te wei nig Italiaans. Naar het zuiden, voorbij Napels heerst de wan- I orde van de Arabische soukh. I Rome blijft de mooiste plek I van Italië. Natuurlijk, Venetië, |i Florence, Verona en Siena zijn 1 prachtige steden, maar het zijn tegelijkertijd ook een soort openluchtmusea, kijksteden. Rome is de samengebalde kern van Italië, met al zijn goede en i slechte kanten. In Rome bruist het leven uit elke vervuilde po li' ne. Wie hier al te lang blijft wil nooit meer weg. Bij de grote in ternationale persburo's is Rome berucht. Uit geen we reldstad zijn hun correspon- J denten zo moeilijk weg te krij gen. In Bonn werd ooit een en- I quête gehouden onder bijna 500 j,buitenlandse journalisten over I; de meest geliefde standplaats. ■■Op de eerste plaats kwam Washington, gevolgd door Moskou. Logisch, de brandpun ten van het wereldgebeuren zijn ook de meest prestigieuze werkplekken voor een journa- Maar kort na Moskou en royaal voor Parijs en Londen kwam Rome. Ijk wist niet veel van Italië toen |"ik hier kwam en na bijna drie jaar vertrek ik met meer twij fels dan zekerheden. Dé Ita liaan bestaat niet. Er liggen -werelden van verschil tussen 'een Milanees en een Palermi- taan. Het verschil tussen noord I en zuid is groter dan ik ooit 1 -voor mogelijk had gehouden. Ik j herinner me een keurige apo theker uit Milaan die me in de trein bloedserieus vertelde dat kij voorstander was van een Koreaanse oplossing: ergens ei) Rome een grens met prik keldraad en militairen. „Want al het geld dat wij in het noor oen verdienen wordt in het zui den opgemaakt". Zuid-Italië is veel armer dan ket noorden, maar toch ook weer niet zo arm dat er niet goed van wordt gegeten. Eten is belangrijk, in het zuiden nog Rome, de eeuwige stad, trekt miljoenen toeristen. Hier een overvol Piazza Spagna. FOTO AP iet Instituut voor Hog0* - FOTOLAURCROU®1 rs van naam en faam bij elk' r brengen in navolging w Club van Rome. Volgens o i ub van Moskou-in-opn'1»* I ïg moet er vooral over n I ergie-probleem op were)" naai gepraat worden en n»*j er stevige adviezen op w1 I men. Het inschatten van de risl n nieuwe bronnen en vo en van energie en de daar horende technologische n> odes, het concentreren en a raar koppelen van enefl.n sternen en het gelijk tr;L. in de niveau's van energ irbruik. Dat zijn de v lamste punten, waarover l euw informatie-netwerk [menwerking en uitwisse i poten gezet moet wolI ;onomen, energie-speG» I n, sociologen en politieke I iren zonder rechtstreeks P% ïke verantwoordelijk» ogen meedoen vanuit nden. Hoe schaarser de e e-bronnen, hoe meer S )st: openheid naar alle n. meer dan in het noorden. Schrijnende armoede komt in Italië betrekkelijk weinig voor. De laars is rijk geworden. Al een paar jaar geleden becij ferde het Italiaanse statistische bureau dat een gemiddeld ge zin in Noorditalië maandelijks 3250 gulden consumeert. Daar naast zijn de Italianen ook nog eens grote spaarders. Op de vraag: Waar doen ze het toch van? heb ik nog nooit een ant woord gehoord dat helemaal bevredigt. Het is een van de meest intrigerende raadsels van het land. Zou de 'economia sommersa', het zwarte en grijze circuit, dan toch nog groter zijn dan de twintig a dertig procent van de totale economie, zoals de experts schatten? De Italianen weten de handen uit de mouwen te steken. Vóór Rome woonden wij ruim drie jaar in Bonn. In tegenstelling tot wat gewoonlijk gedacht wordt Heb ik de stellige indruk dat Italianen nog hardere wer kers zijn dan de Duitsers. Mil joenen Italianen hebben meer dan één baan of bezigheid. In de weken voor kerstmis zijn de winkels in Rome niet alleen de hele zaterdag open, maar ook de hele zondag en de sluiting van maandagmorgen is komen te vervallen. De wetswijziging