MORGEN CONGRES OVER VROUWEN EN LEIDINGGEVEN
Bevolking Nigeria
groeit het snelst
Galstenen vergruizen?
[CHAP InflSTEM EXTRA OP MAANDAG 7 NOVEMBER 1988
tisch
veldhospitaal
ïngontsteking
•contact
>ubbelhad
tnens stoppen tumor
;gen bestrijden
Beperkingen
'Zie je wel'
Kenau
D. Goestiboes
MEDISCHE
RUBRIEK
T48
ïestelsel, was vroeger vochty
iigen af uit nieuwe waa
iporen in de Marsbodem I
hn begin deze eeuw op de pjjj
Lvilde theorieën over Marst*
It water te maken. De rivip-.l
zich nu verbazen, zijn
onderzoekers ontdekt n,
kii. Ze hebben een opvalt,
[(deuterium) in de atmosfej
waterstof, eveneens een 1
gevonden. Het is in het veris
sterrenkundigen denkend
Ir of tien onder de Marsb
'Vrouwen moeten harder
voor carrière knokken'
erschijnsel. Dat menen Ru
pk en Leningrad, na besh
nemingen,
ientallen seconden blijven b.
|een denkbaar wanneer zichifL
elt. Ozon, sterk aanwezig t|.|
fking zorgen. Andere reactie!
en grote hoeveelheid energjj
[kluwen van deeltjes, bij i
duizend graden,
staat een groot spanningsvet
!>e bol krijgt een doorsnee v
net een snelheid van vier e
orgoed de hoop de bodem in tl
sie - een schone, bijna onuiij
i te wekken zou zijn. Het I
it hiertoe al vijf jaar verwcx
iting, klein en licht van g
l-acht en voor de prijs van vijt!
Medisch Komitee El Salval
ktuigbouwkunde en same
iteit Eindhoven,
ptoel, fietstrappers en een 1
ae gemonteerd. Aangedrev
neeneem-elektriciteitscenti
leenlampjes, elk van drie watt,
|jn cirkelvormig in een lamp
een aanwinst voor een veld-
^tal onder barre omstandig
bij het licht van een paar kaar-]
een rugzak door één pers
minuten is de rugzakgenera
laar voor gebruik. De wete
Installatie ook voor andere n
tandartsboor en een oogai
firkens aan eenzijdige longontj
i vaccin tegen, maar over
(skundige drs. L. van Leengo
s gelegd voor wat een doeltrei[
fiovember promoveerde hij er
engoed aan, hoe gifstof in t
rd, waarmee ontstekingen
bn lijken op eenzijdige longont]
jieumonie) bij levende varke
de gifstof toegediend krijg
i goede bescherming tegen
fi landen gaan nauw
'erouderingsproblemen. Neder-j
rdoor profiteren van testsystr
,nselen in de hersenen, die
itwikkeld. Omgekeerd kan
en van gegevens uit de her
uit verschillende landen en (i
stellingen betekent een grot^
inisatie TNO. Het instituut vot
iRijkswijk gaat de Europese c
|aan dit proefproject wordt in
door het natuurkundig insti-J
(Mainz. Zes laboratoria op ve
)uw zijn gelijktijdig aangesloti
lat tijdrovende en lastige ve
ig zijn. Voor het transport
[zorgen achthonderd meter la
;r bedrijf Schott.
Morgen wordt er aan De Hogeschool De Horst in
Driebergen een congres gehouden over vrouwen en
leidinggeven. Eén van de spreeksters is organisa
tie-psycholoog Marjan Brouwer. Vandaag vertelt
ze al waarom het goed is dat er meer vrouwen aan
de top komen.
