Vrienden'
ioneel
eert in Sas
DE STEM
HERDENKING STERFDAG TUSSEN HET BOEK EN DE FILM
John Lennon leeft, maar hoe?
toeterdorp
ari bekend
IMJ
Taal van het slib
AP PORT
Roy Orbison maakte
smartlappen
van grote schoonheid
Nederland 3: twee vaste
avonden voor 'kleintjes'
I OCCASIONS'
KTEN
Overval
Beroofd
Autopapieren
gestolen
Uitstapjes
Onuitstaanbaar
Chapman
Informanten
Epstein
Heilige koeien
DONDERDAG 8 DECEMBER 1988
ZANGER BEZWIJKT AAN HARTAANVAL
van de BMW-deale'
Garage Verbrugge B,v'
Op papier
Klein feest
Elk wat wils
Te zoetig
Hoeselt (B). Bij de aanrijdjjJ
werd de personenauto geheel
vernield. Persoonlijke ongel
lukken deden zich niet voor.
MIDDELBURG - De 44-ja.|
rige P. L. is dinsdagavond tl
zijn fietsenhandel aan 4I
Lange Noordstraat in Mgl
delburg door twee mannej
overvallen. Na een korte worj
steling werd hij onder bedreil
ging met een mes overmenJ
terd en vastgebonden. Bij heJ
gevecht liep L. een hoofdj
wond op. Hij werd later op a
avond door zijn echtgenote
de winkel aangetroffen e
bevrijd. De daders waren e
ondertussen vandoor geg;
met kostbare onderdelen varj
racefietsen.
MIDDELBURG - De 3i.ja.i
rige L. H. uit GeertruideiJ
berg werd dinsdagavond ]aaJ
plotseling aangevallen dm
drie jongens toen hij over ij
Kousteensedijk wandelde!
werd neergeslagen en beroofdl
van zijn portefeuille, wa
een bedrag van driehondei
vijftig gulden in zat.
IJZENDIJKE - Mevrou
M.D. Van H. uit IJzendijk
deed bij de rijkspolitie i
Oostburg aangifte van dief-1
stal van haar kentekenbewijJ
en andere autopapieren. De,
moeten uit haar auto gestolei
zijn tussen 2 en 7 decembi
toen de personenauto va
haar woning in IJzendijk
stond. Het linkerportier vai
de auto was geforceerd.
(mm, oogst '88, werden 63 contract.
een prijs van 28,40 tot 28,00 pi
nei tegen 29,50. De stemming i
De Vereenigde Vrienden' uil|
1 december het traditionele
tl van De Vlaanderen te
zondag als gastkorps van
Vereenigde Vrienden op he
najaarsconcert aanwezig. T
Toekomst staat onder leidii
van Guido Goethals, die
kendheid geniet als eerste kla
rinettist van het befaamde Bel-]
gische militaire groot Hai
nie-orkest De Gidsen. Hai
nie De Toekomst brengt de vol
gende werken ten gehore: Mai
van de Koninklijke Milita"
School, Lovers Prayer en Bi
siliana.
Het najaarsconcert bej
om 14.30 uur.
„Ik geef mijn belastingcenten niet
aan ongerichte ontwikkelingshulp
aan wie het hardste schreeuwt
Drs.P. Hoebink, Derde Wereld Centrum
T2
Door Dirk Vellenga
Vandaag precies acht jaar geleden werd John
Lennon doodgeschoten bij de ingang van het Da-
kota-appartement in New York. De donkere,
achtste december valt deze keer in een voor Len-
non-fans zeer emotionele periode, na het duivelse
boek van Albert Goldman en vóór de Neder
landse première van de film 'Imagine: John Len
non'op 26 januari.
