DE STEM
De fiets als oplossing
voor druk stadsverkeer
Projectontwikkelaar komt met
garantieregeling oplevering
Wijziging ingangsdatum
bromfietsverzekeringen
Nieuwe brochure over
kleuters en veiligheid
'Synthetische vitamine
gelijk aan natuurlijke'
Nieuw hoorapparaat
kan uitkomst brengen
TAMELIJK OPZIENBAREND BOEK HENK MANGNUS
VRIJDAG 16 DECEMBER 1988
Op de Consumentenpagina van maandag:
Een feestelijk en betaalbaar dineetje.
RS-CASSETTE Bij TAXATIE.
CONSUMENT
van Hest
u aan het ontwerp, de
dende high tech-snufjes.
verdiend. Neem uw hui-
howroom, vraag de Opel-
en en u krijgt niet alleen
ar u ontvangt bovendien
,ee Tbwers' laatste album
iet beluisteren ervan mag
/oor een keertje uw elle-
zich al voldoende reden
ie Year mee te vieren en
showroom te halen.
Weg naar uw Opel-dealer,
ettes is niet onbeperkt!
DAAR STAAT DE WERELD
/AN GENERAL MOTORS ACHTEN'
Van huis uit is hij een echte Zeeuwsvla
ming maar nadat de Zeeuwse klei plaats
maakte voor een raste verblijfplaats op
de zandgrond in het hartje van de Kem
pen, is Henk Mangnus met hart en ziel een echte
Brabander geworden. Zijn mager open gezicht ver-
J raadt dat hij veel in de buitenlucht vertoeft.
I £n wanneer hij gehuld in sportteneu niet verblijft
Tin de bossen rond Hilvarenbeek dan trekt Mang-
I nus zich terug in zijn oerwoud van boeken. Mang-
1 nus is zevenenveertig jaar en leraar Duits aan de
I Hogeschool in Tilburg. Na het schrijven van tien-
1 lallen Duitse woordenboeken en lesmethodes is
Henk Mangnus een jaar geleden begonnen aan een
boek over voeding in relatie met prestaties en
sportbeoefening. De eerste druk ligt inmiddels bij
de boekhandel.' Sport, Voeding Prestaties.
„Naast mijn beroep heeft sport me altijd bezig ge
houden. Sportbeoefening eist veel van de mens.
Dat heeft me aan het denken gezet over fysiologie
J en voeding. De laatste jaren heb ik alles wat op dit
I gebied verschenen is, gelezen en bestudeerd.
T Hierna rijpte het idee zelf een boek over voeding te
schrijven."
Henk Mangnus leeft zelf volgens zijn eerste wet:
„Natuurlijke voedingsstoffen zijn de beste voor
ons lichaam en geven ons de energie beter te pres
teren."
Zijn doelstelling zo gezond mogelijk te eten komt
hoofdzakelijk tot uiting door voedingsmiddelen zo-
J veel mogelijk in natuurlijke staat te nuttigen. Ver-
I hitting zoals bakken en braden wordt door Mang-
ÊlB nus sterk afgeraden. Mangnus: „Wanneer con-
I sumptie-artikelen tot hoge temperaturen verhit
I worden ontstaan onder andere benzopyreen en
methylcholantreen, beide zijn kankerverwekkende
stoffen en dus ongezond voor de mens."
Plantaardig
Mangnus stelt in zijn boek dat het nuttigen van
overwegend plantaardige kost in principe de fun
dering is voor een volwaardige voeding. Die pro-
dukten moeten zoveel mogelijk zonder gebruik van
chemische hulpmiddelen zijn geproduceerd.
Fanatiek legt Mangnus uit: „Door de toename van
de bevolking en als gevolg van de industrialisering
zijn in de laatste honderd jaar onze eetgewoonten
als nooit tevoren veranderd. Vele eeuwen lang at
men overwegend plantaardig, koolhydraat- en ve
zelrijk, verregaand onbewerkt voedsel. Tegenwoor
dig wordt natuurlijk voedsel steeds meer bewerkt.
Bepaalde stoffen worden eruit gehaald, andere er
aan toegevoegd. Het aandeel aan dierlijk voedsel is
sterk toegenomen. Er vond een verschuiving plaats
naar meer vet en eiwitten en naar minder koolhy
draten. Bij verwerking wordt het omhulsel, zoals
bijvoorbeeld de bast, schil of korst, veelal verwij
derd. Dat leidt tot te vezelarme voeding. Alle le
vende wezens met uitzondering van de mens, eten
hun voedsel in de vorm waarin de natuur het
voortbrengt. De mens bewerkt zijn voedsel opzet
telijk. Analyses leren dat hierdoor verliezen aan vi
tale stoffen optreden. Daarom zijn wij zo vaak
■ziek."