Door Mick Salet
Inden worden sinds kort van exj
>t met tanks vol vloeibare zuuij
•an in het troebele water blazen J
lig zuurstof in de Theems. Ve
stallaties komt in de rivier te
igsstoffen, waaraan bacterie'
iven. Daarbij onttrekken ze ve
,/aaruit het de zuurstof ha
iet gefilterd Theemswater en
Kit komt in actie zodra de vis.-
als gevolg van te lage zuurstoij
itten en deels van mensen stan-
jarige Engelse vrouw een tunw
eling, die dertig dagen duurde,
leerde afweer van rat en mens
ingespoten met antilichamen c
Maar ze hielpen niet, omdat
n de vrouw ze afbrak. Daan
nsmelting van antilichamen:
mens, met daaraan toegevoe„.
ende deel van het ratte-atlt|
;t laboratorium voor molecule
ibridge zijn de eerste resulta»
om meer van deze behandel
«rmuizen ingezet tegen een®^]
rten belagen de elfduizend in
m. Een vleermuis vangt hona
s bovendien actief in de sche
volop vliegen.
rband met de zoutwinning, t4".
ig landschap van afgedankt® J
en grindgaten zijn ideale br
rie afgelopen zijn, want de V'^J
Bij particulieren en op open 1
ïrmuizenkasten opgehangen- 1
enbussen, waarin een vleen'
can vinden. Het wachten is n
Een vrouw die carrière wil
maken? Die moet haar op de
tanden hebben.Die kan
geen goede moeder zijn.
Die moet minstens twee keer
zo goed zijn als haar manne
lijke concurrenten.
Zolang Nederland maar één
vrouwelijke minister telt, zo-
lang PSV-Ajax alleen door
i mannen gefloten mag wor-
f den, zolang geen Nederlands
lad een vrouwelijke
hoofdredacteur heeft, zolang,
en misschien nog wel langer,
zullen er mensen (m/v) zijn
die zich afvragen of vrouwen
wel leiding kunnen geven.
Ja, de scepter wordt hier al
een eeuw door vrouwen ge
zwaaid. Emma. Wilhelmina.
Juliana. Beatrix. Maar de
1 meeste andere topposities
worden door mannen bezet.
Die achterstand kan niet in
één generatie worden weg ge
werkt. Daar is meer tijd èn
een andere mentaliteit voor
nodig. Dat zegt Makjan Brou
wer. Ze is organisatie-psy-
i choloog. Ze helpt vrouwen om
een plan te maken voor hun
loopbaan. En probeert perso
neelschefs en directeuren er
van te overtuigen dat vrou
wen aan de top het zo gek nog
niet doen.
Matjan Brouwer: „Het is
lange tijd niet gewoon ge
weest dat je als vrouw ging
werken. Mijn moeder dècht
er niet aan. Die trouwde,
kreeg kinderen en deed het
huishouden. Zo ging dat vroe
ger. Als vrouwen gingen wer
ken dan was dat hooguit voor
een paar jaar. Tot ze hun eer
ste kind kregen. Daardoor
bleven vrouwen meestal in de
lagere functies, startfuncties,
hangen. Dat is de traditie:
mannen moeten de kost ver
dienen en vrouwen horen
voor het huis en de kinderen
te zorgen. Dat werkt nog
steeds door. Werkende man
nen hebben vaak een vrouw,
thuis, die voor het huishou
den zorgt. Een werkende
vrouw heeft een dubbele
taak. De zorg voor haar werk
èn het huishouden.
„Dat geeft praktische be
perkingen. Voor zo'n vrouw is
het lastig om na vijf uur nog
naar een vergadering te gaan
Dan kan ze geen boodschap
pen meer doea Dan heeft ze
geen tijd meer om het eten
klaar te makea Voor ge
huwde werkende mannen is
dat vaak makkelijker. Die
hebben wél tijd voor die extra
vergadering of die informele
borrel na kantoortijd. Een
vrouw die carrière wil maken
zit traditioneel in een nadeli
ger positie.
„Daar komt bij dat vrou
wen vroeger weinig voorbeel
den hadden. Zonder voor
beeld is het moeilijk om te
weten wat je kunt bereiken
en hoe. Nu er steeds méér
vrouwen zijn met leidingge
vende banen, zien andere
vrouwen dat ze dat óók kun
nen.
„Die eerste vrouwen, met een
voorbeeldfunctie, hadden en
hebben het veel moeilijker.
Als eerste vrouw in een orga
nisatie van mannen, ben je
een eenling. Val je op. Dat
geldt niet alleen voor vrou
wen. Eén zwarte in een we
reld vol witten valt ook op.
