INFEX 6,5% H Karei de Groteprijs voor Kohl en Mitterrand POOLSE LEIDERS WILLEN ZICH AAN BRITSE PREMIER SPIEGELEN Openbaar en besloten optreden Poolse regering speelt gevaarlijk spel met sluiting van Lenin- werf BUITENLAND k heb mijn spaargeld vastgezet, omdat ik een hoge vaste rente wil." 020-5690602 CDK-Bank A54 DESTIM BUITENLAND WOENSDAG 2 NOVEMBER 1988 2n, wapperen de EUW***** BELFOON LOIDEN - De Britse preoier Thatcher vligt vanmiddag van Loden naar Warschau voc een driedaags be- zok aan Polen. 1 maandelijks extraatje of flink Schaatsen NIEUWSOVERZICHT Congres over verbetering van weer Jakarta lonkt naar investeerders Suriname stuurt boodschappenlijst Turkije schendt nog steeds mensenrechten T21 voorraad strekt it. Bel de Babbelfoon als u isprek 10.330.05 50 ct. per minuut ts alleen voor volwassenen) AKEN (D'A) - De Franse president Frangois Mitter rand en de Westduitse Bondskaeelier Helmut Kohl zjn onderscheiden met de hternationale Ka- rel-de-Cfoteprijs van de stad A km. De twee politici kregen (de prijs vanwege hun v/r diens ten voor de eenwoding van Europa. De ontjrscheiding is ook een eerbet<»n aan het Frans- Duitse vriendschapsverdrag dat ini963 werd gesloten door de toepialige Franse president Charlfi de Gaulle en kanselier Konrfl Adenauer. DefVestduitse president Ri chard von Weizsacker zei in een laudatio (lofrede) dat de vriendschappelijke samenwer king tussen twee voormalige oorlogsvijanden niet beter tot uitdrukking kon worden ge bracht dan door een gedeelde prijs voor een Fransman en een Duitser. De president merkte verder op dat het de plicht van het Westen is een bijdrage te leve ren aan de pogingen van Gor- batsjov het politieke systeem in de Sovjetunie te hervormen. Ook als een dergelijke hervor ming betekent dat de Sovjet unie haar status als supermo gendheid zal bevestigen, dient het Westen de helpende hand te bieden. Von Weizsacker is het dan ook niet eens met de kri tiek op het verlenen van wes terse kredieten aan Moskou. De president verwierp de met name in de Verenigde Staten geuite bezorgdheid dat de Sov jetunie met dit geld de bewape ning van haar strijdkrachten kan opvoeren. Deze zorg heeft alles te maken met een kort zichtig concurrentiedenken in het Westen, aldus de president. Von Weizsacker onder streepte tegelijkertijd dat West-Europa zijn defensie niet mag verwaarlozen. Niemand mag eraan twijfelen dat wij onze vrijheid zullen bescher men als zij bedreigd wordt Sinds 1950 heeft de stad Aken 28-maal de Karei de Groteprijs uitgereikt. De prijs, waaraan een bedrag van 5000 mark is verbonden, wordt toegekend aan mensen die zich hebben in gezet voor de eenwording van Europa. Onder de vroegere prijswinnaars bevinden zich de Britse premier Winston Chur chill, de Spaanse koning Juan Carlos en het volk van Luxem burg. Vorig j aar kreeg de Ame rikaanse oud-minister van buitenlandse zaken Henry Kis singer de prijs. De prijs herin nert aan keizer Karei de Groo- te, die leefde van 747 tot 814 en van Aken uit heel West- Europa regeerde. De burgemeester van Aken reikt de onderscheiding uit aan Mitterrand en Kohl. - FOTO ANP Thatcher bezoekt Polen Van oze correspondent RogeSimons Vewacht wordt dat zij er zer diplomatiek te werk za moeten gaan, want zo- wc de Poolse communisti- sce regering als de vrij- htdslievende arbeiders va Gdansk houden zich gceed om Thatcher voor hn karretje te spannen. D Poolse premier Mieczyslaw Rkowski heeft al in een Brits Ó-interview gezegd, dat hij in collega Thatcher grotelijks bwondert. „Ik zou best haar I ppil willen wezen," ver- I kaarde hij. Ook de Poolse lei- I er generaal Jaruzelski koes- trt veel ontzag voor de Britse jremier. Hij is ran plan haar