UITBLAZEN
Katholieke ambtsopleidingen van twee kanten onder vuur
even
Weigering visum aan
Arafat zeer omstreden
Burenhulp
God en de
mulder
WERKGE\
Vervoer
per trein
groeit flin
DE STEM ACHTERGROND DINSDAG 29 NOVEMBER 1988
-DESTEM-
Tweede
Dagboek
Talenwonder
Haags
Hoogstandje
Agenda
DE STEM Blf
DEN HAAG - Werk;
schoonmaakbranche
van de cao contröler
onafhankelijk institi
cao-politie.
Dl IM i
DE VRAAG hoe de
mulder in het illus
tere gezelschap van
God kwam te verkeren in
het gezegde Dè zumme
God en de mulder mar lao-
ten schaaien, is met behulp
van het gezonde verstand
van een paar lezers, naar
mijn idee, bevredigend beant
woord. J. van den Dam uit
Breda wijst erop dat het
spreekwoord ook in Van Dale
staat -in het 'algemeen be
schaafd' Nederlands uiteraard:
Dat zullen wij God en de mole
naar laten scheiden- met als
betekenis: 'Daarover zullen wij
niet redetwisten'. De elitaire
positie van de molenaar in dit
spreekwoord, in het gezelschap
van God zelf, wordt overigens
in dezelfde Van Dale gerelati
veerd met een ander spreek
woord: Alle molenaars zijn geen
dieven.
„Naar mijn bescheiden me
ning", schrijft Marja Bleiji uit
Oudenbosch, „gaat het hier
over het kaf van het koren
scheiden." Ook v.d. Dam houdt
het daarop, hoewel ook hij een
slag om de arm houdt: „het is
maar een redenering, geen we
ten." Zijn redenering: „de mo
lenaar is de •enige 'gewone'
mens die in staat is het kaf (het
waardeloze, onware) van het
koren (het waardevolle, het wa
re) te scheiden, welk vermogen
ook aan God wordt toegeschre
ven." Mij lijkt dit een sluitende
redenering hoewel ik mij uit
mijn jeugd, van vakanties op de
boerderij, meen te herinneren
dat het scheiden van kaf en ko
ren al tijdens het dorsen plaats
had. Op de boerderij dus. Maar
misschien was dat slechts een
eerste schifting en moest de
molenaar dat nog eens over
doen alvorens met het malen
van het graan te kunnen begin
nen.
Verschillende verklaringen
heb ik ontvangen voor de pèè-
retaand in het gezegde 'n vrou-
wenaand en 'n pèèretaand meu-
gen nooit stilstaon. Mijn vraag
was: is een 'pèèretaand' een
paardetand en zo ja wat doet
die dan in dit gezegde? De uit
drukking is ook in Zeeuwsch
Vlaanderen bekend, zo meldt
Ed Steijns uit Kloosterzande.
'Als een paard z'n tanden stil
staan eet het niet en wordt het
ziek', legt hij uit. C.J. van Gurp
uit Breda is wat uitvoeriger. Hij
heeft in zijn jongensjaren veel
vakantietijd op dtf boerderij
doorgebracht en daar met aan
gespannen paarden leren om
gaan. „Zodra het paard het bit
in de mond had", schrijft hij,
„viel het op dat dat de mond
van het paard vrijwel geen mo
ment meer stilstond. Logisch",
voegt hij eraan toe, „hoewel
niet schadelijk is een bit wel
hinderlijk voor een paard."
Zijn redenering is dan verder
dat er alleen met een aange
spannen -en dus van een bit
voorzien- paard gewerkt kon
worden. 'Een vrouwenhand en
een paardetand mogen nooit
stilstaan.' Vrouw en paard
moeten beiden werken willen
ze de boer tot nut zijn.
Een heel andere maar even
logisch klinkende redenering
komt van Ton van Steenhoven
T5
WIM KOCK
uit Oosterhout die, zoals hij
schrijft, 'deel uitmaakt van het
paardenwereldje'. Zijn verkla
ring luidt als volgt: als een
paard niet kan werken (of bere
den kan worden) omdat het
ziek of kreupel is moet het 'op
rust'. Het paard komt dan een
aantal dagen de stal .niet uit.