„Wat is daar het gevolg
van? Ze krijgen alle aan
dacht. Iedereen maakt wel
eens een fout, maar als je als
vrouw in een mannenwereld
een foutje maakt, dan ziet
iedereen dat direct. 'Zie je
wel, zo'n vrouw kan er niets
van.
„In iedere organisatie zie je
dat mannen de eerste vrou
wen in hun bedrijf nogal ste
reotiep bekijken. Op een ge
geven moment houdt dat op.
Als je in een organisatie méér
dan 35 procent vrouwen hebt,
dan worden ze niet meer ste
reotiep behandeld. Dan wordt
het pas normaal.
„De verhouding tussen
mannen en vrouwen hoeft
dus niet per se vijftig-vijftig
te zijn. Boven de 35 procent
verdwijnt dat negatieve ef
fect al.
„Maar als er in een organi
satie minder vrouwen wer
ken, bijvoorbeeld maar tien
procent, dan zit je als vrouw
in een gevaarlijk gebied. Dan
word je stereotiep behandeld
en tekort gedaan. Dat is ont
zettend vervelend. Dan moet
je veel energie steken in het
wegnemen van die vooroor
delen. Die energie zou je beter
kunnen gebruiken voor je
werk. In de praktijk haken
vrouwen vaak af, omdat ze
doodmoe worden van de ma
nier waarop ze door mannen
behandeld worden"
Hebben mannen er moeite
mee als ze een vrouw bóven
zich krijgen? Zeggen ze er iets
van?
Marjan Brouwer: „Zéggen
doen ze het niet meer. Het
gaat allemaal iets subtieler.
Vrouwen worden sneller ge
passeerd. Een voorbeeldje.
Toen ik nog met een manne
lijke collega in bedrijven op
bezoek ging, dan liepen man
nen vaak langs mij heen om
hèm eerst een hand te geven.
Ik werd behandeld als een
iemand die er een beetje bij
hing. 'Een vrouw..zeker zijn
secretaresse of zo.'
„Ik moet er gelijk aan toe
voegen dat het steeds minder
wordt. Dat steeds minder
mannen er moeite mee heb
ben. Dat komt gewoon omdat
ze zien dat er niets vreselijks
gebeurt als vrouwen leiding
geven.
„Maar vrouwen worden in
de praktijk nog steeds achter
gesteld. Ze worden gepas
seerd omdat ze vrouw zijn.
Vrouwenprotest bij het ministerie van Sociale Zaken.
Marjan Brouwer: „Vrouwelijke eigenschappen, tussen
aanhalingstekens, zoals het gevoel om zich in andere mensen
in te leven en de bereidheid om echt naar iedereen te
luisteren, blijken ontzettend belangrijk te zijn. Vrouwen
doen het gewoon geweldig goed in leidinggevende functies."
- FOTO GELDERLAND PERS
Het probleem is echter dat je
dat niet boven tafel krijgt.
Het is meestal niet te bewij
zen."
Er wordt, en niet alleen aan de
bittertafel, gezegd dat alleen
kenaus de top kunnen berei
ken. Zit daar iets in?
Marjan Brouwer: „Als je
altijd heel hard moet vechten
voor je positie, dan word je
daar niet aardiger op. Het
werkt op elkaar in, hè. Als je
telkens het gevoel hebt dat je
je moet bewijzen, als je tel
kens van je af moet bijten,
dan ga je anders reageren.
Dan ga je misschien wel een
beetje op een kenau lijken.
Maar dat wil absoluut niet
zeggen dat vrouwen aan de
top het karakter van een ke
nau hebben of moeten heb
ben.
„Ik denk niet dat vrouwen
die de top bereiken een spe
ciale vrouwelijke eigenschap
hebben. Ik denk dat je, ook als
vrouw, alleen carrière maakt
als je goed in je werk bent."
Zou dat het enige zijn? Een
voorbeeld uit de praktijk. Een
paar jaar geleden werden de
kleuterschool en de lagere
school samengevoegd tot de
basisschool. Voor de baantjes
als directeur zouden de hoof
den van de lagere scholen,
vooral mannen, en die van de
kleuterscholen, meest vrou
wen, gelijke kansen krijgen.
Maar wat zie je nu? Dat de al
lermeeste directeuren van ba
sisscholen mannen zijn.
