even._
UITBLAZEN
'Deetman verhoogt eisen, maar vergeet het geld'
Meer dan 1000 Jolanda's in Nederland
Vooral he
JUSTITIE:
DE STEM CO
I
Van puit
naar pad
ONDERWIJZEND PERSONEEL IN ACTIE TEGEN BEZUINIGINGSBELEID REGERING
De zaak-Jolanc
DE STEM
.Ts|
WIM KOCK
DE STEM
SCHATTING WERKVERBAND VAN OUDERS ROND INTERNATEN:
Pas
Literatuur -
Vragen
Agenda
Armoede
DE STEM BINNEN]
den haag (anp) - De Ne
landse ontwikkelingshulp h
maar voor een zeer gering dee
recht bij de groep waarvoor
bedoeld: de allerarmsten.
AMSTERDAM (ANP) - t
heeft dit jaar 3000 veehc
keurd wegens het overtre
mestboekhouding.
Roozemond
burgemeester
Smallingerland
WEER zo'n woord
waarvan ik onmo
gelijk kan zeggen
of ik het al ooit eerder ben
tegengekomen: klabaste
ren. Het is 'gewoon' Ne
derlands en mijn oog valt
erop als ik in de Van Dale
op zoek ben naar klabette
ren. Weet u wat klabasteren is?
Het woord staat niet in het
Groene Boekje, in tegenstelling
tot klabetteren, klabetterde, ge-
klabetterd. Bij klabetteren
kwam ik terecht toen ik op
zoek was naar de betekenis van
het woord klevelter. Henk de
Vooght uit Oosterhout was ko
men aandragen met een uit
drukking die hij zich van vroe
ger herinnerde: hij is op de kle-
vetter. Dat zou hetzelfde bete
kenen als: hij is de hort op, of:
de breeveertien op.
Om de een of andere reden
vond ik dat 'klevetter' nogal
Zuidnederlands klinken, dus
zocht ik eerst in het Zuidneder
lands woordenboek. Niets te
vinden dat er in verte op leek.
De Van Dale dan. Daar vond
ik klavetteren. Zuidnederlands
volgens Van Dale, die verder
verwees naar klabetteren. Ook
dit is volgens Van Dale een
Zuidnederlands woord. Het be
tekent 'een hevig gerucht ma
ken of van zich geven; luid
babbelen; snateren; donderen.
Dat dus wat betreft 'hij is op de
klevetter". Klabasteren is klau
teren of met moeite lopen.
Nu ik toch met Van Dale
bezig was: er lag nog een, al
wat oudere, brief van A. Smeur
uit Dorst waarin hij aandacht
vroeg voor een uitdrukking die
rond 1940 in het Bredase nog
werd gebezigd, maar die nu in
onbruik lijkt te zijn geraakt: hij
speelt aa(r)zak. Men zij dat van
iemand die niet eerlijk speelde
bij het kaarten. Zowel Van
Dale als het ZNWB blijken dit
woord te kennen. Zij spellen:
aaszak. Een aaszak is iemand
die vals speelt of knoeit. Het
werkwoord aaszakken bestaat
blijkbaar niet. Men spreekt dan
van 'aaszak doen'.
Het ZNWB, dat zo informa
tief is omdat het van elk woord
soms tal van voorbeelden uit li
teratuur of krant aanhaalt, ver
wijst bij 'aaszak' ook naar haar
zak. Dat betekent hetzelfde.
Hoewel volgens het ZNWB
'haarzak doen' het meest ge
bruikelijk is, komt het werk
woord haarzakken ook voor,
bijvoorbeeld in het gegeven ci
taat van Ernst Claes: Wat hij
het liefste deed, was trukken en
toeren doen met de kaarten, en
hoe ge moest haarzakken om al
tijd te winnen.
Er was nog meer zoekwerk.
Ook al van wat langer geleden
dateert een brief van Hannie
Lensen-Moelker uit Terneuzen.