Om te voorkomen dat het dier
zich gaat vervelen en als gevolg
daarvan 'stalondeugden' ont
wikkelt als kribbebijten, lucht-
zuigen en weven (wat is dat
trouwens?), zorgt men dat een
'op rust' staand paard voortdu
rend is voorzien van een gevuld
hooinet. Dan kan het tussen de
reguliere maaltijden door peu
zelen aan het hooi dat door de
mazen van het net naar buiten
steekt.
Hoewel in deze uitleg het
directe verband met werken
respectievelijk van nut zijn ont
breekt, is het toch een aardige
verklaring. Bovendien is het
element werk niet zo'n dwin
gende voorwaarde om de verge
lijking tussen een bezige vrou
wenhand en een peuzelende
paardetand mogelijk te maken.
In een vorige aflevering
konden we, dankzij J.Bastiaan-
sen uit Rijsbergen beschrijven
hoe een kar wordt geus (of ge-
riffemeerd) gemaakt. Men legde
de kar op haar kant, draaide de
burries eronder en zette haar
weer rechtop. Een paard in
spannen was dan zonder extra
moeite onmogelijk. De vraag
bleef waarom het werd gedaan.
Het antwoord op die vraag
komt van J.C. de Vet uit Gilze,
wiens vader er ooit zelf aan
heeft meegedaan. 'Een volksge
richt was het zeker niet',
schrijft De Vet. 'Het was meer
een kwajongensstreek die werd
uitgehaald met een kar die 's-
avonds nog op het erf stond.
Was de kar opgeborgen in het
karhok, ook al was dat open,
dan gebeurde zoiets niet. De
Vet vermeldt ook nog van zijn
vader gehoord te hebben hoe
je, behalve een kar, ook een jas
geus kon maken. Dat deed men
door de ene mouw door de an
dere te halen en er dan een
steen in te stoppen. Het slacht
offer kon dan onmogelijk zon
der hulp zijn jas weer goed krij
gen.
Tot slot nog even de daoi uit
het gezegde: beter een kwaoi
dan een daoi. Ria Vos-Heesters
uit Ingen (Betuwe) vraagt of
doai misschien 'dode' zou kun
nen betekenen. Ze geeft toe dat
er wat fantasie bij nodig is om
het verband te leggen, maar ze
vindt het frappant dat 'dood' in
het middelnederlands dopen
was en in het oudsaksische:
dóian. Dat lijkt inderdaad een
beetje op daoi. 'Beter een kwade
dan een dode' dus?
ReactiesEven Uitblazen, Post
bus 3229, 4800 MB Breda.
Illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllliiillllliir.
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Coumans-hoofdredacteur.
A. Theunissen en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
076-236911 Telex 54176 Telefax 076-236405.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236452.
Sportredactie 076-236236.
Telefax redactie 076-236309.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Postadres: Postbus 65, 4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Nw. Ginnekenstr. 41236326.
Voor bezorgklachten: 236888.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Postadres: Postbus 363, 4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Postadres: Postbus 13, 4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751
Postadres: Postbus 62,4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14, 01620-54957.
Postadres: Postbus 4023,4900 CA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45, 01650-37150.
Postadres: Postbus 35, 4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, 01150-17920.
Postadres: Postbus 145, 4530 AC Terneuzen
Vlissingen, Torenstraat 5, 01184-19910.
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementsprijzen bij vooruitbetaling te voldoen:
24,90 per maand; 71,85 per kwartaal of 279,15 per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van resp. 1per maand,
1,90 per kwartaal, 7,60 per jaar. Prijzen: inclusief 6% B.T.W.
Voor posttoezending geldt een toeslag. Losse nummers: ma. t/m zat. 1,25.
Service-afdeling abonnementen: 076-236472, ma. t/m vrijd. 8.30-17.00 uur.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Centrale reclame-afdeling 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur en
zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
Bankrelaties:
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
Door Jan Bouwmans
VAN TWEE kanten liggen de
katholieke academische institu
ten voor theologie en ambtsop
leidingen in Heerlen, Tilburg,
Nijmegen, Utrecht en Amster
dam onder vuur.
Aan de ene kant wil de regering alle
theologie-opleidingen laten onder
zoeken door de commissie-Smits op
hun functioneren en wetenschappe
lijke rentabiliteit. Met andete woor
den: hoe kan daar geld worden be
spaard.
Aan de andere kant worden de in
stellingen door de bisschoppen door
gelicht op hun geschiktheid als
priesteropleiding.
