2 I DE STEM
VOOR JOEP VAN DEN
NIEUWENHUYZEN IS
GELD NIET MEER
DAN GEREEDSCHAP
e gaan
c:
ZATERDAG I
fCEMBER 19881
lijn
oep van den Nieuwenhuyzen is nét
33 jaar oud. Halverwege het gesprek verbetert hij de
vraagsteller: „62 miljoen? Neen, dat moet meer zijn".
En rekent op twee manieren uit dat zijn vermogen, op
gebouwd in vijf jaar tijd, uitkomt op 'ruim honderd mil
joen gulden'. Hij ziet door een kalende kruin en hoge
haarinplant ouder uit dan hij is. Als hij grappen en
grollen makend op de werkvloer komt, blijkt uit niets
dat hier de man van honderd miljoen rondloopt, niets
doet denken aan de grote baas, die aan de touwtjes
van 'ongeveer zeventig' bedrijven trekt. Het is moeilijk
voor te stellen dat deze man werkgever is van 3500
mensen en goed is voor een omzet van zes- tot zeven
honderd miljoen gulden. Hij is niet een man boven,
maar tussen de jongens.
Populair
Grotere druk
Misgeschat
Leerschool
Opdracht
Flauwekul
Gebrek aan visie
ns
inwijding, die streng geheim
ïouden. Vandaar dat onze
nis enkel te halen valt uit af-
die de latere, door de christe-
ende, beeldenstorm hebben
ngewijden moesten zich aan
Ie beproevingen onderwerpen
erkenbaar aan brandmerken
of voorhoofd. Door vroegere
schrijvers werd een en ander
ikt, maar aan het waarheids-
i die geschriften moet sterk
worden. Waarschijnlijk had
maken met pogingen om de
;nst in een kwaad daglicht te
lag in 312 bij de Pons Milvius
;r kondigde meteen het einde
thras. Keizer Constantijn pie-
het hoofd suf hoe hij Rome
ren. Plots zag hij een lichtend
et zwerk en, zo beweerde hij,
srscheen Jesus aan hem in een
nstantijn besloot daarop het
banier te voeren en versloeg
soldaten van Maxentius. Het
n had gewonnen. De keizer
d.
keizer Constantijn als fervent
van Mithras geen flauw idee
r van Jesus. Maar dat weer-
niet om in 325 in Nicea het
■ilie bijeen te roepen. Hij koos
ide ruim 300 bisschoppen en
vergadering voor. De verza-
choppen maakten daar geen
ïoewel hij zich pas jaren later
rfbed zou laten dopen. Ze ac-
hem zelfs als 'algemene bis-
n was een keizer van de harde
ldde geen tegenspraak. Ook
t concüie. Hij dwong het con-
uitspraak van de eenheid van
God de Vader en God de
werd per keizerlijk decreet tot
ogma verklaard. Constantijn
;en groot aantal familieleden
i, maar dat weerhield de kerk
de man heilig te verklaren,
comst van Keizer Theodosius
jrgoed gedaan met Mithras en
agers. Hij liet alle heiligdom-
a en bombardeerde het chris-
staatsgodsdienst. Theodosius
iweldaden niet onder voor zijn
nstantijn. Hij buitte de bevol-
liet wanbetalers folteren én
lorpen afslachten.
het ook die het tweede conci-
iep. In 381 in Constantinopel.
ie verrijkte de kerkelijke leer
eëenheid van Vader, Zoon en
est. En op dit dogma teert de
e kerk tot op heden nog.
ius verbood op 27 februari
uitoefening van heidense cul-
de daarop volgende beelden
den bijna alle herinneringen
as uitgewist. Vooral uiteraard
ngen van de gewraakte maal-
veel deed denken aan de
viering. Het feest van Mith-
rte, de komst van het licht,
;r niet uit te roeien. Daarom
kerkelijke leiders niets anders
25 december uitroepen tot de
zus' geboorte. Eigenlijk zijn er
twee kindekens geboren.
van wortels als de schimmeU
een rechtstreeks gevolg van
en agrarische vervuiling,
voor de natuur zijn de maat-
rd nodig om een goede kwali
et drinkwater te garanderen,
d lang niet meer om de vraag
uwse drinkwater nog wel het
Nederland is. Het gaat er om
ater steeds zuurder wordt en
rijpende maatregelen vroeg of
leer te consumeren is. Volgens
voerder van de Waterleiding
>pij Gelderland (WMG), ir. C.
