even._
UITBLAZEN
Wereld aidsdag: opmars test onrustbarend
EG-top in Griekenland zal pappen en nathouden worden
SMIT-KROE
Verkeer en Vervoer: naar grotere leefbaarheid
Interne markt negatief voor ondernemingsraad
Tous
pays
DE STEM ACHTERGROND DONDERDAG 1 DECEMBER 1988
WIM KOCK
-DESTEM-
DE STEM BINNENL
DEN HAAG - De helft va
woonwerk-verkeer moet
openbaar vervoer in. Hei
dient met 50 procent te
het verkeerslawaai moet
zou geen enkle auto mee:
katalysator.
Geef nu een blijvend
waardevol oosters ges
I
T-vt-ï TIJD die de
1 li politiek be-
'steedt aan dat
paspoort! De tijd en de
ruimte die de media eraan
verspillen! Wat kan ons
gemiddelde Nederlanders
eigenlijk dat nieuwe pas
poort schelen. Denkt er in
Den Haag soms iemand dat wij
er wakker van liggen? Ja, we
maken ons misschien wel enige
zorgen over de vraag hoe de he
den, die ons alsmaar geen
nieuw paspoort kunnen laten
zien, de werkelijk belangrijke
zaken behartigen.
Wij gemiddelde Nederlan
ders zijn nog heel tevreden met
ons 'zwarte vod'. Ik ben dat in
elk geval. Het is een waardig
document vind ik. Alles in één
bandje. Stel dat we vijftig jaar
geleden een tweedelig paspoort
hadden gekegen, een identi
teitskaart plus een boekje voor
visumstempels, dan had er nu
vast iemand een brainwave ge
had en gezegd: zou het niet
handiger zijn een geïntegreerd
paspoort te maken? Daar had
een jonge staatssecretaris fu
rore mee kunnen maken. 'Prak
tisch denkertje', zou Paspoort-
Piet de Visser hebben gezegd.
Een geïntegreerd paspoort kun
je niet gedeeltelijk verhezen.
Het is of helemaal weg en als er
toch verloren wordt dan kun je
net zo goed het geheel verhe
zen. Dat zie je bij het kenteken
bewijs. Raak je deel III kwijt
dan moet je de overige delen
opsturen of inleveren en krijg je
alles nieuw, tot en met het ken
teken zelf. Heel omslachtig al
lemaal.
Nu ik de foto van het
nieuwe paspoort weer in de
krant zie staan valt me opeens
op dat het behalve fraudebe
stendigheid ook stijl mist. Zo'n
betaalpasachtig ding is al niet
veel van zichzelf, er kan ook
niet veel op. In mijn 'zwarte
vod' (het is overigens marine
blauw) staat dat het geldig is
voor 'alle landen van de wereld.
Tous les pays du monde, all
countries of the world Vooral
dat 'tous les pays du monde'
vind ik prachtig. Hoe dikwijls
heb ik dat zinnetje niet proe
vend en genietend voor mezelf
opgezegd: 'tous les pays du
monde'. Schitterend gewoon.
En wat staat er op het nieuwe
paspoortje? Any country en
Tous pays Toes Paais. Turbo
taal is dat. Ik wist ook niet eens
dat het in het Frans zonder lid
woord mócht, maar het is lang
geleden sinds ik m'n eerste
Frans leerde op een tot nood-
schoollokaal getransformeerde
looierijzolder in Gilze.
Taal
Worstelen met de taal doen
de (Oost)duitsers ook. Ze heb
ben daar geprobeerd de sporen
van de religieuze herkomst van
de blijkbaar nog steeds ge
vierde paas- en kerstfeesten uit
te wissen. Een paashaas van
chocolade is daar officieel een
Frühlingsschokoladenhohlkörper
en een kerstengel zou in goed
Oostduits een Jahresendflügelfi-
gur moeten heten. Duitsers
hebben er toch een handje van
om lelijke, ellenlange tongbre
kers te bedenken. De Feuer-
wehrzwangsanholungsknopf is
T5
op een brandweerwagen te vin-
den. Een bedienbaar voetgan-
gerslicht heet er een Fussgan-
ferwahlsignalanlage en trouwen
un je in het Eheschliessungsob-
jekteen kort woord dat daar
dan ook voor turbotaal door-
gaat.