Professor
In zijn boek gaat Henk Mangnus hier nog verder
op in. Steeds koppelt hij terug naar de slagzin van'
de Duitse professor KoUath de grondlegger van de
leer van 'volwaardige' voeding: 'Laat ons voedsel
to natuurlijk mogelijk'.
Het was voor Mangnus slechts een korte weg om
naast de relatie voeding-prestaties, ook de eetge
woonte ten overstaan van sportbeoefening in kaart
Ie brengen. Hij toetste zijn voedingprincipes niet
alleen bij zichzelf als lange-afstandsloper, maar
ook andere atleten werden zijn discipelen waaron
der cyclo-crosser Henk Baars en snelwandelaar Ad
beennakers.
Henk Mangnus temidden van zijn 'boeken-bos'.
In zijn favoriete outfit tijdens zijn dagelijkse training in de Bra
bantse Kempen. foto's de stem/johan van gurp
Warm eten maakt ziek'
„Een sportman die meent door het nemen van pre
paraten zijn prestaties te moeten verbeteren, on
dermijnt zijn gezondheid en bereikt een averechts
effect. Vitaminen en mineralen zijn alleen optimaal
werkzaam in hun natuurlijke omgeving in een har
monisch evenwicht met andere vitale stoffen." Vol
gens Mangnus moet het gebruik van vitamine en
andere soorten van preparaten uiterst beperkt blij
ven. Ook bij sportmensen. „Een trainer die 'in het
wilde weg' allerlei tabletjes aan zijn pupillen ver
strekt, is onverantwoord bezig. Alleen een volwaar
dige voeding in combinatie met een juiste training
en voldoende rust garandeert een optimaal rende
ment. En dat geldt zowel voor recreanten als top-
sportlieden."
Voor iedereen
Bij het lezen van het boek valt direct op dat Mang
nus alle zijden van ons voedingssysteem belicht.
Het is daarom voor iedereen geschikt die belang
stelt in zijn of ons voedingspatroon. De auteur
schakelt steeds weer terug op de relatie voeding-
prestaties met sport, maar laat ook de 'normaal-le
vende' mens niet rusten. Bijvoorbeeld: „Het vet
percentage in onze voeding mag niet te hoog zijn.
Vetrijke kost leidt tot vermindering van presta
ties." Enkele bladzijden verder: „Bij een zittend le
ven is 65 tot 75 gram vet per dag voldoende."
Wanneer een bepaalde stelling wordt geponeerd
over 'goed' of 'slecht' dan wordt stevig uit de doe
ken gedaan waarom dan wel. Wat je dan verder
met de opgedane kennis doet, laat Mangnus na
tuurlijk geheel aan de lezer over. Wel krijg je al le
zende het schuldgevoel dat je totaal ongezond eet
en dat je geen sportend mens bent. Om met een
glimlach het boek te lezen moet je eigenlijk een
bord 'echte' muesli naast je hebben staan met een
mooie rode onbespoten appel ernaast, en in plaats
van sloffen een paar joggingschoenen aan je voeten
hebben.
Wijn
De fles wijn die voor Kerst en Oudjaar klaar staat
zal ook wel niet meer smaken wanneer je leest:
„Alcohol vertraagt aanzienlijk het herstel na een
inspanning, tast het zenuwstelsel aan, beschadigt
de lever en bloedvaten, vernietigt rode bloedli
chaampjes, verstoort de opname van vitaminen,
rooft mineralen, beschadigt de hersencellen, werkt
verslavend
Mangnus: „Wie de absolute top wil of absolute ge
zondheid wil, laat alcohol staan. Voor al die ande
ren zal een glas bier of een glas wijn per dag niet
zo'n kwaad kunnen. Bij uiterste matigheid hoeft de
liefhebber niet van het genot van een stevige pint
af te zien."
Wanneer je wilt leven volgens de regels die Mang
nus stelt in 'Sport, Voeding en Prestaties' heb je
volgens hem een aanpassingstijd nodig variërend
van twee tot vier maanden of nog langer.
Trapsgewijs
Je voedingspatroon kun je van de een op de andere
dag niet veranderen volgens Henk Mangnus. „Je
moet dat trapsgewijs doen. In een bepaalde pe
riode die per individu verschillend is, kun je je li
chaam leren om te gaan met je veranderde eetge
woonten. Een soort van training."
De koffie is blijven staan tijdens ons gesprek en
dus koud geworden. Wanneer Henk Mangnus dat
bemerkt, verwijst hij geruststellend naar een pas
sage in een van zijn laatste hoofdstukken: „Melk
rekenen we niet tot de dranken, dat is voedsel in
vloeibare vorm. Als drank komen in aanmerking:
water, mineraalwater en kruidenthee. Tijdens de
maaltijd dienen we bij voorkeur niet te drin
ken.