tot openstelling op zondag was een klein berichtje in de krant. In Duitsland maar ook in Ne derland zouden de vakbonden van winkelpersoneel een pan demonium ontketend hebben. Italianen hebben fantasie en stijl, ze zijn slim en gehaaid. Bij het nastreven van het eigen stoffelijk welzijn zijn ze on overtroffen. De staat functio neert niet en iedereen kankert er over. De gezondheidszorg is belabberd, het openbaar ver voer vaak een ramp. Voor klei nigheden moet vaak dagenlang Rome is een stad van contrasten. Traditioneel katholicisme en veel frivoler, dagelijks Ita liaans leven ontmoeten er elkaar. - FOTOAP van loket naar loket gelopen worden. Maar dat gebrek aan efficiëntie verschaft de burger ook veel speelruimte. De belas ting wordt op reusachtige schaal ontdoken omdat er on voldoende controle is. Het gi gantische overheidstekort van Italië is niet alleen ontstaan door een geweldige verspilling, maar ook omdat middenstan ders, vrije beroepsbeoefenaren en ondernemers, maar een schijntje belasting betalen. On langs bleek dat de eigenaren van de duurste winkels in de meest chique winkelstraten in Venetië vrijwel tot de bedelstaf waren vervallen. Ondanks het bezoek van hordes kapitaal krachtige Amerikanen en Ja panners, meldden ze de fiscus slechts een minimale omzet: 20000 gulden per j aar De Italiaan moppert wel voortdurend op de staat, maar of hij echt een overheid a la de Nederlandse of Duitse wil dat betwijfel ik zeer. Mijn Ro meinse huurbaas, een professor aan de universiteit, is het daar niet mee eens. „Als wij een staat hadden zoals jullie dan kon niemand ter wereld tegen ons op, geen Japanners en geen Amerikanen." In de jaren zestig en zeventig was de politiek nog interessant in Italië. Toen ging het er om of de grootste communistische partij van Westeuropa in de re gering zou komen. Tegenwoor dig is de PCI verder dan ooit van de kabinetstafel in Palazzo Chigi verwijderd. De vraag is veeleer of Craxi's socialisten de communisten zullen gaan over vleugelen. Italië wordt al veer tig jaar door de christendemo craten geregeerd en het zou me niet verbazen als het nog eens veertig jaar zo verder gaat. Maar de geblokkeerde ver houdingen zijn niet de voor naamste reden dat de Ita liaanse politiek weinig te bie den heeft. Het punt is dat cor ruptie, fraude en diefstal welig tieren en dat daar niets aan ge daan wordt. Er wordt geen scherpe lijn getrokken tussen goed en slecht, tussen recht en onrecht. Corruptie lijkt geac cepteerd. Het belangrijkste is niet gepakt te worden. Zo zijn er overstelpende aanwijzingen dat de oud-ministers Darida (Justitie!) en Nicolazzi (Open bare Werken) vele honderden miljoenen lires in eigen zak hebben gestoken bij de verle ning van bouwopdrachten. Beiden zitten echter nog rustig in het parlement. Tegen het ad vies van de eigen onderzoeks commissie in weigerde de volksvertegenwoordiging bei den over te dragen aan de jus titie. Deze zaak is er slechts één van vele. Corruptie is een geac cepteerd fenomeen. Wie een overheidsopdracht wil krijgen moet niet vergeten degenen die daar over te beslissen hebben op een luxeuze wijze in de wat ten te leggen. Er bestaan onge schreven regels van percenta ges die afgedragen moeten worden. In de Italiaanse politiek draait alles om macht en geld. De partijen zijn niet zozeer be zig met het bestuur van het land alswel met intern en ex tern geruzie. Het enige wat echt belangrijk is dat is het verdelen van de banen. Politiek bestaat uit het spannen van een netwerk van vrienden, relaties en bekenden. Hoe hechter dat netwerk hoe hechter de positie van spinnen als Andreotti, Fanfani, Gava. Een pers die misstanden aan de kaak 'stelt is er niet. Er wordt een paar dagen schande geroe pen en dat is