John Lennon, de luidruchtigste
van de Beatles, is de afgelopen
maanden in het slijk gedrukt
en de hemel in geprezen. De
Amerikaanse biograaf Gold
man noemt hem een agressieve
verslaafde, die leed aan anore
xia nervosa en woordblindheid
en zijn homoseksualiteit ver
borgen hield. Voor Yoko Ono,
de tweede vrouw van Lennon,
was hij een God, aan wie de de
vote volgelingen dagelijks
moeten offeren.
De film 'Imagine: John Len
non' is samengesteld uit ruim
200 uur film, gemaakt in de pri-
vésfeer van John en Yoko. Voor
bewerking van al dat intieme
materiaal koos Yoko Ono de
Amerikaanse producent David
Wolper uit, de man van o.a.
Roots', 'This is Elvis' en de ope
ningsceremonie bij de Olympi
sche Spelen van 1984 in Los An
geles. Johns leven is nóg be
langrijker dan de Spelen, zei
Yoko erbij.
De film is in een vroeg sta
dium bekeken en goedgekeurd
door de drie andere Beatles en
wordt begeleid door een dub-
bel-LP (en CD) en een foto
boek. Julian en Sean, de twee
zoons van Lennon, doen hun
zegje in de film, maar ook tante
Mimi, die John heeft opgevoed,
en Cynthia, die in een droevige
scene uit 1967 de trein nakijkt
die de Beatles symbolisch weg
haalt uit haar leven.
Cynthia Lennon toont zich in
de film niet verbitterd. Haar
leven ging ook na de scheiding
van John niet over rozen. Ze
werkte nog twee mislukte hu
welijken af en is nu alleen. Fi
nancieel zijn er geen proble
men, ze heeft een restaurant en
ontwerpt de verpakking voor
een parfum-firma.
raden van elf uit de streek!
romende carnaval al bekend I
rnavalsstichting De Koeters|
idden wie met carnaval 1
pn.
hopen we dat de mensen, indij
vidueel of in groepsverban
meedoen aan de optocht.
het er nu naar uitziet, moet»
we het komend jaar helaa
weer met een grote wage]
minder doen." Het programr"
voor carnaval is in grote lijn
het zelfde, alleen de kroegen-]
tocht op zaterdag vervalt
jaar. Er is niet voldoen»
animo voor.
Wat wel gewijzigd is, is
samenstelling van het bestuu
van de stichting. Wilbert v®
Hurck is de nieuwe voorzit»
en Edwin de Bock penning']
meester.
Drie kandidaten dingen i
de titel prins carnaval, b]
wordt tijdens het nieuwjaars!
bal, dat plaatsvindt in cafe I
Oude Raedthuys, dus beken
gemaakt.
(ADVERTENTIE)
De film voert de kijkers van
Liverpool tot Central Park in
New York. De eerste Beatle-ja-
ren staan erop, het bezoek van
Lennon aan de kunstgalerie
waar Ono exposeerde, de eerste
versies van 'Imagine' op de
piano en we zien Phil Spector
ongemakkelijk meezingen op
'Oh Yoko'. De feestelijke uit
stapjes van John, Yoko en de
kleine Sean maken duidelijk
dat Lennon niet voor honderd
procent kluizenaar was. Hij
heeft zelf nog commentaar ge
leverd bij de beelden.
De film van David Wolper is
geen kritiekloze lofzang. Er
worden door de geïnterview
den ook negatieve opmerkin
gen gemaakt en tijdens de 'bed-
in' van John en Yoko in Mont
real gaat tekenaar Al Capp
(van 'Li'l Abner') hevig tekeer
tegen deze merkwaardige vre-
desactie. David Wolper heeft
duidelijk laten merken dat hij
niet zo'n hoge pet op heeft van
de 'peace'-demonstraties van
de Lennons in 1969.
Elliot Mintz, lang bevriend met
de Lennons, zegt in de film
zonder pardon dat John na drie
borrels onuitstaanbaar was, hij
had een afschuwelijke dronk.