Marjan Brouwer: „Dat is
een goed voorbeeld van de
manier waarop het in de
praktijk gaat. Ik denk dat het
voor een groot deel komt om
dat vrouwen gewoon niet ge
solliciteerd hebben. Waarom
niet? Omdat vrouwen vaak
denken dat ze het niet kun
nen. Misschien ook omdat ze
geen zin hebben in zware ba
nen, die een hoop extra werk
geven. Maar een groot deel
van het probleem ligt bij de
vrouwen zelf. Als vrouwen
kansen krijgen, en de over
heid biédt kansen op leiding
gevende functies, dan moeten
ze die kansen wel pakken."
Voor personeelschefs blijven
mouwen een nadeel hebben:
ze kunnen zwanger worden.
Marjan Brouwer: „Hó even,
er valt natuurlijk wel wat te
regelen, hè. Als twee wer
kende mensen een kind krij
gen, dan kunnen er toch af
spraken gemaakt worden
over het verdelen van het
werk buiten de deur en thuis?
Het moet niet allemaal op de
schouders van de vrouw ko
men. De vrouw wordt zwan
ger, maar man en vrouwen
krijgen samen een kind.
- FOTO ANP
„Ik vraag me af of mannen
daar altijd wel de consequen
ties van willen aanvaarden.
Uit onderzoek blijkt dat het
vrouwen, na zwangerschap,
veel eerder lukt om hun vol
ledige baan om te zetten in
een parttime baan. Mannen
lukt dat minder. Ik trek daar
uit de conclusie dat vrouwen
er meer voor over hebben om
in deeltijd te gaan werken en
dat mannen er minder voor
willen doen om tijd vrij te
maken voor het huishouden
en de opvoeding.
„Het hoéft geen belemme
ring voor een loopbaan te
zijn. Ik ben er van overtuigd
dat je het voor een leidingge
vende baan niet uitmaakt of
j e vij f of vier dagen werkt.
Bedrijven die vrouwen niet
dezelfde kansen geven als
mannen, moeten beseffen dat
dat dom is. Het uitgangspunt
voor iedere organisatie moet
zijn dat de capaciteiten van
iedereen optimaal benut moe
ten worden. Het is dom om
één groep, vrouwen bijvoor
beeld, daarvan uit te sluiten.
„Pluriformiteit is goed voor
een organisatie. Als vrouwen
zien dat ook zij carrière kun
nen maken, dan motiveert
dat. Dat komt de sfeer èn de
produktie ten goede.
„In de praktijk is gebleken
dat vrouwen op een goede
manier leiding kunnen geven.
Vrouwelijke eigenschappen,
tussen aanhalingstekens, zo
als het gevoel om zich in an
dere mensen in te leven en de
bereidheid om echt naar
iedereen te luisteren, blijken
ontzettend belangrijk te zijn.
Vrouwen doen het gewoon
geweldig goed in leidingge
vende functies."
Zijn ze béter dan mannen?
Marjan Brouwer: „Ben je
gek, nee, maar heel veel vrou
wen kunnen wel méér dan
mannen denken."
De enige Chinese vriend die
ik ooit gehad heb heette
niet D. Goestiboes maar Soi
Hoe Nga Moek Ngon Moei.
Na vlijtig oefenen en met
inzet van alle kennis over
de vorming van spraak
klanken mij bijgebracht in
mijn studietijd lukte het
mij zijn naam zodanig uit
te spreken dat zijn familie
uit mijn spraakklanken
zijn naam herkend zou
hebben, dat zij hij, en
voegde er aan toe dat ik de
enige Bredanaar was die
dat presteerde. De rest van
Breda snoeide zijn naam
terug tot Jan Mooi. Onder
die naam heeft hij in de
Karrestraat een of twee
jaar een winkel bezeten
waarin hij Oosterse kunst
en antiek vekocht. Dat was
vóór de oorlog die hij maar
een j aar overleefd heeft.
Op de kisten handel die
zijn vader hem uit China
toestuurde stond in duide
lijke letters Via Siberia wat
mij boeide. Ik hielp hem
graag met heel voorzichtig
uitpakken en ging onder
wijl door met mijn lessen.