Daarin vermeldt ze een oude
Terneuzense uitroep: Ma 'oe
prietigl. 'Dat mé', schrijft ze,
'als uitroep, zoiets als: gut,
och.' Waarom niet maart Of
wordt 'maar' in Zeeuwsch
Vlaanderen niet als uitroep van
verbazing gebezigd? Vanwege
dat Zeeuwsvlaamse pakte ik
meteen maar het ZNWB en
vond tot mijn verwondering
dat het woord 'prettig' in
Vlaanderen een meer specifieke
inhoud heeft dan ik dacht dat
het in het standaard-Neder- s
lands heeft. Verbaasd was ik j=
toen ik er de Van Dale op na-
sloeg en ontdekte dat 'prettig' S
niet eens in de eerste plaat 3
standaard-Nederlands is, doch s
een Zuidnederlands bijvoeglijk =j
naamwoord, met als betekenis:
'hef, bevallig, bekoorlijk', soms E
ook 'grappig'. Dat spoort dus 3
aardig met het prietig van me- 3
vrouw Lensen, die zelf als bete- E
kenis opgaf: 'leuk en vertede- 3
rend'.
AJ. van den Hurk uit Breda 5
meldt dat een kennis van hem,
afkomstig uit Terheijden, altijd 3
van diezig sprak als hij 'mistig' 3
of 'nevelig" bedoelde. 'Het was E
vanmorgen 'n bietje diezig.
Ook dat woord heb ik in de 3
Van Dale kunnen vinden en g
hoewel die aangeeft dat het
Zuidnederlands is, staat het 3
niet in het ZNWB. 'Diezig' is
een verbastering van dijzig en
het betekent inderdaad mistig, 3
nevelig, wazig. Er bestaat ook E
nog dijzigheid voor dampig- 3
heid.
En dan weer het woordje E
daoi. Dat blijft ook maar intri- j§
geren zonder dat we iets wijzer 3
worden over herkomst of bete-
kenis. AJ. Bos uit Sint Maar- 3
tensdijk signaleert het (weer in 3
een positieve betekenis!) in het 5
volgende gezegde: ge zijt gau- 3
wer over een daoi 'ene dan over E
een kwaoi. Daar scheen, vol-
gens de heer Bos, mee bedoeld' 3
te worden dat een kraamvrouw
sneller van een gewone beval- 3
ling herstelde dan van een mis- 3
kraam. Vooral geestelijk neem E
ik aan.
Ed Steijns uit Klooster- 3
zande reageerde op twee gezeg- 3
den die hier eerder aan de orde j§
waren. Als alternatief voor 'van E
de vliegen in de blind'aoze ko- E
men' noemt hij 'van 'ne puit 3
naor 'n padde gaon'. Een 'puit' 3
is een kikker. 'Van 'n kikker 3
naar 'n pad'.
De uitdrukking 'Een vrou- E
wen'aand en 'n pèèrdetaand 3
meugen nooit stilstaon' herin- 3
nerde Steijn aan een soortge- e
lijke uitdrukking uit het Land e
van Hulst. Die luidt: 'ne notel- 5
jêr en 'n vrommes die moeten af- 3
fentoe 's geklippeld worden. Een 3
'noteljêr' is een noteboom of e
notelaar (Zuidned.). En no- 3
teklippelen is in Zeeuwsch 3
Vlaanderen met een dikke e
korte stok noten uit een boom e
gooien. Ik weet niet zeker of dit
wel een nette uitdrukking is. 3
Vrouwvriendelijk is zij zekér
niet, maar wie zich over vrou-
wonvriendelijke uitdrukkingen 3
wil ergeren, moet het pas ver- e
schenen boek De Brabantse E
Spreekwoorden te pakken zien
te krijgen. Je houdt het niet E
voor mogelijk wat in de loop e
der eeuwen ongestraft over
vrouwen is gezegd.
Reacties welkom: Even Uitbla- 5
zen, Postbus 3229, 4800 MB E
Breda. e
uiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiimiiiiiiiiiiiiiti
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Coumans- hoofdredacteur.
A. Theunissen en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda.
«0/6-236911 Telex 54176 Telefax 076-236405.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236452.
Sportredactie 076-236236.
Telefax redactie 076-236309.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Postadres: Postbus 65, 4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Nw. Ginnekenstr. 41236326.
Voor bezorgklachten: 236888.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Postadres: Postbus 363,4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Postadres: Postbus 13,4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751
Postadres: Postbus 62,4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14, «01620-54957.
Postadres: Postbus 4023,4900 CA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45, 01650-37150.
Postadres: Postbus 35,4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, 01150-17920.
Postadres: Postbus 145, 4530 AC Terneuzen
Vlis'singen, Torenstraat 5, 01184-19910.