De bevindingen van de commis
sie-Smits zullen naar verluidt medio
januari 1989 het daglicht zien. In
academische kringen verwacht men
dat deze commissie weliswaar niet
met zal adviseren deze of gene theo
logische opleiding op te heffen of sa
men te voegen met een andere, maar
de aanbevelingen zullen wel neerko
men op een sanering van het aantal
academische theologie-instellingen.
In katholieke kringen valt steeds
vaker te beluisteren dat van de hui
dige vijf theologische universiteiten
c.q. faculteiten er uiteindelijk twee
zullen overblijven: een in het noor
den en een in het zuiden. Men sluit
daarbij niet uit dat de toekomstige
ene r.k.-academische theologie-op-
leiding in het zuiden in meer dan een
stad een vestiging houdt.
De instellingen zijn bezig (ge
weest) om hun uitgangspositie voor
de confrontatie met de commissie-
Smits zo sterk mogelijk te maken. Zo
hebben de Universiteit voor Theolo
gie en Pastoraat (UTP) in Heerlen
en de theologische faculteit van Nij
megen een samenwerkingsovereen
komst gesloten.
De Theologische Faculteit Til
burg, ook uitgenodigd deel te nemen,
heeft dat (nog) niet willen doen. Til
burg meent de toekomst met een ge
rust hart op eigen kracht tegemoet
te kunnen gaan. Sterke geruchten in
Limburg willen dat de UTP-Heerlen
ter verdere versterking ook de
Rijksuniversiteit Limburg (RUL)
aan het polsen is over samenwer
king.
De vijf academische theologie-op
leidingen kregen vorige week een
brief van bisschop Ernst van Breda,
waarin hij de doorlichting aankon
digt. Mgr. Ernst is voorzitter van de
speciale commissie voor de priester
opleidingen, die is ingesteld door de
Bijzondere Synode van de Neder
landse Bisschoppen in 1980 in Rome.
De feitelijke situatie in 1980 was
dat in Nederland de vijf academi
sche priesteropleidingen geen van
allen officieel door Rome waren er
kend. De opleidingen zelf hadden
daartoe in het verleden ook geen en
kele poging gedaan.
Intusen waren er door het Vati-
caan op grond van het concilie
nieuwe normen en richtlijnen uitge
werkt voor katholiek onderwijs in
het algemeen en priesteropleidingen
Ernst
- foto de stem/j0han van gurp Gijsen
in het bijzonder. De opleidingen in
Nederland moesten aan deze nieuwe
normen en richtlijnen worden ge
toetst om erkend te kunnen worden.
Maar bovendien mogen priesters
alleen aan door Rome erkende in
stellingen worden opgeleid. De Ne
derlandse instellingen moesten er
dus aan geloven. Zeker de opleidin
gen in Heerlen, Tilburg, Amsterdam
en Utrecht die door de overheid zijn
erkend en worden gesubsidieerd als
ambtsopleiding.
De Bijzondere Synode van 1980
stelde vast dat er twee mogelijkhe
den waren voor een priesteroplei
ding. De ene het klassieke groot-se
minarie, waarin vorming en onder
wijs onder één dak gebeuren. Bis
schop Gijsen van Roermond had
deze mogelijkheid met Rolduc al ge
realiseerd.
De tweede mogelijkheid is dat de
opleiding gegeven wordt in een con
vict, waarbij de theologiestudie
wordt uitbesteed aan een erkende
universiteit of faculteit. Een speciale
commissie van bisschoppen kreeg
van de synode opdracht te onder
zoeken of de bestaande academische
opleidingen voldeden aan de voor
waarden voor erkenning.
Deze commissie bestond in 1980
uit de bisschoppen Ernst, Möller en
Gijsen. Er deden zich direct proble
men voor. Nijmegen meende niet het
onderzoek te hoeven meewerken. De
faculteit was immers al voor de oor
log erkend en dat was nooit inge
trokken, ook niet vanwege de
nieuwe normen en richtlijnen.
De commissie van drie kon hét
verder niet eens worden- over wat?A
precies onderzocht moest worden.
Het resultaat was: Nijmegen wordt
niet in het onderzoek betrokken; de
vier overige worden onderzocht door
Ernst en Möller. Hun rapport ging in
1983 naar Rome.
