even._
UITBLAZEN
PvdA zette de goal met 'Oort-alternatief' wagenwijd open
Verrassende wending op jongste Combisynode
Basisvorming zal van een dubbeltje geen kwartje maken
Overvaller
kabinet
Blij met
Bleifrei
Wij amuseren c
Gemeenten mc
casino's niet k<
DE STEM COM
DE STEM ACHTERGROND ZATERDAG 5 NOVEMBER 1988
WIM KOCK
-DESTEM-
GEREFORMEERDEN RIJPER VOOR KERKHERENIGING DAN HERVORMDEN
ntiSTEM BINNENIN
roof mislukt
ABP-affaire
niet afgelopen
SINDS kort mag ik me
rekenen tot de milieu
bewuste rijders. Mijn
nieuwe auto heeft een
'schone motor'. Geen ka
talysator, want die kost
vermogen, zo liet de
autoverkoper me handig
merken door me een
proeftritje in zijn eigen wagen
te laten maken. Vermogen
wilde ik niet opofferen aan het
milieu. Thuis, op het werk en
zelfs in de kroeg moet je als
man al voortdurend op je
woorden en daden letten. De
enige overgebleven plekken
waar je je macho-lusten nog
kunt botvieren zijn de zetel
achter het autostuur en de trim
baan. Aangezien ik geen spor
tief type ben, moet ik het van
m'n auto hebben. Kan ik het
helpen dat ik als man geboren
ben?
Ik tank nu dus loodvrij. In
september, in Duitsland, toen
ik het milieu nog bezwadderde
met lood merkte ik pas goed
hoe de loodvrije benzine is op
gerukt. Je moest goed opletten
of je had de dunne uitloop van
een loodvrije pomp in de inlaat
van je tank zitten. Ik moest su
per hebben, maar de groene en
rode bordjes Bleifrei en Verblei-
tel sprongen me zo opzichtig in
it gezicht
Een week later stond ik met
een praktisch lege tank bij een
benzinestation in Ludlow, een
heel aardige stad met een be
roemd vakwerkhuis in het
grensgebied tussen Engeland
en Wales. Ik had al gemerkt dat
je in Engeland aReen maar
loodvrije pompen kunt vinden
door er navraag naar te doen
bij stations die ze niet hebben.
De kranten meldden in het ka
der van de Nationale Loodvrije
Benzineweek 1988 dat slechts
anderhalf procent van de in
Engeland verkochte benzine
loodvrij is, terwijl ruim de helft
van het Engelse wagenpark mo
toren heeft die geschikt zijn om
op loodvrij te rijden. De vrouw
van de benzinepomp zei dat er
in heel Ludlow en omgeving
geen loodvrije pomp was.
Geen nood. De woorden
van de verkoper indachtig
greep ik naar de super-slang.
Nieuwe verrassing: de uitloop
van die slang paste niet in de
inlaat van mijn tank. Toch ge
probeerd. Benzine over m'n
schoenen. De meter op de
pomp wees een fractie van een
liter aan en vier pence. Onze
eerlijkheid was ons geluk. Toen
een van mijn reisgenoten naar
binnen liep om te vragen of we
die vier pence soms moesten
betalen, zei de vrouw dat haar
net te binnen geschoten was
dat een pomp aan de andere
kant van de stad sinds vorige
week unleaded had. De vier
pence nam ze aan.
Vier keer heb ik de afgelo
pen week in Engeland getankt
en alle vier de keren moesten
we eerst bij een of meer pom
pen informeren naar het dichtst
bijzijnde station met loodvrije
benzine. De kwaliteitskrant
The Independent wijt het uit
blijven van enig sukses met
loodvrij aan de onwetendheid
van het publiek. In heel het
Verenigd Koninkrijk staan nog
maar 2200 loodvrije pompen.
Slechts twee procent van de
automobilisten vraagt naar
loodvrij. Geen vraag, geen
pompen. De regering en de
oliemaatschappijen moeten
daar wat aan doen, vindt de In
dependent, door massaal het
publiek te doordringen van het
belang van loodvrije benzine.
Wat mij intrigeerde in de
berichtgeving rond de 'lood
vrije week' was dat alle media
eensgezind meldden dat meer
dan de helft van de Britse
auto's met een 'eenvoudige in
greep van dertig tot zestig gul
den' kan worden aangepast
voor het gebruik van loodvrije
benzine. Ik vraag me af of wij
hier, ondanks de ruime ver
spreiding van groene pompen,
wel zo goed zijn geïnformeerd
over de 'ins and outs' van Euro
super, katalysators, S-motoren
en eventuele 'geringe' en weinig
kostende ingrepen.