De Oostberlijnse Neue Zeit
vindt dat de Duitsers er maar
beter aan doen dit soort woor- E
den te negeren en er voor te
zorgen dat ze het nieuwe woor-
denboek van neologismen,
waaraan de geleerden werken, E
niet halen, „want als ze er een-
maal instaan wordt het een heel E
karwei ze nog ooit verwijderd E
te krijgen", aldus de krant. E
Molenaar
De lezers die meenden dat
de aanwezigheid van de mole- e
naar in het gezegde 'Dat zullen E
we God en de molenaar laten E
scheiden' verklaard kon wor- E
den uit het scheiden van kaf en
koren, lijken het bij het ver- E
keerde eind te hebben. Ik ont- E
ving daarover inmiddels inte-
ressante brieven van G.A. E
Klaassen uit Dorst en A.J. Bos E
uit Sint-Maartensdijk. Het kaf E
van het koren scheiden gebeurt
op de boerderij, zo bevestigen E
beiden. E
Volgens Klaassen slaat het E
gezegde op een bezigheid van
de mulder die inderdaad 'schei- E
den' werd genoemd. Dat ge- E
beurde vooral wanneer de mul-
der kleinere partijtjes graan van E
verschillende eigenaren achter E
elkaar moest malen. Bij de E
meelafvoer scheidde hij dan E
met behulp van een plankje de E
ene partij van de andere. Dat E
werd vrij nauwkeurig gedaan, E
maar het lukte natuurlijk niet E
tot op een half ons. De klant E
rekende bij het scheiden op de
goede trouw van de molenaar.
Bos heeft een andere lezing. E
Nadat het graan gemalen was E
moest het meel nog gebuild E
worden. Builen is een bakkers- E
en molenaarswoord voor ziften. E
Met de buil werden de zemelen
uit het meel gehaald. Ook hier E
was de goede trouw van de mo- E
lenaar in het spel. De mole-
naar, 'die ook moest eten', al- E
dus Bos, sjoemelde wel eens S
een beetje en liet dan wat meer
zemelen in het meel zitten, 1
'vooral onder in de zak.' Als de E
vader van Bos dat vroeger
merkte, dan zei hij dikwijls: E
„Als het er met het kwaad van E
de mulder zo voorstaat als met
mijn meel, dan zal hij de ge- 1
nade Gods hard nodig heb- S
ben." S
Ook al is er sprake van 'ge- E
sjoemel' in de lezing van Bos; E
we mogen uit beide lezingen E
opmaken dat de molenaars E
over het algemeen het vertrou- E
wen van hun klanten verdien-
den. Een te veel 'sjoemelende' E
molenaar kon immers zijn mo- E
len wel opdoeken en het is juist E
bekend dat het molenaarschap E
een beroep was (en soms nog E
is) dat generaties lang in de- E
zelfde familie bleef. E
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiül.
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Coumans - hoofdredacteur.
A. Theunissen en H. Vermeulen-adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
076-236911 Telex 54176 Telefax 076-236405.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236452.
Sportredactie 076-236236.
Telefax redactie® 076-236309.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Postadres: Postbus 65, 4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Nw. Ginnekenstr. 41, 236326.
Voor bezorgklachten: 076-236888.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Postadres: Postbus 363,4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Postadres: Postbus 13,4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751
Postadres: Postbus 62, 4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14, 01620-54957.
Postadres: Postbus 4023,4900 CA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45, 01650-37150.
Postadres: Postbus 35,4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, 01150-17920.
Postadres: Postbus 145, 4530 AC Terneuzen
Vlissingen, Torenstraat 5, 01184-19910.
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementsprijzen bij vooruitbetaling te voldoen:
24,90 per maand; J 71,85 per kwartaal of 279,15 per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van resp. 1,- per maand,
1,90 per kwartaal, 7,60 per jaar. Prijzen: inclusief 6% B.T.W.
Voor posttoezending geldt een toeslag. Losse nummers: ma. t/m zal. 1,25.
Service-afdeling atxinnementen: 076-236472, ma. t/m vrijd. 8.30-17.00 uur.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Centrale reclame-afdeling 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur en
zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
Bankrelaties:
Postgiro 1114111 -ABN rek. 520538447
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
Door Rinze Brandsma
Het testen op aids is
vraagstuk nummer 1 bij
de opmars van de dode
lijke immuunziekte in ons
land. Steeds meer verzeke
ringsmaatschappijen wil
len hun klanten op het
aids-virus (HIV) testen, bij
het afsluiten van allerlei
verzekeringen.
Specialisten en ziekenhuizen
willen weten, of de patiënt die
om hulp aanklopt misschien
seropositief is, drager van het
virus.
Vandaag, 1 december, is het
'wereld aids dag'. In ons land
staat die dag vrijwel geheel in
het teken van de oprukkende
HIV-test. Een groot, landelijk
symposium in Den Haag zal
alle dilemma's rond het testen
onder de loep nemen.