Een van de aanbevelingen van
Ernst/Möller was dat Gij sens groot
seminarie Rolduc een landelijke in
stelling zou moeten worden, ook in
bestuurlijk opzicht. Rolduc vervulde
in die tijd feitelijk een landelijke
functie. Bisschop Gijsen vond het
echter helemaal niet opportuun zijn
Rolduc uit handen te geven. Hij
maakte er in de kortste keren offi
cieel een diocesane opleiding van.
Uit Rome kwam bericht dat het
rapport Ernst/Möller toch aanvul
ling behoefde. Nijmegen moest in
het onderzoek betrokken worden.
Hoe het nu precies zat met de inhoud
van het leerprogramma en de alge
hele oriëntatie van het onderwijs
was niet helemaal duidelijk gewor
den. Onduidelijk was ook welke po
sitie de plaatselijke bisschop innam
als het ging om aanstelling en ont
slag van docenten. En dan was er de
positie van de gehuwde priesterdo
centen.
Door verschillende omstandighe
den, hoofdzakelijk personeelswisse
lingen in Rome, stagneerde de
voortgang. Vorig jaar kwam er weer
schot in. Afgelopen september zette
de Synoderaad in Rome, waarvan
ook de kardinalen Danneels (België)
en Simonis deel uitmaken, de koers
uit voor de nadere doorlichting van
de theologische universiteiten/fa
culteiten.
De Synoderaad besliste drie din
gen. De bisschop, in wiens bisdom
een theologische universiteit of fa
culteit ligt, wordt met het onderzoek
van die instelling belast. Kardinaal
Simonis néémt- als gróotkanselier
van de Katholieke Universiteit Nij
megen de Nijmeegse faculteit voor
zijn rekening. Elke bisschop die het
aangaat, treedt zelf in contact mét
zijn instelling.
Voorwerp van onderzoek is het
leerprogramma dat onderwezen
wordt en de oriëntatie van het on
derwijs. Het is aan de beoordeling
van de plaatselijke bisschop of hij
het heersende klimaat op de instel
ling geschikt écht om er zijn toe-
- foto anp
komstige priesters te laten opleiden.
Het geheel moet op 31 december 1989
zijn afgerond.
De uitgezette koers laat echter
heel wat vragen open. Duidelijk is
dat bekeken wordt of wat gedoceerd
wordt, in overeenstemming is met
de officiële leer van de kerk. Dat de
moraalleer en de moraaltheologen
heel bijzondere aandacht zulleq
krijgen, weet iedereen die geen
vreemde is in Jeruzalem. Moraal
theologen over heel de wereld, die
vraagtekens zetten bij Humanae Vi-
tae (verbod anticonceptie) en Donum
Vitae (euthanasie, abortus, kunst
matige bevruchting), zijn ontslagen
of hebben andere moeilijkheden met
Rome gekregen. Zo is onlangs nog de
benoeming van de Tilburgse mo
raaltheoloog Karl Merkx in Bonn
verhinderd.
De oriëntatie van het onderwijs
en het algemene kerkelijke klimaat
op een opleiding hangen samen. Er
zijn bisschoppen die hebben ge
klaagd dat op deze of gene instelling
een kerkonvriendelijk klimaat heer
ste. Je moest als aankomend priester
al heel sterk in je schoenen staan om
bij je keuze voor het priesterschap te
blijven, want het algehele klimaat
op de instelling was van dien aard
dat je voor gek werd verklaard. Zo'n
klimaat zou er de oorzaak van zijn
dat de instellingen wel pastorale
werk(st)ers afleverden, maar amper
of geen celibataire priesters.
Dit alles kan echter heel goed sa
mengaan met een verantwoord we
tenschappelijk peil.van de betrok-.,
ken instellingen. Bisschop Ter
Schure van Den Bosch heeft in een
interview met deze krant het onder
scheid gemaakt dat de faculteit van
Tilburg voor hem heel geschikt is als
opleiding van pastorale werk(st)ers,
maar dat hij de priester- en diaken
opleiding beter op zijn plaats acht in
zijn St. Jansseminarie.
Het onderzoek heeft ook betrek
king op de vraag of studenten naar
de feitelijk bestaande kerk worden
toegeleid. Rome wil duidelijkheid of
bijvoorbeeld kritiek op de feitelijk
bestaande kerk de boventoon voert.
