VN-debat Palestina waarschijnlijk in ander land
Vrijgelaten verzetsstrijder pleit voor meer druk op Zuidafrika
GEVOLGEN VAN OVERBEVISSING NU VOELBAAR VOOR VISSERS
Directeur
Philips
Leuven
gegijzeld
BUITENLAND
T
r
Parij se metro staat stil
Partijtop SU akkoord met grondwetswijzigingen
DE STEM BUITENLAND DINSDAG 29 NOVEMBER 1988
BRUSSEL (ANP) - De Europese (en dus ook de
Nederlandse) vissers zullen volgend jaar van een
aantal soorten vis aanzienlijk geringere hoeveel
heden mogen vangen. Dat blijkt uit de vangst-
voorstellen voor 1989 die de EG-commissie in de
Europese Msserijrasd in brussel op tafel heeft
gelegd.
NEDERLANDSE POLITIEK ONEENS MET BESLUIT AMERIKANEN OM ARAFAT TE WEREN
NIEUWSOVERZICHT
Dali met spoed naai
VS en SU bereiken akkoord over graan
Drugsgeld witgewassen in onroerend goed
Fiat gaat in media en verzekeringen doen
Pakistan kiest in december president
Afghaans verzet wil gevangenen uitwisselen
Fitzwater blijft woordvoerder Witte Huis
Filmacteur John Carradine overleden
Argentinië levert oorlogsmisdadiger uit
Record-prijs voor een Picasso
r het ziekenhuis
r
T21
JOHANNESBURG/SOWETO
(UPI/RTR) - Zephania Motho-
peng, de 75-jarige voorzitter van
het Pan Afrikaans Congres (PAC),
heeft tijdens een persconferentie
in Soweto een beroep gedaan op
buitenlandse regeringen de pro
testen tegen het anti-apartheids-
beleid van de Zuidafrikaanse re
gering te vergroten.
Zijn volgelingen drukte hij op het hart
te blijven vechten voor vrijheid. Ze
phania en Harry Gwala, van de anti
apartheidsbeweging ANC, werden za
terdag uit de gevangenis vrijgelaten
om 'medische en humanitaire' rede
nen.
„Ik roep de internationale gemeen
schap op zich niet voor de gek te laten
houden door kosmetische veranderin
gen die president Botha doorvoert", zo
verklaarde Mothopeng, ondanks een
verbod van Pretoria om zich in het
openbaar tegen het apartheidsbewind
te keren. En hij vervolgde, „Ik roep op
tot een voortzetting en intensivering
van de internationale economische,
culturele, diplomatieke en sportieve
druk totdat de laatste vestingen van
de onderdrukking zijn geslecht".
Mothopeng, die in 1975 wegens ter
roristische acties tot 15 jaar gevange
nisstraf werd veroordeeld, zei tegen
zijn volgelingen: „We hebben een hoge
prijs voor onze overtuigingen betaald.
Nu moeten we onze vrijheid krijgen,
en ik weet dat die ons niet op een gou
den dienblad wordt aangeboden. We
moeten ons verenigen en er verbeten
voor vechten. We moeten een Afri
kaanse staat opbouwen waarin ras en
huidskleur net zo onbelangrijk zijn als
de vorm van de oren".
In 1986, toen hij gevangen zat, werd
Mothopeng gekozen tot leider van het
PAC. Het PAC werd in 1959 opgericht
door ANC-leden die het niet eens wa
ren met het ANC standpunt dat naast
zwarten mensen van andere rassen
konden meewerken aan het beëindi
gen van de apartheid. Harry Gwala,
die in 1944 lid werd van het ANC,
kreeg in 1977 levenslang wegens terro
ristische activiteit. Mothopeng en
Gwala werden zaterdag onverwacht
vrijgelaten. Volgens familieleden
heeft Mothopeng keelkanker en lijdt
Gwala aan een zenuwaandoening.
Hun vrijlating is volgens politieke
■waarnemers een voorbode van de
vrijlating van Nelson Mandela, die al
sinds 1964 gevangenzit. Mothopeng zei
over Mandela: „Ik geloof niet dat er
een rechtvaardiging is om Mandela en
andere politieke gevangenen nog lan
ger vast te houden. Zij zouden vrijge
laten moeten worden, niet om redenen
van medeleven of genade maar omdat
ze onrechtmatig gevangen zitten".