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Coumans - hoofdredacteur.
A. Theunissen en H. Vermeulen-adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda.
076-236911 Telex 54176 Telefax 076-236405.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236452.
Sportredactie 076-236236.
Telefax redactie 076-236309.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Postadres: Postbus 65, 4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Nw. Ginnekenstr. 41, 236326.
Voor bezorgklachten: 236888.
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Postadres: Postbus 363, 4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Postadres: Postbus 13, 4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751
Postadres: Postbus 62,4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14, 01620-54957.
Postadres: Postbus 4023, 4900 CA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45, 01650-37150.
Postadres: Postbus 35, 4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, 01150-17920.
Postadres: Postbus 145, 4530 AC Terneuzen
Vlissingen, Torenstraat 5, 01184-19910.
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementsprijzen bij vooruitbetaling te voldoen:
24,90 per maand; 71,85 per kwartaal of 279,15 per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van resp. 1,- per maand,
1,90 per kwartaal, 7,60 per jaar. Prijzen: inclusief 6% B.T.W.
Voor posttoezending geldt een toeslag. Losse nummers: ma. t/m zat. J 1,25.
Service-afdeling abonnementen: 076-236472, ma. t/m vrijd. 8.30-17.00 uur.
Heeft u de krant niet ontvangenOnze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Centrale reclame-afdeling 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur en
zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
Bankrelaties:
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
NCB rek^30301584 - Rabo rek. 101053738.
het gezicht dat ik me aan elke
pomp waar ik tankte ging voe
len zoals ik me ook voel wan
neer ik in een gezelschap de
enige ben die rookt. Als roker
ben je een paria en als super
tanker ben je achterlijk en bo
vendien een kindermishande
laar. Want dat waren we na
tuurlijk al lang weer vergeten:
de loodvrije benzine is niet be
dacht als middel in de strijd te
gen de zure regen, maar om de
hersentjes van jonge kinderen
te ontzien. Ik zou dat ook niet
(meer) geweten hebben ware
het niet dat het in Engeland
deze week Nationale Loodvrije
Benzineweek 1988 was en kran
ten en televisie plichtmatig
doch uitgebreid aandacht be
steedden aan het onderwerp.
„Je mag, als er geen lood
vrije pomp in de buurt is, ge
rust een keer super tanken",
had de verkoper gezegd, „daar
lijdt of vervuilt de motor niet
van." Al bij de eerste tankstop
sloeg de verwarring toe. Men
spreekt beurtelings van 'lood
vrij', 'Euro-super' en 'Euro-
loodvrij'. Op de loodvrije pomp
stond een bord met de tekst:
'Euro-loodvrij vervangt nor
maal'. 'Wat met normaal verge
leken kan worden kan niet
goed zijn voor mijn auto', dacht
ik. Het instructieboekje bracht
ook niet écht uitkomst. Voor
mijn motortype, aangeduid als
S6, was Euro-super de aanbevo
len brandstof, stond er. Was die
'normaal vervangende Euro-
loodvrije' hetzelfde als Euro-su
per? De pompbediende was een
weekend-invaller van middel-
bare-schoolleeftijd en wist het
dus ook niet. Ik aarzelde of ik
wat super zou nemen, maar
waagde toen de gok en vulde de
tank, voor de zekerheid maar
tot de helft, met Euro-loodvrij.
Geen probleem. Hoe ze ook ge
noemd wordt, er is maar één
soort loodvrije benzine. Lesje
geleerd.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiïf
Door Max de Bok
ZO simpel als het nieuwe
belastingstelsel moet wor
den, zo ingewikkeld ver
liep in de PvdA-fractie de
politieke strijd over 'Oort-
volgens-het-kabinet'.
Nog even de voorgeschiedenis.
Het was de PvdA die het ini
tiatief nam tot belastingher
vorming. Samen met de
WD'er De Grave vroeg
PvdA-fiscalist Kombrink om
een commissie.
Het kabinet vond bankier
Oort bereid daar zijn naam te
lenen. Hij kwam met ver
gaande voorstellen tot ver
eenvoudiging. Hoofdpunten:
de operatie kost niets, heffing
van premies en belastingen
wordt ineengeschoven, het
huidige aantal tarieven (ne
gen) wordt teruggebracht tot
drie en veel aftrekposten ver
dwijnen.