Het is een van de eigenschap
pen die Albert Goldman met
satanisch genoegen uit heeft
gemeten in zijn boek 'The Lives
of John Lennon'. Vooral toen
Lennon in de jaren 1973-1975
gedurende 18 maanden in Los
Angeles optrok met het dienst
meisje May Pang, was er met
hem geen land te bezeilen.
Goldman voegt aan het be
kende verhaal van het 'Lost
Weekend' toe dat May Pang
door Yoko Ono zelf in John
Lennons bed gestopt is. John
werd te lastig, hij moest zich
maar eens uitleven met een
jong grietje (Yoko was zelf ze
ven jaar ouder dan John).
De heroïne-verslaving van
John en Yoko wordt door Gold
man extra spannend gemaakt.
Het boek begint met de komst
van een boodschappenjongen
die zijn wekelijkse portie he
roine, goed voor 5.000 dollar, af
levert. Ono hield haar versla
ving verborgen voor John, die
op eigen kracht 'clean' was ge
worden. De grote Beatle sleet
zijn dagen in bed in zijn eigen
martelkamer, bang voor voed-
mening dat veel popsterren
wegzakken in leegheid, wan
hoop en bizar gedrag, terwijl de
buitenwereld het voetstuk
steeds maar hoger blijft ma
ken. De glorie van de 'Sixties'
heeft een afschuwelijke scha
duwzijde.
Dat standpunt kan niet zo
maar terzijde geschoven wor
den, ook niet door een filmpro
ject als 'Imagine'. Op schaarse
momenten lijkt het boek van
Goldman zelfs iets dichter bij
de waarheid te liggen dan de
film. In de film zie je John en
Yoko de liefde bedrijven, een
intens gelukkig moment, maar
bij Goldman kun je lezen hoe
die scene tot stand kwam. John
en Yoko hebben een half uur
moeten poseren voor een came
raploeg. Yoko gaf liggend in
structies aan filmer Ethan
Russell. Goldmans versie van
het scene, die niet zo lang voor
Lennons dood werd opgeno
men, is minder intiem, maar
ook veel minder spontaan.
John en Yoko een paar maanden voor de moordaanslag.
sel, bang voor lijfelijk contact
met mensen. Volgens Goldman
treiterden John en Yoko elkaar
op een vreselijke manier.
Toen Goldman in 1981 na de
publicatie van het schokkende
boek 'Elvis' besloot zich op
John Lennon te storten,
klaagde hij over de volstrekte
onmogelijkheid door te dringen
in de priveé-wereld van de
Lennons, tewijl hij toch zo
dicht bij het Dakota-gebouw
woonde. Hij werd gered door
twee informanten. Fred Sea
man, secretaris van de Len
nons, had direct na de dood van
John alle dagboeken en aante
keningen gestolen. Hij mocht
ze van de rechter niet publice
ren, maar praten met de gre
tige Goldman was natuurlijk
niet verboden.
Verder kon Goldman be
schikken over de getuigenissen
van Marnie Hair, een buur
vrouw die vaak bij Yoko Ono
op bezoek kwam en heel wat
adembenemends te horen
kreeg. Ze vertelde dat John in
Hamburg Beatles-lid Stu Sut-
cliffe had geslagen en geschopt
met zijn puntige cowboylaar
zen en met een schuldcomplex
bleef zitten, toen Stu enige tijd
later stierf aan een hersentu
mor. Yoko Ono reageerde ver
baasd op deze 'onthulling' in
het boek. Ze had Marnie nooit
zoiets verteld.
Kleine aanwijzingen worden
door Albert Goldman uitge
bouwd tot spectaculaire theo
rieën. John zou in de Ham-
burgse periode ook een Britse
zeeman beroofd en mogelijk
zelfs gedood hebben. Het ho-
moseksualiteit-verhaal begint
bij John Dykings, bijgenaamd
Twitchy, die woonde bij Johns
moeder Julia. Hij wordt door
sommigen homoseksueel ge
noemd en wie weet wat de
kleine John daarvan 'opgelo
pen' heeft!