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementsprijzen bij vooruitbetaling te voldoen:
24,90 per maand; 71,85 per kwartaal of J 279,15 per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van resp. 1,- per maand,
1,90 per kwartaal, 7,60 per jaar. Prijzen: inclusief 6% B.T.W.
Voor posttoezending geldt een toeslag. Losse nummers: ma. t/m zat. f 1,25.
Service-afdeling abonnementen: 076-236472, ma. t/m vrijd. 8.30-17.00 uur.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Centrale reclame-afdeling 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur en
zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
Bankrelaties:
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
Door Ad Burger
DE MEMORIE van toelichting bij de on
derwijsbegroting staat er bol van: de
maatschappelijke status van de leraar
moet worden verhoogd. Het vak van on
derwijzer moet weer aantrekkelijk wor
den gemaakt en tegelijkertijd moet de
kennis en kunde van de leraar worden
vergroot.
Een nobel streven, vindt Cees van Overbeek,
voorzitter van de Katholieke Onderwijs Vak
organisatie (KOV, 38.000 leden). Maar jammer
genoeg laat minister Deetman het hierbij, hij
'vergeet' om het hiervoor benodigde geld op
tafel te leggen. Sterker nog, waar Deetman
enerzijds een warm pleidooi houdt voor meer
werkgelegenheid in het onderwijs, zet hij an
derzijds 1500 full-time banen op de tocht door
op de personeelssterkte van kleine scholen te
korten.
De bonden voeren vandaag en de komende
dagen actie tegen Deetmans beleid, de Kamer
spreekt er - waarschijnlijk pas na de Kerstva
kantie - bij de behandeling van de begroting
van Onderwijs haar oordeel over uit.
„Deetman geeft in zijn begroting zwaar op
over de noodzaak om de positie van onderwij
zers te verbeteren. Hij benadert die problema
tiek echter wel zeer eenzijdig. Hij stelt hogere
eisen aan het vak van leraar, maar vergeet het
geld om bestaande knelpunten op te lossen",
vindt Van Overbeek.
De bezuinigingen die Deetman in het onder
wijs heeft doorgevoerd, hebben het werk voor
de onderwijzers er bepaald niet gemakkelijker
op gemaakt, vindt Van Overbeek. Kortingen
op of bevriezing van personeelssterkte, het
C. van Overbeek .desastrense gevol
gen... - FOTODESTEM/JOHANVANGURP
vergroten van de klassen, het heeft allemaal
geleid tot een forse stijging van het werk van
de leraar. Dat dat op zijn beurt de kwaliteit
van het werk en de aandacht voor de indivi
duele leerling niet ten goede komt, mag duide
lijk zijn.
Een ander voorbeeld: Deetman maakt zich
sterk voor meer werkgelegenheid in het on
derwijs en kondigt tegelijkertijd personeels-
kortingen voor bestaande scholen aan. 1500
full-time-banen zullen verdwijnen, is de voor
zichtige berekening van de onderwijsbonden.
Om dat voorstel ingetrokken te krijgen, heb
ben de bonden zelfs de hulp van de commissie-
Albeda ingeroepen. Die adviseert in geschillen
over het arbeidsvoorwaardenbeleid van de
overheid. Met een positieve uitspraak van die
commissie in de hand, hopen de bonden de
Tweede Kamer te kunnen overtuigen dat het
voorstel niet moet worden uitgevoerd.
Ook op het punt van de salariëring van le
raren voegt Deetman het woord niet bij de
daad, is de mening van Van Overbeek. „Als je
wilt dat het vak van leraar weer enig maat
schappelijk aanzien krijgt, zul je toch iets aan
de arbeidsvoorwaarden moeten doen. Heel
wat jongeren zouden best het onderwijs in
willen, maar zien daarvan af omdat het zo ka
rig betaalt. En wat te denken van al die lera
ren schei- en wiskunde die vanwege de betere
lonen het onderwijs hebben ingeruild voor het
bedrijfsleven?" Van Overbeek verwijst naar
een recent onderzoek van de Algemene Re
kenkamer: daaruit blijkt dat onderwijssala-
rissen gemiddeld zeven procent achterliggen
bij die van ambtenarea Ten opzichte van het
bedrijfsleven bedraagt het verschil zelfs der
tien tot vijftien procent.
