ONTDEK DE
VERSCHILLEN
Hardstikke fout
ar jezelf
'The Biggest' wordt president
[ristallnacht
Egels aan het wintersnurken
3®^
m
Vormgevers maken van Madurodam kunststad
iClfiTEM GIDS 3 ZATERDAG 12 NOVEMBER 1988
ZATERDAG
ZONDAG
Zie zaterdag.
Drie generaties
me en Wiske„De Krimson-crisis
Even Piekeren
;~v
i 0 P L 0 S S I N G
G3Z
de kleine PjTEIVI
redactie: Muriel Boll brieven naar: Soinveld 55 - 4815 HV Breda
brieven naar: Spinveld 55 - 4815 HV Breda
at
,n Hadley Irwin.
den Doe' (zilveren
1982) dat terecht als ondertil
heeft 'Het indrukwe!
verhaal van een indiai
meisje', zeer indrukwekken
voor mijn part.
Opvallend in him werk ii
dat dat de schrijfsters altijc
met groot respect schrijvi
over hun hoofdpei
meestal een meisje van
de vijftien jaar. Het zijn all
kinderen die met een typisi
maatschappelijk probleem
aanraking komen, incest,
jaarden enz., onderwei
waarbij schrijvers makkelij!
een uitglijder maken en op
melodramatische toer
Bij Hadley Irwin is dat nooil
het geval: ze hebben g<
schokeffecten nodig,
schrijven eerder terughou
dend en juist die soberhek
roept ontroering op en ma:
diepe indruk.
'Kimiko' is het zevend!
boek van Hadley Irwin en
hoofdpersoon is Kim Andri
16 jaar. Kim is van Jap
Amerikaanse afkomst en
eigenlijk Kimi Yogushi. Hai
Japanse vader is voor ha.
geboorte verongelukt en hai
moeder is hertrouwd met
drews. Geleidelijk aan
Kim ontdekt dat ze andi
Om dat van zich af te st
ven leest ze graag liedi
mannetjes waarin de knap]
helden en heldinnen altijl
blond zijn en blauwe o|
hebbea Intussen blijft
knagende gevoel en op
dag begint ze aan een spei
tocht naar haar roots.
Ze komt in Californië
recht en daar komt ze in aan
raking met oude Japanse te
dities die daar nog leven in'
Japanse gemeenschap,
ontdekt een nieuw, pijnlijk
genegeerd hoofdstuk uit
Amerikaanse geschiedf
over de interneringskam]
waar de Amerikanen van Ji
panse afkomst na Pearl
bour naartoe gestuurd woi
den.
Kim komt zover dat
haar gezoek wil opgeven
de naam Yogushi het li'
wil vergeten, maar ze
tegelijkertijd dat dat uil
sloten is, tenzij ze nooit rn<
in de spiegel zou kijken.
ik gewoon uitmijn ogen fo
was ik Kim Andrews,
mijn spiegelbeeld was
Yogushi, mijn hele levi
lang'.
Op de achtergrond spel'
Kims ouders, haar broertje
haar vrienden een besi
mende en stimulerende
waardoor het Kim lukt ffl
te zetten om uiteindelijk
miko te worden. Die na:
krijgt ze van haar Japs'
grootmoeder en betek'
'haar kind Kimiko', daal
wordt ze geaccepteerd en
accepteert zichzelf.
Veronica Hazelhoff: He"*!.
Tekeningen van Joep Bei
Utg. Querido 22.50. „u
Hadley Irwin: Kimiko - v
Hans Elzinga 23.50.
[Wat ik van m'n vader mag
ig van m'n moeder niet.
wat ik van m'n moeder mag
lag van m'n vader niet.
i zo is er altijd wat.
:gt m'n moeder: Toe maar schat,
Irult m'n vader weer:
[iks ervan en zeur niet aan m'n kop.
Fout, fout, hardstikke fout!
i wordt zo'n puber mooi in de vernieling gedouwd.
>voed je toch je kinderen niet op?
[kleedje nou uit, 't is bijna halluf tien.
[Ach, laat dat kind toch die film nog effe zien.
lat is dat voor rapport?
lat ben jij voor een rund?
i toch niet zo streng, 't had erger gekund.
Fout, fout, hardstikke fout!
wordt 'n kinderziel toch voor het leven geknauwd.
Jedje dat nog veel langer is van Jan Boerstoel. Het staat op de
nieuwe plaat van Kinderen voor Kinderen.