let geheim te vragen van Sroot-Brittanniés economische vederopstandirg. Jaruzelski enRakowski ver- ichuilen zich jchter Thatcher >m de door hei geplande slui ting van de sheepswerf van Gdansk, geboateplaats van de Lech Walesa': vrijheidsbewe- I girg Solidarteit, te kunnen I goedpraten Zj houden vol dat deze beslissing louter een ge volg is van economische nood zaak en dat zij niets te maken heeft met Walesa en diens Soli- dariteit-actie. „Premier Thatcher heeft toch ook harde maatregelen genomen om de economie van haar land te kunnen saneren," aldus de Poolse leiders die erop gebrand lijken alvast in die zin het voorbeeld van de Britse be windsvrouwe natuurgetrouw te volgen. Groot-Brittannië was vroeger de zieke man van West-Europa. Hij werd door premier Thatcher weer gezond gemaakt. De Poolse leiders schijnen te denken: „Wat Thatcher kan, dat kunnen wij ook." De econo mie van Polen is doodziek. Ja ruzelski en Rakowski willen haar saneren en daarom moet de zwaar verliesgevende scheepswerf van Gdansk eraan geloven, precies op het moment dat Margaret Thatcher als eer ste Britse premier in de ge schiedenis Polen bezoekt. Lech Walesa en zijn volge lingen beschouwen de geplande sluiting van hun scheepstim merwerf als een nauw verho len poging om hun vrijheidsbe weging de kop in te drukken. Op Thatchers Poolse pro gramma staat dat zij vrijdag morgen samen met Walesa in de Lenin-scheepswerf een krans neerlegt aan de voet van het gedenkteken ter nagedach tenis van de arbeiders die daar tijdens de opstand van 1980 door troepen werden doodge schoten. Margaret Thatcher en haar gevolg dat deels bestaat uit ge wapende agenten in burger van de speciale afdeling van Scotland Yard zullen in Polen doorlopend vergezeld worden door een detachement Poolse geheime politie. Thatchers ge zelschap verwacht echter dat de Britse premier weer gere geld de veiligheidsmaatregelen zal negeren om te kunnen pra ten met gewone mensen. Vanavond pleegt ze in War schau overleg met haar bewon deraar Rakowski, gevolgd door een gesprek van een uur met kardinaal Glemp, de rooms- katholieke primaat van Polen. Op Thatchers Poolse pro gramma staat verder een ont moeting met zes onafhanke lijke prominente figuren, onder wie professor Wladislaw Find- eisen, hoofd van de Kerkelijke Sociale Raad, belast met het verzamelen van informatie over politieke gevangenen. Donderdagmorgen legt pre mier Thatcher de gebruikelijke krans neer bij het monument van de Poolse Onbekende Sol daat. Daarna volgen nog meer overleg met premier Rakowski, diverse bezoeken en ontmoe tingen, met aan het eind van de dag een ontvangst door gene raal Jaruzelski die haar een banket aanbiedt. Premier Thatcher houdt een tafelrede. (ADVERTENTIE) »/V 1 r atuurlijk ben ik als iedere verstandige spaarder op hoge rente uit. Die krijg ik van CDK-Bank. Maar min stens zo belangrijk is, dat je de keus hebt om die rente per jaar of per maand te ontvan gen. Ik heb gekozen voor maandelijkse uitbetaling. Bovenop nijn salaris. Gega randeerd vast." JAARBEDRAG. Een Depo sito-spaarrekening bij cdk- i[ Bank htudt in, dat u uw spaargdd voor langere tijd vastzet Daartegenover staat etn van de hoogste ren tepercentages van het land. Plus de mogelijkheid om naar uw keuze óf elke maald óf één keer per jaar renti te ontvangen. Bij de maaulrente kunt u kiezen vooi 2,5 of 7 jaar vast. Bij de jaaiTeate is dat 1 tot 7 jaar. De eïectieve rente is bij maand- of bij jaarrente per periode gelijk. Het is maar wat u het prettigst vindt: een mooi maandelijks extraatje op uw salaris, pensioen of lijfrente, of een flink jaar bedrag. Overigens is het hele spaarsaldo in bepaal de gevallen (trouwen, huis kopen, overlijden) direct