De voorzitter van de Natio
nale Commissie Aids Bestrij
ding NCAB, prof.drs.E.Ros-
cam Abbing, maakt zich al
maandenlang grote zorgen
over die sluipende opmars
van de aidstest. De NCAB
tobt nog met een officieel
standpunt voor of tegen het
(massaal) testen. Toonaange
vende commissieleden, de
voorzitter voorop, hebben op
eigen titel wel bij herhaling
hun verontrusting over de
opmars van de HIV-test naar
buiten gebracht. De staatsse
cretaris van volksgezondheid,
drs.Dees, zit op diezelfde lijn,
geruggesteund ook door de
Gezondheidsraad.
Prof.Roscam Abbing pleit
voor één duidelijke, lande
lijke lijn: niet de grilligheid
van steeds een nieuw besluit
van een of enkele verzeke
raars. Hij is persoonlijk bang
voor en fel tegen de glijdende
verschuiving, waarbij de ver
plichte test voor van alles en
nog wat gemeengoed aan het
worden is.
Dat de levensverzekeraars
een grens van 200.000 ge
trokken hebben, waarboven
de HIV-test verplicht is, voor
het indammen van de finan
ciële risico's, dat kan de
NCAB-voorzitter zich voor
stellen. Als een verzekerings
maatschappij, door hoge uit
keringen aan verzekerde
aidsslachtoffers, eventueel
failliet gaat, dan komen ook
de uitkeringen aan de andere
verzekerden in gevaar.
Maar het eisen van een test
door pensioenverzekeringen,
dat is voilgens Roscam Ab
bing onzinnig. „Wie de ziekte
aids ontwikkelt, die haalt zijn
pensioen doorgaans niet. Die
hoeft dan dus ook geen pen
sioen-uitkering, terwijl hij
wel premies betaald heeft.
Ook zijn er zelden partners,
die recht op pensioen heb
ben." Niks gevaar dus voor de
pensioenverzekeraar, maar
juist een aantrekkelijke,
winstgevende doelgroep.
Verzekeraars rammelen
aan de toelatingseisen van
verzekeringen. In oktober
maakte de voorzitter van het
Verbond van Verzekeraars
kenbaar, ook een ondergrens
voor een verplichte aidskeu-
ring te willen bij verzekerin
gen tegen arbeidsongeschikt
heid: vanaf een jaaruitkering
van 40.000. In feite, zo bleek
op dat symposium, raken niet
alleen aidslijders, maar alle
seropositieven - dragers van
het virus, zonder dat ze ziek
zijn - on verzekerbaar. Ten
minste: zolang aids nog niet
te genezen is. En dat vurig be
geerde medicijn of vaccin is
er nog lang niet. Hoewel
steeds hoopgevende berichten
opduiken, dat andere vaccins
van betekenis kunnen zijn in
de strijd tegen aids.
De NCAB-voorzitter, zo zal
hij ook vandaag in Den Haag
duidelijk maken, is tegen het
verplicht testen op aids bij le
vensverzekeringen onder de 2
ton, verzekeringen voor ar
beidsongeschiktheid, ziekte
kosten, pensioen, begrafenis,
aanstellingskeuring bij
baan, etc. Zinvol acht hij de
HIV-test wel bij de beveili
ging van bloed voor transfu
sies, weefsels, en als de we
tenschap van besmetting ten
dienste staat van gezondheid
en behandeling van de per
soon in kwestie en de betrok
kenen.
Zijn Maastrichtse collega
en naamgenoot, hoogleraar
gezondheidsrecht en WVC-
raadsadviseur
mevr .mr.dr.H.Roscam Ab
bing, steunt hem daarin. Als
juriste vindt zij verplicht tes
ten een aantasting van de pri
vacy; ook zet het recht op
zorg onder druk. Ongevraagd
testen, zegt de Maastrichtse
professor, is in strijd met de
grondwet. En artsen die het
willen, die maken misbruik
van hun macht, van hun mo
nopoliepositie.
Door Frans Boogaard
OP HET Griekse eiland Rhodos
komen vrijdag en zaterdag de re
geringsleiders van de twaalf EG-
landen, de Franse president Mit
terrand en de Europese Commis
sie, het dagelijks bestuur van de
EG, bijeen voor hun halfjaar
lijkse Euro-top.