Betere salariëring, het terugdraaien van
aangekondigde bezuinigingen, het zijn eisen
van de vakbonden die behoorlijk wat geld zul
len kosten. En Deetman heeft vaak te kennen
gegeven dat hij niet bereid is bij zijn collega
Ruding (Financiën) aan te kloppen voor dat
extra geld, laat staan dat Ruding die vele mil
joenen extra wil uitgeven.
Volgens Cees van Overbeek is dat geld wél
aanwezig op het moment dat kabinet en/of
Tweede Kamer de politieke keus durven te
maken om niet alle belasting- en andere mee
vallers terug te sluizen naar burger en be-1|
drijfsleven.
„De regering wil 4,5 miljard gulden terug
sluizen naar de samenleving en het bedrijfsle- li
ven. Op dat moment moet je je toch afvragen
of een deel van dat geld niet beter kan worden
besteed. Er zijn hele goede inhoudelijke argu
menten om dat geld gedeeltelijk ten goede te j
laten komen aan bijvoorbeeld het onderwijs."
Waarbij Van Overbeek aantekent dat het I
onderwijs de laatste jaren toch al onevenredig
hard is getroffen door allerlei bezuinigings
maatregelen. Zo hard, dat voor veel onderwij
zers de maat vol is. Zij zijn bereid actie te gaan
voeren voor meer geld voor een beter onder-1
wijssysteem. Dat die actiebereidheid er nu is,
tekent volgens de voorzitter van de KOV de
ernst van de huidige situatie.
Met de acties hopen de onderwijsbonden zo
wel het parlement als het publiek van de
rampzalige gevolgen van Deetmans bezuini-1
gingspolitiek te overtuigen. Van Overbeek er
kent dat het voor de organisaties heel wat II
moeilijker is de boodschap over te brengen
dan het bijvoorbeeld voor de politiebonden
was. „Iedere keer als er ergens wordt ingebro
ken, kunnen de politiebonden zeggen: zie je, er
is te weinig politie en dus is dit het gevolg van
de bezuinigingen. De politie gaat de hele Ne-1|
derlandse samenleving direct aan, de bezuini
gingen op het onderwijs raken op het eerste II
gezicht een beperkter deel. Het is voor ons dus
moeilijker ons standpunt duidelijk te maken.
Wij moeten per school kunnen aangeven wat
de gevolgen van de bezuinigingspolitiek zijn
En die gevolgen zijn op de lange duur zonder f
meer desastreus."
IN EEN DAG is Jolanda Venema een begrip geworden.
De 23-jarige vrouw staat symbool voor alle misstanden
in de geestelijke gezondheidszorg. Naakt vastgeke
tend in een kale cel en voorlopig geen uitzicht op een
betere behandeling. Ten einde raad hebben de ouders
de publiciteit gezocht. Bij monde van Tweede Kamerlid
M. Janmaat-Abee vroeg gisteren het CDA een einde te
maken aan de 'mensonterende behandelwijze' van Jo
landa.
Door Emile Calon
HOEVEEL 'Jolanda's' in
de Nederlandse inrichtin
gen zitten is niet bekend.
Directeur P. Jongerius van
het Werkverband van
Ouders rond Internaten
(WOI) denkt dat meer dan
duizend mensen in een min
of meer vergelijkbare si
tuatie leven.
De sectie zwakzinnigenzorg
van de Nationale Ziekenhuis
raad komt heel wat lager uit.
Bij Jolanda Venema gaat het
volgens de NZR om een ex
treme situatie waarvan er in
Nederland maar enkele zijn.
Maar daarnaast is er een
grote groep zwakzinnigen die
van tijd tot tijd ernstig sto
rend gedrag vertoont.
Volgens Jongerius hebben
de inrichtingen tweemaal zo
veel personeel nodig als nu
het geval is. De werkdruk is
nu veel te zwaar waardoor si
tuaties zoals in Assen ont
staan. De zorg voor de bewo
ners in inrichtingen kost nu
twee miljard per jaar. Daar
zou volgens hem 1,5 miljard
bij moeten, maar Jongerius
beseft dat dat een weinig rea
listisch beeld is.
Jongerius becijfert dat er
voor de 31.000 mensen in in
richtingen minder dan 19.000
directe verzorgers zijn. Daar
van zijn er 14.000 full-time
nodig voor de gewone dage
lijkse verzorging als aankle
den, wassen en weer naar bed
brengen. Blijven 5.000 verzor
gers over die therapeutisch
met de patiënt bezig kunnen
zijn en ze een zinvolle dagbe
steding kunnen geven. Maar
dat zijn ook de mensen die
wegbezuinigd worden. Jo
landa is een tijdje begeleid
door een bezigheidstherapeut.
