Wel geld, geen banen voor gehandicapten
PvdA in isolement? Lariekoek
PVDA, D6
Verzekeraars over '92:
blik op oneindig
Politieke verse
BEDRIJVEN: WEINIG ANIMO OM GEHANDICAPTEN IN DIENST TE NEMEN
Fractiebestuur PvdA vernieuwd
WÖLTGENS:
Twee man voor
betrokkenheid
bij Alphens
gifschandaal
gearresteerd
DESTEMCOIV
-DESTEM-
DE STEM ACHTERGROND WOENSDAG 2 NOVEMBER 1988
DE STEM BINNENL/
DEN HAAG - Een meen
Kamer, bestaande uit Pvd
dat minister Korthals Alte,
val volgend jaar de recht!
moet geven.
Door Pieter-Jan Dekkers
ER GAAT geen dag voorbij of we worden geconfron
teerd met het wegvallen van de grenzen binnen de
Europese Gemeenschap in 1992. Een ware Europa-eufo-
rie overspoelt Nederland. Iedereen doet eraan mee. Be
halve de verzekeraars.
Nemen de meeste Neder
landse banken al een voor
schot op 1992 door het samen
werken of samengaan met
banken uit andere EG-lan-
den, de verzekeraars laat
1992 vooralsnog koud.
Drs. A. Cremers, secretaris
van de beroepsorganisatie
banken en verzekeringen
binnen de Nederlandse Cen
trale voor Hoger Personeel
(NCHP), is daar zeer bezorgd
over.
„De verzekeringsmaat
schappijen houden zich
merkwaardig rustig", zegt
hij. „De verwachte fusiegolf
in Nederland is betrekkelijk
gering. Er zijn nog steeds
vele honderden verzeke
ringsmaatschappijen en dat
is te veel".
Cremers: „Vooral de klei
nere maatschappijen nemen
een afwachtende houding
aan. Ze geloven dat 1992 voor
het verzekeringswezen van
weinig betekenis zal zijn".
Ook de grote verzekeraars
hebben hun blik ogenschijn
lijk niet op de Europese een
wording gericht. De grootste
drie, Nationale Nederlanden,
Aegon en Amev, hebben een
flink deel van de markt in
Noord-Amerika, Australië
en het Verre Oosten ver
overd. Maar van een intereu-
ropse samenwerking is nog
geen sprake.
Cremers vindt dat niet
juist, vooral ook omdat
straks wel eens kan blijken
dat de Europese verzeke
raars zich op Nederland zul
len storten. En dan is het
maar de vraag hoeveel de
Nederlandse verzekeraars
nog in de melk te brokkelen
hebben.
Als voorbeeld haalt hij de
banken aan, die al wel volop
bezig zijn zich op 1992 voor te
bereiden. Credit Lyonnais en
de Amro Bank/Generale
Bank zijn daar voorbeelden
van.
Vormen van samenwer
king tussen tussen Europese
banken en waarschijnlijk
ook tussen banken en verze
keringsmaatschappijen zul
len zonder twijfel leiden tot
schaalvergroting. En dat kan
diepgaande reorganisaties
tot gevolg hebben met sgms
nadelige gevolgen voor de
werkgelegenheid, stelt Cre
mers.
„Zeer binnenkort zal naar
alle waarschijnlijkheid de
officiële fusie tussen de NMB
en de Postbank bekend wor
den gemaakt. Wij verwach
ten dat ook bij deze nieuwe
concentratie verdere Euro
pese expansie op de agenda
staat", verwacht Cremers.
De vorm waarin Europese
banken en verzekeraars gaan
samenwerken (fusie, joint
venture, overname) is essen
tieel voor de manier waarop
straks intern gereorgani
seerd moet worden.
De samenwerking tussen
de Amro Bank en de Belgi
sche Generale Bank is wat
dat betreft een voorbeeld
voor de rest, vindt Cremers.
De nationale struktuur blijft
vrijwel onaangetast, terwijl
de commerciële mogelijkhe
den aanzienlijk zullen toene
men. Met andere woorden:
dit is in sociaal opzicht een
aantrekkelijke samenwer
kingsvorm.