Zo'n top hoort normaal de bekroning
te zijn van een min of meer geslaagd
EG-voorzitterschap, maar de Grie
ken hebben er zes maanden lang een
zo grandioze puinhoop van gemaakt,
dat menig regeringsleider zijn hart
vasthoudt.
Europese topbijeenkomsten zijn
voor het land dat daarmee zijn perio
dieke EG-voorzitterschap afsluit,
doorgaans een gedroomde gelegen
heid om het eigen imago op te poet
sen. Zeker voor de regeringschef van
een kleiner land is het een opsteker
van jewelste.
Twee dagen lang vergadert 'Euro
pa' onder het voorzitterschap van de
betrokken regeringsleider, die in alle
kranten ter wereld paradeert. Om
ringd door 'groten der aarde', zoals
de Franse president Mitterrand, de
Britse premier Thatcher en Bonds
kanselier Kohl van West-Duitsland,
laat hij zich uitgebreid fotograferen.
Voor de duur van twee dagen wegen
zijn woorden zwaarder dan die van
een modaal premier.
Andreas Papandreou, de 69-jarige
minister-president van Griekenland,
heeft die publiciteit op dit moment
nodig als de Sahara een regenbui. De
aanstaande ontbinding van zijn hu
welijk, als gevolg van zijn verhou
ding met de 34-jarige stewardess Di-
mitra Liani, heeft zelfs in het op dat
punt zeer liberale Griekenland veel
stof doen opwaaien. Tot overmaat
van ramp is zijn socialistische partij,
de Pasok, tot over de oren verwik
keld in een bankschandaal, dat al een
paar ministers de kop heeft gekost.
Als iemand de Euro-top kan gebrui
ken om zijn gezag op te vijzelen, is
het wel de Griekse premier.
Papandreou heeft dat uitstekend
aangevoeld, want de agenda die hij
de regeringsleiders voor hun twee
daagse verblijf op Rhodos heeft
voorgelegd, is al even monumentaal
als het Parthenon in Athene, en bijna
net zo bouwvallig. Hete EG-hang-
ijzers zoals de fiscale en monetaire
eenwording van Europa en de sociale
dimensie van de gemeenschappelijke
markt staan broederlijk vermeld
naast onderwerpen, die vooral uit
een nationale behoefte voortkomen:
de vervoers-infrastructuur, een bij
uitstek Grieks probleem omdat
Athene daaronder vooral de kleine
veerdiensten tussen afgelegen oor
den als Brindisi en Patras verstaat,
en de al even typisch-Griekse pro
blematiek van de verafgelegen eilan
den. Tenzij, zo luidt het standaard
grapje in Brussel, daar Engeland
mee wordt bedoeld.
Collega-regeringsleiders en ook de
Andreas Papandreou
.succesje hard nodig
- FOTO AP
Europese Commissie in Brussel, de
uitvoerende EG-instelling, zijn door
gaans niks te beroerd hun fungerend
voorzitter ten afscheid een paar suc-
cesjes te gunnen, maar na de chao
tisch verlopen top in Athene vijf jaar
geleden en een aflopende présidence
waarin, aldus een diplomaat, 'vooral
ondanks het voorzitterschap nog heel
wat is bereikt', is de animo om op
Rhodos echt belangrijke zaken aan
de orde te stellen niet bijster groot.
Commissievoorzitter Delors heeft
dan ook de afgelopen dagen opval
lend vaak laten horen dat de rege
ringsleiders alleen maar moeten
'evalueren en stimuleren', en zeker
belangrijke onderwerpen niet in de
tail moeten behandelen. Voorzover
het in zijn vermogen ligt, en dat ligt
het voor een groot deel, worden dan
ook zeker de drie belangrijkste on
derwerpen die op dit moment Europa
bezighouden zonder meer doorge
schoven naar de volgende Euro-top.
Het formele argument is veelal dat
het betrokken 'dossier' nog niet rijp
is, of op dit moment geen extra aan
dacht nodig heeft.
Vaak klopt dat ook wel. Op de fis
cale eenwording, de in mei van dit
jaar op Britse onwil vastgelopen
harmonisatie van de BTW-tarieven
en accijnzen', wordt nog druk gestu
deerd. De EG-commissaris voor de
Interne Markt, Lord Cockfield, is be
zig met een rondreis langs de hoofd
steden. De monetaire eenwording,
met als sluitstuk een centrale EG-
bank, is in studie bij Delors en de na
tionale Bank-presidenten. Zij rap
porteren in april volgend jaar, vlak
vóór de volgende top.