Die bracht haar het een en
ander bij om de verveling te
bestrijden. Maar die thera
peut was wel een van de eer
sten die als gevolg van de be
zuinigingen uit de Assense in
richting moest vertrekken.
„Met gevangenen gaan we
nog beter om. Twee op één cel
een storm van protest steekt
op. Maar de zwakzinnigen zit
ten in een groep met veertien
bewoners en slapen met zes
tien mensen op een zaal". Aan
het personeel ligt het niet, dat
is gemotiveerd genoeg, aldus
Jongerius. Personeel kan ook
niet anders meer dan af en toe
een patiënt in een kamer op
sluiten, zo zegt hij.
Jongerius zegt al in 1983 te
gen de Hendrik van Boeye-
noord Inrichting te hebben
gezegd dat de situatie waarin
Jolanda Venema leeft 'onaan
vaardbaar is'. „En dat zeg ik
nog steeds. De directeur zegt
natuurlijk niet ten onrechte
dat hij niet genoeg personeel
heeft. Het is een erg moeilijk
probleem waar ik toen ook
geen oplossing" voor had".
Die oplossing is er nu mis
schien wel. Op een studiereis
in de Verenigde Staten
maakte Jongerius kennis met
de zogenoemde bondingthera
pie van de Amerikaanse pro
fessor Frank Menolascino.
„Een therapie die werkt", al
dus Jongerius. Centraal in de
behandeling staat aandacht
en liefde voor de zwakzinnige.
„Een gehandicapte wordt acht
uur per dag intensief behan
deld. Doordat een hulpverle
ner met zijn armen om het
kind of de volwassene zit,
wordt de zelf vernietigings
drang belemmerd. De gehan
dicapte kan dan bijvoorbeeld
niet meer constant met het
hoofd tegen de muur bonken".
En daar ligt nu juist het
probleem. Voor zo'n behande
ling is geld nodig, geld dat de
inrichtingen niet hebben en
Den Haag niet wil geven. Di
recteur Bewonerszaken J. van
der Spek van de zwakzinni
geninrichting Huize 't Gruyt-
veld in Terheijden wijst dan
ook naar Den Haag waar die
genen zitten die iets kunnen
doen aan de situatie van Jo
landa.
Overplaatsen naar een an
dere inrichting is volgens hem
ook een mogelijkheid om iets
te veranderen zolang geen
zicht is op extra financiële
steun. „In een andere inrich
ting kunnen verplegers met
frisse moed de behandeling
weer opnemen". Hij wijst er
echter wel op dat alle inrich
tingen meterslange wachtlij
sten hebben. „Honderden pa
tiënten staan er op".
Hij noemt de situatie
waarin Jolanda leeft 'redelijk
uniek' en kent geen gehandi
capte die in een exact gelijke
situatie als haar leeft. „Bij ons
komt zoiets niet voor". Wel
zijn er gehandicapten in Ter
heijden die 's nachts aan hun
bed worden vastgebonden, om
te voorkomen dat ze zichzelf
en anderen iets aandoen.
Hij wijst er op dat in het
geval van Jolanda sprake is
Directeur J. van der Spek
van onmacht van alle partij
en. Zowel voor het personeel,
als de ouders en de inspectie.
„Ik begrijp dat ze af en toe erg
gewelddadig is. Ze heeft
flinke gedragsproblemen.
„Als je zo'n iemand niet be
perkt in de bewegingsvrijheid
weet je niet wat de gevolgen
zijn". Hij merkt vervolgens
wel op dat in zijn inrichting
ook gehandicapten zitten die
hun kleren verscheuren.
„Maar dat betekent nog niet
dat we ze naakt rond laten lo
pen". Er bestaan namelijk de
zogenaamde scheurpakken,
pakken die bijna niet stuk te
krijgen zij a
Moeilijk handelbare gehan-
wachtlijsten.
- FOTO WILLEM BLAUW
dicapten kunnen ook medica
menten krijgen waardoor ze
wat handelbaarder worden.
Van der Spek wijst er uit
drukkelijk op dat er in zulke
situaties geen sprake is van
'platspuiten'. „Zoiets doen we
namelijk beslist niet".