Al eerder is het verhaal opge
doken dat John Lennon tijdens
een vakantie in Spanje omgang
gehad zou hebben met mana
ger Brian Epstein. Yoko ont
kent het, maar anderen bewe
ren dat Lennon het zelf heeft
toegegeven. Goldman gaat nog
een flinke stap verder, hij be
weert dat Epstein altijd Johns
grote liefde geweest is.
Onbewezen suggesties, over
drijvingen, een smalende toon
en het ontkennen van de talen
ten van John Lennon maken
van het boek van Goldman een
ongecontroleerde stoot onder
de gordel. Maar ook het tegen
offensief van het blad Rolling
Stone en de Beatle-biografen
Philip Norman en Ray Cole
man is niet erg overtuigend.
Rolling Stone-uitgever Jann
Wenner heeft zulke duidelijke
connecties met Yoko Ono dat er
van onafhankelijkheid nauwe
lijks sprake is.
Albert Goldman meent dat het
'rock establishment' de eigen
heilige koeien verdedigt tegen
iedereen die iets negatiefs te
melden heeft. De droom van de
jaren zestig wordt op een hypo
criete manier in stand gehou
den. Popjournalisten van bo
ven de veertig klampen zich
vast aan de schone schijn van
jeugd, onschuld, vreugde en vi
taliteit, stelt Goldman (zelf 61).
Bij het uitpluizen van de le
vens van Elvis Presley en John
Lennon vormde zich bij hem de
Het boek van Goldman wordt
in februari in Nederland door
Sijthoff uitgebracht en gaat
45 kosten. Ook de film rou
leert dan in ons land. Beide vi
sies op het leven van Lennon
eindigen met die fatale schoten
die Mark David Chapman acht
jaar geleden loste. Chapman
voelde zich een moderne 'Cat
cher in the rye', hij wan
trouwde volwassenen en zag
Lennon als een perverse verra
der van de jeugd.
's Avonds tien voor elf
hoorde de nachtwaker, die een
blad zat te lezen, de schoten.
Hij zag Lennon naar zijn ca
bine strompelen. Cassetteband
jes en een tape-recorder klet
terden op de stenen.
Wat was er gebeurd als Len
non de aanslag had overleefd?
Niemand weet het. Zeker is dat
hij met een paar snedige op
merkingen een einde gemaakt
zou hebben aan alle speculaties
over zijn leven. De eerlijkheid,
die we van hem kennen, zou
best eens pijnlijk geweest kun
nen zijn voor schandaalschrij
vers én verstokte fans.
Over de roem van popsterren
en de glorie van de jaren zestig
heeft John Lennon in ieder ge
val zeer nuchtere woorden na
gelaten: „Wat de jaren zestig
gedaan hebben, was ons attent
maken op onze mogelijkheden
en verantwoordelijkheden. We
kregen geen antwoorden,
slechts een vluchtige blik op
wat mogelijk was."
Door Dirk Vellenga
Hendersonville, Tennessee - Roy Orbison is dood. De
zanger van 'Pretty Woman', 'It's over' en vele andere
hits is bezweken aan een hartaanval. Hij is 52 jaar ge
worden.
Orbison had een unieke,
krachtige en tegelijk trieste
stem en zijn nummers wa
ren zeer melodieuze kreten
van droefenis en eenzaam
heid. Zijn leven lang is hij
achtervolgd door dramati
sche gebeurtenissen. Juist
dit jaar leek hij eindelijk in
een gelukkiger fase te ra
ken.
Zijn tv-show met bewon
deraars als Bruce Springs
teen, Jennifer Warnes, Tom
Waits en Elvis Costello
maakte ook in Nederland
diepe indruk. Roy Orbison
had een nieuwe elpee opge
nomen en maakte deel uit
van de merkwaardige gele
genheidsformatie 'Travelin'
Wilburys', samen met
George Harrison, Bob Dy
lan, Jeff Lynne en Tom Pet
ty. Zijn stem is onder meer
te horen op de veel ge
draaide single 'Handle with
care'.