Hij sprak wat Engels maar
wilde zo snel mogelijk Ne
derlands leren lezen en
spreken. Onder de wetens
waardigheden die ik van
hem vernomen heb was het
geheim van zijn naam. Bij
zijn geboorte heette hij ge
won Ngon Moei maar op
school voegde ieder volgend
onderwijzer in een hogere
klas een epitheton toe. Heel
vrij vertaald heette hij zo
iets als: de vlotte, vlug-
schrijvende, mooizingende
Ngon Moei. Hij vertelt ook
van een pijnlijke ontdek
king over onze omgang met
konijntjes. Zoals alle Chi
nese kindjes had hij een
speelkonijntje bezeten dat
vrij door huis en tuin rond
huppelde zoals bij ons hon
den of katten.
Het had hem deugd ge
daan te ontdekken dat ook
wij konijntjes hielden,
maar minder deugd te er
varen dat we die doodsloe
gen en opaten ter ere van
feesten als de geboortedag
viering van onze Heiland.
„I was shocked", zei hij.
Aan Soi Hoe Nga Moek
Ngon Moei moest ik denken
bij het lezen van Colin Thu-
brons verslag over zijn reis
door China. Colin had de
moeite genomen wat Kan-
tonees te leren en zwierf
een jaar rond door het grote
rijk van 'de miljard onbe-
grepenen'. Wat hij nooit na
liet bij zijn bezoek aan een
dorp of stad was een wan
deling over de weekmarkt
hoewel hij die vaak ervoer
als nachtmerrie-oorden
(nightmare places). Op een
van die nachtmerrie-oor
den werd zijn aandacht ge
trokken door luid gejam
mer van honderden poezen
en poesjes, in een uithoek
waar huisdieren werden
verkocht.
Hij zag dat de kraamhe
ren goede zaken deden en
wat hem opviel was dat de
talrijke kopers wel een kat
in de zak kochten maar
nooit een poesje (a kitten).
Daarvan gingen er altijd
drie of vier in een vrieme-
lende zak op de weegschaal.
Colin informeerde en de op
lossing lag voor de hand. Er
zat zo weinig vlees aan een
zo'n poesejonkie dat een
volwassen man daarmee
zijn honger niet kon stillen.
Wat hem verder opviel was
het totaal ontbreken van
geblaf tussen al dat poes-
siemauw. Ter verklaring
wees de koopman op iets
boven Colins hoofd. Daar,
aan een balk van de kraam,
hingen de honden al reeds
gevild en panklaar tussen
strengen van nog stuip
trekkende kikkers. 'Garan
tie dat ze vers waren' zei de
koopman. Colin dacht aan
die ene paling in de kluwen
dode in de bak met zoutkor
rels die af en toe nog een
stuip trok. Als kleine jon
gen had hij zijn vader ge
vraagd of palingen ook pijn
voelden, maar zijn vader
wist het niet.
Colin kocht een levende
schildpad en liet die een
eind verder los in een vij
ver. In een eethuis in Kan
ton trof ie een ober die be
ter Engels sprak dan hij
Chinees. Voor hij bestelde
vroeg hij die ober even de
gerechten te vertalen op de
spijslijst. Hij bleek de keus
te hebben uit: Gestoofde
kat met garnalenpasta. Ma
ger hondevlees met Chili en
sjalotjes in sojasaus. Ge
bonden kattesoep met olij
ven en gebakken modder-
puppies. Die 'mudpuppies'
bleken vissen te zijn met
buldogtronies en snorha
ren. De specialité van het
eethuis was: gesmoorde py
thon in championsaus. Tot
spijt van de restauranteur
waren Berepoten die week
niet voorhanden Voor meer
delicatessen uit de Chinese
keuken verwijs ik water
tandende lezers naar: 'Be
hind the Wall' (A journey
through China) van Colin
Thubron. Uitgave Heine-
mann 10.75.
NEW YORK (REUTER/AFP) - In 2025 zal de wereldbevol
king zijn toegenomen van 5,1 miljard nu tot bijna 8,5 mil
jard. De drie landen met de grootste bevolking blijven res
pectievelijk China, India en de Sovjetunie. Nigeria, dat nu
nog op de tiende plaats staat, is in 2025 opgerukt naar de
vierde plaats.
