Haaranalyse niet aan te bevelen
Lekker ruiken naar luxe
AFKEU]
'Macrobiotisch eten echt niet slecht'
'Laat mij toch slokken
van dat heerlijk rode'
Kamperen tijdens RAI
Werkelijk dierproefvrije
kosmetika bestaat niét
ENQUÊTE ONDER 10.000 NEDERLANDSE VROUWEN
Hypocriet
DE STEM
DE STEM CONSUMENT MAANDAG 28 NOVEMBER 1988
Vergeten
Drie fasen
Gunstiger
ADVIES VAN DE GEZONDHEIDSRAAD:
VEERTIG GEUREN IN EEN JAAR TIJD ERBIJ
MODE
Dochter
Juweliers
Zalmroze
Populair
In de Consumentenbijlage van vrijdag:
Een op de vijf automobilisten ziet niet genoeg
AAN TAFEL
DE STEM Bil
amman/washin
Verscheidene Arabi
einde hun afkeuring
ring van de Verer
kennen aan de leid»
dingsorganisatie (P|
S3
Ondanks de veelal uitgebreide voorlich-
ting blijven veel meisjes en jonge vrou-
^^=1 wen die de pil gebruiken met vragen zit-
ten. Dat beeft een enquête utgewezen,
die door Schering Nederland BV is gehouden onder
ruim tienduizend meisjes en jonge vrouwen.
Uit die enquête is een aantal vragen gekomen die
inhoudelijk sterke gelijkenis vertonen. Daarom zijn
met behulp van een panel meisjes en jonge vrouwen
die vragen weer geselecteerd en zodanig geformu
leerd dat er tien over zijn gebleven: de tien meest
gestelde vragen over de pil in Nederland.
Vragen die steeds weer terug kwamen waren:
'Waarom pilcontrole?' en 'Hoe vaak is een inwen
dig onderzoek noodzakelijk?' Vooral de laatste
vraag suggereert dat het inwendig onderzoek vaak
als vervelend wordt ervaren. En de vraag is dan
ook of zo'n onderzoek nu wel zo nodig is.
De huidige tendens is dat een inwendig onderzoek
niet meer zo vaak wordt gedaan. Het wordt tegen
woordig alleen uitgevoerd wanneer er een nood
zaak is, bijvoorbeeld bij het maken van een uit-
strijkje of wanneer er sprake is van vaginale af
scheiding. Maar wanneer tijdens het gebruik van
de pil alles normaal verloopt, is inwendig onder
zoek eigenlijk niet nodig en kan de pilcontrole zich
beperken tot het meten van de bloeddruk en het
bijhouden van het gewicht.
Naast vragen over pil-vergeten, geneesmiddelen en
pilgebruik, kwam steeds een vraag om de hoek kij
ken die in principe onder het hoofdstuk 'baker
praatjes' hoort: 'Ze zeggen dat je van de pil on
vruchtbaar wordt
Het antwoord is heel simpel. Je wordt van de pil
beslist niet onvruchtbaar. Bij het stoppen met de
pil, komt je vruchtbaarheid van vóór het pilgebruik
weer gewoon terug.
Simpele antwoorden op zo op het oog ingewik
kelde vragen.
Een vraag die ook heel vaak werd gesteld gaat over
de driefasenpil. Het roept natuurlijk ook vraagte
kens op wanneer je vriendin zo'n driefasenpil van
de arts heeft voorgeschreven gekregen en jij niet.
Nu zijn er zo'n kleine dertig verschillende pillen.
Ze bevatten allemaal min of meer dezelfde hormo
nen. Verschillen zijn er in de hoeveelheid hormo
nen per dag, de onderlinge verhouding tussen de
hormonen en ook de verdeling van die hormonen
over de cyclus. De meeste pillen geven gedurende
de hele cyclus elke dag dezelfde hoeveelheid hor
monen af: we noemen dat éénfasepillen.
De driefasenpil nu is er een waarvan de dagelijkse
hormoon-hoeveelheid nagenoeg 'meegolft' met de
cyclus.