Vangstquota verder omlaag
De Commissie heeft voorgesteld dat er volgend jaar 20
procent Minder kabeljauw, tien procent minder haring
en tien procent minder makreel uit de Europese visserij-
wateren wordt weggevangen.
vissers voor nog grotere pro
blemen zullen stellen. „Maar
men kan nu eenmaal geen vis
vangen die er niet is. Als de
biologen vaststellen dat er
minder gevangen kan worden
dan moeten de vissers zich
daarbij neerleggen. Gebeurt
dat niet dan ontstaat er een si
tuatie zoals die zich enige jaren
geleden bij de haring voordeed.
Toen kon er vijf jaar lang geen
haring worden gevangen", al
dus de minister.
Braks erkende dat een ver
mindering van de totale hoe
veelheden te vangen kabeljauw
en makreel 'de reeds bestaande
spanningen in de Nederlandse
visserij wereld niet zal vermin
deren'. Maar we kunnen het ri
sico van een op den duur gel
dend totaal vangstverbod niet
riskeren, zo zei hij. Men moet
ervan doordrongen zijn dat ka
beljauw in Europa een schaars
artikel aan het worden is, aldus
de bewindsman.
De voorstellen van de Com
missie voor de totale hoeveel
heden te vangen vis (die auto
matisch via een al jaren be
staande sleutel over de EG-lid-
staten verdeeld worden) zijn
overigens nog niet definitief.
Ze worden dat pas zodra de
Commissie haar onderhande
lingen met derde landen (zoals
Noorwegen) heeft afgesloten.
In de komende Europese visse
rijraad (op 9 en 10 december)
zullen de ministers pas defini
tief weten waar ze aan toe zijn.
De voorstellen die de EG-
commissie maandag op tafel
legde bevatten nog meer slecht
nieuws vorr de Nederlandse
vissets. Oi 1 de overbevissing
op platvis (vooral tong) tegen te
gaan wil de Europese visserij-
commissaris Antonio José Bap-
tista Cardoso e Cunha namelijk
dat voor de zogeheten boom
korren, waarmee op deze vis
soorten gevist wordt, bomen
gebruikt worden van twee
maal zes in plaats van twee
maal twaalf meter. Minister
Braks en zijn Britse collega
('overigens erkennend dat er
beschermingsmaatregelen voor
deze vissoort nodig zijn', aldus
Braks) hebben voorgesteld pm
zelf, nog voor 9 december, al
ternatieve voorstellen uit te
werken. De Europese visserij-
commissaris heeft maandag op
voorhand toegezegd dat hij
eventuele alternatieven in
overweging wil nemen.
„Geen vrolijk vooruitzicht", al
dus het commentaar van mi
nister Gerrit Braks.
De Commissie acht de
vangst vermnderingen nodig
op grond van rapporten van
biologen. Uit die rapporten
blijkt dat de vis voorraden zich
niet gunstig ontwikkelen. Dat
is een gevold van overbevissing
die zich in de voorgaande jaren
heeft voorgedaan.
Minister Braks onderkent
dat de visserij voorstellen van
de Commissie de Nederlandse
Van onze correspondent
BRUSSEL - Woedende per
soneelsleden van Philips in
Leuven hebben gisteren de
afdeling 'Ontwikkeling' van
hun bedrijf bezet en de di
recteur gegijzeld.
Met die actie gaven de bonden
en het Philips-personeel uiting
aan hun onvrede over de af
slanking van het bedrijf. De di
rectie van Philips in Leuven
maakte vrijdag bekend dat
binnen vier maanden 710
werknemers moeten afvloeien.
De productie van hifi-appara-
tuur in Leuven valt volgens
Philips te duur uit.
Verplaatsing van deze be
drijvigheid naar Singapore en
andere lage loon-landen zou de
loonkosten met driekwart doen
dalen. Maar de bonden weige
ren met de directie in discussie
te gaan over een sociaal plan.
Zij vinden dat slechts een be
perkt aantal oudere werkne
mers vervroegd met pensioen
mag, en voor de anderen ver
vangend werk moet worden
gevonden. „Als de directie daar
net zo hard naar zoekt als het
personeel hier heeft gewerkt, is
er geen enkel probleem," aldus
de bonden, die kwaad zijn over
het feit dat Philips-Leuven met
hen geen overleg heeft gevoerd.