In dat jaar zal het aantal inwo
ners in China en in India elk
aar niet ver ontlopen, zo blijkt
uit de cijfers die de Verenigde
Naties publiceerde. Het aantal
inwoners van China zal zijn
toegenomen van 1,059 miljard
in 1985 tot 1,492 miljard in 2025.
De Indiase bevolking stijgt van
769,1 miljoen in 1985 tot 1,445
miljard in 2025. De Sovjetunie
blijft op de derde plaats staan,
hoewel de bevolkingsaanwas
aanzienlijk minder is, namelijk
van 276,9 miljoen in 1985 tot
351,4 miljoen.
Nu nog nemen de Verenigde
Staten de vierde plaats in. Zij
telden in 1985 239.2 miljoen in
woners. Maar in 2025 heeft Ni
geria hen voorbijgestreefd. Nu
zijn er naar schatting 95 mil
joen Nigerianen. In 2025 zullen
het er volgens de VN-progon-
ses 301,3 miljoen zijn. De Ver
enigde Staten zullen dan 300,7
miljoen mensen tellen.
De wereldbevolking neemt
gemiddeld met 87 miljoen men
sen per jaar toe, aldus de cijfers
die om het jaar worden gege
ven. In de jaren '60 steeg de we
reldbevolking jaarlijks met
twee procent. Nu, in de jaren
80, ligt dat op 1,7 procent. Vol
gens de voorspellingen blijft dit
zo tot halverwege de jaren '90.
Dan zal het percentage geleide
lijk aan afnemen tot het in 2025
gezakt is tot onder de 1 procent.
Regionaal gezien zijn er ver
schillen. De bevolkingsaanwas
in Azië en Latijns Amerika is
bescheiden vergeleken bij die
van Afrika, terwijl in de
meeste Europese landen het in
wonerstal stabiel is.
boor Jan Paalman
In 1984 beweerden drie urolo
gen in het Nederlands Tijd
schrift voor Geneeskunde dat
net met die niersteenvergrui
zer niets zou worden. Dat ap
paraat was te duur en
'jaarom „lijkt toepassing van
oeze methode op grote schaal
voorlopig niet haalbaar."
voorlopig' duurde nog geen
Wer jaar want nierstenen
worden tegenwoordig of ver
gruisd of via een heel klein
gaatje in de huid verwijderd,
bn in nog geen vier jaar tijds
raakte de klassieke nier
steenoperatie volkomen uit de
gratie.
Deze stille revolutie was een
zegen voor de 4000 niersteen-
Patiënten per jaar die zich
anders zouden moeten laten
opereren. Nierstenen zijn toch
al een saggerijnig bezit en tot
1984 kon alleen een grote en
tamelijk pittige operatie je
van dit twijfelachtige bezit
ontdoen. Voor zolang het
duurt dan, want nierstenen
hebben de vervelende eigen
schap om weer terug te ko
men en dat begint de hele el
lende van voren af aan. Geen
wonder dat patiënten zo mo
gelijk nog enthousiaster wa
ren dan de chirurgen van nie
ren en urinewegen, de urolo
gen dus, toen in 1984 de nier
steenvergruizer hier ter lande
zijn intrede deed. Het appa
raat is veiliger, eleganter, ef
fectiever, goedkoper en stuk
ken minder bezwaarlijk voor
de patiënt dan een operatie.
Nadat kwam apparaat
kwam, zag - en in een ver
bluffend korte tijd - overwon,
ging men omzien naar andere
toepassingen. Het verbrijze
len van galstenen bijvoor
beeld, want als dat zo won
derwel lukt met nierstenen,
waarom dan niet bij galste
nen? Het apparaat dat de
pompeuze naam lithotriptor
draagt werkt als volgt. De pa
tiënt neemt plaats in een wa
terbad met op de bodem een
electrode die een supersnelle
reeks vonkjes produceert. Het
omringende water ontploft
als het ware in belletjes
stoom waarna een schokgolf
eerst door het water en dan
door de patiënt trekt.
