LEERZAME TENTOONSTELLING IN KEULEN ME SU Britten raken maatgevoel kwiit BMW ZKHIHROMAW VOM lfltorAtRHnUK HMIOTEK fllattöed &<D)ost Uerltig Üei|ijig EUROPESE EENWORDING DWINGT TOT AFSCHAFFING 'ANTIEK' STELSEL Een zachte DESTEM EXTRA MAANDAG 14 NOVEMBER 1988 KEULEN - Hoe kon het in november 1938 in het gehele Grootduitse Rijk met de 'Reichskristall- nacht' tot een zo ongekende en in brede kringen toegejuichte dan wel goedgekeurde haatuitbar- sting jegens de joodse minderheid in Keulen ko men? Klimaat rijp Geen einde LONDEN - Het zwaarlijvige liberaal-democratische Lagerhuislid Cyril Smith, wiens gewicht sinds Britse mensenheugenis 29 'stones' bedraagt, zal in de jaren '90 erg tegen zijn zin 184 kilo wegen. Kilo's zeggen de Britten niet veel. Vertel je hen daarentegen dat je iemand kent van 29 'stones' (in dit geval vertegenwoordigt elke 'steen' 14 Engelse pond of 6,35 kg) dan we ten ze direct dat die persoon letterlijk een man is van gewicht. Bang Ouderen pE STEM EXTRA 0 Vorige week maandag complete chaos. Door die bijna alle grote wegen or lukken, waarbij tientallei den vielen. De materiële de Verzekeraarshulpdiei men 1.400 verzoeken binr pen. Honderden wagens negen uur stonden er i lengte van 195 kilometer. Incident of regel? T50 Duitse rassenhaat is al oud, maar toch nog springlevend Door Rink Drost Al te gemakkelijk wordt nu, zowel in als buiten Duits land, beweerd dat deze pogrom en de daarop volgende massale uitroeiing van joden en andere tot minderwaar dig verklaarde mensensoorten hun wortels hadden in het nationaalsocialisme. Hitiers ideologie, neergelegd in diens boek 'Mijn Kamp', zou het zaad zijn. De werkelijkheid is heel an ders. Dat laat een sobere, maar tegelijk uiterst leerzame expo sitie in de Volkshogeschool aan de Keulse Josef-Haubrich-Hof, vlak bij de Neumarkt, schrij nend duidelijk zien. Voor de or ganisatie tekent de Kölner Ge- sellschaft für Christlich-Jüdi- sche Zusammenarbeit. De naam van die vereniging dekt de lading niet helemaal. Van de vereniging, met 1500 leden de grootste in haar soort in Duits land, kan iedereen lid worden, of die een godsdienst aanhangt of niet. Bovendien trekt de ver eniging niet alleen ten strijde tegen jodenhaat, maar tegen, rassenhaat en verdrukking van minderheden in het algemeen. En op dat gebied valt in de Bondsrepubliek nog een massa werk te verzetten, verzekert directrice Christiane Hoss, want de rassen- en vreemde lingenhaat is (ook) in in dit land nog springlevend. Zeker, Hitier heeft zaad voor de rassenhaat in het algemeen en de joden- en zigeunerhaat in het bijzonder gezaaid. Maar dat kon slechts gedijen omdat 'het klimaat er rijp voor was. Het land was al voorbewerkt, de voren waren geploegd. In feite heeft Hitier heeft gedach ten en uitspraken die in Duits land al lang gemeengoed wa ren tot de zijne gemaakt en ge stroomlijnd. „Ook zonder nazi- tijd zouden, natuurlijk in een wat langzamer tempo en min der pregnant, gelijksoortige maatregelen tegen de joden zijn genomen", meent Chris tiane Hoss. „Een Kristallnacht zou er niet zijn gekomen, en al helemaal geen uitroeiing op grote schaal zoals onder andere in Auschwitz is gebeurd. Maar maatregelen om de joden bui ten de maatschappij te plaat sen en hun het leven in Duits land zuur of onmogelijk te ma ken zouden zeker zijn doorge voerd. Te algemeen verbreid was daarvoor de afkeer van jo den, slaven, negers, geestelijk