s de Veluwse drinkwatersitua-
iet alarmerend, maar ziet de
:r wel degelijk dreigend uit.
irbeeld voor fosfaten is de kri-
iswaarde 50 milligram per liter
t betekent dat als er meer fos-
ït drinkwater zitten, de water-
irdt gestaakt. In sommige put-
ve water oppompen, zitten we
:1ft. We overwegen daarom het
,en en nitraten verontreinigde
vermengen met schoon water
veelheden per liter te verlagen.
:n er op allerlei manieren reke-
dat de verzuring erger zal wor-
is Verpalen.
nen, prisma-ogen en acht spm-
nepoten de man) die van bo
venaf bevel hebben gekregen de
planeet aarde als vervuilde en
uitgewoonde sterfhuis-bv te
sluiten. Hun aanwezigheid m
ons riolenstelsel is duidelijk ge"
worden na de verdwijning van
een groot aantal bekende Ne
derlanders, van wie er een is te
ruggekeerd met een ultimatum
Als bewijs van hun bekwaam
heden worden door de riool
monsters kippen in de steden-
losgelaten die zo groot zijn da
ze oog in oog kunnen staan me
de hanen op de kerktorens, f
dat is dan nog maar het begin-
J
Door Willem ReIJn
Zes jaar terug kreeg Nederland voor het
eerst van Joep van den Nieuwenhuyzen
ie horen. De schoonzoon van wegrestau-
rateur Van der Valk was namens de fa
milie woordvoerder in de ontvoeringsaf
faire Toos van der Valk. Zijn gevoel voor
koopmanschap (en dat van de schoonfa
milie) deed al opgeld, toen de ontvoer
ders werd voorgesteld het losgeld voor
veertig procent van de nominale waarde
terug te kopen. Het geld was genummerd
en dus minder waard, betoogde Van den
Nieuwenhuyzen.
Kort daarop maakte de toenmalige
bedrijfsleider van het wegrestaurant Nu
land (twee jaar bedrijfskunde, vier jaar
economie, maar geen studie afgemaakt)
van precies deze taktiek zijn hoofdbe
roep. Hij koopt voor een habbekrats be
drijven op die in surséance van betaling,
faillissement of gewoon zwaar weer ver
keren, geeft crediteuren een fooi voor
hun vordering, ontslaat een deel van het
personeel, past de arbeidsvoorwaarden,
benedenwaarts aan en hup: daar is weer
een gezond bedrijf. Zijn winst is dat de
bedrijven daardoor meer waard én
winstgevend worden. In vijf jaar heeft
Van den Nieuwenhuyzen uit waardeloze
aandelen een vermogen van meer dan
honderd miljoen netto (bezit min schul
den) opgebouwd.
In tegenstelling tot anderen, die als 'lij-
kepikkers' bekend staan, is Van den
Nieuwenhuyzen toch populair, zelfs bij
doorgaans argwanende vakbonden. Dat
is vooral te danken aan het feit dat hij al
afgeschreven werkgelegenheid weet te
redden en na een of twee jaar het aantal
banen bij de betrokken bedrijven zelfs
weer groeit.
Van den Nieuwenhuyzen hoeft niet op
zoek naar nieuwe bedrijven. „Dit jaar
zijn mij een goeie tweehonderd bedrijven
aangeboden", vertelt hij. „Dat zijn vijf
telefoontjes per week van vakbonden,
banken en aandeelhouders". Zaterdag is
kijkdag voor hem. Van de bedrijven die
"iet in aanmerking komen, leest hij vaak
een paar weken later de faillissementsaf-
kondiging in het Financieel Dagblad.
De bedrijven die Van den Nieuwen
huyzen overneemt, worden eerder gese
lecteerd op een minimum aan risico dan
°P grote groeikansen. Maar het belang
rijkste criterium is dat het bedrijf binnen
een jaar weer winst maakt en dat die
"inst blijvend is.