„Wij waarschuwen echter
voor overvallen door grote
Europese maatschappijen,
die zich in het algemeen wei
nig zullen aantrekken van de
sociale struktuur binnen Ne
derlandse ondernemingen.
Met ernstige gevolgen voor
de werkgelegenheid", voor
spelt Cremers.
Drs. G. Zoutendijk, voor
zitter van de Raad van Be
stuur van Delta Lloyd, be
vestigt dat de Nederlandse
verzekeraars niet staan te
springen om de Europese
markt op te gaan.
„Verzekeraars hebben
slechts zijdelings belang bij
de Europese monetaire een
wording", zegt hij. Door het
wegvallen van het valutari
sico verdwijnt een van de
hinderpalen om levensverze
keringen met een spaarele-
ment (waaronder lijfrenten
en pensioenverzekeringen) in
een ander Europees land af
te sluiten. Maar verschillen
in fiscale wetgeving en het
toezicht daarop blijven be
langrijke problemen.
Monetaire integratie is al
leen mogelijk als bij de lid
staten de politieke wil aan
wezig is om ook het finan
cieel/economisch beleid op
elkaar af te stemmen. Daar
heeft Zoutendijk echter geen
hoge pet van op.
Ook de grote verschillen in
toezicht en fiscale wetgeving
in de EG-landen zijn voor de
verzekeraars grote hinder
palen om over de grenzen
heen te werken.
Overigens acht Zoutendijk
het gevaar niet denkbeeldig
dat dankzij het liberale toe
zicht hier, Nederland straks
een aantrekkelijke vesti
gingsplaats wordt voor grote
verzekeraars van buiten de
EG. Met als gevolg een ver
scherping van de volgens
Zoutendijk toch al overma
tige concurrentie.
Omgekeerd zal het voor de
Nederlandse verzekeraars
nauwelijks eenvoudiger
worden in andere landen te
werken, omdat landen met
een preventief toezicht een
vergunningenstelsel zullen
gaan invoeren om in hun
ogen ongewenste activiteiten
tegen te gaan.
En dat verklaart de af
wachtende houding van de
Nederlandse verzekeraars.
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Coumans - hoofdredacteur.
A. Theunissen en H. Vermeulen-adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda.
076-236911 Telex 54176 Telefax 076-236405.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236452.
Sportredactie 076-236236.
Telefax redactie 076-236309.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Postadres: Postbus 65, 4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Nw. Ginnekenstr. 41236326.
Voor bezorgklachten: 236888.
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Postadres: Postbus 363, 4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Postadres: Postbus 13, 4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751
Postadres: Postbus 62,4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14, 01620-54957.
Postadres: Postbus 4023,4900 CA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45, 01650-37150.
Postadres: Postbus 35,4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, 01150-17920.
Postadres: Postbus 145,4530 AC Terneuzen
Vlissingen, Torenstraat 5, 01184-19910.
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementsprijzen bij vooruitbetaling te voldoen:
24,90 per maand; 71,85 per kwartaal of 279,15 per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van resp. 1,- per maand,
1,90 per kwartaal, 7,60 per jaar. Prijzen: inclusief 6% B.T.W.
Voor posttoezending geldt een toeslag. Losse nummers: ma. t/m zat. 1,25.
Service-afdeling abonnementen: 076-236472, ma. t/m vrijd. 8.30-17.00 uur.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Centrale reclame-afdeling 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur en
zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
Bankrelaties:
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
Door Thom Meens
DE WERELDSPELEN
voor gehandicapten kun
nen niet meer stuk. Dank
zij de royale steun van het
nederlandse volk en van
het vaderlandse bedrijfs
leven zijn alle financiële
problemen in één klap
over. Het bedrijfsleven
heeft zich weer eens van
zijn beste kant laten zien.
En van de makkelijkste.
Want datzelfde bedrijfsle
ven dat verleden week zo
scheutig was met geld
blijkt in de dagelijkse
praktijk weinig of niets
met de gehandicapten op
te hebben. Geld geven
doen ze nog wel, maar ge
handicapten in dienst ne
men?