beschikbaar, zonder opna mekosten. Bij een deposito van 7 jaar. CDK-Bank kan zo'n hoge rente geven dankzij haar efficiënt georganiseerd betalingsverkeer. U geeft uw bank gewoon opdracht een bedrag over te maken naar uw Deposito-spaarre kening bij CDK-Bank. Meer hoeft u niet te doen. Na de afgesproken afloopdatum gaat opnemen al even ge makkelijk: CDK-Bank stort het bedrag op uw verzoek direkt op uw bankrekening. BON OPSTUREN... Vul de bon in en stuur 'm op. U ont vangt dan vrijblijvend een folder met alle bijzonderhe den over de Deposito-spaar rekeningen van CDK-Bank. Doe de bon vandaag nog op de bus, des te eerder profi teert u van de hoge rente. U kunt ook informatie verkrij gen bij een Grenswisselkan toor of een agent van CDK- Bank... OF OPBELLEN: Bankbedrijf van De Grenswisselkantoren N.V. I fnATI Stuur mij vrijblijvend informa- -LJUXJL tie over de Deposito-spaarreke- I ningen van CDK-Bank. code: ST 02 Naam/voorl.:m/v Adres: Postcode:Tel.: Plaats: S.v.p. uitknippen en in een open envelop zon- der postzegel opsturen naar: CDK-Bank, Ant woordnummer 3121,1000 PA Amsterdam. Premier Lubbers en zijn vrouw vertoonden zich gisteren in het openbaar. Minister Van den Broek sprak echter achter gesloten deuren informeel met drie vertegenwoordigers van mensenrechtenorganisaties en de oppositie in Indonesië tegen het bewind-Suharto. Het ge sprek was een uitvloeisel van de toezegging van premier Lubbers aan de Tweede Kamer om tijdens het officiële bezoek niet alleen te spreken met de regering, maar ook met tegenstan ders van Suharto. - FOTO AP Door Mathieu Kothuis IS het helemaal toevallig dat de nieuwe Poolse rege ring de sluiting heeft aan gekondigd van de Lenin- werf in Gdansk, hét sym bool van het Poolse verzet tegen de overheid en de geboorteplaats van de ver boden vakbond Solidari teit? „Misschien", zegt de histori cus André Gerrits, verbonden aan het Oost-Europa Insti tuut van de Universiteit van Amsterdam, „Maar dan is het toch wel een ernstige poli tieke misrekening en een daad van groot politiek onbe nul. De aangekondigde slui ting lijkt daarom toch eerder bedoeld als een stap om de vakbond Solidariteit onder druk te zetten. Om te laten zien dat de regering nog steeds over de machtsmidde len beschikt om de vakbond naar de onderhandelingstafel te dwingen". Volgens Gerrits valt de stap om de Lenin-werf te sluiten op economische gron den nog wel te verdedigen. De werf doet het slecht, hoewel ook weer niet zoveel slechter dan veel andere werven in Polen. De verliezen (13 mil joen gulden in '87) liggen er bijvoorbeeld een stuk lager dan bij de scheepswerf in Gdynia of bij andere belang rijke Poolse bedrijven. Maar goed gaat het be paald niet bij de Lenin-werf al werd het bedrijf eerder dit jaar nog getypeerd als een werf met de laagste verliezen en de hoogste exportcijfers. Dit jaar worden er 11 nieuwe schepen gebouwd. Andere Poolse werven staan er veel slechter voor en in het kader van de economische hervor mingen is het dan ook onbe grijpelijk juist de Lenin-werf het eerst aan de beurt zou moeten komen om de econo mische herstructurering in gang te zetten. Vorige week presenteerde de nieuwe mi nister van industrie, Mieczy- clav Wilczek, nog een lijst met maar liefst 150 bedrijven die in kader van de hervor mingen gesloten moeten wor den. Over de sluiting van de Le nin-werf werd al eerder ge speculeerd tijdens de stakin gen in mei en augustus. In een Interview met de BBC zei premier Rakowski maandag dat zijn regering er rekening mee houdt dat de sluiting van de Lenin-werf tot een ernstig conflict met de verboden vak bond Solidariteit kan leiden. De reactie van de Lech Wale sa, leider van