Henk Mangnus, Sport, Voeding en Prestaties. Uitg. De Kern,
prijs 19,95?
Projectontwikkelaar Eurowoningen in
Rotterdam begint op 1 januari met een
aparte garantieregeling voor geschillen
bij de oplevering van koopwoningen.
He regeling houdt in dat de laatste vijf procent van
koopsom van de woning bij een notaris wordt
vastgezet en pas wordt uitbetaald als eventuele
yschten over de oplevering zijn opgelost. Een
"oordvoerder van Eurowoningen heeft dit meege-
d- De regeling staat los van de bestaande garan-
"eregeling (GIW).
De
Euro'
nieuwe regeling geldt voor projecten waar
"woningen begin volgend jaar mee begint. Dat
aJn projecten die nog moeten worden 'getekend'.
Hfojecten waarvoor begin volgend jaar de eerste
f de grond in gaat, vallen er nog niet onder,
"rovvoningen heeft met zijn aannemers nog niet
ver "e regeling gesproken.
ii dagen
Jl 8e'd dat in depot staat wordt bij de oplevering
een vrijgegeven als er geen klachten zijn. Zijn er
|5r Han zes klachten ('onvolkomenheden') dan
Jll het geld staan. Bij zes of minder klachten
0 een deel staan. Eurowoningen verplicht zich
de klachten na de oplevering binnen vijftien
are dagen te verhelpen, behoudens uitzonde-
v<vfn ZOa's Hijvoorbeeld buitenschilderwerk waar-
r "et weer te slecht is. Zijn de klachten niet ver-
Pen daiykan de koper een eenmalige boete clai
men van 300 gulden. Na deze periode moet 2,5
procent van het bij de notaris vastgezette laatste
bouwgeld worden betaald. De resterende 2,5 pro
cent blijft in depot.
Elf weken
De nog niet afgehandelde klachten moeten vervol
gens binnen elf weken worden verholpen. Na die
periode kunnen zowel koper als Eurowoningen nog
resterende geschillen over de oplevering voorleggen
aan een geschillencommissie. Deze commissie, die
nog moet worden ingesteld, kan bindende uitspra
ken doen over de geschillen. Zij kan ook schade
claims aan de koper toewijzen.
De vereniging Eigen Huis is blij met de nieuwe ga
rantieregeling. Het doet recht aan de positie van de
consument die met de regeling een stok achter de
deur heeft om fouten te laten herstellen, aldus een
woordvoerder.
Tevreden
Eigen Huis is tevreden dat een grote projectont
wikkelaar als Eurowoningen met een dergelijke re
geling komt. De bouwondernemers waren tot nu
toe fel tegen, nu is er een bres in het front. Over de
inhoudelijke kanten, zoals de geschillencomissie,
zullen volgens de woordvoerder nog duidelijke af
spraken moeten worden gemaakt. Die betreffen
onder andere de kosten, de onpartijdigheid en het
voorkomen van overlappingen.
In Amerika moet opnieuw de fiets wor
den uitgevonden, omdat de tweewieler
de oplossing is voor het probleem van
autofiles en luchtvervuiling in de grote
steden in de Verenigde Staten en elders in de we
reld.
Dat is de belangrijkste conclusie van het World
Watch Institute, een Amerikaanse organisatie die
studie maakt van verstedelijkings- en milieuvraag
stukken naar aanleiding van een onderzoek naar
het meest efficiënte vervoermiddel in de grote ste
den.
„Van New Delhi tot New York is de fiets het beste
vervoermiddel om je een weg door het stedelijke
verkeer te banen en in de Derde Wereld is het ook
de enige betaalbare vorm van vervoer", aldus Mar-
cia Lowe, de verkeersdeskundige van genoemd in
stituut. Zij is ook van mening dat, ondanks de dui
delijke voordelen van de fiets in het stadsverkeer,
dit vervoermiddel door de stadsplanologen vrijwel
volledig over het hoofd wordt gezien.
Het autoverkeer moet echt wel minder worden,
wil de fiets niet in het nauw komen. Hier pro
beert iemand in de 42e straat in New York zich
op een fiets overeind te houden. fotoap
De ingangsdatum voor de verzekering van bromfietsen zal met in
gang van 1990 worden verschoven van 1 maart naar 1 mei, zo heeft
de Ministerraad op voorstel van de Minister van Verkeer en Wa
terstaat onlangs besloten.
Voorheen moest de verzekerde geruime tijd voor 1 maart - in
een 'bromfietsonvriendelijk' seizoen - het besluit nemen zijn brom
fietsverzekering te verlengen. Veel verzekerden lieten de verleni
ging achterwege om vervolgens op een latere datum de verzekering
alsnog te laten ingaan.