het dan. Zaken goed uitzoeken is er niet bij. Een voorbeeld. Na de aardbe ving begin jaren tachtig in Na pels werden er miljarden gul dens beschikbaar gesteld voor de slachtoffers. Voor iedere ge dupeerde is inmiddels een astronomisch bedrag gespen deerd, maar de meeste arme donders wonen nog steeds in container-woningen. Geen en kele van de grote rijke kranten die een paar maanden lang een groepje goede journalisten op zo'n zaak zet. Een goede jour nalist is in Italië iemand die op briljante wijze een mening kan formuleren. Alleen maar de feiten rapporteren dat is ver beneden de waardigheid van een Italiaans journalist. Het zijn allemaal gemankeerde dichters. Italië is een vitaal land. Mij treft altijd weer de bijna agres sieve vrolijkheid van de jeugd. Om in de stemming te komen hebben de Italianen geen alco hol nodig. Die uitgelatenheid zit in ze. Zelfs in het verkeer kan die nauwelijks beheerst worden, 's Avonds laat wil er nog wel eens een omgekiepte Fiat of BMW bij het Colosseum liggen. De brede weg bij het monument wordt dan als race baan gebruikt. Toen wij hier pas waren ver scheen er een nieuw tijdschrift, 'Bell' Italia'. De ondertitel luid de, vrij vertaald, „op ontdek kingsreis in het mooiste land ter wereld". Dat leek me lichte lijk overdreven. Nu heb ik daar echter niet veel meer tegen in te brengen. In Italië is ver schrikkelijk veel te zien. De UNESCO becijferde ooit dat dertig procent van de monu menten en kunst die de mens heid heeft voortgebracht zich in Italië bevinden. Zonder Ita liaanse inbreng zou de kun stencyclopedie eenderde dun ner zijn. Miljoenen toeristen trekken naar Rome, Florence, Venetië, maar dit land heeft een overvloed van adembene mend mooie dorpen en stadjes, alle nog met hun 'centro stori- co', hun historische kern. In Italië komt een mens niet uitgekeken. Zelfs in Rome niet. Vorige week ben ik snel even naar de Sixtijnse Kapel in het Vaticaan geweest. Voor het eerst. Door Jan Paalman DE KRANT waarin ik het berichtje las had er wel erg weinig werk van ge blaakt. Weggedrukt op pa gina vijf stond boven een mager eenkolommertje een iel kopje: „Harttrans plantatie wordt opgeno- j^en in ziekenfondspak- Dit was allerminst het ge sprek van die dag (25 novem ber) en het Journaal had er mks over, noch had alles wat Pen of microfoon kan vast houden zich gestort op de Zie kenfondsraad, de bron van ®t nieuws. Harttransplanta- ne is geen nieuws meer en zit ®et de ziekenfondsbril ge woon in het ziekenfondspak Theodor Billroth, de oemde Weense chirurg, nonderd jaar geleden nog dat e een wond in het hart zou agen te hechten, het respect en zijn collega's diende te niezen. Een collega van di^v,dr' Bhen' brak in 1904 e ban door met succes een 'eergestoken man te opere- be- zei ren door de wond in diens hart dicht te hechten. Dat was toen een hele sensatie, maar nog niets vergeleken bij de golven van emotie die in 1967 werden opgewekt door het bericht van de eerste hart transplantatie. Op slag waren chirurg Christiaan Barnard en patiënt Louis Washansky wereldberoemd, net als de plaats van handeling, het 'Grote Schuur' ziekenhuis in Kaapstad. Barnard herhaalde zijn huzarenstukje bij vele andere patiënten. Méar. Ter wijl Barnard aan beide kan ten van de oceaan goede sier maakte en zich als een paasos in de jetset liet rondleiden, stierven zijn tientallen pa tiënten een voor een: de ope ratie lukte alsmaar wonder wel, maar de patiënt sneefde op de duur altijd. Geen wonder, want de ope ratie zelf is het minst moei lijke onderdeel van de hart transplantatie. Het lichaam ertoe brengen om het trans- plantaat te accepteren, dat is verreweg het zwaarste kar-: wei. Alle patiënten van Bar nard zijn gestorven omdat dit probleem toen nog niet