Een controleur van de Parijse metro heeft alle tijd om controles uit te voeren. De onderhoudsmonteurs zijn in staking en
hebben de Parijse metro volledig plat gekregen en dat heeft tot een enorme chaos geleid. Een miljoen forenzen kunnen nu
niet meer naar hun werk. - fotoap
MOSKOU (RTR/AFP) - Het Cen
traal Comité van de communistische
partij van de Sovjetunie heeft maan
dag controversiële wijzigingen van
de grondwet en het kiesstelsel goed
gekeurd.
Ook heeft het Comité geprobeerd de on
rustige Sovjetrepublieken ervan te over
tuigen dat de wijzigingen niet zullen lei
den tot overdreven centralisatie van
macht. De voorstellen van het Centraal
Comité zullen vandaag worden bespro
ken door de Opperste Sovjet, het natio
nale parlement.
Het Centraal Comité stelt voor de rech
ten van de individuele Sovjetrepublieken
uit te breiden, volgens het Sovjetpersbu
reau TASS. Het Comité deed ook een
dringend beroep op de partij-organen
grotere eenheid te tonen, wat door poli
tieke waarnemers werd gezien als ver
hulde kritiek op de manier waarop de
autoriteiten van Azerbajdzjan en Arme
nië hebben gereageerd op de onrust in die
republieken.
Sovjetleider Michail Gorbatsjov voerde
aan het begin en het einde van de verga
dering het woord, maar TASS meldde
niet wat de teneur was van zijn redes.
Ook de eerste secretarissen van Estland,
Azerbajdzjan en de Oekraine hielden re
devoeringen, waarvan de inhoud niet
werd meegedeeld.
Ondertussen komen er ooggetuige ver
slagen van de rellen in Azerbajdzjan.
Azerbadjzjanen hebben huizen van leden
van de Armeense bevolkingsgroep in de
stad Kirovabad in de republiek Azer
bajdzjan geplunderd, hun bezittingen in
brand gestoken en zeker twee vrouwen
verkracht. Dat zeiden twee Armeense
vluchtelingen maandag in Moskou. Zij
zijn de eerste ooggetuigen uit Kirovabad
waar vorige week rassenrellen opvlam
den.
De vluchtelingen, een Armeense man
en diens joodse vrouw, ontvluchtten met
hun drie kinderen en vijf andere mensen
per vliegtuig de plaats des onheils. Onder
militaire begeleiding werden zij zondag
avond naar het vliegveld van Kirovabad
gebracht vanwaar zij naar Moskou ver
trokken. Bijna alle Armeniërs hebben
volgens het echtpaar de door Azerbajdz-
janen bewoonde stadsdelen nu verlaten
en worden door militairen in Armeense
wijken beschermd.
De vluchtelingen zeiden dat zij de on
geregeldheden hadden zien aankomen en
hun huis in een overwegend door Azer-
bajdzjanen bewoond gebied al hadden
verlaten voordat het twee dagen later, af
gelopen donderdag, werd vernield. „Zij
maakten alles kapot; huisraad, piano's,
platenspelers, gooiden het uit het raam en
staken het in brand", aldus de Armeniër,
die in het dagelijks leven leraar is. „Zij
sloegen iedereen die weerstand bood. Een
zeventienjarig meisje en haar moeder,
onze buren en vrienden, werden ver
kracht. Niemand probeerde hen tegen te
houden".
Volgens de vluchtelingen vielen Azer-
bajdzjanen stadswijken aan waar slechts
een handjevol Armeniërs woonde. Onge
veer een kwart van de 200.000 inwoners
tellende stad bestaat uit Armeniërs. De
gevluchte Armeniërs konden niet zeggen
hoeveel mensen zijn gedood of gewond
geraakt. Wel liep volgens hen een 'aantal'
militairen die de Armeniërs moesten be
schermen verwondingen op.
De anti-Armeense gewelddadigheden
begonnen volgens het echtpaar vorige
week maandag toen Azerbajdzjaanse stu
denten naar de Armeense woonwijken
trokken onder het uitroepen van kreten
als 'Dood aan de Armeniërs', waarbij zij
winkelruiten met Armeense lettertekens
bekogelden.