Ondanks alle therapieën
lukt het beslist niet altijd om
gehandicapten in een groep te
houden. „Maar dan moet je
wel datgene doen om zo'n
iemand toch zoveel mogelijk
te helpen en een zo'n goed mo
gelijke verzorging geven",
zegt Van der Spek. „Dat is na
melijk ook zwakzinnigen
zorg".
KAPPEN we nu wel of kap
pen we nu niet met KEP? Is
KEP nu wel of niet in staat
om, zoals het bedrijf zelf be
weert, op 1 januari een frau
debestendig reisdocument af
te leveren? Die vragen heb
ben de gesprekken in politiek
Den Haag ook de afgelopen
week weer danig beheerst.
Het paspoort-monster dook
zelfs op in discussies waar het
helemaal niet thuishoorde.
Zo ook bij een zogenaamd
mondeling overleg tussen Ka
mer en regering over het
voetbalvandalisme. De heren
en dames bestuurders komen
te spreken over de introductie
van het veiligheidspasje, be
doeld om kwaadwillende sup
porters uit het stadion te we
ren. En inderdaad, het duurt
slechts enkele minuten voor
dat PvdA-Kamerlid Joop
Worrell zich hardop afvraagt
wie dat pasje zal gaan maken.
„U gaat ons toch niet vertel
len dat KEP dat gaat doen?".
Minister Korthals Altes
(Justitie), met een dodelijk
gevoel voor ironie: „Ik zou
niet weten waarom. Er is ner
gens sprake van dat die voet
balpas al op 1 januari moet
worden ingevoerd".
„HOUDEN de meeste Kamer
leden nog steeds van die oude,
eh, schrijver Willem-Frede-
rik Hermans. Goh, dat dat
nog niet is veranderd".
PPR-Kamerlid Lankhorst
zelf houdt van de schrijvers
Ton van Reen en Frans Kel-
lendonk; niet de meest be
kende literatoren. Van Reens
oude werk - voor zover dat
van een jong schrijver kan
worden beweerd - heeft de
meeste voorkeur bij Peter
Lankhorst, „niet zijn uitwij
dingen over het katholieke
verleden in Limburg".
Het j uist verschenen boekj e
'Wie is Wie in de Tweede Ka
mer' heeft niets met litera
tuur te maken, maar geeft
toch een leuk beeld van de li
teraire behoeftes van ver
scheidene Kamerleden. Veel
parlementariërs verklappen
in het boekwerkje wat hun
hobbies zijn; en niet zelden is
dat lezen.
Sommige kamerleden grij
pen zelfs ook wel eens naar de
pen. De meest bekende van
die categorie is wellicht
WD-Kamerlid/ dichter/ de-
tective-schrijver Theo Joekes
die overigens volgens 'Wie is
Wie' niets leest, behalve een
avondkrant - en zichzelf na
tuurlijk. Maar ook Helmer
Koetje, CDA-politicus, publi
ceerde: 'CD A-bestuurders:
wilde ganzen of duffe konij
nen' heette het werkstuk. Ka
mervoorzitter Dolman bun
delde ooit zijn artikeltjes in
het dagblad Trouw onder de
prozaïsche titel 'Van de stoel
af gezien'.
Het valt voor een kamerlid
niet mee om tijd te vinden op
vaste momenten een boek te
lezen. Een parlementariër is
druk bezet en - eerlijk is eer
lijk - voor een beetje boek heb
je meer dan een uurtje tus
sendoor nodig. Maar dat
weerhoudt niet alle Kamerle
den af en toe een boekwinkel
binnen te lopen, al is - Lank
horst heeft gelijk - de voor
keur erg gewoontjes. Willem-
Frederik Hermans scoort
hoog, maar ook Gerard Kor-
nelis van het Reve, Hugo
Claus, Gerrit Komrij en na
tuurlijk Harrie Mulisch.
Eerdergenoemde Ton van
Reen ('Het Winteijaar') staat
ook op de lijst van Servaes
Huys, die bovendien verkik
kerd is op Lucebert. Tussen
de Kamerleden die zich affi
cheren als 'alleslezers' staan
lieden met bijzondere voor
keuren. Zoals Jan van Noord
(CDA, Landbouw) die van de
tectives houdt en het meest
van Havank. Of zoals de so
ciaal-democraat Jaqcues
Wallage die een voorliefde
heeft voor Brecht en Tu-
cholky en diens fractiegenoot
Vos die alles van Agatha
Christie op de plank heeft.
