Wijn en bier van eigen bodem
AGTIE 'REDT DE SCHELDE' STEEDS INTERNATIONALER
Waterwingebied in
Sint Jansteen voor
deel verontreinigd
Zeeuwse duivenkampioenen gehuldigd
'Rechtszekerheid
van bouwval iker
onder de maat'
imarara
Canadese veteranen bij
herdenking bevrijding
LEASING
CENTRUM
JANSEN B.V.
rrw<;
VAN EYSDEN
Dichter bij
de dichter
TQan&titfta-5
sistente bacteriën
op
MAANDAG 31 OKTOBER 1988
jOES - Met een groots opgezette
jcheldemars, van de monding naar
je bron van de vervuilde rivier,
Hijgt de actie 'Redt de Schelde' vol
gend jaar een nieuw elan.
'EEN GOEDE COMPETITIE BEVORDERT DE KWALITEIT'
Appels
Juryrapport
Persoonlijks
Proeven
BIJ OPSLAG OLIEPRODUKTEN
DISTRICTSBESTUURDER FNV:
EG nooit om geld
gevraagd voor
brug/tunnel over
Westerschelde
Oud-gedeputeerde
Schlingemann (74)
plots overleden
gepriegel in de twee door Ger-
rit Komrij verzamelde delen:
'1000 en enige gedichten' per
stuk en elk een vette 1.300 pa.
gina's dik. Verrukkelijke bun
dels, maar niet voor de begin-
ner. Die moet om aan de smaak
te wennen gedichten liefst een
beetje hapklaar voorgeschoteld
krijgen.
Toch krijgt ieder kind de
paplepel ingegoten:
er komt een muisje aangelo
pen
zo in kindjes hals gekropen
kiele-kiele-kiele.
De eenvoud is hier slechts
schijn; bij nadere beschou
wing blijken rijm en metrum
je
Pje-
let-
tno-
ijze
van onverwoestbare kracht.
Dit kietelvers stamt uit het
baby-tijdperk. Van iets latere
datum, box of kinderstoel, is
het eveneens klassieke:
naar bed, naar bed zei Dui
melot
eerst nog wat eten zei Likke
pot
Lievelingsgedicht van on
telbare kinderen. Inspiratie
bron ook voor zelfs de aller
grootsten onder de dichters.
Hoe anders zou Tachtiger
Kloos op het idee gekomen
zijn van die nadrukkelijke
herhaling 'de zee, de zee'. Net
zo min als Dikkertje Dap op
z'n trap zou zijn gekommen,
als er niet eerst 'Aaltje zat op
't paaltje' was geweest.
Aan de basis zit het dus
goed. Hogerop loopt het mis.
Neem die 2.500 pagina's vol
vier eeuwen Nederlandse
dichtkunst. Geen Duimelot-
Likkepot, Aaltje-Paaltje of
kriebelige muis. Zelfs
schuitje-varen of slaap-kind-
je-slaap halen niet het ver
eiste niveau. Omdat de dich
ter niet bekend is en niemand
weet wanneer ze gemaakt
zijn? Dit soort gedichtjes is
juist van iedereen en van alle
tijden. En van een diepe di
rectheid:
Jan, die sloeg Lijsje,
en Lijsje die sloeg Jan,
al met de koekepan.
O, wat een ongeluk!
de koekepan was stuk.
Watvoor ei dat weet hij niet,
De diocliet is kierewiet.
De lijspreuk van Opa,
(de grijsaard is kinds)
Waar je ook loopt, jong,
loop steeds bovenwinds
en als je wilt trappen,
dan steeds in een plas,
maar houd je bij alles
goed vast aan het gras.
fëénuviari4,-6
Wat de ketter
op de brandstapel zei,
en u niet voor mogelijk
houdt
was weer je reinste kette
rij:
'Heer, staat uw Bokma
koud?'
JOHN O'MILL
In de diepgevroren lichamen van
nakwamen tijdens een poolexpedi-
troffen die resistent blijken te zijn
;r dan een eeuw later werden ont-
i dat de mannen door loodvergiftiging
wordt nu gekeken of het mogelijk is
metalen een rol kan spelen bij het re-
rwekkers tegen antibiotica. Tot dusver
te veel gebruiken van antibiotica heeft
die tegen die antibiotica bestand zijn.
steilte bacteriën is een groot probleem
Derde Wereld, waar ziektes vaak wor-
eed spectrum aan antibiotica, omdat
irecies te bepalen welke bacterie een
roestammen resistent geworden voor
en tetracycline. Antibiotica die in de
ikt zouden verantwoordelijk zijn voor
;sistente salmonella bacterie die voed-
veroorzaakt.