Het zag er eenvoudig uit, er
zat echter een grote 'maar'
aan. Door 'Oort' zouden de
minima er bijna 1,5 procent in
koopkracht op achteruit gaan,
de hogere inkomens véél meer
vooruit. Daar kon geen sprake
van zijn. Dat vond het CDA,
dat vond ook de PvdA. Er was
dus, zoals dat in het jargon
heet, 'smeergeld' nodig om
'Oort' een socialer gezicht te
geven. Tijdens het paasdebat
in maart bereikten de rege
ringsfracties een compromis.
Ze berekenden dat er 2,7 mil
jard gulden nodig is om de
koopkracht van de lagere in
komens te handhaven en
knelpunten op te lossen.
In de zomer werd het com
promis verder uitgewerkt.
Wat bleek De vereenvoudi
ging had hoe langer hoe meer
de trekken van een omvang
rijke belastingverlaging ge
kregen. In een royale bui had
Willem Vermeend
FOTO ANP
minister Ruding liefst 4,1 mil-
jard ingezet. Uit het rege
ringsvoorstel kwam een be
lastingvoordeel te voorschijn
voor tweeverdieners op mini
mumloon-niveau 25.761)
van 0,7 procent, oplopend tot
7,3 procent bij een bruto loon
van 45.000 en tot maar liefst
11,3 procent bij twee ton.
Toen werd het september
en oktober. De top van de
PvdA-fractie bezon zich op
een alternatief voor het rege
ringsbeleid. Financieel spe
cialist Wöltgens komt tot een
optelsom van 4,4 miljard gul
den aan te vervullen wensen.
Als een andere rekenmeester,
Kombrink, de vinger heft en
1,7 tot 2,3 miljard claimt als
smeergeld voor 'Oort', komt
de allang sluipende tegenstel
ling tussen de pro-en de anti-
Oortianen opnieuw tot leven.
Wöltgens behoort met Ter
Veld (verder te noemen W en
V) tot de anti's, Kombrink en
Vermeend (verderop K en V
te noemen) tot de pro's. Wim
Meijer, de eerste vice-voorzit
ter die op zijn laatste Kamer
benen loopt, probeert te be
middelen. Niemand, ook K en
V niet, weet op dit moment
precies hoeveel Oort-volgens-
de PvdA moet gaan kosten. Is
het dan niet verstandig een
bedrag van één tot anderhalf
miljard te reserveren voor
'Oort', zo vraagt Meijer zich
hardop af. W en V rekenen
voor dat 'Oort' wel zonder
smeergeld kan. Het ging toch
niet om een belastingverla
ging maar om -vereenvoudi
ging En knelpunten kunnen
worden opgelost door voorde
len die het regeringsvoorstel
de rijken biedt, af te romen
ten gunste van de armeren.
Dan nog resterende proble
men voor de allerlaagste in
komens, kunnen worden op
gelost door herstel van de
koppeling tussen lonen en uit
keringen.
Dan kiest fractieleider Kok,
tot verrassing van K en V,
voor W en V en torpedeert de
laatste bemiddelingspoging
van Meijer. Hij zet zo de goal
wagenwijd open voor doel
punten van CDA en WD.
Al meteen bij de presenta
tie van het PvdA-alternatief
klinkt het uit die hoek dat de
PvdA haar eigen kindje om
zeep wil brengen. Het fiscale
frefje van de WD-fractie,
Frank de Grave, hekelt in het
debat over de regeringsvoor
nemens, 'het feit dat de PvdA
afstand wil nemen van en
geen geld uit wil trekken voor
de Oort-operatie.'
Direct na het Kamerdebat
doen De Vries (CDA) en Voor
hoeve (WD) er in het land
nog een paar scheppen onge
nuanceerd bovenop. 'De PvdA
vervalt in de oude fouten'. 'De
PvdA werkt zich in het isole
ment'.
In de fractietop wordt ge
ween en geknars der tanden
hoorbaar. Drie dagen later,
vrijdag 21 oktober, ligt het ge
raamte van een alternatief op
tafel. Een voorlopig compro
mis wordt bereikt. Er moet
geld komen voor 'Oort', de
nullijn van W en V valt niet te
handhaven.
In het weekeind van 29 op
30 oktober melden K en V aan
Kok dat de laatste berekenin
gen van Financiën hebben
uitgewezen dat er 1,3 miljard
aan smeergeld nodig is. Kok
vertrekt de maandag daarop
naar Kampen. In zijn tas een
tekst vol zelfvertrouwen,
waarin hij een op het eerste
gehoor knap gemaskeerde
draai neemt. Heeft de PvdA
geen geld over voor 'Oort'?