Solidariteit, ('dit is een provocatie') zegt genoeg. Toch ontkende Ra kowski dat de aangekondigde sluiting een politiek besluit is geweest. De sluiting vormt slechts één stapje in de rich ting van een herstructurering van de hele Poolse economie, aldus Rakowski. „Als we de Poolse economie gezonder willen maken, dan moeten we harde maatregelen nemen", aldus de Poolse premier. Het klinkt volgens Gerrits allemaal niet zo overtuigend. „Ik sta er echt van te kijken. Overigens is de werf nog lang niet dicht en ook in Polen wordt de soep niet zo heet ge geten als die wordt opge diend. Ik hou het erop dat de Poolse regering Solidariteit wil provoceren". Duidelijk is wel dat de jongste stap van de Poolse re gering daardoor niet bevor derlijk werkt op het begin van onderhandelingen tussen regering en Solidariteit. Na de stakingen in augustus leek de regering nog alleszins be reid concessies te doen en te willen praten over de toe komst van Solidariteit en over economische en politieke pluriformiteit in Polen. De regering weigerde echter te overleggen zolang twee voor aanstaande dissidenten, Ku- ron en Michnik, deel uit maakten van de vakbondsde legatie. Walesa weigerde ver volgens tegemoet te komen aan die bezwaren van de re gering. De impasse die zo daardoor is ontstaan werkt verlam mend op de Poolse economie en samenleving. Polen is een verpauperd, diep in de schul den stekend land (de staats schuld beloopt 90 miljard gul den), zonder enig perspectief er snel weer bovenop te ko men. Door middel van onder handelingen hoopt partijlei der Jaruzelski de grote onte vredenheid in het land te be teugelen. Om meer sympathie te ver werven zijn sinds de jongste stakingen in augustus door de regering al tal van maatrege len bekend gemaakt. Zo zijn in de afgelopen weken de pensioenen voor bejaarden opgetrokken, maatregelen ter rantsoenering van kolen ver zacht en de reismogelijkhe den naar het buitenland ver ruimd. Ook is er een voor zichtig begin gemaakt met de privatisering van de vlees verwerkende industrie om daarmee de vleesaanvoer in winkels te verbeteren. Voor Solidariteit staat bij onderhandelingen veel op het spel. Van de machtige positie die de vakbond in de roerige jaren '80 en '81 bekleedde, is niet veel meer over. Als sym bool van het verzet tegen de overheid heeft Walesa met Solidariteit weliswaar weinig aan kracht ingeboet, maar de massale steun die de bond zo machtig maakte, is verdwe nen. De jongere generatie ar beiders, de stuwende kracht achter de landelijke stakin gen in mei en augustus, is nauwelijks vertegenwoordigd in de gelederen van Solidari teit. De bond heeft hen de af gelopen jaren door een gebrek aan resultaten weinig ver trouwen kunnen schenken. Er heerst ontevredenheid omdat steun aan Solidariteit weinig heeft opgeleverd. Met het besluit de Lenin- werf te sluiten is de kans dat er nu snel met het overleg tussen regering en Solidari teit kan worden begonnen vrijwel uitgesloten. De Poolse regering heeft volgens Ger rits een daad willen stellen en Solidariteit willen tonen dat zij de werkelijke macht in het land vertegenwoordigd. En daarmee spelen de Poolse machthebbers een gevaarlijk spel waarvan de uitkomst op dit moment nog volstrekton- voorspelbaar is. et is nog wat vroeg, maar in Nederland ,zijn op talrijke kunstijsbanen toch de eerste fanatiekelingen zich al weer aan het voorbe reiden op een strenge winter met veel ijs en wie weet, ook weer een Elfstedentocht. Ongeveer vanaf sep tember wordt daar naar uitgezien. De schaatssport en zeker het toerrijden horen in Nederland als zout bij een eitje. Tot voor kort waren Belgische toerrijders even zeldzaam als Nederlandse schansspringers, maar sinds