Parade Partner in
Autoleasing
Leasing Centrum B.V. Mechelaarstraat 11
4903 RE Oosterhout Tel. 01620-32953
DE STEM
VAN ZEELAND
T15
Scheldemars' naar de bron
De klein begonnen Breskense actiegroep
leeft zich inmiddels zo vertakt dat men
[enkt duizenden mensen op de been te
(rijgen voor de wandeltocht van Breskens
jaar Noord-Frankrijk.
De mars staat op het programma in de zomer
maanden, niet alleen vanwege het weer, maar
ook omdat dan meer jongeren en toeristen mee
kunnen lopen. Het gaat om een 430 kilometer
lange tocht, waarvoor de actiegroep achttien tot
twintig dagen denkt nodig te hebben. Een vaste
kern loopt het hele traject, anderen kunnen aan
sluiten waar en wanneer ze maar willen. Per dag
wordt zo'n 25 kilometer afgelegd.
De Scheldemars is deels de vrucht van de in
middels gelegde internationale contacten. Onder
de 23.000 handtekeningen die de actiegroep heeft
verzameld voor een schone Schelde, zijn er veel
van Belgen. Pastores, plaatselijke actiegroepen
en milieu-organisaties in Vlaanderen hebben
het Breskense initiatief van harte omarmd.
Om dat internationale karakter te onderstre
pen, is in het draaiboek van de mars een plech
tigheid opgenomen aan de grens bij Doel. Nder-
landers en Belgen tekenen daar - 'omdat de re
geringen het niet doen' - een waterverdrag, en de
van het begin af aan bij de actie betrokken Bres
kense pastor/beeldhouwer Omer Gielliet onthult
er een beeld.
„Dit is niet eerder vertoond in de geschiede
nis," denkt Maria Hamelij nek uit Breskens, die
zaterdag de plannen ontvouwde op een contact
dag van industriepastores in Goes. De actievoer
ster van het eerste uur vertelde er hoe ze op het
idee van de actie kwam, toen ze zieke vis op haar
bordje kreeg. „Van die lekkere ondermaatse ton
getjes, waar je je echt op verheugt; en dan snij je
het vlees er af, blijken ze allemaal ziek te zijn.
Toen hadden we gegeten en gedronken, het was
de druppel."
Maria Hamelij nek rekent op een grote deel
name omdat veel mensen er inmiddels achter
zijn hoe zwaar de (Wester)schelde vervuild is. In
november overlegt de actiegroep, ook gesteund
door de Zeeuwse Milieufederatie, met Belgische
sympathisanten. Voorafgaand aan de Schelde
mars laat de groep ook in december alweer van
zich horen. Dan worden, hoogstwaarschijnlijk
op een symposium in Antwerpen, de 23.000 hand
tekeningen aangeboden aan de verantwoorde
lijke Nederlandse en Belgische ministers.
Er heerst een gewijde
stilte in de met tafeltjes
bezaaide zaal van ont
moetingscentrum De
Vroone in Kapelle. Op de
tafels glimmende flessen
met alcoholische versna
peringen: wijn en bier.
Achter de tafel keur
meesters- en meesteres
sen. Her en der wordt
voorzichtig een fles ont
kurkt, een deel van de in
houd in een glas gegoten,
gedraaid, tegen het licht
gehouden en daarna
peinzend genuttigd. Hoe
wel niet helemaal: even
later verlaat het brouwsel
de mond. De keurmees
ter/es neemt een slokje
water, een stukje brood
en even later herhaalt
zich het ritueel.
Het Zeeuws Amateur
Wijnmakers en Bierbrou
wers Gilde houdt zijn
jaarlijkse wedstrijd. Wie
mag zich de beste ama
teur wijnmaker/bier
brouwer van Zeeland
noemen?
Door Rein van der Helm
„Het is een schitterende hob
by. Iets fantastisch. En crea
tiefs. Je kunt je er het hele
jaar mee bezighouden. En
uiteindelijk ook veel mensen
er nog een pleziertje mee
doen".