Kok:'De PvdA zal de ko
mende tijd bewijzen dat de
vereenvoudiging van het be
lastingstelsel anders en beter
kan, goedkoper en rechtvaar
diger. De PvdA denkt dat met
ruim één milj ard gulden - dus
bijna drie miljard minder dan
het kabinet - kan worden vol
staan.'
De woorden 'ruim één mil
jard gulden' - die natuurlijk
beter bekken dan één komma
drie miljard - geven Voor
hoeve en De Vries de kans om
hun aanval op de PvdA aan te
scherpen. Voorhoeve ontke
tent, gesecondeerd door De
Grave, een opzichtig offensief.
'Oort voor 1 miljard is een
doodgeboren baby', doceert
Joris. De Grave onderstreept
die uitspraak met reeksen cij
fers. Hoe kan Kok dat nou
toch beweren De PvdA wil
toch nog een aantal reparaties
verrichten en die kosten bui
ten het smeergeld om al 750
miljoen
Dat wist Kok natuurlijk
ook wel. Hij sprak in Kampen
ook over de noodzakelijke re
paraties voor alleenstaanden
met lage inkomens en huis
houdens met hoge ziektekos-
Hans Kombrink
FOTO DE STEM/JOHAN VAN GURP
ten. Maar het bedrag van 750
miljoen noemde hij niet. Dat
mocht dus opgeteld worden
bij zijn 'ruim één miljard'.
Dat verzwijgen maakte het de
regeringspartijen nog makke
lijker om de PvdA in de hoek
te drukken, hoewel zij zelf
nog geen cent hebben gereser
veerd voor die zaken.
Voorhoeve meldt zich zelf
aan voor het actualiteitenpro
gramma 'Den Haag Vandaag'
van dinsdagavond. De eindre
dacteur heeft er wel oren naar
en arrangeert een tweege
sprek Voorhoeve-Kok. In de
kring rond de WD-leider
heet het 'dat Voorhoeve van
avond Kok alle hoeken van de
studio zal laten zien.' Het pakt
anders uit. Kok drukt Voor
hoeve superieur in de hoek,
maar maakt niettemin toch
weer dezelfde fout. Hij blijft
spreken van 'ruim één mil
jard' en herstelt de opgelopen
schade niet echt. En dat ter
wijl hem 's middags door
Kombrink was gemeld, dat de
meest recente technische be
rekeningen van Financiën een
kleine tegenvaller hadden
doen zien: er moest nog 300
miljoen bij de 1,3 miljard. Het
krijgt al aardig wat van bezij.
den de waarheid praten als je
een bedrag van 1,6 miljard
ruim één miljard noemt. Ze
ker als daar nog 750 miljoen
moet worden bijgeteld. Dan
kom je uit op 2,35 miljard.
Niet zover verwijderd van de
2,7 miljard die de regerings-
fracties in het paasdebat
vastlegden.
Het is intussen donderdag 3
november. Kombrink presen
teert het PvdA-alternatief.
Het pakt voor de laagstbe
taalden, alleenstaanden en
ouderen beter uit dan het ka
binetsplan. Het omslagpunt in
verhouding tot de kabinets
plannen ligt rond een bruto-
inkomen van 45.000 gulden
Daarboven komen de belas
tingbetalers er minder goed af
dan in Oort-volgens-het-ka-
binet. Een voorbeeld: een al
leenverdiener met 50.000 gul
den zou er in het kabinetsplan
5,2 op vooruit gaan, in het
PvdA-plan 2,6 procent. Over
het algemeen gaan de hogere
inkomens er minder op voor
uit dan bij het kabinet. Het
saldo blijft voor de meesten
wel positief, zij het dat het re
sultaat voor inkomens met
veel aftrekposten, negatief
kan uitpakken.
Kombrink geeft zich alle
moeite de winst van K en V op
W en V niet te vieren. Zijn po
gingen om het offensief van
CDA en WD te bagatellise
ren en de uitspraken van Kok
als een vergissinkje af te
doen, vallen in onvruchtbare
bodem. Als je als PvdA de te
genpartij alle kans geeft om
ballen in open doel te schie
ten, moet je je er later niet
over beklagen dat ze die doel
punten ook maken. Het be
nutten van een weggegeven
uitgelokte strafschop telt ook.