De televisieshow bracht ruim
24 miljoen gulden op. Dankzij
ministers en ministersvrou
wen die uitgebreid op televi
sie kwamen om geld te bren
gen (minister De Korte van
Economische Zaken) of mee te
doen aan sketches (de dames
van enkele bewindslieden, on
der wie mevrouw Lubbers).
Dankzij de voorzitter van het
Verbond van Nederlandse
Ondernemingen, Van Lede,
die zelfs in een reclamecam
pagne verscheen om de bevol
king warm te maken voor de
actie.
Van Lede en De Korte,
daarover moet iemand heb
ben nagedacht. Want de wil
mag er bij hen dan wel zijn, in
de praktijk van het dagelijkse
leven geeft noch De Korte,
noch Van Lede veel blijk van
meer dan alleen met de mond
beleden medeleven met ge
handicapten.
Dat constateren althans de
gehandicaptenraad en de
vakcentrale FNV. Beide in
stanties wijzen daarbij op de
hele gang van zaken rond de
WAGW, de wet arbeid gehan
dicapte werknemers die op 1
juli 1986 van kracht werd.
„Van Lede geeft de gehan
dicapten wel spelen, maar
brood hoeven ze van hem niet
te verwachten", zegt de FNV.
De vakcentrale doelt op de
weigering van het VNO om
afspraken te maken over het
indienstnemen van langdurig
werklozen.
Hoewel de WAGW al in
1986 van kracht werd, zijn de
bonden er tot op heden niet in
geslaagd werkgevers tot der
gelijke afspraken te bewegen.
Tenminste niet over de hele
lijn. Er zijn wel afspraken ge
maakt bij sommige bedrijven
(bijvoorbeeld Océ van der
Grinten en Heidemij) en in
bedrijfstakken, maar van
grootschalig naleven van de
wet is geen sprake. De meest
recente cijfers - ook daterend
van juli vorig jaar- geven
aan dat er slechts in elf be
drijfstak-cao's en vijf be-
drijfs-cao's afspraken zijn ge-
Werkgevers en overheid: wel spelen, geen brood.
maakt. Samen binden die ca
o's 72.000 mensen, op een to
taal van ruim zes miljoen
werkende Nederlanders.
Het kabinet had die proble
men voorzien en heeft daarom
in de WAGW de mogelijkheid
opgenomen om bedrijven
quota op te leggen. Op dit mo
ment onderzoekt het ministe
rie van Sociale Zaken hoeveel
gehandicapten sinds de invoe
ring van de WAGW werken
in bedrijven: als dat niet min
stens vijf procent van het to
taal is, worden in juli volgend
jaar bindende quota opgelegd.
Bedrijven of bedrijfstakken
die dan nog niet aan de wet
voldoen, kunnen daarna voor
de rechter worden gesleept of
worden beboet.
Een weinig verheffende
ontwikkeling, temeer omdat
de werkgevers van meet af
aan hebben gezegd dat ze er
„in eigen verantwoordelijk
heid" heel goed in slagen om
gehandicapten op te nemen in
het arbeidsproces.
De cijfers van de Gemeen
schappelijke Medische Dien
sten (die zich bezighouden
met de WAO) geven een ander
beeld. Weliswaar groeit het
aantal arbeidsongeschikten
dat werk vindt in absolute
cijfers, maar het blijft mond
jesmaat. In 1985 -één jaar
voor de invoering van de
WAGW- vonden van 41.000
mensen die bij de GMD te
recht kwamen er 19.000 werk.
9000 van hen bij de eigen
werkgever, 4100 bij een ande
re, de rest als zelfstandige
(4900) of in de sociale werk
voorziening (822).
In 1987 - één jaar na de in
voering van de WAGW -
klopten 60.500 mensen aan bij
de GMD. Van hen vonden er
27.500 een baan. 14.500 bleven
bij de eigen werkgever, 8300
kwamen bij een andere te
recht, 3700 begonnen voor
zichzelf en 1600 kwamen in
WSW-verband te werken.