Deze bedrijven starten in de wachtka-
het persoonlijk privé-domein van
Van der Nieuwenhuyzen. Pas als ze het
bedrijfseconomisch examen hebben ge
passeerd (uit de rode cijfers, geherstruc
tureerd) mogen ze over naar de Konink-
hjke Begemann Groep. „Dat aan de
beurs genoteerd fonds is mijn visite
kaartje", zegt Van de Nieuwenhuyzen.
bt de Begemann Groep zitten inmiddels
een slordige vijftig bedrijven. In de
"achtkamer komen daar nog eens vijf
ben bij „en dan heb ik er nog een hand-
fel, die zelfs niet in de wachtkamer zit-
jen maar te zijner tijd worden afgesto-
Hoeveel bedrijven zitten na dat examen
och nog in de rode cijfers?
Deen. Nul. Al die bedrijven zijn winst
gevend geworden. En wat veel interes
ter is: ze zijn het ook gebleven. Dat is
fatuurlijk een beetje het verhaal van veel
fensen; even een winst creëren is niet zo
®°«ilijk.Maar deze bedrijven zijn winst-
8evend gebléven. Dat is echt veel moei
lijker want daarvoor moet je structurele
maatregelen nemen".
Hoe vaak vergis je je bij het kopen van een
bedrijf?
„Nog niet dus! De criteria zijn dat het
bedrijf binnen een jaar winstgevend
moet zijn, dat het duidelijke synergie
heeft met de groep, dat het nieuwe, extra
know-how aan de groep toevoegt, dat we
de kostprijs terug kunnen brengen naar
de marktprijs, dat er een produkt ge
maakt of ontwikkeld wordt voor de
markt van morgen. Je gaat je criteria
steeds scherper leggen, je wordt steeds
voorzichtiger, dus vergissen doe je niet
zo snel. De druk wordt ook groter als je
een reputatie hebt".
Je bent voorzichtiger geworden.
„Ja, bij de eerste twee bedrijven werd ik
niet gehinderd door enige kennis, maar
had ik ook helemaal niks te verliezen.
Nu heb je krediet opgebouwd, vertrou
wen, dat kun je niet beschamen".
Heb je vroeger risico's genomen, die je nu
niet meer zou nemen?
„Ja. Zeker, al was het misschien onbe
wust. Je hebt meer ervaring gekregen. Je
weet waar de gevaren schuilen. Die
schuilen met name in de sfeer van
claims. Van afgewerkte orders die nog in
de garantieperiode lopen of het onder
handen werk waar allerlei fouten inge
slopen kunnen zijn. Bij dit soort bedrij
ven is de motivatie van de mensen in de
laatste maanden afgenomen, waardoor
meer fouten worden gemaakt. Dan loop
je op je onderhanden werk bovenmatig
risico".
Worden om het bedrijf te redden door de
aanbieder nog wel wat risico's gemas
keerd?
„Zeker! Vaak is de situatie aanzienlijk
slechter dan men voorspiegelt. Maar dat
heb je vrij snel in de gaten. Ik ken die
technieken onderhand wel: van het op
blazen van het onderhanden werk en
voorraden tot aan het wegpoetsen van
sociaal passief en overige kosten. Of in
komsten naar voren halen en betalingen
naar achteren schuiven, facturen te laat
boeken".
Was de Machinefabriek Breda daar een
voorbeeld van, gezien het grote verlies van
27 miljoen in 1987?
„Eh.ik weet zeker dat het werkelijke
verlies van de MFB vele malen groter is
geweest dan men zelf hier intern dacht.
Of ze dat nou echt bewust weggepoetst
hebben, dat geloof ik niet, ze hebben ge
woon absoluut veel te weinig inzicht ge
had in het eigen bedrijf om te kunnen
bepalen wat de feitelijke situatie was. Ze
voorspelden me een operationeel verlies
van 3 tot 3,5 miljoen. Nou, het operatio
neel verlies is dus boven de twintig uitge
komen. Ja jongens, dan heb je het dus
echt misgeschat".
Hadje dat zelf ook misgeschat?
„Nou, ik wist niet dat het over de twintig
zou zijn, ik schatte zelf wel in dat het te
gen de twintig zou zijn".
Had je MFB ook overgenomen als je het
van tevoren geweten had?