gestoorden, ongeneselijk zie ken, kortom minderwaardig genoemd leven." De expositie onderbouwt haar beweringen. Racisme, in de hele wereld al eeuwen oud, heeft in Duitsland zo'n honderd jaar geleden zijn typisch Duitse onverdraagzame karakter ge kregen. Druppelsgewijs is sindsdien de haat tegen andere dan gezonde arische mensen gedoseerd, te beginnen in de Duitse keizertijd, maar ook tij dens de democratische repu bliek van Weimar, en in die tij d ook bij de linkse partijen, zelfs bij de SPD en de communisten. De christelijke kerken heb ben zich ook niet onbetuigd ge laten. Tot in de nazitij d hielpen ze driftig mee aan de maatre gelen tegen joden. Zij stelden zonder bezwaar te maken ge gevens uit de doopregisters be schikbaar, om de joodse af stamming van gelovigen aan het licht te brengen. Aan het eind van de rond gang langs de tentoonstelling blijkt, dat de Bondsrepubliek de racistische erflast nog aller minst heeft afgeschud. Van daar de titel van de expositie: 100 j aar Duits racisme. Honderd jaar geleden al ver kondigden prominente Duit sers zonder blikken of blozen pure rassenhaat. Bismarck in een privébrief in 1861: „Sla de Polen toch tot ze ophouden te leven; ik heb veel begrip voor hun situatie, maar we kunnen, wanneer we willen bestaan, anders niet doen dan hen uit roeien. De wolf kan het ook niet helpen dat hij door god ge schapen is zoals hij is, maar we schieten hem desondanks dood wanneer we de kans krijgen." Duitsland had in die tijd De gelijkenis is verbluffend: verkiezingspamfletten van rechtse partijen voor en na de Tweede Wereldoorlog, waarschuwend tegen het rode gevaar. Dat komt uit het oosten en heeft spleetogen. Zuidwest-Afrika (het huidige Namibië) gekoloniseerd. De theoloog dr. Paul Rohrbach, keizerlijk kolonistencommissa ris in dat land: „Over de Hot- tentotten draait het oordeel er meestal op uit, dat ze econo misch in de ruimste zin van het woord onbruikbaar zijn en dat wat dat betreft geen belang be staat bij het behoud van het ras." Keizer Wilhelm II kreeg in 1907 van geen enkele kant te gengas toen zijn uitspraak werd gepubliceerd: „De joden zijn de parasieten van mijn rijk In mijn land zijn er teveel van hen. Ze zouden uitgeroeid moeten worden" Een jaar later deed deze keizer er een schepje bovenop: „O, het zal allemaal in orde komen. De toekomst is aan het blanke ras. Ze is noch aan de gelen, noch aan de zwarten, noch aan de olijfkleu- rigen. Ze is aan de blonde man." Al in de vorige eeuw liep ook links Duitsland met boter op het hoofd. In een satirisch SPD-blad verscheen in 1899 bijvoorbeeld een sportprent waarin alle vooroordelen tegen joden werden bevestigd: kromme neuzen, wellust en aanbidding van het gouden kalf. Na de Eerste Wereldoorlog kwam er een duidelijke struc tuur in de afkeer van alles wat niet gezond-arisch was. Het verslagen Duitsland zag zich temidden van een wereld van vijanden. De joden, de zigeu ners, de slaven en de daarmee vereenzelvigde communisten en socialisten stonden model voor al die de vijanden. Zij wa ren grijpbaar. De politiek, de kranten, het toneel, de litera tuur, de wetenschap, de recla me, het onderwijs, zij allen gin gen vol met ijver deze vijanden te lijf. In 1919 schreef het SPD-or- gaan Vorwarts onder de kop 'Grenzen van het gastrecht' een vlammend artikel tegen de im migratie van joden uit het Oos ten. De linkse partijen protes teerden ijverig mee tegen de Literatuur tijdens de Republiek van Weimar. Tussen 1917 en 1922 werden er 200.000 exemplaren van verkocht. 