In Jerevan, de hoofdstad van de Ar
meense republiek, zei een woordvoerder
van het persbureau Armenpress dat dui
zenden vluchtelingen uit de stad Kirova
bad in Armenië zijn aangekomen. Meer
dan zesduizend mensen hebben zich al la
ten registreren bij een speciale commis
sie.
WASHINGTON/NEW
YORK./TUNIS (RTR/AFP)
- De Verenigde Staten, die
PLO-leider Yasir Arafat
een visum hebben gewei
gerd, zijn niet tegen een
verplaatsing van het jaar
lijkse debat in de Algemene
Vergadering van de Ver
enigde Naties over het Pa
lestijnse probleem. Wij
steunen verplaatsing niet,
maar zijn er ook niet tegen,
zo verklaarde de woord
voerder van het ministerie
van buitenlandse zaken.
Verplaatsing naar bijvoorbeeld
ee Europese VN-zetel in Ge-
nève is eén van de mogelijkhe
den om Arafat in staat te stel
len de Algemene Vergadering
toch toe te spreken nu hij New
York niet inkomt. De Arabi
sche Groep binnen de VN over
weegt een resolutie van die
strekking in te dienen. Presi
dent Mubarak van Egypte
drong er maandag nog eens bij
president Reagan op aan terug
te komen van de weigering.
Mubarak wil Washington naar
eigen zeggen nog een kans ge
ven, voordat hij zich achter
Arabische stappen tot ver
plaatsing van het debat stelt.
In diplomatieke kringen
wordt er niet aan getwijfeld
dat in de Algemene Vergade
ring voldoende stemmen te
krijgen zijn voor verplaatsing,
hoewel dat een kostbare zaak
zou worden voor een organisa
tie die toch al diep in de finan
ciële problemen zit. Mocht
worden besloten het debat el
ders te voeren, dan betekent dit
ook uitstel van het debat, mo
gelijk tot januari, aldus func
tionarissen.
Het Amerikaanse besluit
Arafat geen visum te geven, is
in bijna de hele wereld afge
keurd. Volgens de secretaris
generaal van de VN, Javier Pe
rez de Cuellar, valt de weige
ring niet te rijmen met de rol
van de Verenigde Staten als
gastland. De voorzitter van de
Algemene Vergadering, Dante
Caputo, verklaarde dat het or
gaan zijn uiterste best zal doen
er voor te zorgen dat Arafat
toch het woord kan voeren. Zo
dra er een verzoek binnenkomt
van de Arabische Groep, zal de
Algemene Vergadering zich
buigen over de vraag wat de
beste manier is te bereiken dat
Arafat zijn zegje kan doen, al
dus Caputo. De Verenigde Sta
ten zijn volgens hem verplicht
Arafat een visum te geven.
De Arabische landen hebben
de weigering allemaal afgewe
zen. Libië deed dat in de felste
bewoordingen. Het sprak van
Amerikaanse 'arrogantie' en
riep de Arabische landen op de
betrekkingen met de Verenigde
Staten te verbreken. Arabische
Staten met goede betrekkingen
met Washington, spraken hun
'verbazing' of 'droefheid' uit
over het besluit.
Moskou vindt de weigering
'niet constructief en onwettig'
en in strijd met het akkoord
tussen de Verenigde Staten en
de Verenigde Naties over de
VN-zetel. Ook in West-Europa
bestond weinig begrip voor de
weigering.
Minister Van den Broek
(Buitenlandse Zaken) is het
niet eens met de weigering van
de VS aan PLO-leider Arafat
een inreisvisum te geven. Van
den Broek beschouwt de wei
gering als een schending van
het akkoord van de VS met de
Verenigde Naties. De grote
meerderheid van de Tweede
Kamer is het met de bewinds
man eens.
Minister Van den Broek
wees er gisteren op dat Arafat
feitelijk geen bezoek wil bren
gen aan de Verenigde Staten,
maar aan de Verenigde Naties.
Volgens een overeenkomst tus
sen de VS en de VN mag aan
personen die door de volkenor
ganisatie worden uitgenodigd
geen inreisvisum worden ge
weigerd. Van den Broek wil de
kwestie in Europees verband
dan de orde stellen.