„Het aantal plaatsingen
neemt toe, dat is alles wat je
ervan kunt zeggen", stelt de
GMD. Over de houding van de
werkgevers is de centrale
GMD even duidelijk: „Er is
bereidheid om te praten over
het probleem, maar ik zeg na
drukkelijk om te praten. Je
hoort mij niet zéggen dat die
bereidheid er ook is om ge
handicapten in dienst te ne
men."
Dat zou ook niet terecht
zijn geweest. Zowel FNV als
gehandicaptenraad constate
ren aan de hand van hun er
varingen dat er nauwelijks
gehandicapten in dienst wor
den genomen. De WAGW
heeft wel tot gevolg gehad dat
bedrijven hun medewerkers
minder snel naar de WAO
verwij zen,maar wie bij de in
voering van de WAGW al
naast de kant stond, heeft van
de wet weinig of niets te ver
wachten.
Op dit moment zijn dat zo'n
800.000 mensen, van wie er
600.000 al langdurig naast het
arbeidsproces staan. Jaarlijks'
- FOTO ANP
komen er 130.000 mensen bij
van hen zouden er 100.000 nog
wel kunnen werken, 30.000
zijn te zwaar gehandicapt.
Zegt de gehandicapten
raad: „Dat je die 600.000 niet
zo een-twee-drie aan een
baan helpt, begrijpen wij ook,
maar dat die 200.000 anderen,
die vaak wel nog recent werk
ervaring hebben opgedaan,
ook buiten het arbeidsproces
blijven staan, dat is on
verklaarbaar. Dat moet een
kwestie zijn van onwil."
En de FNV wijst erop dat
het nog steeds niet is gelukt
om in cao's tot afspraken te
komen. Zo heeft de bouwbond
van de FNV de problematiek
van de gehandicapten zelfs
niet meer opgevoerd voor de
komende cao-ronde. „Dat zou
werkgevers maar de kans ge
ven om naar buiten toe mooi
weer te spelen, terwijl ze in
feite niets willen regelen. Of
het zou uitstel moeten zijn."
De bedrijven ontkennen
dat. Het VNO „geen enkel
EG-land kent een WAGW en
wij moeten dus weer zo no
dig", zegt dat de uitstoot van
gehandicapten in ieder geval
al bijna tot nul is terugge
bracht en laat verder weten
dat het vaak moeilijk is om de
juiste man op de juiste plaals
te krijgen. Een gehandicapte
die al enkele jaren naast het
arbeidsproces heeft gestaan,
is uiteraard niet de „meest
plaatsbare" werknemer.
Het VNO is niet tegen de
WAGW. Maar van de drie
doelstellingen van de WAGW
(kostenbesparing, indienstne
men van zoveel mogelijk ge
handicapten en voorkomen
dat mensen in de WAO of
AAW terecht komen) wordt
alleen de laatste door het
VNO gesteund. „Wij leggen de
nadruk op preventie."
En dan komen de 'argu
menten'. „Er is natuurlijk
maar één arbeidsplaats. Als
die wordt ingenomen door een
gehandicapte met een gedeel
telijke WAO-uitkering, kan
daar geen andere werknemer
werken." Of: „In een ver
voersbedrijf wordt een chauf
feur afgekeurd omdat hij niet
langer voldoet aan de zware
gezondheidseisen. Het sociale
beleid is erop gericht te voor
komen dat deze bestuurder in
de WAO belandt. Hij krijgt
elders in de onderneming pas
send werk. Door het bestaan
van een quotum-regeling
wordt het bedrijf gestraft. Als
het bedrijf zijn quotum wil
halen, moet worden gepro
beerd voor deze werknemer
een gedeeltelijke uitkering te
krijgen." Het klinkt goed, het
klopt niet. Ook zonder uitke
ring telt deze chauffeur mee
voor een quotum.
Er is meer. De WAGW
vraagt om maatwerk zegt het
VNO. Voor iemand met een
handicap een baan zoeken, is
uiterst individueel werk. Een
quotum-regeling is dan een te
algemeen instrument. In
plaats van een quotum zou de
overheid moeten werken aan
verbetering van de arbeids
marktpositie van gehandicap
ten, bijvoorbeeld door het
wegnemen van financiële be
lemmeringen voor bedrijven.