Erica Clarke komt ut Califor
nië en is voor een jaar in Ne
derland. Ze woont in een Ne
derlands gezin in Klundert,
heeft daar drie broers en ze
zit in 4-havo van de Nassau-
scholengemeenschap in Bre
da. Natuurlijk heeft ze de
Amerikaanse presidentsver
kiezingen gevolgd, aan de an
dere kant van de oceaan.
„Je moest wel, de kranten
stonden er vol en de televisie
stond er bol van! Eigenlijk
vond ik het gemakkelijker om
het verkiezingsgedoe hier te
volgen dan in Amerika. Hier
heb je maar een paar tv-sta-
tions en er zijn ook minder
kranten. Ik besef nu ook veel
beter dat Amerika zo belang
rijk is voor de rest van de we
reld; thuis betekent Amerika
voor mij Californië, voor de
mensen hier is Amerika al die
staten bij elkaar en dat is na
tuurlijk ook zo, we zijn een
heel groot land".
Krijg je op Amerikaanse
scholen ook maatschappijleer
en praat je daar over poli
tiek?
„Ja hoor, dat heet bij ons
'civics' (burgerschapskunde)
en dat gaat over staatsinrich
ting, de politiek van vroeger
en nu en daar discussiëren we
over. We houden echte debat
ten, één verdedigt zijn me
ning en een ander probeert
hem daarop aan te vallen.
Leuke lessen, dat debatteren
mis ik hier".
Waarom hoopte je dat Du
kakis zou winnen?
„Hij leek me slimmer, maar
Bush heeft op het laatst een
doelje van hem gemaakt, ter
wijl dat in het begin juist an
dersom was. Vooral jongeren
zijn, net als ik, democraat.
Erica Clarke, een Amerikaanse in Nederland: „Dat de
batteren mis ik hier."
Democraten willen betere so
ciale voorzieningen voor
arme mensen, betere gezond
heidszorg enz. Dat zijn libe
rale, linkse ideeën en dan en
je in Amerika een softie. De
ouderen stemmen vaker op de
republikeinen, op Bush. Die
willen houden wat ze hebben
en vooral geen extra belas
ting betalen voor bijvoor
beeld éénoudergezinnen".
(Wat een verwarring! In Ne
derland worden WD'ers li
beraal genoemd en die zijn
vaak rechts!)
Hier vinden we het raar
dat mensen die president wil
len worden hun tegenkandi
daat de grond inboren door
schandalen over hem rond te
strooien, het liefst seksschan
dalen.
„Hoe pikanter het schan
daal dat je over de tegenpartij
kunt vertellen, hoe meer kans
je hebt om op de voorpagina
- FOTO MARCEL BEKKEN
of als onderwerp nummer 1
op de televisie te komen.
Daarmee maak je jezelf 'the
biggest' en heb je meer kans
om te winnen. Verder moet je
er goed uitzien, het liefst op
Robert Redford lijken, een
knappe vrouw en aardige
kinderen hebben. Wat een
kandidaat op politiek gebied
wil, merk je pas als hij geko
zen is gek eigenlijk.
Op school moet je ook pro
beren de sterkste te zijn.
Daarom wordt er bij ons zo
veel aan sport gedaan; als je
niet zo goed bent in schei
kunde bijvoorbeeld, kun je
het nog altijd proberen te
worden met badminton. Dat
is belangrijk, dan heb je meer
kans op een beurs om aan de
universiteit te kunnen stude
ren, dat kost veel geld.
Waar ik op hoop dat we
op meer plaatsen in de wereld
vrede krijgen".
rrtO
ristallnacht, mooi woord,
i donkere hemel met flon
kerende sterren, of vrouwen
i baljurken die rondzwieren
rider kristallen luchters
je daaraan denkt, zit je
id fout. De Kristallnacht
s niet feestelijk maar gru-
«elijk.
Inde nacht van 9 november
vijftig jaar geleden,
«den tientallen joden ver-
noord en meer dan twintig-
[iuizend werden door de na-
gearresteerd. Hun syna
gogen werden in brand gesto
en, hun huizen en winkels
fplunderd want overal wer-
ruiten ingegooid. Toen
norgens de zon opkwam,
;en de glasscherven als
stal te flonkeren.
De aanleiding voor dit op-
V was de moord op een
hoge Duitse ambtenaar in
Parijs. Neergeschoten door
Herschel Grynzpan, een
joodse vluchteling, die het
vreselijke bericht had gekre
gen dat zijn familie op trans
port was gesteld naar de jo-
denghetto's in Polen.