Door Jan Bouwmans
NEEM even aan: het vitale be
lang van het voetbal vergt een
fusie van Ajax en Feijenoord.
Niet alleen van de besturen, de
elftallen en de diverse diensten,
ook de vaste supportersschare
van beide, die elkaar bij gelegen
heid letterlijk te lijf zijn gegaan,
moet tot één nieuwe en hechte
aanhang worden samengesmeed.
Waarbij men ten koste van bijna al
les wil voorkomen dat een deel van
de supporters afhaakt.
Is dat geen onbegonnen werk En
als die twee groten zich dan ook nog
eens verplicht voelen om twee kleine
clubjes die nog even de kat uit de
boom willen kijken, op sleeptouw te
nemen. Gekkenwerk? Toch is er
zoiets gaande in protestants Neder
land. In de jaren zeventig werden de
eerste stapjes gezet in wat 'Samen op
Weg' heet. De twee grootste protes
tantse kerkgenootschappen-e Ne
derlandse Hervormde Kerk (NHK)
en de Gereformeerde Kerken in Ne
derland (GKN) sloegen de weg in
naar hereniging.
Fusie dus. Deze weg werd ingesla
gen nadat de gereformeerden zich
bijna honderd jaar eerder van de
hervormden hadden afgescheidea
Toch is het herenigingsstreven in het
Nederlandse protestantisme is niet
uniek. Het is een tak van een bredere
stroom. De basis ervoor is gelegd in
1973 met de zogeheten 'Konkordie
van Leuenberg'. Deze konkordie of
overeenkomst kwam tot stand na
twintig jaar theologisch gesprek tus
sen de kerken van Luther en die van
Calvijn, de twee hoofdstromen van
de Reformatie.
Deze konkordie is intussen door
tachtig protestantse kerken in
Europa ondertekend. De Leuenber-
ger konkordie is volgens dr. Karei
Blei, secretaris-generaal van de her
vormde kerk, in zoverre een eindsta
tion, dat de felle leergeschillen tus
sen lutheranen en calvinisten van de
afgelopen eeuwen zijn bijgelegd.
Maar Leuenberg is ook een begin, in
de woorden van Blei: „We zijn
nieuwe verplichtingen aangegaan."
Die zijn in Nederland onder meer
vertaald in de onduldbaarheid, dat
hervormden en gereformeerden nog
langer gescheiden zouden optrekken.
De kerkorde van de hervormde
kerk en geferormeerde kerken vor
men de coördinaten voor de loop van
het eenwordingsproces. Over nieuw
te nemen stappen in Samen op Weg
beslist in eerste instantie de Combi
synode: de beide generale synoden in
gezamenlijke zitting.
Op de laatste ztting vorige maand
heeft de Combisynode echter beslo
ten in 1989 een extra zitting in te las
sen. Dat kwam omdat een belang
rijke stap vooruit, die men had wil
len nemen, niet is gezet. Die stap
vooruit betrof de acceptatie van de
blauwdruk van het nieuwe kerkor
ganisatiemodel. In een eerder sta
dium had de Combisynode het prin
cipiële besluit genomen dat de be
staande hervormde kerkorde de ba
sis zou zijn voor de toekomstige ene
kerk. De gereformeerde kerkorde
zou daar in worden gepast.
In de blauwdruk, Schets '88 ge
naamd, vonden vooral de hervormde
synodeleden weinig meer terug van
de hervormde kerkordelij ke basis.
De Raad van Deputaten Samen op
Weg, in zonderheid haar werkgroep
toekomstige vormgeving, moet het
huiswerk overdoen, maar heeft
daarvoor geen twee jaar, maar een
jaar tijd gekregen. Waarom? De
,druk van onderaf, van hervormde en
gereformeerde gemeenten die al lan
ger federatief samenwerken en
steeds sterker belemmerd worden
door bestaande regels en voorschrif
ten, wordt met de dag groter.
Maar niemand zal van de jongste
Combisynodezitting de indruk heb
ben overgehouden dat daar enige
vooruitgang is geboekt. Stilstand
lijkt dichter bij de waarheid. Toch
gebeurde er op de jongste Combisy
node iets, waardoor de diepere oor
zaak van het trage tempo werd
blootgelegd. Die diepere oorzaak
komt erop neer dat de gereformeer
den rijper zijn voor hereniging dan
de hervormden. Het waren dan ook
de hervormden die op de laatste
combisynode op de rem trapten.