'zwarte schande' in het Rijn land: Franse bezettingstroepen, gerecruteerd in Franse kolo niën, die het blanke arische ras bedreigden. Het communisti sche blad Die Rote Fahne, op gericht door Karl Liebknecht en Rosa Luxemburg, maakte in juni 1923 het hoofd van de Ber- lijnse recherche Bernhard Weiss belachelijk vanwege diens joodse afkomst en zijn kromme neus. Uiteraard besteedt de expo sitie uitgebreid aandacht aan het racisme tijdens de nazitijd. Heel bewust is de tentoonstel ling ook opgesteld vijftig jaar na het 'sleuteljaar' 1938. Duide lijk worden in foto's en teksten de methoden zichtbaar ge maakt waarmee de uitroeiing van joden, zieken, zigeuners, slaven, asocialen en homose- xuelen werd voorbereid en uit gevoerd: de criminalisering, het herkenbaar maken (joden ster!), verbod van huwelijks- en liefdesbanden, de uitbuiting, de vrijheidsberoving, de mis handeling, de doding door de slechtst denkbare levensom standigheden, de moord en de volkerenmoord. Met enige schrik beseft de be zoeker dat er na de Tweede Wereldoorlog in Duitsland al lerminst een eind is gekomen aan de afkeer van alles dat an ders is dan het eigene. Zelfs de methoden om die afkeer duide lijk ter maken lijken sprekend op die van voor en tijdens de laatste wereldoorlog. En dan de uitspraken die lei dende en hooggeachte politici zich permitteren. Een bloemle zing: „Ik houd de Turkenkwes tie voor veel belangrijker dan het vermommingsverbod. Ik ben eerder bereid inzake het vermommingsverbod toe te ge ven dan in deze buitenlanders kwestie." (Alfred Dregger, bondsdagfractieleider CDU/ CSU) „Het kan niet om nog meer begrip voor randgroepen gaan Deze randgroep moet uitgedund worden, omdat ze tegennatuurlijk is." (Hans Ze- hetmayer, minister van cultuur in Beieren, in 1987 over homo- sexuelen); „De Tamils komen bij duizenden binnen; en wan neer de situatie in Nieuw-Cale- donië zich toespitst, dan heb ben we binnenkort de Kanaken in ons land." (wijlen Franz Jo sef Strauss, ministerpresident van Beieren); „Het heeft met Alle vooroordelen jegens joden zijn verwerkt in deze spc; prent uit 1899 in het satirische SPD-blad Der Wahre Jakob, Ook geestelijk gehandicapten en ongeneselijk zieken utt den in de nazitijd als minderwaardig leven beschouwd, d: uitgeroeid moest worden. Er was een verfijnd netwerk n moordinstituten opgezet. Cirkels staan voor vergassingsir, richtingen, driehoekjes voor kinderdodingsinstituten, kantjes voor 'ziekenhuizen' waarin geestelijk gehandicapt met medicijnen om het leven werden gebracht. vijandigheid jegens vreemde lingen niets te maken wanneer we vandaag vaststellen dat de ongeremde toevloed van gast arbeiders zowel voor de Duit sers als voor de gastarbeiders rampzalige gevolgen heeft." (bondskanselier Helmut Kohl); „We moeten vaststellen, dat de grenzen van de economische, structurele, sociale en psychi sche belastbaarheid van het Duitse volk door de buitenlan ders overschreden zijn." (Carl- Dieter Spanger, staatssecreta ris in het bondsministerie van binnenlandse zaken). In eerste instantie is de ex positie in Keulen bedoeld voor scholen en bezoekende groepen. Groepen krijgen op aanvia: een rondleiding. De individu: bezoeker is echter ook r, harte welkom en mag is, uiteraard aansluiten bij rond leidingen. De toegang is grati