Na de Kristallnacht pro
beerden nog meer joden uit
Duitsland te vluchten; zoiets
gruwelijks wilden ze niet nog
eens meemaken. Ze konden
niet vermoeden dat nog erger
kon.
Woensdag is de Kristall
nacht in Duitsland herdacht.
In Frankfurt, waar vroeger
veel joden woonden, opende
bondskanselier Kohl een
nieuw joods museum. Eén
van de tentoonstellingen heet
'Wat overbleef Heel wei
nig, helaas.
Je ziet nog maar weinig rondscharrelen, de
meeste liggen allang op één oor. Helemaal op
gerold onder een dikke laag bladeren zijn ze
aan hun winterslaap begonnen; soms kun je
ze echt horen snurken. Vissen hebben zich in
de modder ingegraven, slakken zoeken een
beschut plekje en maken hun huisjes hele
maal dicht met een laagje opgedroogd slijm.
Een heel klein gaaije is voldoende om door te
kunnen blijven ademea
De meeste vlinders leven maar tot de
herfst; hun eieren, rupsen, larven en poppen
overwinteren op veilige plekjes. Sommige
vlinders, de dagpauwoog en de citroenvlin
der, overwinteren en komen in een soort ver
starring. De citroenvlinder houdt zich vast
aan een tak of spriet en lijkt zo op een geel
verdord blad. Bij de eerste zonnestralen in de
lente wordt hij pas weer wakker.
Vleermuizen hangen tot april onderstebo
ven op donkere plekken. Dat zijn rare bees
ten, ze vrijen nog even voor hun winterslaap
maar de baby vleermuis begint pas in de moe
der te groeien als de winterslaap voorbij is.
Egels en knaagdieren doen dat handiger; die
paren pas na de winterslaap en krijgen hun
jongen voor de volgende winterslaap.
Als zoogdieren in winterslaap zijn, is hun
lichaamstemperatuur veel lager dan nor
maal. Vleermuizen kun je zelfs in de ijskast
bewaren! Hun temperatuurregeling is zo
goed dat ze binnen een kwartier nadat je ze
uit de kou hebt gehaald zo warm zijn dat ze
kunnen vliegen. Stop ze toch maar niet in de
ijskast, want als je die per ongeluk een kiertje
open laat staan, worden de vleermuizen wak
ker en gaan op zoek naar voedsel: de hele ijs
kast leeg.
Dieren weten precies wanneer het tijd voor
hun winterslaap wordt; ze merken het aan de
kortere dagen. Levertjes bijvoorbeeld zetten
het twee weken op een vreten als er minder
dan vijftien uur daglicht is en graven zich
daarna in.
GOES
Grand Theater
19 u. Red heat.
21.30 u. Action Jackson.
VLISSINGEN
Alhambral
19 en 21.30 u. Die hard.
Alhambrall
19 en 21.30 u. Coming lo Ameri
ca.
ANTWERPEN
Rex - 12,14.20,16.45,19.10
en 21.30 u. Crocodile dundee 2.
Rex-Club - 12,14,16.30,19
en 21.30 u. Destiny.
Odeonl - 14.30,17.30 en
20.30 u. Ironweed.
Odeon 2 - 14,16,18,20 en
22 u. Dood bij aankomst
Odeon3 - 14,16,18,20en
22 u. Le maltre de muslque.
Odeon 4 - 14,16.30,19 en
21.30 u. A world apart
Astrid - 14 en 16 u.Ned ver
sie. 18 en 20 u. Eng. versie: De
reddertjes.
Vendome - 14,16,18,20 en
22 u. The Presidio.
Rubens - 14,16.10,18.20 en
20.30 u. The bear.
Sinjoor - 14,16,18,20 en 22
u. De kollega's maken de brug.
Quellin I - 14.20,16.40,19 en
21.20 u. Who framed Roger Rab
bit.
Quellin II - 14,16.30,19 en
21.30 u. Good morning Vietnam.
Quellin III - 14,16,18,20 en
22 u. Summer school.
Metro I - 14,16.30,19 en
21.30 u. Midnight run.
Metro 2 - 14,16.30,19 en
21.30 u. Die hard.
Brabo - 14.20,16.40,19 en
21.20 u. Big.
TIJI - 14,17.15 en 20.30 u.
The unbearable lightness of
being.
Wapper - 14,16,18, 20 en 22
u. Masquerade.
Ambassades - 14,16.30,19
en 21.30 u. Coming to America.
Ambassades Club 1 - 14,
16.30,19 en 21.30 u. Quelques
jours avec moi.