een paar jaar lopen ook steeds meer Belgen warm voor het toerrijden. De Elfste den-edities van 1985 en '86 heb ben in veel Vlaamse huiskamers de schaatskoorts losgemaakt. Vorig jaar al trokken ae eerste dertien Belgen naar Finland voor de alternatieve Elfsteden. Onder hen BRT-presentator Paul Ghysels, die het als klein manneke op klompen met ijzers van een zinken emmer leerde, maar die ooit al tot aan Dok- kum geraakte. Omdat het toen donker was en al heel laat, en alle anderen al naar huis waren, is hij er daar mee gestopt. Nu doen de ongeveer twaalf schaatsclubs in België en hun overkoepelende organisaties er alles aan om het schaatsen te promoten. Onlangs hielden de Vlaamse Snelschaats Vereni ging, de VSV, en haar Waalse zusterorganisatie, de Federation Francophone de Patinage Vi tesse, over de taalgrens heen hun eerste nationale LJsschaats- dag. Honderden Vlamingen en Walen bezochten de bijna twin tig deelnemende kunstijsbanen, die met demonstraties en gere duceerde tarieven de belangstel ling voor de schaatssport verder hopen aan te wakkeren. De VSV heeft al enkele honderden leden, vooral in Brugge en Gent, maar ook het grootste ijspaleis in Bel gië, Antarctica in Wilrijk, had een goede dag. „We moeten het hier van de grond af opbouwen, omdat België geen schaatstradi- tie heeft," zegt achter een tafel vol pinten trainer Wim van Meel. „Het gevolg is dat er ook vrijwel geen bekwame trainers zijn, want niemand heeft veel er varing met lange afstand-rijden. Ik ben er zelf twintig jaar gele den mee begonnen, en ik denk dat ik zowat de eerste was." Niettemin zwierden twee jaar geleden op de Gentse leien en op de zeker 's winters sprookjes achtige Brugse reien al heel wat schaatsliefhebbers rond. Af en toe rijdt er al eens een Belg de 35 kilometer van Brugge naar Sluis en terug, zonder stoel, en vorig jaar stond in de Vlaamse westhoek, vlakbij Kortrijk, de eerste echt-Belgische toertocht op het programma. Een onver hoeds invallende dooi hield toen tientallen Belgen van het fel-be- geerde schaatsdiploma af, dat hen na vier kilometer zou wor den uitgereikt. „Wat toerrijden betreft is Bel gië een ontwikkelingsland," be aamt Bruno Mostien, de nijvere voorzitter van Antarctica. „Maar daar komt zeker veran dering in. Op de ijsbaan hier wordt het met de maand druk ker. Eerst was het alleen short track (korte rondjes op de ijs- hockeybanen), maar ook het af stand-rijden komt erin. Binnen kort gaan we met een hele club naar Eindhoven. Wij hebben nog geen 400 meter-baan." 1 Door Frans Boogaard „De pers en de tv doen er hier niks aan," verklaart Annemie Adriaensens, die bij Antarctica het secretariaat beheert, de Vlaamse achterstand. „Vergele ken met Nederland hébben zij voor schaatsen geen enkele be langstelling. Daardoor is ook nauwelijks bekend welke voor zieningen we hier hebben. Het is net alsof de Nederlanders dat, beter weten. Er zijn zat Zeeuwen en Brabanders die hier komen rijden." Op de open dag laten zij ken nelijk verstek gaan, want op de Noren van de Brusselse corres pondent van deze krant en die van welgeteld één dame uit Ant werpen na, is het al kunst- en hockeyschaatsen wat de klok slaat. „Jullie hebben overal je toertochten," legt Bruno Mos tien uit, „maar wij zitten hier feitelijk met een wettelijk ver bod om op natuurijs te schaat sen. Als je in Néderland in schrijft voor een tocht, dan weet je dat de betrokken schaatsclub het ijs betrouwbaar vindt. Hier blijft iedereen zelf verantwoor delijk. In feite schaats je altijd illegaal als je je op natuurijs be geeft. Het is een zotte situatie, maar het kan hier gebeuren dat er een toertocht wordt georgani seerd, en dat er naast de start een bordje 