be hoorlijk was opgelost. Wat is het geval? Het lichaam heeft een afweerapparaat, een soort bedrijfspolitie, dat als taak heeft om ziekmakende binnendringers buiten de deur te houden. Om dat te kunnen moet het onderscheid kunnen maken tussen 'wij' en 'zij', tussen vriend en vijand. Al onze lichaamscellen zijn te herkennen aan een soort legi timatie bewijs aan de buiten kant, ofwel het antigeen. Bin nendringers hebben een an der, 'soortvreemd', antigeen, worden dus onmiddellijk her kend en met antistoffen gelijk op de huid gezeten. Op die manier houden we infectie ziekten zoveel als kan buiten de deur. Het idiote is, dat het af weerapparaat ook enorm te keer gaat tegen getransplan teerd weefsel dat afkomstig is van een ander mens. Blijk baar wordt dat toch aan een of ander antigeen als vreemd herkend, en dat antigeen heeft men in arremoede maar transplantatie-antigeen ge noemd. Waarvoor dat dient is lange tijd duister gebleven, in ieder geval niet om chirurgen op voorhand bij transplanta ties dwars te zitten. Waar schijnlijk dient dit antigeen niet ter bescherming van het individu (tegen ziektekie men), maar voor de bescher ming van de hele soort, de Mensheid dus. Het zorgt er voor dat niet iedereen even bevattelijk is voor ziektekie men, zodat één enkele nieuwe ziekte (neem aids) de mens heid nooit in een klap kan wegvagen. Deze transplanta tie- antigenen werken dus als een rode lap op het afweerap paraat. Om dit te voorkomen krijgt de patiënt zogeheten immu- nosuppresiva te slikken, mid delen die de afweer van het lichaam tegen het vreemde donorhart onderdrukken. Dat kan heel goed, zelfs wat al te goed, want deze middelen verlagen de afweer tegen al les wat vreemd is in het li chaam, het donorhart, maar ook elke binnengedrongen ziektekiem. De behandelende artsen moeten dus als het ware tussen twee klippen doorvaren, de klip van de af- stootreactie, en die van de vaak dodelijke infecties. En inderdaad. Alleen al in het eerste jaar komt bij 70 pro cent van alle patiënten een periode voor waarbij het li chaam het hart probeert af te stoten. De geneesmiddelen die deze reactie onderdrukken zorgen er weer voor dat zo wat alle patiënten bezocht worden door een infectie, die zonder behandeling levensge vaarlijk kan uitpakken. Barnard en zijn team ont brak het aan deskundigheid om die tegenstrijdige krach ten, afstoten van het hart dan wel levensgevaarlijke infec ties, goed in de hand te hou den. Pas in de jaren '70 lukte het artsen van de kliniek van de Stanforduniversiteit in Amerika om van de hart transplantatie een serieuze behandeling te maken in plaats van een dubieus me disch experiment. Toen men rond 1980 de beschikking kreeg over een nieuw en beter afweeronderdrukkend mid del, ciclosporine, toen was het slechts wachten op de eerste Nederlandse harttransplan tatie. De overheid wilde er niet van weten: te duur, en wie zal dat betalen? Het zie kenfonds stond ook al niet te springen. Er werd dus naar goed vaderlands gebruik een commissie opgericht om het een en ander te bespreken, en die zou nog aan het vergade ren zijn als artsen van het Dijkzigt ziekenhuis in 1984 niet de eerste harttransplan tatie hadden verricht. „Een politieke operatie", schreef het dagblad Trouw toen hoofdschuddend, maar de ko gel was door de kerk. Intussen zijn nu meer dan honderd mensen van een do norhart voorzien. De resulta ten zijn niet slecht, na één jaar overleeft 87 procent deze toch niet geringe ingreep, en buitenlandse cijfers wijzen er op dat zo'n 70 procent de eer ste vijf jaar doorkomt. De kosten zijn niet onaanzien lijk: zo'n 2 ton het eerste jaar, en elk volgend jaar 50 tot 60 duizend gulden. Aan de an dere kant zijn er eigenlijk maar weinig mensen die Voor de