Delors kan zich die angst best in
denken, maar hij en de meeste rege
ringsleiders zijn als de dood voor on
gelukken als het Griekse voorzitter
schap deze moeilijke kwestie onvoor
bereid aan de orde stelt. Hij zal er
dan ook sterk voor pleiten Marin in
alle rust te laten doorwerken, en de
sociale dimensie van de Europese
eenwording pas uitgebreid te behan
delen op de top in Madrid.
De Europese top van eind deze
week dreigt er daardoor één te wor
den van pappen en nathouden, maar
waar alle regeringsleiders met uit
zondering van Papandreou zo bang
voor zijn is, dat er toch nog ongeluk
ken gebeuren. De beruchte 'Brugge-
speech' van mevrouw Thatcher, sep
tember dit jaar, waarin zij met han
den en voeten de Europese eenwor
ding afremt, is met opzet al door
geen enkele regeringsleider op de
agenda gezet, maar wat als door een
ongelukkige opmerking van deze of
gene de vlam tóch in de pan slaat?
De ministers van Buitenlandse
Zaken, die traditiegetrouw hun rege
ringsleiders vergezellen, kunnen niet
om het Midden-Oosten heen. De
meesten van hen zullen alles in het
werk stellen om de Grieken van een
voorbarig geachte erkenning van de
Palestijnse staat af te houden.
Papandreou, die in Europa toch al
prat gaat op de historische banden
tussen zijn land en de Sovjetunie, zou
makkelijk te ver kunnen doorschie
ten. De Griekse premier, met lede
ogen toeziend hoe 'zijn' agenda door
de Brusselse bureaucratie is uitge
kleed, zet nu alles op alles om op zijn
minst één 'historische' verklaring te
doen uitgaan.
Papandreou mag nu zijn histori
sche verklaring herschrijven, maar
zijn pen wordt door elf collega's
angstvallig vastgehouden. Alsof het
Griekse voorzitterschap niet heeft
bestaan, praat 'Europa' al volop over
het werk dat de Spanjaarden en
Fransen volgend jaar wacht. Papan
dreou heeft dan weer alle tijd om
zich aan zijn geliefde, zijn eigen land
en de toekomst van de Pasok te wij
den.
Door
Wouke van Scherrenburg
Cirkels die zich op een
stralend punt in elkaar
vlechten. Een optimistisch
harmonisch beeld op de
begeleidende posters van
het gisteren gepresen
teerde Stuctuurschema
Verkeer en Vervoer van
minister Smit-Kroes (Ver
keer en Waterstaat), mede
ondertekend door milieu
minister Nijpels.
Een structuurschema dat Ne
derland tot het jaar 2010 moet
leiden naar de drie pijlers van
het schema: een betere be
reikbaarheid, grotere leef
baarheid, een beheerste mobi
liteit. En, met een autostapel
van acht miljoen stuks, een
schoon milieu.
Een schema dat, in navol
ging van de vierde nota
Ruimtelijke Ordening, vooral
en eerst ruimte biedt aan de
Randstad en daarna de ver
bindingen naar Duitsland, de
Alpenlanden, België en de
daaronder liggende landen
bevoordeelt.
De uitgaven en de data van
uitvoering zijn vastgesteld.
Nieuwe kabinetten, nieuwe
provincie- en gemeentebestu
ren en nieuwe bedrijfsdirec-
ties zitten vanaf nu met een
erfenis van een voortvarende
WD-minister die haar visie
op wegen, rails, rivieren, ha
vens en fietspaden in maar
liefst 136 projecten heeft ge
pompt. Een VVD-minister die
rotsvast gelooft in de heil
brengende techniek. Dat is af
te lezen uit de 136, soms futu
ristische, projecten die in het
jaar 2010 een feit moeten zijn.
Hieronder een greep uit deze
projecten.
Veertig procent van het
aantal Schipholreizigers en -
werkers reist over twintig
jaar per openbaar vervoer
naar deze snelgroeiende
luchthaven waar in het jaar
2010 het reizigersaanbod is
verdubbeld. De autowegen er
omheen zitten nu al dicht en
er zijn te weinig parkeer
plaatsen. Schiphol, Spoorwe
gen en V en W beginnen vol
gendjaar met het plan.
Bouwen en uitbouwen van
overlaadstations voor de ver
schillende vormen van goede
renvervoer. Eventuele finan
ciële steun van het rijk. Het
opzetten van een overslagnet
Smit-Kroes
- FOTODESTEM/JOHANVANGURP
gebeurt tot 1992, kosten voor
V en W tien miljoen gulden.