Het VNO pleit tevens voor
betere voorlichting en infor
matie, maar de financiële
kant weegt het zwaarst: „Als
de werkgever de betrokkene
met hetzelfde inkomen naar
huis stuurt als zijn volledig
inzetbare collega's, dan be
taalt hij meer loon dan de ge
handicapte in feite verdient."
De werkgevers willen dus
niet, en minister De Korte
(belast met het wel en wee
van het bedrijfsleven) steunt
hen daarin, met een verwij
zing naar de concurrentiepo
sitie van het bedrijfsleven ten
opzichte van het buitenland.
„De Korte en Van Lede, dat is
toch gewoon twee handen op
één buik. In juli kwam er een
brief van staatssecretaris De
Graaf (sociale zekerheid) naar
de Tweede Kamer waarin die
een harde lijn aankondigde
tegenover kwaadwillige
werkgevers. Daar is toen die
hele lobbie van werkgevers
overheen gevallen. Die brief
is vervolgens in september in
afgezwakte vorm opnieuw
verstuurd. Naar wij hebben
gehoord hebben De Korte en
Ruding (Financiën) daar de
hand in gehad", zegt de FNV.
Die suggestie lijkt niet eens zo
ongeloofwaardig. De cijfers
van de overheid wijzen in de
zelfde richting. In het kabinet
is afgesproken dat alle minis
ters het goede voorbeeld zou
den geven en voor minstens
vijf procent van de ambtena
ren gehandicapten in dienst
zouden nemen. Alleen het mi
nisterie van WVC (Welzijn,
Volksgezondheid en Cultuur)
komt in de buurt met 3,8 pro
cent. Financiën, Economische
Zaken en Justitie zitten op 3
procent, VROM (Volkshuis
vesting, Ruimtelijke Orde
ning en Milieu) zit op 3,3 pro
cent. Trieste achterblijvers
zijn het departement van de
man van mevrouw Lubbers,
het ministerie van Algemene
Zaken met iets meer dan nul
procent, Defensie en Buiten
landse Zaken die ook nog on
der één procent zitten.
Het ministerie waar De
Graaf staatssecretaris is, So
ciale Zaken en Werkgelegen
heid is tot nu toe blijven ste
ken op iets meer dan twee
procent.
„Om het schaamrood van
op je kaken te krijgen. De
Graaf doet het prima met zijn
kruistocht tegen de bedrijven,
maar je ondermijnt je positie
natuurlijk wel als je zelf niet
eens je eigen norm haalt",
zegt de gehandicaptenraad.
Resteren de lagere overheden:
ook daar grote verschillen
Steden als Amsterdam en
Rotterdam nemen relatief
veel gehandicapten in dienst,
in ieder geval meer dan de
norm. De provincies Gelder
land en Noord-Holland doen
eveneens meer dan is afge
sproken Noord-Brabant blijft
daarbij achter, hoewel deze
provincie in ieder geval niet
onder de norm van drie pro
cent zit.
Maar bij de overheid zit de
werkgelegenheid niet. Daar
voor moet je bij de bedrijven
in de marktsector zijn, bij de
industrie, de dienstverleners,
het midden- en kleinbedrijf.
Bij bedrijven als die grote pa
pierfabriek die zegt dat zeven
procent van de werknemers
gehandicapt is, maar waar
van de woordvoerder de be
nen neemt als de FNV wil we
ten waar die mensen dan wel
werken. Of bij dat grote com
puterbedrijf dat zegt dat het
beleid is dat iemand die er
werkt en die gehandicapt
raakt niet wordt ontslagen
Dat bedrijf neemt helaas geen
gehandicapten in dienst. „Wij
hebben nu eenmaal een hele
zware medische keuring, daar
komen ze niet doorheen."
En juist voor die gevallen
van „eigen verantwoordelijk
heid" wil de overheid een
quotum-regeling. Het VNO
vindt dat voorbarig: „Het is
noodzakelijk dat onderne
mingen veel meer tijd krijgen
om zich in te stellen op de ver
plichting die de WAGW op
legt."
