'Grote golf geheime executies in Iran'
Michail Gorbatsjov heeft
economische schijn tegen
REDDINGSWERK VERLIEST RACE TEGEN DE TUD
BUITENLAND
pïïRTEM BUITENLAND DINSDAG 13 DECEMBER 1988
ItOIOEN (AFP) - De
I [raaise autoriteiten hebben
L laatste maanden de
loodste golf van geheime
I noliieke executies uitge
lid sinds het begin van de
jjarn 80. Dit staat in een
I raport dat de mensenrech-
.^rganisatie Amnesty In-
tenational in Londen heeft
belendgemaakt.
I nepwijzen voor deze golf die
I «er dan 300 mensen het leven
I getost zou hebben zijn nu on-
I werlegbaar. Zo zijn er getui-
van familieleden en
Iraanse bezettingsaktie bij Amnesty
I MOSKOU (DPA-AFP) - Het risico op een tyfus-
I epidemie in het Armeense aardbevingsgebied
Zorgeloos verzekerd bij VGZ.
ir
NIEUWSOVERZICHT
Zwitsers klaar voor Arafat
'Sovjetgesprek met Afghaans verzet'
China wacht explosieve geboortengolf
Politie Tibet schiet in het wilde weg
50 doden bij aanslagen op Sri Lanka
Belg doodgeschoten in west-Bayrut
Khan gekozen tot president van Pakistan
Partij vuurwerk explodeert: 52 doden
Grenzen vervagen nog niet
T21
AMSTERDAM (ANP) -
En
kele tientallen mensen zijn
een bezettingsactie begonnen
op het kantoor van de men
senrechtenorganisatie Am
nesty International in Am
sterdam. Het gaat om aan
hangers en sympatisanten
van zeven Iraanse groeperin-
gen in Nederland. Ze willen
met hun actie aandacht vra
gen voor de vele duizenden
politieke gevangenen die op
dit moment in Iran worden
geëxecuteerd. De actievoer
ders eisen van de mensen
rechtenorganisatie dat ze een
comité naar Iran stuurt om
de situatie van de politieke
gevangenen in dat land te
onderzoeken. Amnesty Inter
national heeft echter de in
ternationale afspraak, dat
niet onder dwang gewerkt
wordt aan een bepaalde pro
blematiek. Een delegatie van
de organisatie zal (fit in een
gesprek aan enkele afge
vaardigden van de actievoer
ders duidelijk proberen te
maken.
I veklaringen van de Iraanse
i «uoriteiten als president
Isjred Ali Khamenei. Amnesty
Left een lijst met namen van
[30 slachtoffers naar de
llnanse regering gestuurd en
I ,.n om commentaar gevraagd.
Deze 300 zijn slechts het topje
van de ijsberg. Het totale aan
tal slachtoffers loopt, volgens
Amnesty, in de duizenden.
Onder de geëxecuteerde
mannen en vrouwen zijn scho
lieren die in 1981 en 1982 zijn
opgepakt wegens het uitdelen
van pamfletten, maar ook dok
ters, wetenschappers en gods
dienstleraren. De laatsten wor
den ervan verdacht ayatollah
Montazeri te steunen als opvol
ger van Khomeiny.
„Niemand weet hoeveel
mensen ter dood zijn gebracht
en niemand weet wanneer de
slachting zal ophouden", aldus
Amnesty, „maar onze angst
neemt nog toe omdat er duizen
den politieke gevangenen zijn
in Iran en het merendeel van
diegenen die onlangs geëxecu
teerd zijn geen proces hadden
gehad". Veel van hen waren
gemarteld voor zij ter werden
dood gebracht.
De ter dood gebrachte ge
vangenen waren lid van de
Volksmujaheddin (PMOI), of
van andere groepen en afsplit
singen als de Rahe Kargar, de
communistische partij Tudeh
en de Kurdische oppsitie. Zij
werden in groepen tegelijk op
gehangen in de gevangenissen
van Evin en Gohardasht in Te
heran en in Tabriz, Mashad en
Shiraz.
Amnesty citeert de verkla
ring van een vrouw die - op
zoek naar haar man - in augus
tus dit jaar met haar blote han
den het lijk van een man op
groef op de begraafplaats Ja-
deh Kharavan in Teheran.
Deze begraafplaats, waar in
massagraven de lichamen van
geëxecuteerde politieke gevan
genen in ondiepe graven wor
den geborgen, heet in de volks
mond de plaats der verdoem
den.
Armenië vreest epidemie
groeit.