Overslagstations voor per
sonen. Automobilisten moeten
hun auto buiten de stad stal
len in parkeertorens bij sta
tions en op grote parkeer
plaatsen bij recreatiegebie
den. De plannen hiervoor
worden gemaakt door V en W,
gemeenten, provincies, auto
branche en het openbaar ver
voer in 1989.
Afstandregeling tussen
auto's per radar. Afhankelijk
van weg en drukte regelt een
computer de veilige volgaf-
stand. Invoering van dit sys
teem voor 2010, studiekosten
tien miljoen gulden.
Een monitorsysteem voor
informatie aan de automobi
listen over de actuele ver
keerssituatie op de hoofdwe
gen. Ontwikkelingskosten 55
miljoen, invoering omstreeks
1995.
Eén landelijk telefoonnum
mer voor informatie over
openbaar vervoer na 1992. In
formatie via beeldschermen
op bus- en treinstations over
de reistijden. De openbaar
vervoerbedrijven trekken dit
project, de gebruiker betaalt.
Aparte rijstroken voor
woon-werkverkeer carpoo
ling (met elkaar meerijden) en
bussen. Vestiging van winkels
en postkantoren met lange
openingstijden op belangrijke
stations; kinderopvang bij be
langrijke knooppunten van
het openbaar vervoer. Uitvoe
ring van 1989 tot 1995.
Lespakketten over verkeer
voor het basis- en middelbaar
onderwijs. Ontwikkelings
kosten een half miljoen in de
periode 1989 tot 1991. Een tele
visiecursus voor volwassen
weggebruikers, ontwikke-.
lingskosten een half miljoen
in de periode 1989 tot 1991.
Verstokte automobilisten
worden verleid de trein te ne
men. Dat gebeurt door bij
voorbeeld de garagehouder
een gratis openbaar vervoer
kaartje aan de klant te laten
geven bij een grote onder
houdsbeurt van de auto. Pe
riode planopzet 1990 tot 1992.
Het ontwikkelen van 75
procent schonere dieselmoto
ren voor vrachtauto's en bus
sen. Onderzoekskosten een
miljoen in de periode 1989 tot
1990. Onderzoek naar een vol
ledig schone motor voor
vrachtauto's. Wie het beste
idee aandraagt krijgt voor de
ontwikkeling van de motor
een bonus van vijf miljoen
van V en W.
Electronisch aangedreven
stadbussen en goederenver
voer in de steden. Voorstudie
in 1989, kosten een miljoen
Auto's die in de stad electrisch
en op de wegen daarbuiten op
benzine rijden. Voorstudie in
1989, kosten een miljoen.
Invoering van treinen die
tien decibel minder lawaai
maken dan de huidige. On
derzoek tot 1995 en daarna
ontwikkeling van deze trei
nen. Kosten voor rekening
van de openbaar vervoerbe
drijven en de industrie. Ont
wikkeling van een stille auto
band, onderzoek in 1989, kos
ten voor V en W een half mil
joen.
Vermindering van het aan
tal slachtoffers onder fietsers
en bromfietsers door veiliger
kruispunten en een versnelde
aanpak van onveilige fietspa
den bij rijkswegen. Hieraan
betaalt V en W 1,2 miljoen ex
tra per jaar tot het j aar 2000.
Gemeenten met meer dan
50.000 inwoners die erin sla
gen het geparkeerde blik in de
binnenstad en in voor 1960 ge
bouwde wijken in drie jaar
tijds met tien procent te ver
minderen, krijgen een premie.
Totaal beschikbaar bedrag
hiervoor: 300 miljoen gulden.
Door Jan van de Ven
Het opheffen van de gren
zen in Europa dreigt in het
nadeel van ondernemings
raden uit te pakken. Bij
alle fusies en overnamen
van bedrijven klinkt de
stem van de werknemer
zwak door. En na het tot
stand komen van nieuwe
bedrijven verkeert de on
dernemingsraad naar Ne
derlandse maatstaven niet
altijd in een benijdens
waardige positie. Europese
medezeggenschap in de
onderneming is nog niet
geregeld. Het sociale ge
zicht van Europa moet nog
vorm krijgen.
De Europese Commissie zou
heel voorzichtig de rol van
werknemers willen bescher
men. Zo zegt zij de in de lid
staten bestaande medezeg
genschap te willen harmoni
seren. Een ingewikkelde op
gave, want in enkele landen is
die medezeggenschap bij wet
geregeld. En in andere maakt
dit onderwerp onderdeel uit
van de collectieve arbeids
overeenkomst. Gelijkschake
len van de bevoegdheden van
de ondernemingsraad bete
kent dus: in elk land een wet
telijke bevoegdheid scheppen
of overal de medezeggenschap
in de cao opnemen.