Uitstel dus. In de tussentijd
zullen de gehandicapten het
moeten doen met een mooi
sportcentrum in Assen. Om de
tijd te doden.
Door Max de Bok
IN DE wandelgangen
wordt hij gefeliciteerd
door een medewerkster
van de PPR. Waarschu
wend voegt ze hem toe: 'Ik
zal je van je gedragsveran
dering op de hoogste hou
den.' Thijs Wöltgens, zo
juist hoog gestegen in de
hiërarchie van de PvdA-
fractie, kan erom lachen.
Zoiets waardeert-ie wel.
Even later zegt hij'Ik heb
altijd een zekere weer
stand tegen hiërarchie ge
had'
Hij zegt dat als we hem con
fronteren met het beeld dat
hij in bijna twaalf jaar lid
maatschap van de Kamer
rond zich verspreid heeft. Er
zijn weinig Kamerleden te
vinden die hun werk zo fliere-
fluiterig lijken te doen. Van
de kwalificatie 'ongediscipli
neerd' wil hij niet weten. Hij
houdt het liever op 'een zekere
slordigheid en een zekere
weerstand tegen hiërarchie'.
En ook: „Van kindsbeen af
heb ik een hekel aan het krij
gen van opdrachten. Gehoor
zaamheid heb ik altijd maar
een beperkte deugd gevonden,
ondanks een ouderwets gede
gen opvoeding bij de Francis
canen. Ik zal er meer aan
dacht aan moeten geven, dat
is waar. Maar principieel ver
anderen, dat kan ik niet
meer."
De eerste vraag probeert
hij politiek handig weg te spe
len. „Waarom ik denk dat ze
mij gekozen hebben? Vraag
dat maar aan degenen die op
me gestemd hebben." Heeft
hij dan geen tegenstand ont
moet in de afgelopen weken?
„Zeker wel, maar veel colle
ga's hebben me eerlijk en
open gezegd waarom ze niet
op mij zouden stemmen. Daar
heb ik niet vreemd van staan
De PvdA-fractie in de Tweede Kamer koos gisteren een
nieuw fractiebestuur. Vernieuwing van de fractietop was no
dig omdat de fractie binnen enkele maanden haar twee vice-
voorzitters zag vertrekken.
De eerste plaatsvervanger van Kok, Wim Meijer, wordt com
missaris van de koningin in Drente; de tweede, Klaas de
Vries, werd directeur van de VNG.
In hun plaatsen koos de fractie de financieel specialist Thijs
Wöltgens en justitie-woordvoerder Aad Kosto. Wöltgens
moest het in de strijd om het eerste vice-voorzitterschap op
nemen tegen oud-staatssecretaris Jan Schaeffer en won met
30 tegen 12 stemmen.
In het klein bureau, de dagelijks politieke leiding van de
fractie, bleef Hans Alders eerste secretaris. Flip Buurmeijer,
totnutoe tweede secretaris, werd in die functie niet herkozen.
Met slechts één stem verschil moest hij Elske ter Veld laten
voorgaan. Tot lid van het fractiebureau werd Margo Vliegen-
thart, pas enkele maanden kamerlid, gekozen.
kijken. Naarmate je meer am
bities toont, wek je meer
weerstand op. Ik heb in de af
gelopen jaren duidelijke
standpunten ingenomen in
zakelijke conflicten binnen de
fractie. Het is dus heel valide
dat mensen zeggen: als we
Thijs kiezen, kiezen we vpor
het doorzetten van een be
paalde lijn."
„Het is moeilijk jezelf te de
finiëren. Ik heb me aan het
einde van de jaren zeventig
(Wöltgens kwam in de Kamer
na de historische verkiezings
overwinning van minister
president Den Uyl in 1977)
nooit vereenzelvigd met de
meerderheidsstrategie, met
het polarisatie-model. Ik
kwam uit de gemeentelijke
politiek in Kerkrade. Daar
had ik als fractieleider van
een minderheidsfractie ge
leerd pragmatisch politiek te
bedrijven, meerderheden te
organiseren, concessies te
doen, anderen niet alleen
maar te laten slikken in on
derhandelingen."