Hier ligt overigens een spanningveld
met de ook in Vaticaanse documen
ten erkende vrijheid van weten
schappelijk onderzoek die academi
sche theologische instellingen toe
komt.
Dan is er de kwestie van gehuwde
priesterdocenten. Het aartsbisdom
Utrecht heeft dit probleem al tot te
vredenheid van Rome opgelost door
hen te handhaven als wetenschap
pelijke onderzoekers, maar hen geen
onderwijs aan priesterstudenten
meer te laten geven.
Op de andere instellingen zal het
wel dezelfde kant opgaan. Het argu
ment van Rome is namelijk dat ge
huwde priesters niet de aangewezen
mensen zijn om jonge mannen van
de zin en de waarde van het celibaat
te overtuigen.
Een open vraag is nog of Simonis
(Utrecht en Nijmegen), Bomers
(Amsterdam), Ter Schure (Den
Bosch) en Gijsen (Roermond) ieder
een geheel eigen onderzoekscommis
sie zullen samenstellen of dat ze de
handen ineen slaan en een commis
sie het werk laten doen.
De landelijke samenwerking die
de Nederlandse bisschoppen tot nu
toe gedemonstreerd hebben, doet
niet direct de instelling van één
commissie vermoeden. Roermond
zal wel zijn eigen weg gaan. Maar
bovendien ligt het niet in de rede dat
de instellingen zelf zich alles zo
maar zullen laten welgevallen. Ze
zullen overleg en inspraak wensen.
Een hoofdstuk apart is de UTP-
Heerlen en de bisschop van Roer
mond. Gijsen heeft Heerlen in het
verleden al te licht bevonden. Hij
heeft tot nu toe elke medewerking
geweigerd aan een eventuele erken
ning van de UTP. Afgestudeerden
aan de UTP vinden bij de Roer-
mondse bisschop geen emplooi, ten
zij na her- en bijscholing.
Gijsen gaat het van hem ver
langde vervolgonderzoek voortva
rend uitvoeren. Hij gaat doen waar
zijn medecommissieleden Ernst en
Möller in 1980 het met hem niet over
eens konden worden: alle docenten
op hun orthodoxie testen.
Zijn woordvoerder heeft laten
doorschemeren dat de bevindingen
van de bisschop niet zullen afwijken
van wat hij in het verleden heeft
vastgesteld. En hoewel de Roer-
mondse bisschop niet helemaal vrij
spel heeft omdat de ^JTR,e}eels va^
orden en congregaties is, Zit Heerlen
in het lastigste parket.
De competent vah' dé' bisschop
van Roermond zou heel anders ko
men te liggen wanneer de orden en
congregaties de UTP helemaal on
der hun hoede en verantwoordelijk
heid zouden nemen door er een orde
opleiding van te maken. Maar of
daarmee op langere termijn het
voortbestaan wordt verzekerd, is
nog maar de vraag.
Door Jo Wijnen
EEN van de laatste beslis
singen die de Amerikaanse
minister van buitenlandse
zaken George Shultz in
zijn lange en vrijwel rim
pelloze carrière heeft ge
nomen, is tegelijkertijd een
van zijn meest omstreden
beslissingen geworden.
Shultz heeft PLO-leider Yas-
sir Arafat geen visum ver
strekt om naar de VS te reizen
en donderdag de algemene
vergadering van de VN toe te
spreken.
De stap van de Ameri
kaanse bewindsman heeft
woede in de Arabische wereld
en verbazing in de VS zelf ge
wekt. In feite is maar één land
echt tevreden met het besluit
Arafat bij de VN weg te hou
den en dat is Israël.
Intussen rijst de vraag wat
Shultz tot zijn merkwaardige
en omstreden besluit heeft ge
bracht. Mogelijk bestaat er
enige frustratie bij de be
windsman omdat hij er afge
lopen jaar niet in is geslaagd
interesse te wekken voor een
Amerikaans vredesplan.
Dan is er Shultz' grote per
soonlijke afkeer van het ter
rorisme, waarvan de PLO
zich in zijn ogen bedient. Op
dat stuk heeft de Ameri
kaanse minister altijd een
zeer harde houding aangeno
men. Hij is omverzoenlijk als
het gaat om onderhandelin
gen met bijvoorbeeld diege
nen die tot op de dag van van
daag Amerikaanse gijzelaars
vasthouden in Libanon. Hij is
absoluut niet bereid te praten
met de groeperingen die zich
van wapengeweld bedienen.