Een holle spiegel bundelt
de geluidsgolven en men richt
die met behulp van röntgen-
monitors zo op de patiënt dat
de steen precies in het brand-
punt komt te liggen. Echt veel
pijn doet de behandeling niet,
de patiënt voelt hooguit een
geringe, doffe, oppervlakkige
pijn. Vroeger werden patiënt
geheel of gedeeltelijk ver
doofd en nu krijgen ze een
fikse spuit pijnstillers, maar
dat is meer bedoeld om de pa
tiënt lange tijd stil te laten
liggen zodat de steen in het
brandpunt blijft liggen. Na
een geluidsbombardement
van enkele uren valt de steen
in gruzelementen.
Als dat bij galsteenpatiën
ten net zo gemakkelijk zou
gaan als bij hun collega's met
nierstenen, dan zou dat een
geweldige vooruitgang zijn.
Per jaar worden 11.000 Ne
derlanders voor galstenen ge
opereerd en de ldassieke gal
steenoperatie is toch redelijk
pittig, vooral voor mensen
boven de zeventig jaar. En af
gezien daarvan. Wie zou niet
liever een paar uur in een
badje zitten in plaats van een
operatie te ondergaan? Men
deed een aantal proeven op
honden, enkele honderden
mensen werden met het ap
paraat behandeld, maar he
laas zo bleek alras, zo gemak
kelijk kom je meestal niet
van je galstenen af. Want
galstenen zijn niet helemaal
met nierstenen te vergelijken
net zo min als de anatomie
van gal- en urinewegen.
De lever produceert een
voortdurende stroom vetop-
lossende gal. Die wordt in de
galblaas opgevangen, inge
dikt, en op afroep, als er een
vette brok door de dunne
darm schuift, via de galgang
naar de dunne darm gevoerd
om aldaar het vet op te lossen.
Hoe en waarom het gebeurt,
dat weet men niet, al weet
men wel dat het bij vrouwen
vaker voorkomt, maar bij
nogal wat mensen dikt de gal
in de galblaas tot galstenen
in. Heel vaak hebben ze van
deze zogeheten 'stille stenen'
weinig last, maar als een
steen - en hoe kleiner ze zijn
hoe gemener - de galgang in
schuift dan is Leiden in last
en de patiënt ook.
De galgang probeert dan de
steen naar de darm te wur
men en dat doet koliekerig
pijn: krampend en in aanval
len, die je, soms misselijk en
brakend, laten krullen van
ellende. Om de gevaarlijke
complicaties van galstenen
voor te zijn zal men de galste
nen weghalen en ook de gal
blaas waarin de stenen zijn
ontstaan.
Daarmee is dan gelijk de
eerste reden genoemd
waarom de vergruizer nooit
de operatie kan vervangen.
Bij de operatie wordt de gal
blaas verwijderd zodat er
nooit meer stenen kunnen
ontstaan. Na vergruizing van
galstenen kan dat wel. Een
andere belangrijke beperking
is dat de vergruizer er vaak
niet in slaagt om de stenen
voldoende Wein te krijgen.
Hoe het komt is een volmaakt
raadsel, maar hoe groter de
stenen hoe groffer het gruis.
Dat laat zich niet zo gemak
kelijk langs de natuurlijke
weg via de galgang afvoeren
naar de dunne darm. Zeker
niet omdat het gruis bij de
overgang van galgang naar
darm een sluitspier moet pas
seren, de befaamde 'papil van
Vater'.
De vergruizer heeft dan
wel de steen verbrijzeld,
maar daarmee is het gruis
nog niet weg. Daarom geeft
men de patiënten vanaf
twaalf dagen vóór tot drie
maanden na de behapdeling
middelen te slikken die de
eigenschap hebben om het
cholesterol in de galsteen op
te lossen. Dat helpt, maar dan
wel alleen bij cholesterolste-
nen, galstenen die inderdaad
uit cholesterol bestaan, en die
komen maar bij 60 procent
van de patiënten voor.
Nee, de vergruizer zal al
leen maar bij een beperkte
groep galsteenpatiënten in
actie kunnen komen. De gal
stenen mogen niet groter zijn
dan drie centimeter, niet
meer dan drie in getal en ze
moeten van cholesterol zijn.
Dat maakt de behandeling
voor ongeveer 80 procent van
de patiënten ongeschikt.