Zowel CDA als WD spraken
gisteren tijdens overleg met
Van den Broek hun zorg uit
over de weigering van de VS
om een visum te verstrekken.
Van Iersel (CDA) zei niet te be
grijpen waarom Arafat in 1974
wel een visum kreeg, terwijl de
verhoudingen tussen PLO en
VS toen veel slechter waren.
„Een moeizaam vredesproces
wordt zo gefrusteerd," aldus
het CD A-kamerlid.
WD-kamerlid Weisglas
drong aan op een gezamenlijk
standpunt van de EG in de
Arafat
kwestie Arafat-VS. Hij zei het
een bezwaar te vinden dat Ita
lië en Frankrijk individueel
reageerden. „De EG moet als
geheel bezwaar maken tegen
de weigering. Wat je ook van
Arafat of de PLO denkt,
iemand met een waarnemers
status moet tot de VN worden
toegelaten," aldus Weisglas.
Mothopeng
- fotoap
BARCELONA - De wereld
beroemde 84-jarige
Spaanse kunstenaar Salva
dor Dali is dit weekeinde
met spoed opgenomen in
het ziekenhuis van zijn Ca
talaanse woonplaats Figue-
ras. Het surrealistische ge
nie kreeg enkele dagen ge
leden een griepaanval die
zich ontwikkelde tot een
beginnende longontsteking
en hartklachten. Dali zal
volgens de behandelende
artsen zeker zeven dagen
ter observatie in het hospi
taal moeten blijven. Zijn le
ven zou niet in gevaar zijn.
Sinds het overlijden van
zijn vrouw Gala in juni 1982
is de gezondheidstoestand
van Dali sterk achteruit ge
gaan. Het heengaan van zijn 'muze' Gala deed het genie in
diepe depressies vervallen. Hij weigerde te eten en verloor
tientallen kilo's van zijn normale gewicht.
MOSKOU (RTR) - De handelsdelegaties van de Verenigde Sta
ten en de Sovjetunie hebben maandag na acht maanden onder
handelen een overeenkomst ondertekend inzake de leverantie
van Amerikaans graan aan Moskou. Het betreft een akkoord
voor slechts twee jaar.
Het akkoord voorziet in de jaarlijkse aankoop van negen mil
joen ton graan en sojabonen en staat toe dat indien nodig aan
vullende hoeveelheden worden bijgekocht. Beide partijen zul
len verder geregeld overleggen over de verlenging van het ak
koord na de afloopdatum eind 1990.
BOGOTA (IPS) - Cocaïnesmokkelaars in Colombia hebben de
afgelopen tien jaar ongeveer tien miljard gulden van hun ille
gale winsten witgewassen via onroerend-goedtransacties. Vol
gens de Colombiaanse makelaars jagen deze mafia-investerin-
gen de prijzen voor onroerend goed op tot een onverantwoord
hoog niveau.
Met het witgewassen geld had Colombia ongeveer een derde
van haar buitenlandse schuld kunnen betalen. Drugbazen zijn
de laatste tijd vooral geïnteresseerd in landgoederen, boerde
rijen en al bestaande gebouwen.
In het begin van de jaren tachtig, toen de mafia pogingen deed
om in de politiek door te dringen, werd nog vooral geïnvesteerd
in bouwprojecten en handelsmaatschappijen. Voor de Colom
biaanse economie vormde dat een welkome stimulans.
ROME - De Italiaanse autofabrikant Fiat zal zich sterker gaan
concentreren op andere sectoren. Omdat de auto straks een
minder prominente plaats in zal nemen bij de Turijnse multi
national is de directeur van de autodivisie Vittorio Ghidella
opgestapt. Ghidella, de grote man achter de succesvolle model-
lenpolitiek van Fiat, geldt als ene van de bekwaamste mana
gers in de internationale autobranche.