Het zal niet meevallen om
de gemeenschap een sociaal
gezicht te geven. Temeer niet
daar een ander EG-orgaan
(de Raad) niet bereid lijkt om
welwillend aan de harmoni
satie van medezeggenschap
voor werknemers te willen
meewerken. Met name de
Britse premier moet niets
hebben van inspraak in de be
drijven. Zij verdedigt het
principe van het vrije onder
nemerschap. Medezeggen
schap van werknemers is een
obstakel voor de vrije onder
nemer.
Langs de weg van de wette
lijke regeling, zoals in ons
land, krijgt de harmonisatie
van onderhavig onderwerp
geen kans, omdat de Raad
over een betreffend voorstel
eenparig beslist. Moeten wij
dan onze rechten opgeven om
via de collectieve arbeids
overeenkomsten de onderne
mingsraad een onveranderd
bestaansrecht te geven? Vol
gens L. Timmerman, docent
aan de universiteit van Gro
ningen en sprekend op een
Kluwer-congres voor be
drijfsjuristen, is deze weg net
zo onbegaanbaar als de route
van de wettelijke regeling.
Niet overal hebben cao's
een juridisch bindend karak
ter. Zonder die binding heeft
een ondernemingsraad geen
been om op te staan. Vervol
gens zijn er nog veel onderne
mingen, ook hele grote, die
zonder collectieve arbeids
overeenkomst werken. En in
weer andere lidstaten gelden
cao's alleen voor werknemers,
die zijn aangesloten bij een
vakbond.
Bijna overal komen de ver
worvenheden van de cao in
samenspraak tussen werkge
vers en werknemers tot stand.
Zij hoeven zich geen bepalin
gen te laten opleggen. Dat zou
inbreuk op contractsvrijheid
zijn. Probeert de Europese
Commissie met richtlijnen op
die vrijheid in te werken dan
stuit zij op tegenstand. Werk
gevers zullen bijvoorbeeld
niet accepteren, dat Brusselse
regels worden opgenomen in
het twee partijencontract ter
versterking van de werkne
merspositie.
Ondertussen worden on
dernemingsraden en centrale
ondernemingsraden toene
mend geconfronteerd met be-
drijfsovernamen. Neemt een
Nederlands bedrijf een bui
tenlandse onderneming over
dan kan de Nederlandse per
soneelsvertegenwoordiging de
collega van over de grens hel
pen met regels van ons recht.
Het personeel van het nieuwe
dochterbedrijf wordt er licht
beter op, mits het moederbe
drijf toestaat, dat haar plich
ten ook elders van toepassing
zijn.
Omgekeerd, een Neder
landse onderneming gaat op
in een buitenlands bedrijf,
staat het personeel van het
opgeslokte bedrijf niet altijd
met lege handen. „Men den-
ke", aldus Timmerman, „aan
besluiten tot sluiting van een
door een Nederlandse doch
tervennootschap gedreven
onderneming, aan inkrimpin
gen van een dergelijke onder
neming en aan reorganisaties.
Het sterke punt van het Ne
derlandse recht schuilt hierin,
dat de ondernemingsraad en
de vakorganisaties in vele ge
vallen dergelijke besluiten
kunnen voorleggen aan de
Ondernemingskamer. De On
dernemingskamer kan beslui
ten ongedaan maken".
Fusies of overnemingen
zijn er niet mee tegen te hou
den. Speelt een buitenlandse
onderneming het spel naar
onze regels dan gaat een brok
Nederlands medezeggen-
schapsrecht verloren. Werk
nemers blijven met lege of
nagenoeg lege handen achter.
Het moederbedrijf in het bui
tenland werkt nu eenmaal
met eigen regels en die zijn in
de meeste gevallen niet zo uit
gebreid als de onze.
Willen werknemers hun
medezeggenschap niet verlie
zen dan hoeven zij niet op
voorstellen van de Europese
Commissie te wachten. Zeker
niet als de Raad toch geen
haast maakt met de behande
ling ervan. Er staat de wer
kenden nog een andere weg
open. Zij kunnen de vakbon
den inschakelen. Er bestaat
niet voor niets een Europees
Verbond van Vakverenigin
gen. Ook zonder de onmach
tige Europese Commissie mag
die club in staat worden
geacht voor bestaande be
scherming van werknemers,
hoe verschillend ook per land,
op te komen.