„Ja, ook. Absoluut, ja. Je maakt voor je
zelf marges van 'dat mag het maximaal
zijn' en je treft extra voorzieningen. Al
dat geld hebben we ook nodig gehad. We
hebben ons niet verkeken op de proble
men bij de Machinefabriek Breda. Maar
die waren dus véle malen groter dan
geïndiceerd. Een factor van zeven tot
acht".
Je moet over stalen zenuwen beschikken.
„Je voelt een beetje van eh, da's leuk, da's leuk. Het vervelende Is alleen dat Je pas over tien Jaar weet of het gelukt Is".
De man van 100 miljoen
- FOTO WILLEM BLAUW
NV KNM v/h E.H. Begemann
IgGI UK LM Moten BV
Gte Bouw- Machkrefatortek I MFWwtduat b B>g*nwn fe MF Slrempfoyfe Bagwmnn I iBagamann fe
J nwchln— BV I Breda BV BV j PompwtBV fe BV BatglumNV I BtotebouwBVi
Bredwo I
PHcohrtBV
I Brettero bi Bredwo
PricoCmbti. IjCoaterelno.
Brttteh fe
Pip» CoWire
IBredaroPrioa""fe BredaroPrk» fel Bredwo fe BredaroPrtea fe
Indon—te E| Htgarta Waat Africa Autralte
GRAREK DE STEM
De door Van den Nieuwenhuyzen opgebouwde bedrijvenstructuur per 1 november. Met vet zijn de holdingen aangegeven.
„Neen! Je moet goed inschatten. Het is
niet zo dat je zegt: Jezus, ik ga allerlei ri
sico's aan en ik weet absoluut niet waar
ik in stap. Dan moet je stalen zenuwen
hebben. Wij zeggen: als we ergens in
stappen dan weten we exact wat de si
tuatie is".
„Crisisbestendigheid, die moet je heb
ben. Als we worden gebeld, is het al vijf
voor twaalf of soms ook wel een minuut
over twaalf. Dan hangen ze tegen sur
séance aan of faillissement en zien totaal
geen uitweg meer".
Als jongen van 27 stond Joep van den
Nieuwenhuyzen de internationale pers te
woord bij de ontvoering van zijn schoon
moeder Toos van der Valk en onderhan
delde met de ontvoerders. „Ik denk dat
ik vanwege die stress-bestendigheid ben
uitgezocht om de zaak met die jongens
uit te onderhandelen en het een beetje
tot een goed einde te brengen".
„Ik geloof dat ik in de begintijd wel
voordeel aan die bekendheid neb gehad,
ja. Ik kwam daardoor toch makkelijk op
allerlei niveaus binnen bij bedrijven.
Dan reageerden ze: oh ja, da's die. Ik be
gon vier maanden na de ontvoering met
voor mezelf. Ik wil het niet overdrijven,
maar het heeft wel meegespeeld. Die cri
sistijd is wel een soort leerschool voor je
geweest. Zo'n periode leef je tien keer zo
intensief. Er zijn aangenamere manieren
om te leren, daar niet niet van, maar het
is wel een heel effectieve manier".
Is geld belangrijk voor je?
„Gereedschap! Puur gereedschap. Zoals
een timmerman een hamer nodig heeft,
zo heb ik geld nodig".
Maar privé?
„Dan is geld absoluut niet belangrijk
voor me. Geld speelt geen enkele rol.
Ten eerste heb ik geen tijd om het uit te
geven, ten tweede zou ik er dan beter
mee uit kunnen scheiden".
Rekent voor: „De waarde van de aande
len van Begemann is tweeënhalf miljoen
aandelen maal zo'n 50 gulden. En daar
komen die andere bedrijven in de wacht
kamer nog bij, dus altijd ver boven de
honderd miljoen. Ik bedoel: werken voor
geld is gewoon onzin. Dus, neen, geld
speelt geen enkele rol. Ik bedoel: het is
niet de bedoeling dat je het op gaat ma
ken. Dat lijkt me uiterst ongewenst. Ik
werk voor een heel hoop dingen, maar
zeker niet voor geld".
Maar wellicht staan er nog wat vorderin
gen?