De driefasenpil is voor de meeste vrouwen gunsti
ger omdat die van alle lichte pillen de geringste
hoeveelheid hormonen bevat. Daardoor heeft de
driefasenpil weinig bijwerkingen. Daar komt nog
bij dat bij het gebruik van de driefasenpil de kans
op tussentijds bloedverlies erg gering is en de men-
struaties normaal blijven komen.
CONSUMENT
Nog veel vragen over de pil
Het is wel belangrijk dat de driefasenpil in de
juiste volgorde wordt ingenomen, maar dat is met
de eenvoudige en duidelijke verpakking nauwelijks
een probleem.
Voor een enkele vrouw kan de driefasenpil 'te licht'
zijn (dat uit zich door tussentijds bloedverlies). In
zo'n geval wordt in overleg met de huisarts voor
een andere pil gekozen.
Schering Nederland BV heeft 'De 10 meest ge
stelde vragen over de pil' in een boekje verwerkt,
uiteraard voorzien van korte en duidelijke ant
woorden.
Het boekje kan gratis worden
Publishing Antwoordnummer 415
Er zijn bijna dertig verschillende soorten pillen.
Er is ook een gratis pillijn, oftewel de pillofoon: 06-0220404.
Het gebruik van haaranalyse om gezond
heidsrisico's op te sporen is onvoldoende
wetenschappelijk gefundeerd en daarom
in het algemeen niet aan te bevelen. De
methode lijkt slechts in uitzonderingsgevallen
bruikbaar.
Een commissie van de Gezondheidsraad zegt dat in
een advies dat ze heeft uitgebracht naar aanleiding
van berichten in de populaire pers van enkele jaren
geleden over haaranalyse als een goed middel om
informatie over de eigen gezondheid te krijgen.
Bij de haaranalyse wordt het gehalte gemeten aan
chemische elementen in het haar. De methode is
■niet belastend voor de patiënt en betrekkelijk
goedkoop. Daar waar het milieu is verontreinigd
met zware metalen als lood, kwik en cadmium zou
via de haaranalyse een uitspraak kunnen worden
gedaan over mogelijke schade voor de gezondheid.
Maar volgens de commissie wil een verhoogd ge
halte aan een giftig metaal in iemands haar nog
niet zeggen dat zijn of haar gezondheid gevaar
loopt. Dan staat namelijk nog niet vast of de stof
ook in het lichaam terecht is gekomen. Alleen de
hoeveelheid die via het bloed in het haar komt zegt
daar mogelijk iets over.
Maar bij het uitvoeren van de haaranalyse kan
geen verschil worden gemaakt tussen de hoeveelhe
den van een element die van binnenuit in het haar
terechtkomen en de hoeveelheid die er van bui
tenaf (via de lucht of het waswater) in wordt opge
nomen. Alleen bij de elementen kwik en arseen is
het volgens de commissie mogelijk uitspraken te
doen over gezondheidsrisico's.
De haaranalyse is ook toegepast om na te gaan of
mensen voldoende van de essentiële elementen zo
als zink, koper, magnesium en calcium in hun li
chaam hebben. Het is medisch gezien van belang
om een dreigend tekort eraan tijdig op te sporen.
Maar ook hier geldt volgens de commissie dat dat
via de haaranalyse meestal onmogelijk is, aange
zien de bijdragen van buitenaf en van binnenuit
aan het gehalte in het haar niet te onderscheiden
zijn.
Bij het bepalen van het gehalte aan essentiële ele
menten in het haar zijn de problemen nog groter
dan bij de giftige elementen. Tussen gezonde men
sen komen daarin namelijk aanzienlijke verschillen
voor tengevolge van verschillen in leeftijd, geslacht,
leefgewoonten, voeding en dergelijke.
Een verkennend onderzoek van een ander instituut
(het NIVEL) heeft uitgewezen dat het gebruik van
de haaranalyse in Nederland door artsen en andere
hulpverleners op dit moment betrekkelijk gering is.