In die categorie valt voor
Shultz ook de PLO die zich in
het verleden van allerlei vor
men van terrorisme heeft be
diend.
De PLO heeft die vorm van
geweld niet echt afgezworen,
ook niet toen ze twee weken
geleden enkele voorzichtige
•stappen in de richting van Is
raël deed. Die stappen waren
Yasser Arafat fotoap
in de ogen van de Amerika
nen niet ondubbelzinnig ge
noeg. Ze worden in Washing
ton niet als een echte erken
ning van de staat Israël be
schouwd en ze garanderen
niet dat de PLO definitief van
het gebruik van geweld en
terrorisme afziet.
Dat moet aan de basis van
Shultz' beslissing hebben ge
legen. De Amerikaanse, mi
nister realiseert zich intussen
terdege dat zijn stap het vre
desproces in het Midden-Oos
ten ten zeerste kan bemoeilij
ken. Shultz is bekwaam ge
noeg om te weten dat hij de
PLO politiek klem heeft gezet
en dat hij de vredesrol van
Amerika zelf, althans voorlo
pig, heeft ondermijnd. Hij
was bovendien een gewaar
schuwd man. VS-diplomaten
bij de VN hadden hem laten
weten dat de Arabische lan
den mogelijk zelf een VN-bij-
eenkomst op neutrale grond
zouden proberen te beleggen,
indien Arafat niet in de VS
zou worden toegelaten. Mocht
de algemene vergadering van
de VN tijdelijk naar Genève
gaan, dan betekent dat een
groot gezichtsverlies voor
Amerika.
George Shultz heeft al die
risico's willens en wetens ge
nomen, wellicht in een laatste
wanhopige poging de PLO tot
verdergaande stappen te be
wegen.
IS Huib Eversdijk de Joop
Zoetemelk van de politiek?
Vaak tweede, soms een eerste
prijs?
Deze vice-voorzitter van de
Tweede Kamer en van de
CDA-fractie vindt zelf een
beetje van wel. In een inter
view in het weekblad Vrij
Nederland vertelt hij dat hij
er niet mee zit. „Ik trek wel
graag aan een paar touwtjes",
verklapt hij het vaderland.
En inderdaad: hij begon als
twaalfjarige zijn leiderschap
al vorm te geven als voorzit
ter van fietsclub De Grote
Beer en een jaar later van
leerlingenvereniging Onze
Vrije Uurtjes.
„Als tiener nam ik de hon
neurs waar van de jongelin
genvereniging Obadja. Na de
kweekschool en diverse MO-
akten stortte ik me in mijn
toenmalige woonplaats Hein-
kenszand nog dieper in het
gemeenschapsleven: ik werd
voorzitter van de oranjevere
niging, president kerkvoogd,
voorzitter van de fanfare en
het jeugdorkest - er is nog
steeds een mars naar me ge
noemd, de Eversdijkmars".
Toch had Eversdijk nooit
het gevoel dat hij erbij hoor
de. „De echte notabelen, dat
waren de dominee, de dokter,
de pastoor en het statenlid.
Onder die laag zat ik: een on
dergeschoven kind. Nummer
twee".
Intussen valt het natuur
lijk wel mee. Eversdijk is niet
de geringste onder de
Tweede-Kamerleden. Tijdens
de ziekte van CDA-fractielei-
der Bert de Vries - en dat kan
nog wel even duren - is
Eversdijk de hoogste CDA'er
in de kamer. Maar toch
knaagt het wat aan de
Zeeuw: „Je bent alleen be
langrijk als de voorzitter er
niet is".
Na deze korte klacht vindt
Eversdijk weer zijn rol: „Het
vice-voorzitterschap past mij
wel. Je kunt iets losser zijn
dan de voorzitter. Dolman zit
daar elke dag, die moet de lijn
strak houden". Hij verhaalt
van die ene keer dat hij als
Kamervoorzitter een Kamer
lid van de WD, mevrouw
Len Rempt, wilde verhinde
ren opnieuw een minister te
onderbreken. Zei Rempt:
„Ach lieve schat, nog een
keer". Eversdijk ging dwars
door zijn knieën.