Ambassades Club 2 - 14,16,
18,20 en 22 u. Forbidden Ameri
ca.
Ambassades Club 3 - 14,
17.15 en 20.30 u. The last temp
tation of Christ.
Ambassades Club 4 - 14,
17.15 en 20.30 u. The last empe
ror.
BRUGGE
Guldenvlies I
14.30 en 20 u. L'Ours.
22.30 u. She's having a baby.
Gulden Vlies II
14.30, 20 en 22.30 u. Good mor
ning Vietnam.
Gulden Vlies III
14.30 en 20 u. De kollega's ma-
ken de brug.
22.30 u. 9'/j Weeks.
Memllng
14.30, 20 en 22.30 u. Crocodile
dundee 2.
Rembrandt
14.30 en 20 u. Coming to Ameri
ca.
22.30 u. Vice Squad.
HULST
W. Blommaert - 14.30 u.
schieting.
KIELDRECHT
Café Sleepbootje - 20 u. bin
go.
DE KLINGE
De Statie - 15 u. schieting.
KLOOSTERZANDE
Zaal Molenhof - 14.30 u.
schieting.
KOEWACHT
CaféWII-Ton - 20 u. bieden.
ST. JANSTEEN
Café De Kroon - 14 u. vlees-
kaarting.
WALSOORDEN
RudleenSonJa - 14.30 u.
prijskaarting.
CLINGE
Galerie Esprit - Schilderijen
van Francine Timmers en Olivier.
Geop. vrij. t/m zo. 13.30-17.30 u.
do. 13.30-21 u. (t/m 27 nov.).
GOES
Museum voor Zuid- en Noord-
Beveland - Impressies van
Zeeland. Werk van Marian Bink-
huysen. Geop. di. t/m vrij. 10-16
u. za. 11-16 u. (t/m 19 nov.).
MIDDELBURG
Kunstuitleen - Sieraden van
Mecky van den Brink. Geop. di.
t/m za. 13-17u. do. ook 19-21 u.
(tot eind nov.).
De Vleeshal - Spiegelopstel-
ling van Hugo Duchateau. Geop.
di. t/m zo. 13-17 u. (t/m 20 nov.).
VLISSINGEN
Galerie Bellamy 19 - Re
cente beelden in keramiek van
Karei Goudsblom. Geop. di. t/m
vrij. 10-12.30 en 13.30-17 u. za.
13-17 u. (t/m 23 nov.).
ANTWERPEN
Scheepvaartmuseum - An-
tarticatentoonstelling. Geop.
dag. 10-17 u. (tot 13 nov.).
De Singel - Tentoonstelling
over architectuur OMA-groep.
Geop. di. t/m zo. 14-18 u. (t/m
20 nov.).
HEILLE
De Schaapskool - Olieverf
schilderijen van Ben Bonte, (tot
31 dec.).
GENT
St. Pietersabdij - Expositie
over de wereldtentoonstelling
van 1913. Geop. dag. 9-30-12.30
en 13.30-17 u. ma. gesl. (tot 11
dec.).
GOES
Grand Theater
14 u. De reddertjes.
19 u. Red heat.
21.30 u. Action Jackson.
VLISSINGEN
Alhambral
14 u. my little pony.
19 en 21.30 u. Die hard.
Alhambrall
14,19 en 21.30 u. Coming to
America.
ANTWERPEN
Zie zaterdag
BRUGGE
Gulden Vlies I
14.30,17.15 en 20 u. L'Ours.
22.30 u. She's having a baby.
Gulden Vlies II
14.30,17.15, 20 en 22.30 u.
Good morning Vietnam.
Gulden Vlies III
14.30,17.15 en 20 u. De kolle
ga's maken de brug.
22.30 u. 9VS> Weeks.
Memllng
14.30,17.15,20 en 22.30 u. Cro
codile dundee 2.
Rembrandt
14.30,17.15 en 20 u. Coming to
America.
22.30 u. Vice Squad.
HEIKANT
Th. de Block - 14.30 u.
schieting.
HULST
W. Blommaert - hoktentoon-
stelling.
Den Dullaert - 10 u. postze-
gelbeurs.
DE KLINGE
Het Gasthof
15 u. schieting.
KLOOSTERZANDE
Zaal Molenhof - 14.30 u.
schieting.
KOEWACHT
P. deVliegher - 15 u. schie
ting.
ST. GILLIS
Caentens-toren - 14.30 u.
schieting.
ST. JANSTEEN
Café Sport - 14 u. vleeskaar-
ting.