Voor 20 Mark 22,30) pli eventuele verzendkosten is ee catalogus te koop waarin gehele expositie, inclusief teksten, is afgebeeld. De ti toonstelling duurt tot en metl december en is van ma tot en met vrijdag geopend» 14.00 tot 20.00 uur. Informal! Kölnische Gesellschaft Christlich-Jüdische Zusami» narbeit, Kammergasse 1, S# Köln 1, telefoon vanuit Nedc land: 0949-2212401090. J Van onze correspondent Roger Simons Maar in de jaren '90 zullen de Britten er toch moeten aan wennen dat hun traditionele 'imperial' systeem van maten en gewichten grotendeels afgedaan heeft. Want zo wil het de Europese Commissie in Brussel. De Britten (en ook de Ieren, die in hetzelfde schuifje zitten) kunnen daar weinig of niets tegen doen. De Britse regering Thatcher en de Commissie zijn het voorlo pig eens geworden, dat het rond 1994 maar uit moet zijn met die Engelse ponden, stenen, onzen, gallons en diverse an dere maten en gewichten die in Westeuropa nergens meer toe dienen. Maar de Britten mogen wel als troostprijs hun 'pint' (0,568 1) en 'mile' (1.609 m) be waren voor eigen gebruik. De Britten hechten erg aan hun maten, zeker daar waar het om drinken gaat. Het is dan ook de vraag of de pub-bezoeker met minder dan een pint bier genoegen neemt. - fotoepa Brussel is kennelijk bang voor gefrustreerde Britse voetbal fans die de 'pint' nodig hebben om zich snel te kunnen bedrin ken. Met een Engelse 'pint' gaat dat heel vlot. Maar Brussel wil ook de huisvrouwen en direc teurs van Britse melkfabrieken niet voor het hoofd stoten. Want melk wordt in Groot- Brittannië nog iedere dag aan huis besteld in pint-flessen. Britse melkerijen beschikken dan ook over miljoenen 'pint bottles'. Die voorraad vervan gen door literflessen is een dure aangelegenheid. Wat de mijl betreft is het duidelijk dat wanneer Groot- Brittannië ertoe zou besluiten zich daarvan niet meer te be dienen, al zijn wegwijzers weg- werpborden zouden worden. Ook dat zou de Britten ontzet tend veel geld kosten. Om de zelfde reden volharden zij in de boosheid en blijft op hun we gen de regel van links van kracht. De definitieve regeling van het probleem met de Britse maten en gewichten moet nog verder worden uitgewerkt. In afwachting is echter het al zo goed als zeker dat eind deze eeuw niet veel meer zal over blijven van het 'imperial sys tem' dat oudere eilanders her innert aan de goede tijd van hun imperium. Hij is synoniem van hun trotse verleden. Premier Thatcher neemt echter geen risico's. Zij raad pleegt eerst even de belang rijkste industrliëlen, hande laars en consumentenorganisa ties van het land om aan de weet te kunnen komen wat die ervan denken. Van industriële en commer ciële zijde wordt weinig verzet verwacht. De afschaffing van het oude systeem is in de eerste plaats een economische kwestie die de positie van de Britse ex porteurs in Europa gevoelig zal verbeteren. Zij begrijpen alle maal dat het na '92 voor Groot- Brittannië geen zin meer zal hebben om nog langer door te gaan met een ingewikkeld en sterk verouderd eigen systeem van maten en gewichten. Maar de Britse consumenten organisaties zullen wel bezwa ren naar voren brengen. Zij vertegenwoordigen immers miljoenen Britten, ouder dan 25, die op school nog niet toe waren aan de studie van het zogeheten metrieke stelsel. Deze mensen kennen niets an ders dan de antieke Britse ma ten en gewichten. Zij denken en zien alles