Een goede tweede dus, met
soms een leuke prijs.
TEGELIJK met Jan-Willem
Bertens raakte ook Aar de
Goede royaal in de publiciteit.
Deze twee D66'ers wandelen
min of meer gearmd door de
kranten en weekbladen, maar
niet van harte. De Goede stelt
nog steeds ferme pogingen in
het werk om Bertens van het
lijsttrekkerschap van D66
voor de Europese verkiezin
gen af te houden.
NRC Handelsblad gaf hem
vorige week de kans enkele
fragmenten uit zijn dagboek
te publiceren. Het meest ge
schikt voor publikatie achtte
De Goede een verslag van een
zaterdag waarop hij (kort)
aanwezig was bij een verga
dering van D66 en waar hem
de mond werd gesnoerd; zijn
actie tegen Bertens wordt niet
door alle partijleden op prijs
gesteld.
De Goede kreeg bij het be
treden van de vergader
ruimte van D66 op de bewuste
zaterdag het vriendelijke
verzoek om op te krassen. De
Goede tekende uit de mond
van een partijbons (een 'pa
bo', zou Ruud Gullit zeggen),
ene Frits Herman de Groot
op: „Ik moet je verzoeken te
vertrekken". De Goede
schreef later thuis op: „Een
kwartier na mijn aankomst
sta ik weer buiten. Ik loop
naar mijn auto en kom - diep
in gedachten en volkomen
van de kaart - bijna onder
een auto. Ik maak een snelle
sprong terug en zie dat de
volgende automobilist met
zijn vinger naar zijn voor
hoofd wijst. Ja, dat gebaar
wordt de laatste weken meer
in mijn richting gemaakt,
denk ik bitter".
De Goede krijgt thuis wel
steun van zijn vrouw. „Hoe
EINDREDACTIE:
AD BURGER
kan dat nu?", vraagt zijn
vrouw, „je hebt twintig jaar
voor de club gesjouwd, dag in
dag uit, bij nacht en ontij. En
nu dit?".
De Goede drinkt - zo be
grijpen we - zwijgend zijn
koffie, hij is een tijdje uitge
teld. Aar de Goede voelt zich
slecht behandeld. „Ja, zo gaat
dat", eindigt hij het dagboek
fragment. Inderdaad, ook bij
D66.
MINISTER Korthals Altes
(Justitie) heeft een gedegen
juridische opleiding gehad.
Hij studeerde net na de oorlog
rechten aan de Universiteit
van Leiden in een tijd dat
iedere rechtgeaarde rechten
student zich ook nog moeite
loos in het Latijn kon uit
drukken. En af en toe laat
Korthals Altes dat duidelijk
merken.
Zoals afgelopen week bij
een Kamervergadering over
de toekomst van de mare
chaussee. Gevraagd of nu al
in 1990 de personencontrole
aan de grens met Duitsland
kan vervangen, zoals is vast
gelegd in het zogenaamde
'Akkoord van Schengen', ant
woordde de minister: „Maar
natuurlijk, hier gaat op:
pacta sunt servanda". Ofte
wel: verdragen dienen nage
leefd te worden.
Het leidde prompt tot een
reactie bij het PvdA-Kamer-
lid Henk Vos. Vos, voortgeko
men uit de Amsterdamse
vakbondswereld, wilde weten
wat de minister daar nu weer
mee bedoelde. „Als u had op
gelet en niet met uw buur
man had zitten praten, dan
had u het nu waarschijnlijk
geweten", was het antwoord
van Korthals Altes. „Nou ik
denk het niet. Zelfs als ze me
met u alleen in één kamer
zetten, kan ik niet ineens
vanzelf Latijn begrijpen".
Maar het zou nog erger
worden voor Vos, toen PSP-
Kamerlid Andrée van Es mi
nister Bolkestein (Defensie)
vroeg of de marechaussee
brigade die al vanaf 1966 in
Amsterdam is gestationeerd,
nu wel of niet 'tijdelijk' in de
hoofdstad is gelegerd. „II y a
la provisoire qui dure (er be
staat tijdelijkheid die voort
duurt), antwoordde Bolke
stein in zijn beste Frans.
En weer fronste Henk Vos
de wenkbrauwen, om vervol
gens te verzuchten: „Ik heb
het idee dat het kabinet
iedere keer als het niet uit de
problemen komt, zijn toe
vlucht neemt tot onbegrijpe
lijke taal".