ZUIDDORPE
St. Sebastiaan
koenschieting.
13 u. kal-
mate
Door Koos Tuitjer
DEN HAAG - De kleinste
stad van Nederland wordt
Kunststad. Dertig Neder
landse vormgevers gaan
zich meten met de mini-
maat van Madurodam. In
het stadje plaatsen zij een
kunstwerk, alsof het een
opdracht tot stadsverfraai-
ing betreft.
Kunststad 'Arturodam' opent
eind april 1989 haar poorten. De
'Dienst Cultuur' wordt bemand
door drie vormgevers/beeldend
kunstenaars. Allereerst de
twee aangevers van het idee:
Egon Kuchlein en Jan Samson.
Zij vormen de maatschap De
Gevestigde Orde. Op hun ver
zoek verscheen ook de in Velp
gevestigde ontwerper Eugène
Terwindt ten tonele.
De afgelopen maanden heb
ben de dertig door de 'Dienst
Cultuur' aangezochte kunste
naars een favoriete plek in Ma
durodam uitgezocht. Het ver
zoek was een paar locaties te
noemen. Omdat er wel eens
meer gegadigden voor één en
dezelfde plek zouden kunnen
zijn.
De uitgenodigde kunstenaars
vertegenwoordigen drie gene
raties vormgevers. Om te be
ginnen zijn er de Oude Mees
ters: Berend Hendriks, Peter
Struycken en André Volten.
Dan heb je de 'voortrekkers'.
De volgelingen met name van
de door Hendriks en Struycken
opgerichte 'Arnhemse school':
Bas Maters en Eugène Ter-
windt. De derde generatie be
treft de groep jonge vormge
vers.
Eugène Terwindt: „Deze sa
menstelling maakt de zaak he
lemaal uniek. Straks zie je in
Madurodam/Arturodam de ge
schiedenis weerspiegeld van de
Omgevings-vormgeving in ons
land."
JA list nieti ran jullie heelkK
rtmemm zul m julliei:
Vrienden ...T£ti Mnvnil
VL/Wnomti LEEFT!
a-A
A'
2o9
Ke.ee nmovn
JA WARDE J
'tl IELE J
VLAAf/OEAEtl
LEEFT
mie ertoe no non nominoeno,
we julie he f/mtje 0a!tl he f m
[oeftem weustëïy
Dik Bruynesteyn:'Aany»J
len! Kretologie uit de Mr
sport'. Uitg. Tirion. Uitef^
ken van sportgroten, veJ^
meld en van tekeningen y»
zien door Dik Bruynesteyn
Robin Mackness:
dour*. Uitg. Centerhoek, P
24,90. Een nieuwe interP'
tatie van het uitmoorden
het Franse dorp OradoU'
1944 door de Duitse beze^L
Volgens Mackness was !n,,eP
dorp gestolen Nazi-g°ud
borgen. ie
Joseph D. Pistone: y
cover bij de Mafia'-
Centerhoek. FBI-agent v
keerde zes jaar in de
Mafia-kringen. Ei
navertellen.
HORIZONTAAL: 3. Waar men recht op
heeft in het verschiet (9); 7. Zo helder dat ze
gemakkelijk zakken (12); 8. Ten slotte is hij
de baas (11); 9. Spelen met insekten (7); 10. Na
een aantal dagen wordt het zacht (4); 12. Niet
doen voor de erfgenamen (7); 13. Net ge
maakt door de dichter (4); 15. Verlangend
naar kleding? (11); 17. Kletskip (8); 19. Waar
is het vet voor de kijkers? (9).
VERTIKAAL: 1. Conservatief bestuursli
chaam? (13); 2. Voorzien van een zitting op
het toilet (7); 3. Je ogen glanzen bij het bood
schappen doen! (9); 4. Buitenkansje voor kin
deren die willen roken (12); 5. Waanzinnige
schermbloemige plant (11); 6. Geliefd verblijf
(6); 11. Stadsdelen verwijderen? (8); 14. Het
schip ligt stil omdat het iets mist (8); 16. Dat
paard is in korte tijd een heel eind weg! (6);
18. Passende naam voor een flinke jongen (4).
De oplossing staat in de krant van maandag op
pagina 2.
'UBUI UBA
JBBq 'uiooq uio puBq 'sijUH MI0AV 'S0U u? .raided
'UBUI UBA )30A 'S5(UI[ 43)641 'UBUI UBA AUIOUI
'sajj uba dop 'uappiui ijjoM 's)ip3j petquiiBcj