HET PvdA-partijblad met de
hoopvolle naam 'De Toe
komst' presenteert de nieuwe
vice-voorzitter van de PvdA-
kamerfractie, Thijs Wöltgens,
via een vragenspel dat ooit
Thijs Wöltgens:moei
lijk boek.
Wim Deetman:.cu
rieus.
- FOTO'S DE STEM/JOHAN VAN GURP
door de Franse schrijver
Marcel Proust werd uitge
vonden. De vragen zijn door
de Fransman zo bedacht dat
ze snel inzicht geven in de ka
rakterstructuur van de on
dervraagde; dat is tenminste
de bedoeling.
Maar eerlijk gezegd blijft
de karakterstructuur van
Wöltgens toch duister. Want
wat antwoordt hij op de
vraag wat zijn favoriete his
torische figuur is? „Een be
weging waarvan het ideaal
bestaat uit de combinatie van
geestelijke vrijheid, een door
zonwoning en een goed pen
sioen voor iedereen, levert
geen historische figuren op".
Na deze rake typering van
de sociaal-democratie door de
vice-voorzitter van de PvdA-
fractie komen we op zijn lief
ste bezigheden in de vrije tijd.
„Lezen, cafébezoek, wandelen
en één keer per jaar klarinet
spelen", antwoordt de Kerk
radenaar. En wie of wat zou
hij graag zijn geweest? Wölt
gens is al blij als hij zichzelf
is.
Welke fouten vergeeft hij
mensen het gemakkelijkst?
„Fouten waaronder ze zelf
het meest lijden". En als klap
op de vuurpijl geeft Wöltgens
toe wat zijn grootste fout is.
„Een te snel oordeel". Maar
wat is dan zijn sterkste ka
raktertrek? „Snel te kunnenj
oordelen". Een open boek, die
Wöltgens. Maar wel een
moeilijk boek.
HET nieuwe fraudebesten
dige paspoort is met afstand
het, politiek, belangrijkste
punt op de agenda van de
Tweede Kamer. Dat een
meerderheid in de Kamer blij
is met en opgelucht over de
stap van minister Van den
Broek (Buitenlandse Zaken)
om het contract met KEP te
verbreken, betekent niet dat
Van den Broek morgen een
gemakkelijke dag tegemoet
gaat. De bewindsman heeft,
dat is zeker, nog heel wat
vragen te beantwoorden.
De Tweede Kamer spreekt
verder over de onroerend-
goedbelasting, waarbij de
vraag op welke grondslag
(vloeroppervlak of waarde)
de ogb moet worden bere
kend. De agenda van de Ka
mer vermeldt verder de be
vriezing van minimumloon,
en uitkeringen in combinatie
met de verhoging van de kin
derbijslag en de verlaging
van de btw.
Aan de overzijde van het
Binnenhof spreekt de Senaat
over de privatisering van
DSM en de nieuwe regels
voor adoptie van buiten
landse kinderen.
EEN dag na de verjaardag
van de Sint drukt de Federa
tie Nederlandse Vakbewe
ging (FNV) de dames en he-
'ren Kamerleden alweer met
de neus op de harde feiten
van het bestaan op het mini
mum. Dat gebeurt in een
die de vakcentrale woensdag
en donderdag op het Plein in
Den Haag (op een steenworp
afstand van het Binnenhof!
heeft opgesteld. De FNV za
daar aangeven waartoe „hel
armoedebeleid van de kabi-
netten-Lubbers heeft geleid".
De actiedagen zijn niet toe
vallig gekozen. Woensdag
donderdag zou de Tweede
Kamer de begroting van het
ministerie van Sociale Zaken
en Werkgelegenheid behan
delen. En dat ministerie is in
grote lijnen verantwoordelijk
voor het inkomensbeleid
Maar die begrotings behan
deling gaat niet door. De Ka
mer zit in tijdnood want het
reces (de vakantie) wacht.
De acties van de FNV g
daarentegen wel door. Ka
mervoorzitter Dolman is door
de vrouwenbond FNV uitver
koren om een petitie aan t<
nemen waarin de vrouwen
nog eens duidelijk maken dat
het juist veel vrouwen zijn
die de dupe worden van het
steeds maar weer beknibbe
len op de minimum-inko
mens. Tegelijk met Dolman
krijgen alle burgemeesters in
het land eenzelfde petitie.