Rekent nogmaals voor: „Als ik naar het
totaal kijk, dan denk ik dat de bedrijven
een waarde hebben van tussen de 150 en
170 miljoen en dat ik toch minder dan
die zeventig miljoen aan schulden heb
uitstaan. Netto moet ik dan toch boven
de honderd miljoen zitten. Dan is geld
niet de drijfveer voor hetgeen waar ik
mee bezig ben. Geld heeft eigenlijk nooit
een rol gespeeld en het speelt ook geen
rol".
Waarom werk je dan zo hard?
„Om de bedrijven uitzicht om een ge
zonde toekomst te geven. Het doet me
plezier als ik een bedrijf wat al helemaal
ten dode is opgeschreven, tegen de
stroom in toch weer in rustig vaarwater
weet te loodsen".
Voelje jezelf dan een soort 'El Salvador'?
„Nou, eh, neen, je voelt een beetje van
eh, da's leuk, da's leuk. Het vervelende is
alleen dat je pas over tien jaar weet op
het gelukt is. Kijk, het zou zonde zijn als
een oud bedrijf met nog best wat moge
lijkheden ten onder gaat met vernietiging
van kapitaal en kennis plus heel wat
werkgelegenheid. Je kunt dan niet zeg
gen: 'jammer dan'. Het is mooi om die
bedrijven samen een soort toekomst op
te laten bouwen. Als je dat lukt, dan is
dat inderdaad een soort opdracht om dat
te doen".
Kun je dit wel een leven volhouden?
„Nauwelijks, neen. In een week maak ik
tenminste 80 uren. Dat is echt een mini
mum. Buiten werken doe je niet zo gek
veel. Ik geloof ook niet datje hier 65 mee
wordt, hoor".
Ik heb persoonlijk de indruk dat jijzelf de
zwakke plek voor de continuïteit van de
hele organisatie bent.
„Neen, dat denk ik niet. Ik denk dat we
het zo gestructureerd hebben dat als ik
morgen tegen een boom rij dat de Bege
mann Groep weliswaar wat minder snel
zal groeien, maar dat de ondernemingen
uitstekend in staat zijn om met elkaar
naar die toekomst toe te werken. Ik ge
loof niet dat mijn aanwezigheid noodza
kelijk is. Mijn broer Jeroen is ook zeer
betrokken bij de operaties. De afstem
ming van de ondernemingen is ook
goed".
Maar de grote animator, de man die ook
95 procent van de aandelen heeft, dat ben
jij-
„Maar wij zijn een beursfonds. Dat
maakt het makkelijker om aandelen te
plaatsen. Er zijn aardig wat mensen die
zeggen: joh, kunnen we niet wat aande
len kopen. Een beursfonds is goed voor
de continuïteit".
Er wordt jou lijkepikkerij verweten bij die
overnames. Je neemt bedrijven over tegen
voorwaarden die in het normale economi
sche verkeer niet worden getolereerd Cre
diteuren krijgen maar twintig of dertig
procent van hun schulden terug.
„Die beschuldiging is niet terecht. Een
bedrijf is waard wat je ermee kunt ver
dienen. Als het zware verliezen maakt, is
de prijs dus niet hoog. In principe moet
je er een hele hoop aan veranderen voor
dat het een bepaalde waard krijgt. De
prijs die we betalen wordt bepaald door
de vrije markt. Als een ander het meer
waard vindt, dan biedt-ie dus gewoon
een gulden meer. Blijkbaar ben ik de
gene die er de hoogste prijs voor over
heeft. Wat wij doen is risicodragen en
dat is in de prijs verwerkt. 'Over de rug
van crediteuren' zeggen ze. Dat is grote
flauwekul, dat is apert onjuist want wij
geven blijkbaar meer dan een ander wil
geven. Dat komt juist ten goede aan die
crediteuren".
Wat vind je van het management in Ne
derlandse bedrijven?
„Ik heb natuurlijk een hele eenzijdige
kijk op het bedrijfsleven. Ik zie zeer in
tensief wat verrekte slecht gaat. Ik heb
zeker geen overall beeld van: het gaat
goed in de Nederlandse industrie. Ik zie
echt de zelfkant van de BV Nederland,
ja".
Heb je de indruk dat de Nederlandse ma
nager niet zo best werkt?
„Ik kom gevallen tegen waarbij het ma
nagement een heel belangrijke rol heeft
gespeeld in de neergang van het bedrijf.