Dat zeggen buitenlandse hulporganisaties. Het Duitse
Rode Kluis noemde de verontreiniging van het drinkwa
ter de oorzaak van een mogelijke epidemie.
Reddingwerkers uit de hele
I wereld kouden in Armenië een
I wedlooptegen de tijd om over-
1 van de aardbeving uit
I depuiniopen te halen.
Een fweede ongeluk binnen
I uur met een Joegoslavisch
I transportvliegtuig overscha
duwde de reddingsacties. De
zeven bemanningsleden kwa-
I men (Barbij om. Zondag ver-
kte een Sovjettoestel bij
iar getroffen stad Leni-
nakal. Daarbij verloren 78
sin het leven. Zij zouden
n. helpen bij het reddings-
werk
yjetfunctionarissen ont-
(en dat de procedures voor
uchtverkeer boven de re-
ijiek onvoldoende zijn. Ar-
>lië beschikt over voldoende
I -roddelen om de tientallen
1 vlitgtuigen met hulpgoederen
uitde hele wereld af te hande-
af zo zeiden zij. Media in de
Sajetunie noemden de situatie
rjhet luchtruim na de onge-
|li»ken van zondag en maan-
dtg echter gespannen.
Tot nu toe hebben 200 vluch-
I ta naar Armenië plaatsgevon-
Idei, waarbij meer dan 10.000
I rddingswerkers naar de zui-
Idtijke Sovjetrepubliek zijn
I overgebracht, zo zei een plaats-
Iwvangende minister voor de
llargerluchtvaart in Moskou,
jli het rampgebied zijn 38
Iviegtuigen uit 23 landen aan-
If komen. Vliegtuigen met
I hipgoederen wijken soms uit
I raar vliegvelden in Georgië en
Ifierbajdzjan, aldus de minis-
Ittr.
Radio Moskou meldde in een
reportage dat niet alle hulp op
de plaats terechtkomt waar die
het meeste nodig is. In Spitak,
de stad die door de aardbeving
bijna van de aardbodem is ver
dwenen, ontbreekt het aan red-
dingsmaterieel, elektriciteit en
verbindingen. Bijna de helft
van de bevolking ligt daar nog
steeds onder de brokstukken,
aldus de omroep.
Functionarissen in Moskou
ontkenden beschuldigingen
van in het westen levende Ar
meniërs dat de Sovjetautoritei
ten opzettelijk de hulpverle
ning vertragen. De woordvoer
der van het Sovjetministerie
van buitenlandse zaken, Ge-
naddi Gerasimov, zei dat adop
tie van Armeense weeskinde
ren door niet-Armeniërs nog
niet aan de orde is. Hij wees er
wel op dat mensen uit de hele
Sovjetunie hebben aangeboden
hen op te vangen.
Gerasimov liet weten dat
vijf mensen een gevangenis
straf van 30 dagen hebben ge
kregen wegens het organiseren
van een betoging tegen het
wegvoeren van Armeense kin
deren in Jerevan zaterdag. De
vijf zijn lid van het Karabach
Comité dat campagne voert
voor de-aansluiting van de Ar
meense enclave Nagorny-Ka-
rabach in Azerbajdzjan bij Ar
menië.
Sovjetleider Michail Gor-
batsjov, die het afgelopen
weekeinde het rampgebied be-
Reddingswerkers bekijken
in de Armeense stad Spitak
ingestorte gebouwen. Af en
toe worden er nog mensen
levend onder de puinhopen
vandaan gehaald. -fotoanp
zocht, noemde de Armeense ac
tievoerders provocateurs, die
de aardbeving gebruiken om
eerloze doelen na te streven en
de instabiliteiteit in het gebied
te vergroten.
(ADVERTENTIE)
:ersport gaat weet je vast wel
lak oogverblindend mooi
n de UV-straling maken een
dan ook noodzakelijk
It Brilmij een fraaie kollektie
iar eens kijken, want ze zijn
us maar ook heel vriendelijk
Wie voor een ziektekostenverzekering meer
betajlt dan nodig is - en dat is vaker het geval dan u
denltt- kan dat veranderen. Wilt u een ziektekos
tenverzekering waarbij u niet struikelt over de hoogte
van de premie, dan is VGZ de aangewezen maat
schappij. Wantbij VGZ bentu tegen een aantrekkelijke
Premie zorgeloos verzekerd.