„Er is helemaal niets aan de hand met
onze produkten. Natuurzuiver eten heeft
niets met ondervoede kinderen te ma-
ken." Dat is de boze reactie uit de win
kels die natuurprodukten verkopen na de publiciteit
rond het onderzoek van ir. P. Dagnelie.
De onderzoeker van de Wageningse Landbouwu
niversiteit kwam met het nieuws, dat een aanzien
lijk deel van de kinderen die macrobiotisch eten
voorgeschoteld wordt, ondervoed is.
Het nieuws werd op de tv geïllustreerd met beelden
van een natuurwinkel met produkten uit die win
kel. Ook bij andere uitzendingen op de tv was een
keur aan natuurprodukten ter illustratie uitgestald.
„Daarmee werd de indruk gegeven dat natuurpro
dukten slecht zijn voor kinderen. Het was heel dom
van het Journaal. Ze hebben er helemaal niets van
begrepen", aldus een woordvoerster van Akwarius
uit Ahnere.
Akwarius is een van de grossiers in natuurproduk
ten. Bij het bedrijf zijn diverse telefoontjes binnen
gekomen van verontruste winkeliers. Voorlopig
wacht men bij Akwarius af, maar mocht het na een
week in de omzet te merken zijn, dan zullen stap
pen ondernomen worden.
Ook in diverse winkels waar biologische en dyna
mische levensmiddelen verkocht worden werd
meewarig het hoofd geschud over zoveel onbegrip
over de 'andere' voeding.
„Macrobiotiek is een levenswijze, waarbij voeding
een belangrijke rol speelt. Maar zoals bij alle eetge
woonten: je moet variëren. Het kan best zijn dat
sommige mensen zich te eenzijdig voeden, zich te
strikt aan het dieet houden. Dat kan gevolgen heb
ben. Maar het heeft niets met de natuurprodukten
zélf te maken. Helemaal niets." In de natuurwin-
kels worden gewoon fruit en zuivelprodukten ver
kocht.
Boos is men ook omdat het onderzoek van de Wa
geningse deskundige de bekende vooroordelen
weer eens op een rijtje zet: „Zie je wel, zo zullen
een hele hoop mensen zeggen, 'ik wist wel dat eten
uit die winkels ongezond was. Ik ken iemand die
daar koopt en die ziet er altijd zo bleek uit, zo on
gezond."
Door Carla Wijnstroot
Wat zijn we toch veeleisend. Zeg maar
gerust dat we een stelletje verwende
krengen zijn, als het om smaken gaat
Begrijp me goed, ik verzin dit niet ter
plekke, maar ik maak dit op uit de vele parfumad
vertenties waarmee we nu en in de komende weken
zullen worden overspoeld.
We mógen ook veeleisend zijn, wat de cosmeticafa-
brikanten betreft. Graag zelfs. Want dan kunnen
we misschien ook begrijpen waarom de beroemd
ste 'neuzen' ter wereld het afgelopen jaar maar
üefst veertig (en ik geloof zelfs nóg meer) nieuwe
geuren op de toonbanken hebben gezet. Allemaal
even begeerlijk. Allemaal bedoeld voor die ene,
speciale persoonlijkheid die u vast en zeker bent.
Een parfum ruiken, kopen en liever nog, krijgen,
kan net zoveel plezier scheppen als bijvoorbeeld
een keer goed bourgondisch tafelen. Uit de mooi
ste, de nieuwste en de lekkerste luchtjes nu een
neusstrelende selectie. Met het oog op de komende
feestdagen.
van oorsprong Belgische - mode-ontwerpster
prinses Diane von Fürstenberg. De vrouw die
haar prins al geruime tijd geleden verliet, maar
beroemd en onafhankelijk werd door haar
vondst op de wikkeljurk, noemde haar bloemig-
exotische paarse parfum naar haar eigen kind.
Paloma Picasso,een nog beroemdere dochter,
wordt over de hele wereld bewonderd voor haar
artistieke kwaliteiten en haar smaak. Juwelen,
accessoires, een parfumlijn en make-up (één lip
stick: 'Mon Rouge') karakteriseren haar eigen
zinnigheid. Na jaren nu ook eindelijk in Neder
land te koop en voor de ware liefhebbers een
must.