Orbison werd op 23 april
1936 geboren in Wink, Te
xas. In de tweede helft van
de jaren vijftig nam hij rock
'n' roll-nummers op in de
beroemde studio van Sam
Phillips in Memphis. Hij
brak niet echt door, zijn
uiterlijk (de donkere zonne
bril) en zijn statische pre
sentatie werkten niet mee.
Rond 1960 ging het opeens
beter. Met een nieuwe pro
ducer vond hij de juiste
toon. De hits bleven komen,
HILVERSUM (ANP) - De gebruikers van het derde televi
sienet zijn in grote lijnen akkoord gegaan met een nieuwe
zendindeling. Die brengt vanaf 1 oktober volgend jaar een
scherpe scheiding tussen NOS en kleine zendgemachtigden
met zich mee. De NOS krijgt in de nieuwe opzet de gele
genheid vijf avonden ononderbroken te vullen.
Roy Orbison. - fotoap
ook toen de Beatles en de
Rolling Stones de macht
overnamen, 'Only the lone
ly', 'It's over', 'Goodnight',
Pretty Woman', 'Blue
Bayou', 'Crying', 'Running
Scared'.
Zijn eerste huis in Hen
dersonville, net ten noorden
van Nashville, brandde af
en twee kinderen kwamen
daarbij om. Zijn vrouw
Claudette overleed na een
ongeluk met de motorfiets.
Vele jaren speelde hij een
onopvallende rol in de mu
ziekwereld. Met de steun
van popmusici van nu leek
hij sterk terug te komen en
kreeg hij de waardering die
hem eerder was onthouden.
Maar de laatste ramp moest
nog komen. Eindelijk heeft
het noodlot 'Big O' inge
haald.
De educatieve zendgemachtig
den krijgen de beschikking
over een avond (maandag)
evenals de zendgemachtigden
op levensbeschouwelijke
grondslag (zondag), zo heeft de
NOS gisteren bevestigd.
Het voorstel om de avonden
te 'kleuren' zal volgende week
vrijdag in het NOS-bestuur
aan de orde komen. Over de
exacte indeling van de ver
schillende zendgemachtigden
op de hen toegewezen avonden
wordt nog verder overleg ge
voerd.
Een woordvoerder van de
IKON, de grootste zendge
machtigde in dit blok, toonde
zich gisteren tevreden. Teleac,
de belangrijkste partner in de
nieuwe EDUCOM-combinatie
(Teleac, RVU, NOT), is niet he
lemaal gelukkig met het be
reikte akkoord. Men vindt het
jammer dat de spreiding van
de programma's over de week
van de baan is.
De NOS zal in de haar toege
wezen zendtijd nog meer dan
nu het geval is, herkenbare
avonden doorvoeren. Op
woensdag ligt de klemtoon op
sport en drama, vrijdag en za
terdag op cultuur, dinsdag en
donderdag op informatieve uit
zendingen.
De programma's 'TV3' en
'Sport Studio' (nu op maandag)
zullen verdwijnen. 'Den Haag
Vandaag', 'Uit de kunst' en 'Pa-
noramiek' worden opgenomen
in een nieuwe informatief pro
gramma, dat vijf keer per week
om 22 uur wordt uitgezonden.
Industrieweg 37
4538 AG Terneuzen
Telefoon 01150-811^
Communicerende vaten.
Museum Boymans-van Beu
lingen, Rotterdam. Open:
dinsdag-zondag 10 (zondag
11)-17 uur. Tot 19 juni '89.
De ondertitel van deze ex
positie luidt: 'beeldtaal van
slibversiering op laat-middel-
eeuws aardewerk in de Ne
derlanden'. Zoals wellicht be
kend bezit dit museum de
fraaie collectie Van Beunin-
gen-de Vriesse. Daaruit is de
periode van 1400-1650 gelicht.