operatie in aanmerking komen: hooguit honderd per jaar. Als je dat vergelijkt met de 15000 mensen die jaarlijks sterven aan een hartinfarct is dat natuurlijk bijna helemaal niets. In zijn derde 'Voorlezing over Versprekingen en Vergissingen' geeft Freud voorbeelden van verspre kingen, waardoor onverto gen nette woorden veran deren in onfatsoenlijke opzienbarende. Een daar van is het eischijtwijfje (Eischeiszweibchen) dat uit de mond rolde van de hoogleraar biologie die het alleen maar wilde hebben over een eiwitschijfje (Eiweiszscheibchen). Volgens Freud verspreken we ons niet zó maar, maar schuilt achter elke verspre king een oorzaak. In het geval van de hoogleraar was dat een ongelukkig huwelijk. Professor 0 aldus Siegmund - dacht aan zijn vrouw als 'dat schijtwijf' een grove scheid term die hij voor geen geld ter wereld in de mond wilde ne men en daarom verdrongen had naar zijn onderbewust zijn. Toen nu zijn bewustzijn een woord produceerde dat grote klankgelijkenis ver toonde met het verbannen woord rukte dat zich los van zijn verankering in het on derbewustzijn en deed mee in de produktie waardoor het eiwitschijfje veranderde in een eischijtwijfje. Niet ieder een gelooft in deze door Freud aangevoerde oorzaken van het verspreken. Nabokov heeft Freud nooit anders genoemd dan de Weense kwakzalver en Karei van het Reve is het met hem eens (met Nabokov, bedoel ik). Als volslagen leek in de psychoanalyse ben ik blij dat ik nu kan kiezen tussen twee verklaringen van opzienba rende versprekingen. Zo is het helemaal niet nodig dat Annie Schmidt Prins Bern- hard in haar onderbewustzijn heeft opgeborgen als een hei lige lobbes van een hond met een klein vaatje rum aan zijn halsband, omdat ze zich ver sprak in haar dankwoord voor de prijs haar utgereikt door het Prins Bernhardt Fonds. Annie sprak van Sint Bernhard Fonds volgens Car- miggelt die er bij was. Zij had trouwens een zwak of - als u wilt - talent voor versprekingen. In een vraag gesprek met een onaange name meneer van de Yorks hire Broadcasting Company zei Annie volgens Tamar in V.N. van 30-4-1988 dat haar boeken over de hele wereld vernietigd werden. 'My books are destroyed all over the world'. Hoe Freud deze ver spreking verklaard zou heb ben is niet bekend, maar vol gens mij speelde het" Duitse woord 'zerstreut' haar parten. De beide woorden hebben de nodige klankovereenkomst: zerstreut-destroyed. Dat geldt ook voor 'opgevoed' en 'fed up'. Hans Christian An dersen komt me de neus uit (I am fed up with Andersen) zei Annie terwijl ze bedoelde te zeggen dat ze was grootge bracht met Andersen. Waar de dominee aan dacht die zei dat de rommel uit de hemel donderde weet ik ook niet. Wel dat hij wilde zeggen: de donder rommelde uit de hemel. Een andere do minee die dat vaak deed en met opzet tot hij op den duur niet anders kon was de Reve rend William Archibald Spooner 1844-1930. Naar hem heet het verschijnsel van de verwisselde beginletters van twee woorden 'spoonerisme'. Dominee wilde beslist niet zeggen dat de Heer hem een hossend luipaard was: the Lord is a shoving leopard'. Hij wilde Hem een liefheb bend herder noemen: a loving shepherd. Nadat u op de verjaardag van Tante Truus hebt uitge legd wat een spoonerisme is en een voorbeeld hebt gege ven kunt u een pervers sub tiel gemeen spelletje gaan spelen met de verjaardaggas- ten. Uit uw mond komt geen onvertogen woord. U zegt al leen maar: Schuif dat kleedje op. Het ligt een beetje scheef. Uw luisteraars maken daar zelf hoogst onfatsoenlijke spoonerismen van. Voor lief hebbers van Spoonerean Heavy Metal verwijs ik naar het verhaal De Schand in de Breveningse Hoerkous uit 'Opperlandse Taal en Letter kunde', het standaardwerk van woordspelerij van