Ja, dat denk ik zeer zeker. Een algemeen
oordeel kan ik niet geven, want ik zie al
leen het management bij die bedrijven
waar het verkeerd is gegaan. Maar er zijn
gevallen waarvan ik zeg: dat is puur mis
management geweest".
Wat voor misstanden kom je tegen?
„Gebrek aan inzicht in het eigen bedrijf.
Gebrek aan visie. Overschatting van de
eigen mogelijkheden. Te hiërarchisch ge
structureerd. Onvoldoende contact met
de werkvloer. Het komt natuurlijk niet
vanzelf. Je kunt wel alle problemen op
Alle bedrijven volle dochters behalve: APA 39
procent, Molen 98, Backer Rueb 40, Bre-
dero Price Holding 50, Inspec. Services 80,
Bredero Norwegian Contract. 50, British Pipe
Coaters 49, Bredero Price Malaysia 49, Bre
dero Price Indonesia 75, Bredero Price Nige
ria 60 en Bredero West-Airica 60.
de olieprijs en de dollar schuiven, maar
daar heeft iedereen mee te maken. Dat
werkt niet zo".
Je bent 33 jaar, je hebt een vermogen op
gebouwd waar hecht je dan nog aan?
„Waar hecht je aan? Tsja.(stil) Geld
absoluut niet. Hechten aan materiële
dingen, neen joh, neen. Ik bedoel: ik heb
mijn eigen vliegtuig, ik zit 's morgens in
Noorwegen voor een afspraak, 's mid
dags in Parijs en 's avonds vlieg je door
naar Londen. Hecht je daar aan? Nou,
absoluut niet. Als ik moest fietsen, dan
deed ik dat net zo lief. Ik vind wel een
hele hoop dingen leuk, ik zou eigenlijk
best graag meer tijd aan mijn gezin be
steden, daar heb ik een beetje te weinig
tijd voor. Ik ga graag eens een keer naar
leuk concert".
Waarna hij vertelt dat het laatst be
zochte concert op uitnodiging van een
bank was, wat meer voor zakelijke be
sprekingen diende dan voor muziek. „Je
probeert dus wat te combineren. Op va
kantie ben ik dit jaar ook niet geweest.
Wel van: dan plakken we daar eens een
dagje aan vast, maar vakantie, neen".
Moet je hier erg gek voor zijn?
„Ja, ik denk het wel. Je moet toch een
bepaalde gedrevenheid hebben om door
te gaan".
Filosofeert: „Ik moet mijn eigen rol ver
der terugdringen, dat als er iets gebeurt,
de zaak makkelijker doordraait. Want
als dat niet zou zijn, dan zou ik echt ge
faald hebben. Dat zou de grootste fout
kunnen zijn, die ik zou kunnen maken"
Hoe lang kan dit goed gaan?
„Het principiële kenmerk van de groep
is de zelfstandigheid van de bedrijven:
zowel qua leiding, bevoegdheden als
vooral ook financiering. Er bestaan geen
financiële kruisverbanden. Hét grote ver
schil met OGEM, Bredero, RSV, pak ze
maar beet, hè, waarvan ik aardig wat be
drijven heb overgenomen. Van hun fou
ten heb ik en beetje kunnen leren hoe het
wél moet".
„Als een werkmaatschappij van ons een
foute constructie maakt en een schade
claim aan broek krijgt van honderd mil
joen, kan de hele groep daar niet aan ten
gronde gaan. We moeten dan een deel
neming laten schieten en een miljoen of
drie, vier afschrijven. Dan is het: jon
gens, niet zeuren, dat spijkeren we wel
bij".
„Dat had OGEM bijvoorbeeld niet, toen
die Duitsers vielen, ging het tik-tik-tik,
had je het domino-effect en daar viel het
hele concern om. Toen Bredero proble
men kreeg met de bouw in het buiten
land was alles met elkaar verbonden, wa
ren alle zekerheden weggegeven aan de
bank en was het gewoon: jongens, aflos
sen; niet aflossen?, sluiten dan. Dat
soort dingen kunnen bij ons nooit gebeu
ren".
Wanneer vindt de volgende overneming
plaats?
„Deze week wel, ja. Of anders toch
maandag".