Het was de Neerlandica drs.
Maria Garthoff-Zwaan, die
ria deze collectie haar studie
over de gedachtenwereld van
de late middeleeuwer uitdiep
te. Zij bestudeert deze periode
a»n de hand van restanten
volkstaal, mondelinge overle
vering (liedjes), iconografie en
materiële cultuur. Dat laatste
aspect met name wordt op
deze tentoonstelling voor fijn
proevers uitgelicht. Er is een
tamelijk uitvoerige, en mooi
verzorgde catalogus bij ver
schenen die dit fenomeen goed
toelicht.
Slibgoed is gebruiksaarde-
werk dat bij vervaardiging
awst met slib (mengsel van
hjne klei en water) wordt ver-
S1«d en daarna van loodgla-
auur wordt voorzien. De stuk
ken op deze expositie, die tal-
nJke varianten van deze mo
gelijkheid tonen, worden ver
vaardigd in een periode dat
net begrip 'kunstenaar' nog
met bestond. Nu in onze dagen
kunstenaars worstelen met
ueze materie en zoeken naar
meuwe vormen, kan ik soms
met weemoed kijken naar
ueze oprechte stukken, die
anuit een andere mentaliteit
ontstonden.
Op de eerste plaats moesten
voorwerpen functioneren,
zonder meer. Op de tweede
plaats waren de stukken dra
gers van symbolische tekens,
waarmee men probeerde het
ongrijpbare (leven en dood) in
zijn greep te houden. Om die
symbolische tekens ligt bij
deze tentoonstelling het ac
cent. Het gaat hierbij om figu
raties die vruchtbaarheid,
herleving en afweer als het
ware sacramenteel, als con
creet bewerkend, voorstellen.
Je vindt ze ook op bouwwer
ken uit die periode aange
bracht. Bezweringstekens;
zwarte kunst. Het door Hitier
besmette hakenkruis was bij
voorbeeld zo'n decoratief te
ken met bedoeling (regenera
tie-symbool). In de 17e eeuw
werden de bestaande wat ab
straherende tekens aangevuld
of vervangen door letterte
kens, cijfers en bloemen, die
ren en vruchten. De symboli
sche inhoud blijft hetzelfde.
De tentoonstelling laat tal
rijke voorbeelden zien en legt
- mede via de catalogus - ver-
Luc
Huijbregts;
beeld
(Galerie De
Verbeelding).
banden met oude volkse tek
sten, bijbelse voorstelling van
zaken en - in een museum -
met oude prenten en schilde
rijen waarop aardewerk
(meestal negatief) een symbo
lische functie heeft. 'Commu
nicerende vaten' laat u com
municeren met een historische
mentaliteit, die waarschijnlijk
minder historisch is als we
mogelijk denken.
HE
Kookpot met vruchtbaarheidsteken; aardewerk 15e
eeuw; hoog 14,3 cm (museum Boymans-Van Beuningen).
Werken op papier en beel
den. Galerie De Verbeelding,
Baarle-Nassau-Hertog, Klok-
kenstraat 12. Open: vrijdag
13.30-17 uur en zaterdag en
zondag 10-17 uur. Tot 1 janua
ri.
Het is een trend om onder
de noemer 'werken op papier'
te exposeren. Dat voegt niets
toe aan een eeuwenbestaand
gebruik om te tekenen en te
schilderen op papier. Krijgt
het papier nu dan een nieuwe
functie erbij? Er worden col
lages mee gemaakt, maar dat
is ook niet van gisteren. Door
rimpelig opplakken wordt
soms met wat reliëf gespeeld.
Hier exposeren vier kunste
naars, die op een nogal onder
scheiden manier óp papier be
zig zijn.