Hoewel de autodivisie momenteel buitengewoon goed draait,
gelooft Fiat dat de grote groei eruit is en dat andere sectoren
van het concern aan belang zullen winnen. Fiat denkt daarbij
onder andere aan de communicatie (kranten, televisie), de ver-
*.ekeringsbranu- en et internationale bankwezen. Ghidella
•iaarenl 'n v it. iat zijn nositie als autofabrikant nog
Vc !f ,ii
ISLAMABAD (RTR) - In Pakistan wordt op 12 december een
nieuwe president gekozen als opvolger van de in augustus ver
ongelukte Zia ul-Haq. President Zia ul-Haq, die in 1977 door
een staatsgreep aan de macht kwam en in 1984 na een omstre
den referendum president werd, kwam op 17 augustus bij een
vliegtuigongeluk om het leven. Na Zia's dood werd Ghulam Is-
haq Khan als voorzitter van de Senaat automatisch waarne
mend president. Ishaq Khan zal waarschijnlijk aanstaande
donderdag de nieuwe premier aanwijzen. Mevrouw Benazir
Bhutto, die medio november tijdens de algemene verkiezingen
45 procent van de Moslimzetels in het parlement won, heeft de
beste kansen om - dé eerste vrouwelijke - premier te worden.
Hiervoor moet zij in het parlement de meerderheid achter zich
zien te krijgen.
ISLAMABAD (DPA) - Afghaanse verzetsstrijders zijn bereid
vier Sovjetrussische krijgsgevangenen te ruilen tegen 100 ge
vangengenomen verzetsstrijders. Dit heeft een woordvoerder
van het verzet verklaard.
Er was nog geen reactie uit de Sovjetunie. Verscheidene ver
zetsgroepen spraken afgelopen zondag in Pakistan voor het
eerst rechtstreeks met Sovjetvertegenwoordigers over het uit
wisselen van gevangenen. Moskou gaat ervan uit dat het Af
ghaans verzet circa 250 Sovjetmilitairen in handen heeft.
WASHINGTON (AFP/
RTR/DPA) - De toekom
stige Amerikaanse presi
dent, George Bush, heeft
bekendgemaakt dat Marlin
Fitzwater (foto) woord
voerder blijft van het Witte
Huis. „Ik verheug me erop
weer met Marlin samen te
werken", zo zei Bush tegen
verslaggevers in het Witte
Huis. „Ik kijk er naar uit
met u te werken", zo zei
Fitzwater tegen de journa
listen.
De 46-jarige Fitzwater werd in januari 1987 benoemd als pers
secretaris nadat hij twee jaar woordvoerder was geweest van
Bush, die toen nog vice-president was. Hij volgde daarmee
Larry Speakes op. Zijn relatie met Bush en met de pers is altijd
goed geweest. In Washington deden geruchten de ronde dat de
voormalige perssecretaris van Nancy Reagan, Sheila Tate die
functie zou gaan bekleden. Tate zei vrijdag echter dat zij in die
functie niet geïnteresseerd was.
MILAAN (AFP) - In een ziekenhuis te Milaan is zondagavond
de Amerikaanse filmacteur John Carradine overleden. Carra
dine was 82 jaar. Carradine, wiens zoons David, Keith, Bruce
en Robert ook in de filmwereld terecht zijn gekomen, maakte
samen met een privéverpleegster een reis door Italië, zo deelde
het Amerikaanse consulaat in Milaan mee. Zijn vijfde zoon
Christopher werd 'gewoon' architekt.
LA PLATA (RTR/AFP) - Een Argentijnse rechtbank heeft
goedkeuring gehecht aan de uitlevering aan de Bondsrepubliek
Duitsland van Josef Schwammberger die ervan wordt ver
dacht in de Tweede Wereldoorlog duizenden joden te hebben
vermoord. De federale rechtbank in La PLata ging daarmee in
op een verzoek van een rechtbank uit Stuttgart en weigerde
Schwammberger de mogelijkheid te geven te kiezen voor be
rechting in Argentinië.
LONDEN (DPA/AFP) - De 'Acrobaat en de jonge harlekijn'
van Picasso heeft maandagavond bij een veiling bij Christie in
Londen 20,9 miljoen pond (circa 70 miljoen gulden) opgeleverd.
Dat is het hoogste bedrag dat ooit op een veiling is betaald voor
een schilderij uit de 20ste eeuw.
Het doek stamt uit de 'roze periode' van Picasso en werd ge
maakt in 1905.
De koper kwam uit Japan.
m m
De bejaarde kunstschilder
Salvador Dali. - fotoanp