in inches, voeten, ponden, onzen, stenen en gal lons. Net zoals oudere Fransen nog jaren werkten met 'oude' franken (in plaats van de 'nieu we' die door de overheid in cir culatie waren gebracht om 's lands financiën te saneren) zul ENGELSE MATEN EN GEWICHTEN METRIEKE MATEN EN GEWIC8TII OMGEREKEND IN HET METRIEKE OMGEREKEND IN HET ENGELSE STELSEL STELSEL Lengtematen Lengtematen 1 inch (in) 2.54 cm 1 millimeter 0,039 inch I foot (ft) 30,48 cm 1 centimeter 0,394 inch 1 yard (yd) 0.9144 m 1 decimeter 3,937 inchei 1 statute mile (mi) 1.60934 km 1 meter 39.37 inchei 1 intern, seamile 1,852 km 1 decameter 10,936 yards Oppervlaktematen 1 hectometer 109,361 yards 1 sq. inch 6.4516 cm* 1 kilometer 0,621 milt 1 sq. foot 9,290304 dm' 1 myriameter 6,214 mllei 1 sq. yard 0.83612736 m' Oppervlaktematen sq. inch 1 rood 10.117141 a 1 cm' 0,155 1 acre 40,468564 a 1 dm* 15.5 sq. inch 1 sq. mile 258.999 ha 1 m' 1,196 sq. yds Kubieke maten 1 are 119,59 sq.ydi 1 cubic inch 16.3871 cm' 1 hectare 2,471 acres 1 cubic foot 28.3168 dm5 1 km' 247,105 acrei 1 cubic yard 0,764555 m3 Kubieke maten cub. inch Inhoudsmaten I* 1 cm3 0,061 1 gill 1.42065 dl 1 dm' 61.023 cub. Inch I pint 5.68261 dl lm3 1,308 cub.y«^ 1 quart 1.13652 1 Inhoudsmaten I* 1 gallon 4,54609 1 lel 0.07 gill 1 peck 9,09218 1 1 dl 0.176 pint 1 bushel 36,3687 1 11 1.759 pint» Inhoudsmaten II** 1 dal 2,2 galloni 1 pint 0.473 1 1 hl £2.01 gallon» 1 quart 0.9461 l Inhoudsmaten II** e 1 gallon 3.785 1 1 centiliter 0.0844 gill Gewichten l deciliter 0.211 pint 1 grain 64,7989 m gr 1 liter 2,114 pint» 1 dram 1.77185 gr 1 dal 2,642 gallon! 1 ounce (oz) 28.3495 gr 1 hl 26,418 gallon! 1 pound (lb) 0,453592 kg Gewichten 1 stone (st) 6.35029 kg 1 gram - 0,564 dram 1 quarter (qr) 12.7006 kg 1 decagram 5,64 drami 1 central 100 lb) 45,3592 kg 1 hectogram 3,527 OM 1 hundred weight 1 kilogram 2.205 lbs (1121b) 50,8023 kg 1 short ton 0.907185 t 1 long ton 1.016047 t In Amerika voor droge stoffen; in Groot-Brittannie voor droge en vloeibare ito"* behalve wijn. In Amerika voor vloeistoffen en Britse wijnmaat len oudere Britten nog lang hun oude maten en gewichten gebruiken, wellicht een beetje aangepast aan de nieuwe stijl maar toch onmiskenbaar 'im perialistisch' klinkend. Duizenden Britse produkten worden al jaren verkocht in metrische verpakkingen. Daarop staat speciaal vermeld welk het Engelse tegengewicht is. Zo is 1 kg suiker gelijk aan 2,2 Engelse ponden, wat min of meer klopt, maar 1,5 kg bloem kan geen echte 3,31 pond verte genwoordigen, zoals op de ver pakking staat, want in een En gels pond zitten maar 6 'oun ces'. De fabrikanten hebben dus geruime tijd geleden al ge- makkelij kheidshalve deze oude Britse inhoudsmaat metriek gemaakt. Tegen 1994 is het in Eng# de beurt aan groenten, fruit0 vlees om evenzo 'op zijn V pees' pier kilo te worden kocht. De Britten begrijp# momenteel nog geen bal v» Een van hun volkskrant schreef vorige week dat het? wicht van bijvoorbeeld pignons dan in milligram"* zal moeten worden uitgedr* In afwachting kopen huisvrouwen hun champiS"* nog per 'ounce'. Een ons komt. neer op 28 grain is precies één zestiende vf" Engelse pond. En de Britten dan maart- gen dat hun pint en hun binnenkort het enige zijn wat hen nog overblijf'' hun grootse en luisterrijk# leden! File poor Frans van Workum De droom lijkt die avond uit. Zo kan het niet meer. Neder land, dat kleine Nederland