Opvallend door felle kleur
en een soort 'oerschrift' zijn
werkstukken van Hans Pee-
ters Innemée. Hij heeft een
eigen techniek ontwikkeld,
vertrekkend vanuit de mono
type (afdruk van geschilderde
glasplaat e.d.). Zijn tekentaal
lijkt als het ware gegrift in in
elkaar vervloeide kleurvlak-
ken.Heel boeiend om naar te
kijken. Malou van Braeckel
werkt op zwaarder papier en
met monumentale vormen:
gróte sombere vlakken, die
min of meer rijmen met de
beelden van Luc Huijbregts.
Beeldachtige tekens. Huij
bregts maakte krachtige hou
ten vormen als exotische
vruchten of totems. Het minu
tieus gekerfde en zwart ge
maakte hout dematerialiseert
en stelt present; geest en ma
terie houden elkaar in een lu
cide evenwicht.
Werk op papier is er ook
nog van Fiona van Rossem,
die grote pastelachtige vlak
ken op een rustgevende ma
nier met elkaar in harmonie
brengt. Je moet dit durven èn
ook kunnen. Nel van Ratin-
gens' bladen illustreren een
veel nerveuzer schrift. Haar
teken- en kleurtaal is nogal
wispelturig en kan mij
daarom niet zo bekoren.
HE
'Feest der kleine For-
maatjes'. Boekhandel/Galerie
Van Geyt, Steenstraat 20,
Hulst. Open: werkdagen van
9.00-12.00 en 14.00-18.00 uur, za.
tot 17.00 uur, zo. van 14.00-18.00
uur. Di. gesloten. Tot 12 ja
nuari 1989.
Volgens de cirkelgang van
een jarenlange traditie heeft
Boekhandel/Galerie Van
Geyt te Hulst ook dit jaar
weer een 'Feest der kleine
Formaaljes' georganiseerd,
een tentoonstelling die ener
zijds wil aantonen dat een
kunstwerk op klein formaat
qua artistieke intensiteit niet
voor een groter behoeft onder
te doen, anderzijds de bezoe
ker in staat stelt voor een klei
nere, louter door het formaat
bepaalde prijs een origineel
kunstwerk te kunnen aanko
pen. Dat de Sint-Nicolaas- en
Kersttijd de ideale tijd is om
dergelijke doelstellingen in de
praktijk om te zetten, is zon
der meer duidelijk.
Het formaat van de dit jaar
bijeengebrachte kunstwerken
is nog altijd klein te noemen,
maar toch over het algemeen
wel een slag groter dan vroe
ger. Wat geheel ontbreekt zijn
de miniaturen, de hoekjes- en
gaatjesvullers, die voorheen
in groten getale aanwezig wa
ren en de verwoede verzame
laar met zijn al zo volle huis
op het laatste ogenblik toch
tot aankoop konden doen
overgaan.
De formaten die thans ge
toond worden, hebben wat
meer pretentie, vergen meer
ruimte om zich heen en zijn
niet zomaar in een verloren
hoekje onder te brengen. In
elk geval is er keuze en kwali
teit genoeg, want de expositie
bestaat uit 114 stuks schilde
rijtjes, beeldhouwwerk en
grafiek.
Een greep uit de verzame
ling van werk dat ons trof: de
kleine in verfijnd, gedempt
koloriet gehouden schilde
rij Ij es van Harry op de Laak,
naakten, landschappen en
kinderfiguren, de aquarellen
van de Hongaarse schilderes
Szikra Zsuzsa, voornamelijk
die van stillevens, vrijer en
eigener van faktuur en opvat
ting dan het werk dat we tot
nu toe van haar zagen, een
reeks uitgepuurde poëtische
etsen van Corrie Blaas, een
trits schilderijtjes van de
naïeve schilderes Marleen
Yserbyt met motieven uit
Zeeuwsch-Vlaanderen en fi
guur- en landschapsstukken
van Jopie Roozenburg. Na
tuurlijk is er nog zoveel meer:
kleinkeramiek van Jits Bak
ker, Anne ten Broeck, grafiek
van Wim van der Mey, stille
vens van H.J. Slijper, kortom
te veel om op te noemen, maar
alles zeer de moeite waard!