'Verboden te schaat sen' staat. Willen we daarvan af, dan zou de wet moeten worden gewijzigd." In Antarctica maakte menige valpartij duidelijk dat voor veel Belgische amateurs twee extra schaatsen, één op de buik en één op het achterwerk, nog geen overbodige luxe zijn. Maar de wil om er wat van te maken is er. De grap van de eeuw: straks een Belg die Van Benthem op volgt! WASHINGTON (AP) - Op 9 november zal in Geneve het eerste congres over de verbetering van het weer in de wereld plaats hebbea Deze eerste driedaagse sessie van het IPCC zal worden bijgewoond door de Verenigde Staten, de Sovjetunie, China,' Japan, India en zeker 30 andere landen en zal achter gesloten deuren plaats hebbea De organisatie van het congres is in handen van de Meteorologische Wereld Organisatie en de Mi lieugroepering van de Verenigde Naties. Het congres zal zich vooral buigen over de klimaatsverandering in de wereld. Vol gens wetenschappers is de aarde sinds het begin van de eeuw zeker een halve graad Celcius warmer geworden. De Ameri kaanse Milieu Beschermings Commissie (EPA) schat dat bij voortduring van deze trend tot het jaar 2030 de stad Washing ton dan bijvoorbeeld 87 dagen per jaar een temperatuur van zeker 32 graden Celcius zal hebbea Nu zijn dat 36 dagea Als die warmte inderdaad gaat stijgen zal landbouwgrond verdro gen en de zeespiegel door smeltende poolkappen stijgea Laag gelegen gebieden zoals de Italiaanse stad Venetie en het land Bangladesh kunnen dan onder water komen te staan. JAKARTA (IPS) - Het bezoek van premier Lubbers en minis ter Van den Broek van Buitenlandse Zaken aan Indonesië staat duidelijk ook in het teken van de handel. Zakenlieden, die in het kielzog van de excellenties meereisden, zien in het volk rijke Indonesië een aantrekkelijke klant. Maar Indonesië op zijn beurt hoopt dat Nederland het bruggehoofd vormt voor de de Europese markt en dat Nederlandse investeerders brood zien in het eilandenrijk. Nu de olieprijzen dalen, moet Jakarta zijn economische groei uit een andere sector halen. DEN HAAG - Bij het ministerie van Ontwikkelingssamenwer king in Den haag is eind vorige week de lang verwachte 'bood schappenlijst' uit Paramaribo gearriveerd. Een woordvoerder van het ministerie, die dit gisteren meedeelde, wilde niets over de inhoud van de lijst zeggen. De lijst wordt nu bestudeerd en waar nodig bijgesteld in overleg met de Surinaamse regering. Het gaat om de lijst van projecten en goederen die de Suri naamse regering wil realiseren en aanschaffen met de 60 mil joen gulden overbruggingshulp die minister Bukman in juli van dit jaar tijdens zijn bezoek aan Paramaribo heeft toege zegd. De overbruggingshulp is het eerste partje van een bedrag van 1,5 miljard gulden dat Suriname nog tegoed heeft van de 3 miljard gulden die Nederland voor Suriname reserveerde bij het onafhankelijkheidsverdrag van 1975. DEN HAAG (ANP) - Turkije maakt zich nog steeds schuldig aan grove en systematische schendingen van de mensenrech ten. De afgelopen acht jaar zijn meer dan 250.000 mensen om politieke redenen gearresteerd. De meesten zijn gemarteld en ook nu lopen politieke gevangenen nog een groot risico te wor den gefolterd. Dit schrijft de beweging voor de mensenrechten Amnesty International, dat zetelt in Londen, in een rapport over marteling en politieke gevangenen in Turkije. In februari dit jaar ratificeerde Turkije het Europese Verdrag ter Voorko ming van Marteling en in augustus bekrachtigde Ankara het VN-Verdrag inzake Foltering. Maar ook de afgelopen twee maanden heeft de mensenrechtenbeweging meer dan 20 be richten over marteling ontvangen.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1988 | | pagina 5