Gloria Vanderbilt,is de zielige dochter van rijke
mensen, we hebben het pas nog mogen meema
ken in een meeslepende tv-film. Maar 'Poor
Little Rich Girl' is er zelf bovenop gekomen,
werd een gerenommeerd mode-ontwerpster en
zakenvrouw. En dat resulteerde weer in een uit
gebreide, romantische geurlijn in zwanendons
sferen. Een zoetgevooisd bloemenparfum, ge
huld in roze en lila, en voor de feestdagen feeste
lijk verpakt in kanten tasjes. Vooral de grote
poederdoos is een juweeltje.
stenaars en mode-ontwerpers is het nu de beurt
aan juweliers-van-stand om een parfum op de
markt te brengen. Cartiervulde een door panters
vastgehouden fles met het kostbare vocht en
schaarde zich daarmee in de kostbare schatka
mers van echte 'collectors'. Dit jaar doet het Pa-
rijse juweliershuis Boucheronmee met de trend
in de vorm van een prachtige fles in de vorm van
een ring. Het zeer exclusieve parfum, dat zich
Ëi
Tatjanaisjde zeventienjarige dochter van de - En over juwelen gesproken: na de filmsterren, kun- TEKENING KATINKA HOFSTEDE
onder de blauwe saffier-dop van de fles-ring be
vindt, is samengesteld uit een verrukkelijke men
geling van bloemen, fruit en houttonen en doet
daarom een beetje mysterieus oosters en toch
ook weer sprankelend helder aan.
Terug naar de mode, want daar wordt natuurlijk
gespeeld met nieuwe geuren alsof het om modieuze
accessoires gaat.
Zo brengt Laura Biagotti een ode aan haar lieve-
lingsstad met een schitterende zalmroze gemar
merde geur- en badlijn met de naam 'Roma'. Van
eau de toilette tot badschuim, alles werd gebotteld
in klassieke zuilen. En de al even Italiaanse mode-
grootmeester Armanigooit al jaren hoge ogen met
zijn twee fris tintelende geuren voor de trendge
voelige man en vrouw. Ook al gecompleteerd
met een lekkere bad- en bodylijn.
Benetton is over de hele wereld razend populair
aan het worden en ook in Nederland slaat de mode
én het idee van 'United Colors Of The World' goed
aan via de knappe advertenties. 'Colors' heet dan
ook het eigentijdse en bijzonder kleurrijk verpakte
parfum. De vijfhoekige verstuiver is een 'gadget'.
Een van de best verkochte parfums in Nederland is
Anaïs Anaisvan Cacharel. Al weer een hele tijd.
Voor de vrouw die haar lievelingsgeur trouw
blijft is er nu een fraai gedecoreerde tasverstui-
ver met de schittering van metaal en regen-
boogkleurige bloemmotieven. Passend bij de ro
mantische sfeer die het parfum oproept.
Door Marijke Prins
Een verhaal uit het Oude Testament dat mij al jong intrigeerde, j
de geschiedenis van Esau die voor een bord linzen zijn eerstgeboor-
terecht verkwanselde aan zijn tweelingbroer Jakob. 'Laat mij tocl
slokken van dat heerlijk rode', zegt de hongerige Esau, die moe vaj
de jacht terugkeert. En Jakob, een uitstekend kok, ziet zijn kans
schoon.
Rode linzen zijn te koop bij bij islamitische slagers, terwijl ook re.
formwinkels meestal rode linzen in hun assortiment hebben.