Wöltgens opvattingen kre
gen in de fractie kans toen hij
op aandringen van Wim
Meijer - „daar ben ik hem nog
steeds dankbaar voor" - bij
het optreden van het rampza
lige kabinet-Van Agt II van
CDA, PvdA en D66 - de nota
'Links ombuigen, rechtsom
buigen' schreef.
Wöltgens: „Ik probeerde
een antwoord te vinden op de
vraag welk financieel-econo-
misch beleid de PvdA zou
moeten voeren in een tijd van
crisis, hoe de teruggang recht
vaardig te verdelen nu de tijd
van nog meer leuke dingen
voor linkse mensen voorbij
was. Of links ombuigen nu
nog mogelijk zou zijn? Ik be
twijfel het ernstig. Althans
als het zou gaan om vele mil
jarden te bezuinigen. Wel kan
er nog het een en ander ge
beuren in de sfeer van doel
matigheid en kan de over
heidsorganisatie aanzienlijk
lichter worden opgetuigd. Er
zijn nog ministeries met wa
terhoofden."
De nieuwe tweede man van
de PvdA-fractie (Kerkrade,
1943) herinnert zich al van
kindsbeen af geïnteresseerd te
zijn geweest in politiek. Maat
schappelijke betrokkenheid
leerde hij van zijn vader, die
actief was in de KVP en
maatschappelijke organisa
ties. „Vrij snel na mijn mid
delbare school wist ik dat ik
mezelf het meest herkende in
de PvdA. Dat was de tijd van
de nacht van Schmelzer, van
Vondeling als leider van de
partij. De PvdA had toen een
tamelijk links technocratisch
gezicht. Mensen met gedegen
kennis, die wisten waarover
ze praatten, maar ook het hart
op de goed plaats droegen. Ik
vind dat de politiek zich moet
richten op de bescherming
van mensen die niet zo goed
gebekt zijn, die die kennis niet
hebben. Ze moeten beschermd
worden in een samenleving
waarin de zwakkeren dreigen
verdrukt te worden door het
recht van dé sterksten. Je
moet dingen die ernstig zijn
niet dramatiseren, maar ik
vrees dat we hoe langer hoe
meer op weg zijn naar een sa
menleving waarin mensen al
leen maar uit zijn op eigen,
voordeel. Een samenleving
waarin ik niet wens te gelo
ven."
Bezwaar van sommigen te
gen Wöltgens is, dat hij geen
generalist maar een specialist
is. Op belangstelling voor bij-
voorbeeld buitenlandse poli
tiek of staatsrecht is hij nog
niet betrapt. Zijn antwoord is
openhartig: „Ik moet eerlijks-
heidshalve toegeven dat dat
op het punt van buitenlands
beleid voor verbetering vat
baar is. Maar in het staats
recht in bestuurlijke zin ben
ik redelijk bij."
Wöltgens werpt de veron
derstelling dat hij nu de ge
doodverfde opvolger is van
Wim Kok als fractievoorzit
ter, wanneer deze in een vol
gend kabinet zou worden op
genomen, ver van zich. Wat
voorzichtiger reageert hij als
we opperen dat door de keuze
van de fractie de weg naar
een ministerschap voor Wölt
gens is afgesneden. „Ik weet
het een noch het ander. Mocht
er een kabinet met de PvdA
komen dan moet ook een re
delijke continuïteit van de fr
actieleiding gewaarborgd
worden. Dat ik nu vice-voor-
zitter ben, wil nog niet zeggen
dat ik dan voorzitter word.
Het hang allemaal van het
verloop van de kabinetsfor
matie af."
„De grootste lariekoek aller
tijden." Dat is Wöltgens reac
tie op de vraag wat hij eraan
gaat doen om het veronder
stelde isolement van de PvdA
te doorbreken. „Het grootste
probleem zou zijn als we ons
van de kiezers zouden isole
ren. Ik heb niet de indruk dat
dat het geval is. Ik krijg ge
noeg van al die raadgevingen
van CDA en WD aan de
PvdA. Zelfs van de goedbe
doelde raadgevingen van een
man als Van Mierlo, die ik
overigens zeer graag mag. We
weten zelf wel wat ons te doen
staat. We zijn oud en goed ge
noeg om zelf redelijk uit de
voeten te kunnen."