is 'vol', het wegennet overbelast. Het wordt pompen of verzui pen: nü drastische maatregelen nemen, of voor lief nemen dat Nederland langzaam verandert in 'een soort Los Angeles'. Een onleefbare, stinkende beton- woestijn, waarin steeds meer groen wordt geofferd aan steeds meer nieuwe wegen, bruggen en tunnels. Uiteraard vertaalt het toege nomen autobezit zich in een steeds intensiever gebruik van het wegennet. De jongste cij fers van het CBS wijzen uit dat de Nederlandse automobilisten in de eerste helft van dit jaar acht procent meer kilometers reden dan in het eerste halfjaar van 1987. Het aantal per tram, bus en metro afgelegde kilome ters nam daarentegen met acht procent af. Het gebruik van de fiets nam toe met tien procent, dat van de trein met 2,8 pro cent. Waren de vele ongelukken van vorige week een incident, of wordt een dergelijke chaos op de wegen in de toekomst regel? Steeds meer mensen vrezen voor het laatste. Milieu-organi saties zien binnen het be staande beleid geen oplossing meer. De aanleg van nieuwe wegen en het wegnemen van knelpunten verplaatsen en vergroten het probleem alleen maar. Nieuwe wegen zuigen nieuw verkeer aan en vormen bovendien een onaanvaardbare belasting voor het milieu. Het beleid van minister Smit- Kroes moet niet bijgestuurd worden, met dat beleid moet worden gekapt. De scepsis over de mogelijk heid de wassende verkeersstro men in goede banen te leiden is de laatste jaren snel toegeno men. De afschaffing van het reiskostenforfait, road-pricing, verhoging van de benzineac- cijns en de motorrijtuigenbe lasting, of een wettelijke ver bod op het geven van vergoe dingen van woonwerkverkeer hebben slechts een beperkt ef fect, zo heeft onderzoek uitge wezen. Een verhoging van de benzineprijs met een kwartje zou slechts een enkeling doen overstappen naar het openbaar vervoer. De anti-auto lobby bezint zich daarom op vergaander op lossingen. Als het autogebruik zich niet laat beperken, dan toch het autobezit. D66 is op deze weg tot dusver het verst gegaan. Op het con gres van 29 oktober, vandaag precies twee weken geleden, sprak een kleine meerderheid zich uit voor een beperking van de keuzevrijheid van de auto mobilist: hij móet de trein of bus in. 'Indien nodig met dwang'. Door Jan Paalman Na 32 weken zwangerschap komt in een ziekenhuis een meisje ter wereld, nauw 1200 gram, duidelijk onvolgroeid, maar verder, zoals dat heet, met alles er op en eraan. Na een dag of tien blijkt haar schedellje onrustbarend te groeien en een onderzoek wijst uit dat een bloeding in de schedel de hersens onher stelbaar heeft platgedrukt. De ouders weigeren een operatie en de artsen zijn het daar mee eens omdat „ingrijpen bij dit n°g heel kleine kindje, dat reeds een ernstige hersenbe schadiging had, alleen het be gin kon zijn van een wellicht mnge, maar zeker zeer moei zame lijdensweg." Intussen gaat het met het kind alsmaar slechter. „Op de 30e levensdag werd levenbeëindigend ge handeld door het inspuiten van pethidine en kaliumchlo- nde." Bovenstaande geschiedenis stond te lezen in een afleve ring van het Nederlands Tijd- ®hhrift voor Geneeskunde uit 1984. Het was de eerste keer oat artsen, in dit geval de kin- herartsen Treffers en De Geeuw, ronduit beschreven hoe en waarom ze een einde hadden gemaakt aan het le an van een zuigeling. Niet

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1988 | | pagina 4