Rode linzensoep
Voor vier personen
Voorbereidingstijd: 10 minuten
Kooktijd: 45 minuten
44 pond rode linzen
3 kruidenbouillonblokjes
30 cc volle melk
4 eetlepels maïs- of zonnebloemolie
1 grote ui
1 teen knoflook
1 grote rijpe tomaat
1 rode paprika
2 theelepels hete kerrie
V4 theelepel laos
14 theelepel ketoembar
14 theelepel gemalen komijn
1 mestpunt kaneel
sap van 14 citroen
Fruit in een ruime pan met dikke bodem de heel fijn gesnipperde
en knoflook in de plantaardige olie. Doe daar na vijf minuten dt
volgende kruiden bij: kerrie, laos, ketoembar en komijn. Het vuur
mag absoluut niet hoog staan, anders wordt de smaak van de krui
den bitter. Na een paar minuten kan de ontvelde, ontpitte tomaal
in kleine stukjes door het mengsel worden geroerd. Dan pas mag de
kaneel erbij worden gedaan. De rauwe linzen, die nagezocht moe
ten worden op steentjes, in de pan storten.
Onmiddellijk daarna de bouillonblokjes en ruim twee liter water er
bij doen. Op een heel zacht vuur wordt de soep gaargekookt. De
linzen zijn gaar als ze hun vorm hebben verloren. Als de soep te dik
is, wat extra water toevoegen. Wrijf de soep door een zeef en puree:
hem kort in een keukenmachine. Terugzetten op het vuur en de ia
heel dunne reepjes gesneden paprika en het sap van de halve ci
troen erdoor mengen. Dan de melk erbij en net aan de kook opdie
nen.
Een vegetarische soep van allure. Wie absoluut vlees in zijn
wil, kan een bouillon trekken van 400 gram lamsvlees. Dat
bij linzen veel beter dan rund, om over varken niet te spreken. De
bouillon wordt in plaats van het water en de bouillonblokjes
bruikt; het vlees wordt dan na het zeven door de soep gedaan.
Deze voedzame linzensoep kan als voorgerecht dienen bij een (ve
getarische) spinazieschotel, die als een soort soufflé wordt
doend. „o - -uw
id
£IX ilt
Vpqnyjegpfjsonen lO-nsi
Voorbereidingstijd: 15 minuten
Kooktijd 20 minuten
750-1000 gram spinazie
4 eieren
1 potje crème fraiche of zure room (1 lA dl)
nootmuskaat naar smaak
peper en zout naar smaak
Kook de spinazie in het aanhangende vocht in zo'n tien minuien
half gaar. Laat de spinazie uitlekken en hak hem fijn. Kluts de eie
ren met de nootmuskaat, eventueel peper en zout en de zure root
of de crème fraiche (die heeft als voordeel dat hij romiger en stevi
ger is). Roer het struif door de spinazie en stort het mengsel in een
hoge, beboterde overschaal. Zet de schaal in een voorverwarmde
hete oven (stand 6) totdat de eieren zijn gestold; dat zal zo'n 15 mi
nuten zijn. Serveren met gekookte aardappelen of puree. Wie vlees
wil, kan een tartaartje erbij bakken.
Voor het eerst heeft men tijdens de Caravan-(-Camping RAI de
mogelijkheid om met de eigen caravan, vouwwagen of camper naai
een gereserveerde camping in Amsterdam te rijden.
A Tijdens de tentoonstelling kunnen bezoekers van de RAI
melijk op de Gaasper Camping, die bij de Gaasperplas ligt, hul
wagen kwijt. Een gratis buspendeldienst zorgt 's morgens tussen
09.30 en 10.30 uur en 's middags tussen 17.15 en 18.30 uur voor
vervoer van de bezoekers naar en van de Caravan-(-Camping RAI.
De Alternatieve Konsumenten Bond is nagegaan wat de term
'dierproefvrij' die op sommige kosmetika prijkt, precies inhoudt
Dat blijkt van alles te kunnen zijn, omdat controle ontbreekt.
'Dierproefvrij' is geen beschermde term en kan dus door iedere
producent worden gebruikt.
V De Alternatieve Konsumenten Bond komt tot de conclusie dat
werkelijk dierproefvrije kosmetika niet bestaat. Hooguit is het
dat met het eindprodukt geen dierproeven zijn gedaan, maar voor
de grondstoffen is dat altijd wel het geval. Wel is er sprake van een
aantal ontwikkelingen gericht op het terugdringen van het aantal
dierproeven.
Er is een begin gemaakt met het ontwikkelen van alternatieve
testmethoden.