Van onze Haaagse redactie
DEN HAAG - Jongens kun
nen aan het eind van de ba
sisschool op bijna onderde
len beter rekenen dan meis
jes.
Dat blijkt uit een onderzoek
van het instituut voor toetsont
wikkeling Cito en het Instituut
voor Onderzoek van het On
derwijs (SVO) naar de reken-
vaardigheid van leerlingen op
de basisschool.
Uit het onderzoek wordt ver
der duidelijk dat kinderen uit
Nederlandse gezinnen over de
gehele linie betere rekenresul-
Van onze Haagse redactie
Volgens de oppositiepartijen
kosten, de WD liet zich daarom
Daarmee honoreren deze frac
ties de enkele weken geleden
geuite klacht van de Neder
landse Vereniging voor Recht
spraak (NVR) over het voorne
men van Korthals Altes om het
personeel voor de rechterlijke
macht niet uit te breiden. Dat
heeft volgens de NVR tot ge
volg dat rechters, door het ont
breken van vooral voldoende
administratief personeel, hun
werk niet meer kunnen doea
De klacht vond gisteren tij
dens de eerste termijn van de
behandeling van de begroting
DEN HAAG (ANP) - In het
onderzoek naar het gif
schandaal dn Alphen aan
den Rijn zijn opnieuw twee
mensen gearresteerd. De
twee werkten ten tijde van
mogelijke illegale stortin
gen op de voormalige vuil
stortplaats. Justitie ver
denkt hen van het aanne
men van steekpenningen.
Zeven maanden geleden kwam
de stortplaats in het nieuws
omdat er mogelijk duizenden
vaten gif zouden liggen. Na on
derzoek zijn in ieder geval twee
grote gifconcentraties aange
troffen. Het justitieonderzoek
richt zich met name op de han
del en wandel van de vuil-
transporteur Kemp uit Hazers-
woude. Justitie verwacht het
onderzoek binnenkort te heb
ben afgerond. Meer arrestaties
worden niet uitgesloten.
ONDERLINGE RUZIES tussen de
hebben in het kabinet Lubbers-ll
dan conflicten met de oppositie. D
regeringspartijen - de PvdA - ging
mogelijk over te komen zo ver dat
of er nog wel sprake was van ech
die er dan al waren, dan werden
voorzitter Wim Kok miet nadrukk
scherpt.
Aan die gezapige toestand lijkt voc
men. Tijdens de Algemene Besef
drukkelijk afstand van het door Cl
!eid. Vooral de besteding van de t
miljard was het doelwit van de krit
man. in plaats van een ruimhartige
inkomens zei Kok liever te kiezen,
mininum-inkomens. Tevens moes
meer geld worden uitgetrokken vc
ding van de criminaliteit en voor de
werkloosheid.
!n de dagen erna legden CDA en
laar als kat en hond hebben gelei
zindheid aan de dag. Blij als ze we
meenschappelijke vijand te kunne
ideeën van Kok weg.
Ueze ging niet in op de weinig com
vdA zich weer als de 'grote pot
2'JR. Fijntjes wees hij er op dat s<
Partij naar voren waren gebracht -
ae coalitie werden opgepakt. Mae
meent de oppositieleider. Volgens
celastingverlaging worden volstaan
üe VVD - die zich al jaren sterk m
neeft woedend gereageerd. W
..eft laten weten geen enkel vertro
iieve plan van de PvdA.
L1®' gebissebis over het al dan nie
zaï nog wel even voortduren. Al h«
niet wegwassen dat de minimum-
m 11? zes jaar alleen maar op ac
net het milieu nog slechter is ges
n? durven veronderstellen. Wanr
nanciëie meevaller voordoet, lijkt
afdeling ervan een belangrijk act
_=99en. Er is weinig fantasie voor n
aatschappelijk nuttiger besteding