VGZ heeft tevens een nieuwe, unieke verzeke-
nngsvoim voor u ontwikkeld: de Instappolis. Bij deze
Polis kuitu kiezen uit wel 8 verschillende mogelijk
heden v»or een eigen risico. Daarbij heeft u ook nog
het rechtom de hoogte van uw eigen risico te veran
deren, otgeacht uw leeftijd of gezondheidstoestand.
Uieraard is hetpakketvan VGZ te veelzijdigom
hier volkdig op te sommen. Maar met één gratis
telefoonie naar 06 - 0199 of met de ingevulde coupon
frjjgt u een uitgebreid informatiepakket en een geheel
vrijblijvoide offerte toegestuurd. Ook voor meer
ormaie ^unt u ons altijd op werkdagen van 08.00
rot 20.0Cuur bereiken.
Adres:
Plaats:
Beroep:
Postcode:
-Tel.:
GRAAG ONTVANG IK MEER INFORMATIE*"!
EN EEN GEHEEL VRIJBLIJVENDE OFFERTE, i
Geboortedatum man:
Gewenst eigen risico: f
-Klasse:-
Aantal kinderen:waarvan boven de 16 jaar:
Huidige verzekeraar:
Bon in een ongefrankeerde envelop opsturen aan
VGZ, Antwoordnummer 292,6500 VC NIJMEGEN.
VOLKSGEZONDHEIDSZORG-VGZ ONDER
LINGE WAARBORGMAATSCHAPPIJ UA
Of bel gratis 06- 0199.
VERVOLG VOORPAGINA
LONDEN - Twee red
dingsoperaties houden
Michail Gorbatsjov op het
moment bezig. Ten eerste
de internationale hulp
verlening in Armenië aan
de duizenden gewonden,
daklozen en de mensen die
nog vastzitten tussen de
puinhopen. En ten tweede
de interne inspanningen
om de Sovjetunie tussen
de brokstukken van z'n
economie vandaan te
trekken.
Gorbatsjov heeft z'n toe
komst geïnvesteerd in een
economisch hervormingspro
gramma dat tot nog toe wei
nig positieve resultaten heeft
opgeleverd. De rijen in de
Sovjetrussische winkels zijn
langer dan ooit en de levens
standaard van de consument
is verslechterd sinds Gor
batsjov aan de macht kwam.
Veel analisten geloven dat
Gorbatsjov een mogelijk fa
tale fout heeft begaan door
verwachtingen te wekken bij
het Russische publiek. Ter
wijl de economie, de indu
strie en de bureaucratie hem
weinig hoop boden om z'n be
loftes waar te maken.
Hij kampt met twee fun
damentele problemen: de
Sovjetrussische economie
verkeert in een nog slechtere
staat dan voorheen werd
vermoedt en het perestrojka-
beleid draagt hier aan bij -
op de korte termijn ten min
ste.
Vanaf het moment dat
Gorbatsjov aan het bewind
kwam, is de situatie er niet
beter op geworden. In 1986
beleefde de economie een tij
delijke opleving, maar vorig
jaar was het groeipercentage
al weer teruggezakt naar één
procent. Het is zelfs waar
schijnlijk dat 1988 helemaal
geen groei laat zien.
Gorbatsjovs belangrijkste
economische hervorming is
het afschaffen van enkele
van de miljoenen produktie-
Gorbatsjov in de nesten.
richtlijnen waaraan zijn re
gering altijd vasthield. Tot
voor kort kregen de fabrie
ken al hun orders van Mos
kou en de prijzen zijn tien
tallen jaren constant geble
ven. De huidige broodprijs
bijvoorbeeld, werd in 1954
bepaald.
Met ingang van 1 januari
1989 zullen alle Sovjetrussi
sche ondernemingen opere
ren volgens een nieuw sys
teem van financiële zelfstan
digheid, ofwel gebaseerd op
winst en verlies. Op papier
lijkt dit een radicale hervor
ming, maar in de praktijk zal
het recept voor verlies blij
ken. Veel managers weten
absoluut niet wat ze nu moe
ten doen: de meeste prijzen
voor grondstoffen, arbeid en
afgewerkte produkten wor
den door de overheid bepaald
en een faillissement behoort
nog steeds niet tot de moge
lijkheden.
De kans dat de fabrieken
de ambitieuze produktiedoe-
len bereiken die in het vijfja
renplan voor 1986-91 werden
vastgelegd is uiterst gering,
zo niet nihil. Pogingen om de
produktie van de boerderijen
te stimuleren door het intro
duceren van het particulier
ondernemerschap lijken ook
te stranden. Slechts één op de
honderd kleine boeren is in
gegaan op Gorbatsjovs voor
stel om een stuk privéland te
leasen. Kennelijk houden de
meesten toch liever vast aan
de inefficiënte maar veilige
overheidscollectieven.