Er komt onvermijdelijk een mo
ment waarop een streep gehaald
moet worden door het primaat van
de bestaande kerkorden. Het laatste
woord, dat de kerkorden nu nog heb
ben, zal eens overgeheveld moeten
worden naar een nieuw statuut. Dat
is het oversteken van de onherroepe
lijke drempel.
Het moment dat met het overgaan,
van die onherroepelijke drempel een
begin wordt gemaakt, kwam op de
laatste Combisynode voorzichtig aan
de orde. Namelijk door te discussië
ren over het idee om een statuut te
gaan ontwerpen, waarin alle Samen
op Weg-participanten hun gemeen
schappelijk recht vastleggen. En
daarbij vast'te leggen dat voor
zover het statuut zou gaan afwijken
van de kerkorden, het statuut bin
dend is. Besluitvorming werd niet
voorgesteld, maar de indienders van
het idee hadden wel'met de moge
lijkheid van besluitvorming reke
ning gehouden door een ontwerp-be-
sluit te presenteren.
Toen gebeurde er iets onver
wachts. De Combisynode nam het
initiatief in eigen hand door besluit
vorming te verlangen. Het modera-
men wilde dat verhinderen met te
wijzen op de Raad van Deputaten
Samen op Weg die daar blijkens hun
voorstel de tijd nog niet rijp voor zou
achten. Waarop deze raad prompt
meedeelde wel degelijk voor het
doorhakken van de knoop te zijn.
Toen moest het moderamen met de
billen bloot: daar lag het struikel
blok. En ineens scheurde het mode-
ramen in tweeën. Het gereformeerde
deel was evenmin tegen besluitvor
ming: de zwarte piet lag publiekelijk
bij het hervormde moderamen. Dat
zat zichtbaar in verlegenheid. Na
schorsing van de beraadslagingen
kwam het toch tot een stemming. De
synodeleden stemden in grote meer
derheid voor het idee van een nieuw
en bindend statuut.
Om onduidelijke redenen moest de
stemming worden overgedaan. Ge
lijk resultaat. Toen besloot de voor
zitter plots om hervormde en gere
formeerde synodeleden nog eens,
maar dan afzonderlijk te laten stem
men. De regels zeggen namelijk dat,
wanneer in de Combisynode de
meerderheid een van beide partici
panten een voorstel verwerpt, het
van de agenda is afgevoerd. Weinig
de gereformeerden bleven unaniem
voor het idee van een nieuw en bin
dend statuut, bij de hervormden ble
ken er 20 leden voor en 26 tegen.
Daarmee was het idee voorlopig af
gevoerd.
In de wandelgangen van de Com
bisynode is druk gespeculeerd over
de motieven van deze hervormde
verijdeling. Is de hervormde ker
korde soms heilig en onaantast
baar En drukt dat het tempo van
Samen op Weg op vele fronten Er
viel een hypothese te beluisteren die
luidt dat het gedaan is met de hui
dige hervormde kerk, zodra aan
haar kerkorde wordt gemorreld.
Want die kerkorde, in 1951 heel
moeizaam tot stand gekomen, houdt
de drie vleugels-vrijzinnigen, gere
formeerde bonders en 'gewone' her
vormden-nog bijeen. Een gezamen
lijk overstappen van alle drie de
hervormde vleugels op een nieuw en
bindend kerkstatuut, zit er bij de
huidige stand der dingen niet in. Een
principe beslissing daaromtrent is al
te veel. En hoewel ook de gerefor
meerde kerk haar orthodoxe vleugel
heeft, ligt het daar blijkbaar makke
lijker. De gereformeerden zijn met
andere woorden rijper voor kerk-
hereniging dan de hervormden.
MIJN zoon zit op een
ouder-vriendelijke school.
Als hij door welke omstan
digheid dan ook 's morgens
niet op tijd in zijn klas zit
(vijf vwo), wordt er zo'n
kwartier later naar huis
gebeld.
'Hij is er niet, weet u daar
van?'. Als hij laag scoort
voor proefwerken, komt er
een briefje, dat aangeeft
hoe hij gemiddeld voor die
vakken staat.
Dat zijn een paar voorbeelden
van de wijze waarop die
school probeert de ouders bij
het onderwijs te betrekken.
Zo zou het overal moeten
gaan, maar dat is helaas niet
zo.
Je zult de ouders de kost
moeten geven die van hun
kind niet meer weten dan dat
het na school meteen naar bo
ven gaat om huiswerk te ma
ken en dus denken dat het
goed zijn best doet. Dan is het
schrikken als er een rapport
wordt meegebracht met cij
fers in driekwartsmaat: 1,2,3,
1,2,3.