Dit bracht voor de verzekeringsmaatschappijen en assurantie
tussenpersonen extra administratieve handelingen met zich' mee.
Door de verschuiving naar 1 mei kan dit worden voorkomen.
De verandering van de ingangsdatum van 1 maart naar 1 mei
in 1990 heeft tot gevolg dat de verzekerde eenmalig een premie
voor veertien maanden moet betalen en wel voor de periode van 1
maart 1989 tot en met 30 april 1990. Daarna wordt weer een pre
mie voor 12 maanden betaald.
De Stichting Consument en Veiligheid heeft een nieuwe brochure
uitgebracht over kind en veiligheid, bestemd voor ouders en ver
zorgers van kinderen van nul tot vijfjaar.
fe' Aan de hand van voorbeelden en uitspraken van deskundigen
worden de risico's van het opgroeien uitvoerig behandeld.
De informatie spitst zich toe op wat ouders kunnen doen om
ongevallen te voorkomen. In de brochure zit een overzicht met de
maatregelen die in een bepaalde levensfase moeten worden geno
men.
Ook is een lijst met vragen opgenomen. Door deze met 'ja' of
'nee' te beantwoorden, kunnen ouders zich snel een beeld vormen
van de (on-)veiligheid in de eigen woning.
De brochure kost 80 cent en is te bestellen bij de Stichting
Consument en Veiligheid in Amsterdam, telefoon 06-0220220.
Reformwinkels prijzen soms natuurlijke vitamines aan, als zouden
die beter zijn dan synthetische. Deze bewering is nergens op geba
seerd. Aldus heel stellig het officiële Vitamine Informatiebureau in
Zwijndrecht.
Synthetische vitamines en vitamines die in voedsel worden
aangetroffen hebben een identieke chemische samenstelling.
Op welke manier deze chemische samenstelling wordt bereikt
is voor de werking in het lichaam volgens het bureau van geen en
kel belang. Wetenschappers zijn er in de jaren dertig in geslaagd de
chemische formule van de belangrijkste vitamines te achterhalen,
waarna (commerciële) produktie mogelijk werd.
'T; Als voorbeeld: de geschiedenis van vitamine C. Ongeveer vier
honderd jaar voor Christus beschreef Hippocrates de verschijnse
len die later bekend zouden worden als scheurbuik. De Britse
scheepsarts James Lind begon in 1747 citroenen en sinaasappels
voor te schrijven als remedie tegen deze ziekte. Bijna twee eeuwen
later, in 1932, ontdekten Sir Norman Haworth en dr. Glen King
onafhankelijk van elkaar de chemische structuur van vitamine C.
Een jaar nadien slaagde dr. Tadeusz Reichstein erin ascorbine-
zuur te synthetiseren, identiek aan natuurlijk vitamine C. Dit was
een belangrijke stap in de richting van de industriële produktie van
vitamine C, waarmee in 1936 begonnen werd. (Zie ook elders op
deze pagina 'Warm eten maakt ziek'.)
Het boortoestel wordt door een kwartslag te draaien op de schroef ge
klikt.
De afdeling KNO van het Sint-Radboudziekenhuis in Nijmegen
introduceert een nieuw type hoorapparaat waarvan een gedeelte
onderhuids is aangebracht. Het apparaat bestaat uit een titanium
schroef die onderhuids in het schedelbot wordt vastgezet en uit een
hierop bevestigd hoortoestel dat achter de oorschelp zit.
Het apparaat werkt via beengeleiding: de opgevangen geluiden
worden door het hoortoestel versterkt en via schroef en schedel
been doorgegeven aan het binnenoor.
De KNO-arts dr. C. Cremers heeft inmiddels bij drie patiënten
een dergelijk apparaat geplaatst. De resultaten hiervan zijn uitste
kend. Dr. Cremers werkte hierbij samen met prof. A. Tjellström uit
Göteborg die hét systeem ontwikkeld heeft.
De nieuwe techniek is vooral een uitkomst voor slechthbren-
den die met de gebruikelijke hoortoestellen die in de gehoorgang
geplaatst worden, niet goed geholpen kunnen worden. Deze groep
is aangewezen op een hoortoestel met een beengeleider. Momenteel
zijn hiertoe twee types voorhanden: de 'hoorbril' waarbij het hoor
toestel is ingebouwd in een bril, met name in het achter de oor
schelp klemmende deel, of een beugel die als een haarband over de
schedel is geklemd.
A Het nieuwe apparaat is alleen geschikt voor slechthorende
mensen bij de oorzaak van het gehoorverlies voornamelijk in het
middenoor ligt.