Het voornaamste resultaat
van de beperkte afschaffing
van de prij zencontrole is een
nieuw fenomeen in de Sov
jetunie: inflatie. Prijzen stij
gen nu met tien procent per
jaar. Het Kremlin vreest dat
de inflatie helemaal de pan
uit zal rijzen als de algemene
prij zencontrole afgeschaft
wordt.
Als Gorbatsjov zijn hui
dige strategie wil voortzetten
en tegelijkertijd de arbeiders
tevreden wil stellen door te
korten aan sommige con
sumptiegoederen op te hef
fen, heeft hij geld nodig, zo
kwam uit een recent CIA on
derzoek naar voren. En dat
geld zal uit één of alle van de
volgende potjes moeten ko
men: defensie, buitenlandse
zaken, energie en landbouw.
Zwitserse mi
litairen hebben
vanaf gisteren
positie gekozen
op en rond het
vliegveld van
Genève. De vei
ligheidsmaatre
gelen zijn ge
troffen met het
oog op de kqmst
van PLO-voor-
man Yasir Ara
fat, die vandaag een rede voor de Algemene Vergadering
van de Verenigde Naties zal houden. - fotoanp
NICOSIA (RTR) - Leiders van de Afghaanse mujaheddin in
Iran hebben gezegd dat de Sovjetunie heeft aangeboden met
hen te praten over de toekomst van hun land. Dit heeft het
Iraanse persbureau IRNA maandag gemeld in een bericht dat
in de Cyprische hoofdstad Nicosia is ontvangen. De Sovjetunie
heeft eerder al gesproken met een delegatie van het Afghaanse
verzet in Pakistan. Het persbureau meldde dat de alliantie van
acht Afghaanse verzetsbewegingen in Iran het Sovjet-voorstel
bestudeert, dat volgens woordvoerder Khalili 'een overwin
ning' is voor de mujaheddin. „Na tien jaar bezetting heeft de
Sovjetunie eindelijk ingezien dat de mujaheddin en het Af
ghaanse volk een belangrijke rol spelen en zijn zij bereid met
ons te onderhandelen", zei Khalili.
PEKING (AFP) - China loopt het risico van een nieuwe ge-
boortenexplosie, nu een groot aantal jonge vrouwen de huw
bare leeftijd bereikt en de overheidspolitiek van geboortenbe
perking nog altijd op grote schaal door het publiek wordt gene
geerd. Dit heeft het officiële persbureau 'Nieuw China' maan
dag gemeld onder aanhaling van de Chinese minister van ge
zinsplanning, Pen Peiyun. Nieuw China meldde dat het vol
gens mevrouw Peiyun „noodzakelijk" is dat de naleving van de
geboortenbeperking strikt wordt gecontroleerd, omdat er in de
periode 1989-1994 per jaar 100 miljoen Chinese vrouwen zijn in
de leeftijdsgroep van 20-29 jaar. De minister is vooral ongerust
wat de situatie in de landbouwgebieden betreft, omdat de
meeste vrouwen daar al op jonge leeftijd huwen, op jonge leef
tijd zwanger worden en veel kinderen krijgen, aldus het pers
bureau.
PEKING (RTR) - De Amsterdamse Christina Meindersma, die
zaterdag bij rellen in de Tibetaanse hoofdstad Lhasa door een
kogel werd getroffen, heeft de Chinese politie ervan beticht dat
zij zomaar in het wilde weg op Tibetanen schiet. In een tele
foontje vanuit Lhasa zei ze maandag dat de politie zaterdag het
vuur opende op omstanders die toekeken tijdens een demon
stratie van een groep van 30 monniken dié'een onafhankelijk
Tibet eisten. „Ze openden zomaar het vuur, en schoten in het
wilde weg. Het was net alsof het kogels regende". Volgens haar
raakten veel mensen gewond. „Sommigen schreeuwden en an
deren huilden. Mensen probeerden zich te verschuilen achter
omgevallen marktstalletjes. Ik probeerde weg te lopen maar ik
werd geraakt", aldus Meindersma (26) uit Amsterdam, die naar
haar zeggen als tolk werkte in een medisch ziekenhuisje. Ze
werd zelf in haar arm getroffen maar kon na te zijn behandeld
het ziekenhuis verlaten.