Of ouders en leerling ko
men aan het eind van de rit,
na het eindexamen, tot de
ontdekking dat het kind wel
iswaar een diploma heeft ver
overd, maar dat het daar geen
duvel mee kan doen. Studeren
aan de universiteit of door
gaan met een hogere beroeps
opleiding blijkt vrijwel kans
loos omdat het diploma niet
met voldoende 'zware vakken'
is opgetuigd.
Dat zou moeten verbeteren
door de basisvorming, het pa
radepaardje van de beide be
windslieden op onderwijs, mi
nister Wim Deetman én
staatssecretaris Nell Ginjaar-
Maas. Het wetsontwerp ligt er
en vanaf 1994 wordt de basis
vorming verplicht ingevoerd
op alle scholen. Maar de
schermutselingen zijn nu al in
volle gang, want invoering
vergt uiteraard een lange
voorbereiding.
Alle kinderen krijgen
straks in de eerste drie klas
sen van de middelbare school
dezelfde veertien vakken op
twee niveaus, een hoog en een
laag opgediend. En het aantal
vakken op het hoogste niveau
bepaalt weer waar het kind
na die drie jaar naar toe mag:
mavo, havo of vwo. Zo zou de
leerling al tijdens de eerste
drie jaar van zijn middelbare
schoolbestaan beter gestuurd
kunnen worden in de richting
van een zonnige toekomst.
Met als filosofie dat alle kin
deren door een gedegen start
betere en gelijke kansen zul
len krijgen in hun latere
schoolleven.
Maar werkt het allemaal
wel zo simpel? Is succes ver
zekerd als de school, zoals die
van mijn zoon, goed commu
niceert met de ouders? En is
de toekomst wel zo zonnig als
de leerling dank zij de basis
vorming dezelfde en dus geen
valse start maakt voor de ver
dere schoolloopbaan. Een be
langrijke vraag, want de
schoolloopbaan is tenslotte
bepalend voor wat je later
wordt in de maatschappij.
Hoe meer onderwijs, hoe meer
levenskansen. Anders gezegd:
word je door de basisvorming
een kwartje als je maar voor
een dubbeltje geboren bent.
Het antwoord op die vraag is
even simpel als teleurstellend:
nee. Dubbeltjes worden in de
meeste gevallen slechts
kwarljes als je er met een
wals overheen rijdt.
De schoolloopbaan van een
kind en zijn latere maat
schappelijke functie wprden
in hoge mate bepaald door een
nieuwe vorm van kapitalis
me: het bezit van cultureel
kapitaal. Niet het inkomen
van de ouders geeft de door
slag bij wat ze hun kind mee
geven, maar wat ze weten,
denken, lezen enzovoort.
Ouders, omgeving en buurt
bepalen met welke culturele
bagage het kind op school
komt. Je moet als school van
goede huize komen om dat pa
troon te doorbreken. Invloed
van gezin en omgeving zijn
ontzettend groot.
Een negatieve uitschieter in
dit verband is het optreden
van de Haagse Schoolvereni
ging. Die wil de opleiding van
de ouders zelfs verheffen tot
toelatingscriterium voor hun
in de ambassadebuurt gelegen
basisschool. Het nieuwe kapi
talisme ten voeten uit
Die 'culturele bepaaldheid'
levert bijvoorbeeld het vol
gende probleem op. Als een
kind van ouders met weinig
cultureel kapitaal het slecht
doet op school is de neiging
groot om het maar naar een
lager schooltype te sturen of
het zelfs van school te halen.
Ouders met veel culturele ba
gage laten het kind gewoon
een jaartje overdoen in de
hoop dat ie het straks wel zal
redden. Een uitzondering?
Nee een trend, die je terug
vindt in de onderwij sstatistie-
ken.
Nu kun je proberen om
daar met de basisvorming iets
aan te doen. Je houdt kinde
ren de eerste drie jaar bij elk
aar, bereidt hen goed voor en
gunt hen de tijd om te kiezen.
Dan komt het later wel goed
met ze, zo luidt dan de filoso
fie.
Maar zo werkt het niet. Met
de basisvorming worden de
grote verschillen de eerste
drie jaar alleen maar toege
dekt. Met name door de twee
niveaus waarop de vakken
worden gegegeven. Daardoor
wordt het voor de ouders nog
ondoorzichtiger. De huidige
situatie is vrij duidelijk: jou
kind doet mavo, havo of vwo.