Het smeekschrift word'
woensdag overhandigd. E®1
dag later spreekt de Kamer
over wetsvoorstel 20927:
bevriezing van de sociale uit
keringen en het minimum
loon in 1989.
EINDREDACTIE
AD BURGER
Dat komt omdat te weinig reke
wordt gehouden met de beha
van het ontvangende land en te
met de wensen en mogelijkheden
het Nederlandse bedrijfsleven.
Dat concludeert de politico
4 Wet
Voor veel veehouders is die
invullen van formulieren da;
gaat.
Dit bleek maandag in Amster
dam, waar de economische po
litierechter, mr. W. van der
Schroeff, acht Noordhollandse
veehouders tot 500 gulden boete
veroordeelde wegens het niet of
te laat invullen van de betref
fende formulieren rond de
meststoffen. Dit bedrag is ge
lijk aan de boete voor veehou
ders, die wel ingingen op het
schikkingsvoorstel van het
Openbaar Ministerie en het dus
niet tot een rechtzaak lieten
komea
De mestboekhouding werd
ingesteld door de overheid met
als doel de meststoffenproble-
matiek binnen de perken te
houden. Via formulieren moe
ten veehouders opgeven hoe-
LEEUWARDEN (ANP) -
C.M.L. Roozemond wordt
vanaf 1 januari 1989 waar
nemend burgemeester van
de gemeente Smallinger
land. Dat heeft commissaris
van de Koningin van Fries
land, Wiegel, maandagmid
dag bekendgemaakt.
Roozemond is oud-burgemees
ter van Alkmaar.
De wethouders en fractie
voorzitters van de gemeente
Smallingerland zijn erg 'tevre
den over deze keuze van Wie
gel. „Roozemond is een daad
krachtig, man die de problemen
in de gemeente prima zal kun
nen oplossen", aldus loco-bur
gemeester drs. G. Lammers.
Het is nog niet bekend of de
in opspraak geraakte burge
meester Smallenbroek dinsdag
de gemeenteraadsvergadering
in Smallingerland zal voorzit
ten. „We hebben hem de drin
gende raad gegeven om niet te
komea Maar als hij wel komt,
sturen we hem niet weg. Op die
manier willen we extra proble
men voorkomen", aldus Lam
mers die zei te verwachten dat
per 1 juni 1989 een nieuwe bur
gemeester van Smallingerland
wordt benoemd.
het is misschien wrang, maar
zorg in Nederland goed van pas gek
Jolanda Venema. De aangrijpende f
een riem vastgebonden aan de mi
aat geaspireerd zou kunnen zijn
schilderijen van Jeroen Bosch, hee
van gisteren een diepe indruk gema
_ir5en,voor de hand liggende vraac
simpele antwoord moet zijn: Ja, dit i:
onze maatschappij van overvlc
en noog peil der medische wetensc
ais schokkend ervaren. En zeker m
9ebeuren' en 'dat zou niet
È?rc\en talloze 'oplossingen' aan
M draaien: meer geld voor
Natuurlijk, er zal best meer
org, maar de suggestie die van oe
ctr;;Sw 'nn'9enzorg in Nederland
rijdig met de feiten, zeker als we
zorg vergelijken met dat van de
hJjoeveel geld we ook in de i
tin p®rf.ect we de begeleiding va
ton °?i- inr'chten, één ding zullen
anm ,d mensen zijn zoals Jolan
?9 essief mens, die zichzelf bij tijd
angmaatregelen zullen bij ps
lasexplosies van mensen nodig
nJru,een afschrikwekkend beeld
nnoH komt, schrikken we.
Rflmn ^denken, weten we dat
tuton in9 heeft die mensen
n, weggestopt tussen de
toi,zaak-Jolanda zal de disi
zaak n zwakzinnigenzorg uu
ntoi„. 2ll.2al de mensen die met i
zaak irTlotiveren door te gaan met
waarin0 zal zeker ook het begr
van ri een aantal diep-zwakzinniger
men kT rnenselijke onvolmaaktheid
caan MSarom moet de discussie,
aaan over méér dan geld
me
de
geld
de
sonsi
i zwakz
I van
w<
er
psyc
zi
V£
Or
die r
i verdi
i bossen,
i discussie
i doen
die
he
I begr