W.E.
Grafisch werk van veertien
kunstenaars bij Stima, Vos-
senberg 12a (naast Makro) in
Breda. Open maandag tot en
met vrijdag van 10-17 uur, za
terdag van 12-17 uur, tot en
met 23 december.
Stima is een particuliere
kunstuitleen die zich in dit
eerste jaar van haar bestana
vooral op bedrijven heeft ge
richt. Om de inmiddels op
gang komende belangstelling
van privé personen te stimu
leren, is er nu voor het eerst
een tijdelijke tentoonstelling
ingericht. Uit de bestaande
collectie van vijfhonderd wer
ken, kon een brede keus wor
den gemaakt en er is, geheel
conform de eisen die deze
laatste maand van het jaar
stelt, voor elk wat wils.
Wie op een breed publierk
mikt, dient zijn collectie daar
aan aan te passen. Dat heeft
Stima gedaan. Op een hoge
uitzondering na, is het ge
toonde werk gemakkelijk toe
gankelijk. de kwaliteit is re
delijk tot goed te noemen.
Jonge, net afgestudeerde gra
fici zitten samen met ouwe
rotten in het vak in deze col
lectie.
Veel adjectieven zijn er op
van toepassing, behalve de ex
cessieve. Heel agressief of
i uitermate somber zult u hier
niet aantreffen. Wel kleurrijk,
ingetogen, vrolijk en fijnzin
nig. Ook wat stijlen betreft is
er hier geen duidelijke voor
keur aanwezig. Het is evenwel
opvallend dat in de grafiek
het kleurgebruik een zo dui
delijk aanwezig onderdeel van
het werk is. Voor lithogra
fieën heeft dit weliswaar niets
spectaculairs, maar voor bij
voorbeeld etsen duidt het toch
op een hoge graad van vak
manschap. Al met al een ver
zameling grafiek die zeker
aandacht verdient.
L.R.
Maria de Ruiter, pastels en
deva bronzen, galerie Kersten,
Elfhuizen 1, Geertruidenberg,
open: woensdag en donderdag
van 10-17.30 uur, vrijdag 10-20
uur, zaterdag 10-16 uur, zon
dag 14-16 uur, maandag en
dinsdag gesloten, tot en met 23
december.
In september ontving Maria
de Ruiter de eerste prijs op het
Salon International du Pastel
in Compiegne. Tja, ze kan in
derdaad tekenen en de combi
natie pastel-linnen doet het
heel goed. De Ruiter gebruikt
heel veel wit, zodat het natu-
relkleurige linnen een ge
hoogd effect krijgt, wanneer
ze daar op tekent. De zoetige
aanpak van de onderwerpen
is daarom buitengewoon jam
mer.
Waarom De Ruiter met
haar capaciteiten heeft geko
zen voor dromerige, meisjes in
tutu's, die wat stijl betreft vol
strekt niet zouden opvallen
tussen zigeunermeisjes met
krokodilletranen, weet ik niet,
maar de commercie zal er wel
niet vreemd aan zijn. De
vrouwelijke naaktstudies wij
zen er evenwel op dat ze nog
niet definitief voor kunstige
sentimentele plaatjes heeft
gekozen.
De bronzen beeldjes van
deva hebben door hun krach
tige opgaande houdingen ze
ker zeggingskracht en sier
lijkheid. Het zijn meestal ge
stileerde vrouwenfiguurtjes
met hoofddeksels. Esthetiek
komt hier voort uit zuivere
bedoelingen. Te gedetailleerde
gezichtjes, doen enige afbreuk
aan de, voor het geheel, toege
paste globale behandeling van
de vormen.
L.R.