„ALS je niet graag in de be
langstelling staat, als je
uiterst bescheiden bent, als je
liever achter de schermen
werkt in plaats van ervoor -
dan moet je dit alles niet
doen".
(Vice-voorzitter Huib Evers
dijk van CDA-fractie en
Tweede Kamer)
DE Tweede Kamer buigt zich
in geïnteresseerde aanwezig
heid van enkele Surinaamse
leiders over de begroting van
ontwikkelingssamenwerking
van minister Piet Bukman.
Verder staat de aanpassing
van de ziekenkostenverzeke-
ring, het sofi-nummer - ter
controle van betaling belas
ting en sociale verzekeringen
- en de overdracht van de
premie kinderbijslag van
werkgever naar overheid.
De Senaat praat over het
wangedrag van zich suppor
ters noemend tuig langs de
voetbalvelden.
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG - De leden
de politiebonden ACP
NPB zijn gisteren unani
akkoord gegaan met het
derhandelingsresultaat
over de verbetering van
positie van het politieper
neel.
Dat betekent automatisch
de eerder aangekondigde
tie-acties, die al waren op
schorst nadat bonden en mi
ters een principe-akkoord
reikten, definitief worden
geblazen. Ook de protestver
Coi
Van onze Haagse redactie
Die kan zowel de nalevii
beloning controleren, al
met gevaarlijke stoffen.
De controledienst krijgt
gaande bevoegdheden en
bij overtredingen ook cori
rend optreden. Beide par
zullen dat naar verluidt
mende woensdag besluitei
de laatste ronde in de cao
derhandelingen plaats heef
De cao voor de ruim 10
werknemers in de sch
maakbranche liep al op 31
van dit jaar af, maar tot op
den is er nog geen nieuw
koord gesloten. Dat k'
vooral omdat veel kleine i
Van onze verslaggever
UTRECHT - Een oni
wacht sterke stijging
het aantal passagiers nc
zaakt de Spoorwegen on
het buitenland treinste
te huren.
Daarvoor zijn op de IJsse
(Zwolle-Roosendaal) proe
genomen met Belgische ri.
gen van het type M4, die st
men uit het jaar 1978. L
zullen wellicht ook nog Di
wagons worden getest. He
de bedoeling uiteindelijk vi
van Belgische of Duitse '1
ken', per september 1989, o
IJssellij n in te zetten.
Gemiddeld maken thans
gelijks 600.000 mensen geb
van de trein. Dat zijn er
dag 60.000 meer dan in 1986
stijging met tien procent,
nog aanmerkelijk groter r
gersaanbod is op komst in
tember 1989 als studenten
Openbaar Vervoer-kaart
gen. Dat kan het aantal d
Üjkse klanten met 100.000
hogen, zegt een woordvoe
van de Spoorwegen. Dat is
een van de bijkomende red
om het aantal voertuigen
Ier dan oorspronkelijk gep
uit te breiden.
EUROPA MAAKT zich op
waarin de binnengrenzen
weekend werd - in aanwe
kopstukken - in Amsterda
over de formele eenwordin
Hoewel het op zich is toe
denken door Europa waar
de werkelijke stand van z
verhalen en gladde verka
eenheid en zal die status o
Zo lang zelfs elkaar goed
Nederland in de meest et
hebben getroffen, is het
twaalf landen het in betre
lende zaken eens kunnen
Een voorbeeld hoe we ten
de miljoenenbrand die op
Hazeldonk heeft gewoed.
kissebis over het tijdstip v
het nu lopende onderzoek
elkaar tegensprekende fun
Veel schokkender zijn ech
brandweercommandant B
derlandse collega's niet
enorme omvang van de br
ciële afspraken op dat ge
bevoegdheid ontbreekt orr
Er valt veel begrip op te br
ter Kortmann van Baarle b
moet worden verleend, oo
slag aanwezig. Dat is volk
regelingen kan wel tot mis
«esoornissen leiden zoals
donk is gebleken.
Uaarom moeten die wette
moet de samenspraak ov<
*o spoedig mogelijk op
bleek de dreigende zwarte
"burg veel paniek heeft
te zijn. Er is weinig verbee
brekkige scenario van zor
kelijke dingen gebeurd zc
stoffen inbrand hadden ge