pro fessor Dr. Hugo Brandt Cor- stius. ROVANIEMI (RTR) - De Kerstman is in Finland goed voor heel wat commercie. Hij trekt toeristen, televisiecamera's en post in hoeveelheden waarop popsterren jaloers zouden zijn. De basis van de Kerstmanin dustrie bevindt zich in Rova- niemi. Dit stadje in het noorden van Finland maakt zich op voor de komende drukke we ken. Er bestaan vergevorderde plannen om de streek te maken tot een groot toeristencentrum. „De belangstelling voor de Kerstman en zijn huis hier neemt jaar na jaar toe. Vorig jaar kregen wij 14 tv-ploegen en dit jaar zijn het er meer", zegt secretaris Taina Torvela van het project-Kerstman. Televisieploegen uit de hele wereld, waaronder zes uit Ja pan, hebben opnamen gemaakt gedurende de weinige uren daglicht in december om naar schatting één miljard mensen een impressie te geven van Lapland in kerstsfeer. Volgens de Finnen steunt de bewering van Rovaniemi dat het de bakermat van de Kerst man is, op een zeven eeuwen oude vermenging van legende en traditie. Het ziet er naar uit dat zij op het punt staan flink te gaan oogsten. Het toerisme in Finland groeide vorig jaar met zeven procent en in Lapland met 13 procent, zegt directeur Kati Manner van het project. Dit jaar verwacht men een toe name van 15 procent. De supersonische Concorde maakt dit jaar drie vluchten naar Rovaniemi, waaronder één op Eerste Kerstdag. Dan maken toeristen uit Groot- Brittannië een eendaagse reis. Het postkantoor van de Kerstman dat zich aan de pool cirkel bevindt op acht km ten noorden van Rovaniemi, ver wacht dit jaar het recordaantal van een half miljoen brieven, vooral van kinderen uit meer dan 100 landen. Om de steeds toenemende hoeveelheid post af te handelen hebben de posterijen drie nieuwe filialen geopend in Lapland, dat sinds 1984 offi cieel bekend staat als het Land van de Kerstman. Het dorp van de Kerstman, waar het kantoor van de Kerstman, cadeauwin kels en boetieks met produkten van handvaardigheid geves tigd zijn, krijgt tot 1992 een fi nanciële injectie van ruim 25 miljoen gulden. Er staat een themapark op de agenda en het aantal officiële toeristische plekken dat met de Kerstman te maken heeft, wordt uitgebreid van negen naar vijftien. Het initiatief tot het Kerst man-complex was een idee van de provinciale autoriteiten in Lapland en het Finse toerisme- bureau. Het doel ervan was het toerisme en de bedrijvigheid te stimuleren in een deel van Fin land met de hoogste werkloos heid. Gouverneur Asko Oinas van Lapland proclameerde in 1984 zijn gebied tot Kerstmanland en in het jaar daarop begon een reclamecampagne. Het cen trum van Kerstmanland is het 'dorp'. Het hoofdgebouw, een houten constructie met een aantal winkels met onder haar dak ook het beroemde Kerst- man-postkantoor, ging in 1965 open. Buiten in de sneeuw staat een traditionele Lappentent waarin een vuur brandt. Meis jes in Laps kostuum bieden een kroes rendiermelk aan. Toeris ten die vinden dat hun liefdes leven een prikkel kan gebrui ken, kunnen een snuifje ren dierhoorn in poeder vorm krij gen. Rendieren zijn er in Lapland in overvloed. In het Kerstman dorp rennen zij nieuwsgierig naar het eind van hun weide om zich te laten aaien. In 's dorps delicatessenwinkel kan men rendiervlees geroosterd en in plakken kopen. In het rood geklede 'elfjes' leiden de bezoekers rond. On der hen zijn 70 voorheen jeug dige werklozen die voor de Kerstperiode werden inge huurd om de post aan en de te lefoontjes voor de Kerstman te beantwoorden. De opbrengst van de verkoop van gebruikte postzegels gaat naar het kinderfonds van de VN (Unicef) en elke brief die beantwoord kan worden, wordt dat ook.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1988 | | pagina 5