Doet je kind echter basisvor
ming, dan kom je er pas aan
het eind van de drie jaar ach
ter of het genoeg vakken op
het hoge niveau heeft gedaan
om door te kunnen gaan naar
havo of vwo. Dat deze ver
nieuwing zal leiden tot gelij-
kere kansen moet daarom
maar worden vergeten.
De jas waarin de basisvor
ming is gestoken is trouwens
veel te krap. Er komt geen ex
tra ruimte in het rooster,
waardoor de vakken elkaar
zullen gaan opvreten. Er is al
berekend, door het opiniblad
'School', dat er van de ge
plande 'vrij te besteden ruim
te' vrijwel niets zal overblij
ven om echt vrij te besteden
De onderwij sspecialisten in
de Kamer zijn zich daar in
middels rot van geschrokken,
maar of dat omgezet zal wor
den in daden, valt te betwijfe
len. Uitbreiding van het les
rooster kost extra geld en dat
heeft dit kabinet niet.
Daarom is er ook alle reden
de hooggespannen verwach
tingen tën aanzien van de ba
sisvorming te temperen. Ook
al zou die óp een minder
krakkemikkige wijze worden
ingevoerd dan de beleidsma
kers nu van plan zijn, dan nog
hoef je er geen wonderen van
te verwachten. In ieder geval
geen gelijker e kansen. Die ko
men pas als alle Nederlanders
over meer cultureel kapitaal
beschikken, anders gezegd als
er meer kwartjes dan dub
beltjes zullen zijn.
ALMERE (ANP) - Overval
lers hebben gistermorgen in
Almere-stad een overval
uitgevoerd op een geld
transportauto van de PTT.
Zij beschoten de deuren van
de auto, maar slaagden er
niet in ze te openen.
De overvallers reden op een
viaduct over de autosnelweg
A6 nabij Almere-stad de geld-
MAASTRICHT - De
Maastrichtse rechtbank
kan nog steeds geen punt
zetten achter de ABP-af-
faire.
Eind januari, begin fe
bruari begint de zaak te
gen de bijna zeventigja
rige J.L. uit Bavel. L.
wordt ervan verdacht
tonnen aan steekpennin
gen aangenomen te heb
ben in de tijd dat hij amb
tenaar was bij het ABP. L.
was een van de verwer
vers van onroerend goed;
dat hield in: hij moest er
voor zorgen dat het ABP
complexen woningen kon
bouwen, kantoren kopen,
kortom kon de directie
voorstellen doen voor be
leggingen in onroerend
goed. Hiertoe had hij
nauw contact met aanne
mers en projectontwikke
laars, maar hij was tevens
adviseur van verschil
lende bouwbedrijven.
(ADVERTEI
GRONINGEN (ANP) - Staatssecre
sche Zaken heeft een waarschuwen
gemeentebesturen die een oogje t(
reldfiguren illegale casino's en ande
Gemeenten die illegaal gokken toel;
wet, aldus de staatssecretaris. Volg<
het oosten van Nederland nogal wi
wijziging van de plaatselijke politit
proberen te geven aan illegale gokgf
Evenhuis wees erop dat deze opstell
sturen het voor justitie en politie bi
te treden tegen goklokalen die verbc
pE AMERIKANEN blijven klagen c
treurige verkiezingscampagne ve
George Bush en Michael Dukakis. I
keinse kemphanen blijven hakketak
bidden op school, eerbied voor de
naliteit en een raketje meer of mine
kaanse waarden komen nauwelijks
Pluralisme, de tolerantie, de redelijl
compromissen, het streven naar et
'iek. En als de echte problemen, de
bloede, de vrede en veiligheid, al
°ush en Dukakis in nietszeggende
Bush en Dukakis 'amuseren de Arr
van de televisiesocioloog Neil Pos
PP de televisiestations letterlijk ka
trapte clichés in hun verkiezingstot
tige reclamespots, staan ze nergei
®P glimlachende reclamepoppen, I
9isseerd door enorme staven mc
9oeroes.
Een treurige campagne - en dat is
Paradoxen - hoeft niet per definitie
°P te leveren. Ondanks hun
int r an te sPreken of te enthousia
to f u0r|te en kundige mensen die
p't beproefd zijn op veel binner
'andse (Bush) posten.
^ipPreken echter zo weinig tot de
jen kunnen voorstellen dat een v£
p esident wordt gekozen. Honderd
one ^euze maken tussen Bush en
ns deze keer niet tekort gedaan va
en voor ook een beetje 'onze pres