COLOMBO (DPA/UPI) - Op Sri Lanka zijn zondag en maan
dag meer dan 50 mensen om het leven gekomen bij politieke
aanslagen. De politie, die dat maandag bekendmaakte, schrijft
de aanslagen toe aan het marxistische Volksbevrijdingsfront
JVP. Het JVP wil de regering van president Junius Jayewar-
dene omverwerpen en de presidentsverkiezingen, die volgende
week maandag plaats vinden, in de war sturen. De onder
grondse groep, die wordt gevormd door extremistische Singa-
lezen, verzet zich tegen het akkoord dat de regering in Colombo
in juli 1987 sloot met India om een eind te maken aan de op
stand van de Tamil-minderheid in het noorden en oosten van
het land. Het JVP eist ondermeer de terugtrekking van de
meer dan 60.000 Indiase militairen die moeten toezien op nale
ving van het akkoord. Tamil-rebellen volharden in hun verzet
tegen het akkoord, dat voorziet in gedeeltelijk zelfbestuur. Vol
gens de politie werden in de zuidelijke provincies Galle en Ma-
tara alleen al 36 personen vermoord. Beide provincies gelden
als bolwerken van het JVP.
BAYRUT (UPI/DPA/ AFP/ RTR) - Onbekende schutters heb
ben een Belg doodgeschoten in het islamitische gedeelte van de
Libanese hoofdstad Bayrut. Dit heeft de politie van Bayrut be
kendgemaakt. Een zegsman zei dat het slachtoffer vanuit een
rijdende auto door vier kogels in het hoofd
werd getroffen. De daders en het motief
van de aanslag zijn vooralsnog onbekend,
aldus de zegsman. Het Belgische ministerie
van buitenlandse zaken verklaarde dat het
slachtoffer is geïdentificeerd als de 65-ja-
rige Arthur van Nieuwerburgh (foto). Vol
gens een woordvoerder was hij getrouwd
en had hij vier kinderen, maar woonde hij
alleen in de Libanese hoofdstad, waar hij
sinds 1967 leraar Engels was aan de Amerikaanse School van
Bayrut. Het was de tweede keer dat een Belg het slachtoffer
was van een aanslag in Libanon. In mei van dit jaar werd de
31-jarige arts Jan Cools ontvoerd in de Zuidlibanese havenstad
Tyrus. Cools is één van de 22 buitenlanders die worden vermist
in Libanon en van wie men vermoedt dat ze worden gegijzeld
door pro-Iraanse militanten.
ISLAMABAD (AFP) - De oud-voorzitter van de Pakistaanse
Senaat, Ghulam Ishaq Khan, is gekozen tot president van Pa
kistan. Dat maakte de Pakistaanse televisie bekend. Volgens
de televisie kreeg Khan 233 van de 299 stemmen van het kies
college, dat is samengesteld uit vertegenwoordigers van de Pa
kistaanse volksvertegenwoordiging, de Senaat en de vier pro
vinciale parlementen. Nawabzeda Nasrullah Khan, die het te
gen Ishaq Khan opnam, behaalde 39 stemmen. De officiële uit
slag wordt later maandagmiddag verwacht. Ghulam Ishaq
Khan had de steun van de Pakistaanse Volkspartij (PPP) van
premier Benazir Bhutto, van medewerkers van wijlen presi
dent Zia UI Haq, en de voornaamste oppositiepartij, het Isla
mitisch Front.
MEXICO-STAD (UPI-RTR-AFP) - In het oude centrum van
Mexico-stad is een enorme hoeveelheid vuurwerk geëxplo
deerd. Als gevolg daarvan en door een brand die uitbrak en
talloze marktstalletjes en woningen in de as legde, zijn zeker 52
mensen, onder wie 14 kinderen, omgekomen. Er vielen min
stens 100 gewonden, zo deelden de Mexicaanse autoriteiten
mee.
BRUSSEL - Nederland en West Duitsland moeten binnenkort
opnieuw om de tafel om te praten over een betere afstemming
van hun anti-drugsbeleid. Daarnaast is tussen Frankrijk, West
Duitsland en de Benelux overleg nodig over een groot aantal
andere politiezaken. Dat bleek in Brussel, waar de vijf landen
die in juni '85 in het Luxemburgse Schengen overeenkwamen
de personen- en goederencontroles aan hun gemeenschappe
lijke grenzen af te schaffen, de balans opmaakten van ruim
drie jaar Schengen-overleg. Volgens de Belgische staatssecre
taris De Keersmaeker (Europese Zaken) komen de vijf steeds
dichter bij elkaar, maar niet snel genoeg om de grenscontroles
op 1 januari 1990 werkelijk te schrappen.