Het EW pleegt tot nu toe
lobby-end bij Europese orga
nen de belangen van werkne
mers te bepleiten. Een werk
wijze die niet voldoet om
Europa een sociaal gezicht te
geven. Daarvoor zal een
nieuwe 'sociale strijd' nodig
zijn: mobilisatie, een krach
tige stem, marsen, protesten.
De klok terugdraaien en de
geschiedenis zich laten herha
len. Willen werknemers echt
vasthouden aan medezeggen
schap in de bedrijven, dan
zullen zij met tomeloze ener
gie zelf aan het werk moeten.
Niet alleen het EVV staat
aan de vooravond van een
nieuwe aanpak. Aan het rus
tige leventje van Jan Ar
beider komt ook een einde.
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG - De bodem on
der de bossen verzuurt in
een alarmerend tempo. Op
sommige plaatsen op de Ve-
luwe, in de Achterhoek,
Noord-Limburg en Oost-
Brabant is het grondwater
al zo verzuurd dat de drink
waternorm wordt over
schreden. De verzuring
wordt vooral veroorzaakt
door aluminium en stikstof,
waarvan het merendeel af
komstig is van de land
bouw.
Ante
Van onze Haagse redactie
Bovendien worden de gebruik
helft duurder en gaan de tarie'
omhoog.
Dit alles wil minister Smit-
Kroes (Verkeer en Waterstaat)
voor het jaar 2010 hebben gere
geld. Lukt dat niet dan zit Ne
derland rond die tijd potdicht.
De milieuvervuiling is onaan
vaardbaar, aldus de minister.
Met deze maatregelen in het
gisteren gepresenteerde Struc
tuurschema Verkeer en Ver
voer (SW), zou er ruimte zijn
voor een groei van het autoge
bruik met 55 procent.
De pijlers van het SW zijn
verbetering en uitbreiding van
het wegennet, het spoorvervoer
en de vaarwegen, waarmee een
bedrag van 33 miljard gulden is
gemoeid. Bijna twintig miljard
hiervan is bestemd voor de we
gen, voornamelijk in de Rand
stad en in de gebieden waar het
goederenvervoer naar de buur
landen door gaat.
Voor bussen en carpooling
worden aparte rijbanen vrijge
maakt. Doorgaand verkeer
wordt gescheiden van bestem-
minsgverkeer waardoor het fi
leprobleem fors zou teruglopen
ld 1995 wordt hét zogenaamde
rekening rijden ingevoerd. De
automobilist betaalt dan
maandelijks een bedrag dat is
gebaseerd op de wegen en tijd
stippen waarop is gereden.
In Nederland gaan drie types
treinen rijden; de hogesnel
heidstrein (snelheid meer dan
200 km), de Eurocity (tussen 160
en 200 km) en de Intercity (120
tot 160 km). De hogesnelheids
trein verbindt Amsterdam/
Rotterdam met België en
Frankrijk. De Eurocity spoort
tussen de stedelijke knooppun
ten in de Randstad en in het
oosten en zuiden van het land
en sluit aan op het Europese
treinennet.
Het streekvervoer in lande
lijke gebieden wordt afge
schaft. Buurtbussen en taxi's
moeten deze taak overnemen.
Voor het vervoer in de stadsge
westen trekt Smit-Kroes vier
miljard gulden uit, voor het
vervoer in middelgrote en klei
nere steden is 400 miljoen be
schikbaar.
De minister meent dat de in
zet van treinen ertoe leidt dat
de maximale reistijd binnen
oen stadsgewest naar concen
traties van bedrijven en kanto
ren nooit langer dan drie
kwartier gaat duren.
De rivieren de Westerschel-
de, Rijn, Waal en Oude Maas
zijn aangewezen tot de belang
rijkste routes voor de binnen
vaart.
De bewindsvrouw gelooft
rotsvast in het slagen van haar
Plannen. „Ik ben er apetrots op,
maar ik realiseer me ook dat ik
hiermee op een ongelooflijke
st
E
m
v<
ee
m
V!
cl
Pt
ve
st
kf
pc
w
af
m
al
Sc
ff
de
ee
BOCHARA 30x30
BELOUTCH ±70x15
GH0BBAND± 50X10
KARACHI 30x15
BELOUTCH ±35x35
BOCHARA ±50x50
KARACHI 70x15
l-TABRIZ 60x40
BOCHARA ±65X50
BOCHARA ±90x30
Kom kijken en overtui
van 39.- nu voor
van 70.- nu voor
van 75.-nu voor
van 50.-nu voor
van 125.- nu voor
van 125.- nu voor
van 75.-nu voor
van 95.-nu voor
van 195.- nu voor
van 150.- nu voor