De EG heeft een lijst van reeds geteste grondstoffen opgesteld,
die het almaar herhalen van dezelfde tests door verschillende pro
ducenten overbodig maakt.
De firma Beauty Without Cruelty (BWC) in Engeland en de die
renbescherming in West-Duitsland hebben initiatieven ontplooid-
Deze zijn gebaseerd op het idee om op een bepaalde datum ee"
streep te trekken. Vanaf die datum mag niet meer op dieren zijn
getest. Produkten die daaraan voldoen, mogen dierproefvrij
diervriendelijk worden genoemd.
V De Alternatieve Konsumenten Bond acht het wenselijk dat
ook in Nederland een systeem komt, dat normen vastlegt voor en
de controle regelt van dierproefvrije kosmetika. De consument kan
dan bewust kiezen en zo bijdragen aan het verminderen van
aantal dierproeven.
P. Comelissen
- FOTO ARCHIEF DE STEAÜ".
Ar
Ook enkele Westeuro]
ken tegen het besluit, r
de Verenigde Naties te
Jordanië en Egypte hebbe
zamenlijk besloten te prol
de Algemene Vergadering
de VN, waarin de kwestie
lestina aan de orde zal kc
te houden in het hoofdkw;
te Genève. Italië, dat zegt
baasd' te zijn over de Ai
kaanse beslissing, heef
Amerikaanse zaakgelas
ter verantwoording gero
De regering van Zweden
het Witte Huis gevraag
zijn weigering 'terug te ko
Volgens Amerikaanse
ringsfunctionarissen is d
slissing van de VS om A
niet toe te laten een 'onge
kelijke persoonlijke daad
de minister van buitenli
zaken, George Shultz. Na
krant Washington Post
richtte, heeft Shultz bewu
- positieve - advies in de
geslagen van Michael A
cost, de onderminister
buitenlandse zaken, en
Amerikaanse deskun
voor het Midden-Oosten.
De officiële motivatie
de Amerikaanse weigi
luidt dat de regering van
dent Ronald Reagan
overtuigend bewijs bei
dat elementen binnen de
betrokken zijn geweest bi
roristische activiteit
Amerikanen en anderen',
gai heeft zondag de
kaanse beslissing nog eei
kracht onderstreept. Vi
it PLO evenwel is sprak:
en 'ernstige fout'.
De PLO zal de VN
«ver de Amerikaanse
'sing te stemmen. Dat
PLO-zegsman Ahmed Aj
Rahman in Tunis verl
De woordvoerder noem
'zeer gevaarlijk' voor
voortbestaan van de vol]
organisatie dat de VN hi
slissingsmacht laten 'afni
door het Amerikaanse
rie van buitenlandse zakei
Israël zegt ingenomen
WEINIGEN ZULLEN dur
Arafat onbezoedeld is. De
ganisatie PLO heeft voor
werkstelligen van een eigt
woording zaken laten ges
zijn. Terreur, gijzelingen
teveel om de wereld en v
nand ze van hun doel kar
Ook nu nog heeft de PLC
zworen. Dat bewijst de c
eigen handvest welke spr
raël. Kortom, Yasir Arafa
vredesduif worden omsch
Maar de problematiek va
in zwart-wit termen te kut
taire, onomstreden leider
Politieke bestaan heeft hi
zijn eigen positie. Steeds
tussen de eisen van extri
baar is op het politieke we
De befaamde bijeenkoms
giers - waar de staat Pak
[n meerdere opzichten g
dat Arafat radicale en gen
Na die historische stap in
stroomversnelling geraak
is nog geplaveid met veel
niet gering aantal landen
Heer aangaf bereid te zij
'^stemming begroet.
Een logisch gevolg van c
kans moet krijgen om voc
de Verenigde Naties - zij
e.nigde Staten denken da;
visum te verlenen maken
bei een toespraak te hou
de Verenigde Naties, aan
Palestina.
De weigering van de Ver
vest van de VN. De Verer
Arafat hun positie als gas
ae kangate-affaire en in
kanen er niet vies van te
het Amerikaanse optre
Midden-Oosten.