Juryvoorzitter H. Wagenaar
(74) is een van de nestors van
het nu veertien jaar oude gil
de. Samen met zijn vrouw
wordt de hobby wijnmaken
dag-in dag-uit beoefend. En
tussen de bedrijven door pro
pageert hij als een fanatieke
Peinzend worden de brouwsels geproefd
zendeling zijn liefhebberij. En
hij kan en mag er met recht
over spreken, want behalve
geoefend wijnmaker is hij
ook gediplomeerd keurmees
ter, evenals zijn vrouw trou
wens.
„Als je hiermee eenmaal bent
besmet, kom je er nooit meer
vanaf. En het mooie is, het
hoeft geen dure hobby te
zijn.". Met een weids gebaar
wijst hij naar het aanpalende
Kapelle. „We leven in het
land van de appels, dus
grondstof voor wijnen uit
deze vrucht is volop aanwe
zig. Desnoods raapje ze zelf".
Maar niet alleen de appel
dient als grondstof. „In prin
cipe zijn alle vruchten ge
schikt. Bramen, bessen, drui
ven. Noem maar op. En heb je
- foto willem mieras
een diepvries dan kun je bij
wijze van spreken in januari
aalbessenwijn maken".
Het leuke van de hobby
vinden Wagenaar en zijn 150
medeleden van het Gilde, dat
dankzij je eigen creativiteit
lekkere drankjes gebrouwen
kunnen worden. Een ge
heimpje wil hij wel onthullen.
„Van een kist James Grieve
appels en een mandje mus
kaatdruiven maak ik een
wijn die zo uit het Rijnland
lijkt te zijn weggelopen".
Om hun kennis op peil te
houden en zelfs te verrijken,
zijn de jaarlijkse wedstrijden
onmisbaar. Je wilt als wijn
maker of bierbrouwer weten
waar je staat. En omdat er na
de keuring altijd gelegenheid
is om met de jury het rapport
van de ingezonden wijnen en
bieren te bespreken leer je er
altijd van. Of van je mede
clubleden.
Presentatie, kleur, helder
heid, aroma, bouquet en
smaak krijgen allemaal een
aparte beoordeling. En dat al
les kan ertoe leiden dat je op
de feestavond, als de traditio
nele mosselen begeleid wor
den door de zelfgemaakte
wijnen en bieren, een ere-me-
daille of zelfs een beker krijgt
overhandigd.
„Het eerste criterium voor
zelfgemaakte wijn is: vind ik
hem lekker? Dan vraag je je
af hoeveel mensen in je om
geving hem lekker vinden en
dan doe je mee aan een wed
strijd. Want een goede com
petitie bevordert de kwali
teit", zegt Wagenaar.
Drinkt de gemiddelde ama
teur wijnmaker nu meer dan
de gemiddelde Nederlander? Uitsl3£
Voor M. Sentse is dit een te
suggestieve vraag. „Als
iemand deze hobby uitoefent
om goedkoop aan zijn alcohol
te komen, kan hij beter een
fles sterke drank bij de slijter
halen. Waar het om gaat is
dat je in deze tijd, waarin al
les in geld wordt uitgedrukt,
je iets persoonlijks maakt,
wat je weer kunt weggeven.
Net als een tekenaar het
leuk vindt een prent weg te
geven. En wat dat drinken
betreft: ik kan zeggen dat wij
zelfs voorzichtiger zijn dan de
gemiddelde Nederlander. We
weten waar we mee bezig
zijn. En valt op een avond een
drankje verkeerd, en dat kan
altijd, dan hebben wij als
clubleden voldoende sociale
controle op elkaar. Dan wordt
gezorgd dat zo iemand niet in
zijn auto stapt. Nee, wij zijn
een echte vriendenclub.
De prestaties van de wijnma
kers worden ook in eigen
kring nauwlettend gevolgd.
Familieleden en kennissen
blijken maar al te bereid
weer eens een creatie te proe
ven. „En alles en iedereen
weet dat dit je hobby is", zegt
een hoge functionaris van de
WMZ, die in zijn vrije tijd
niet met water bezig is. „Toen
wij een paar jaar geleden veel
water door lekkage kwijt
raakten en dat op het radio
nieuws kwam, zei een neefje
van mij tegen zijn vader:
Oom Wim heeft er zeker wijn
van gemaakt".
Tegen 17.00 uur waren de
inzenders samengedromd. De
uitslag, via de computer ver
werkt, zat eraan te komen.
Uiteindelijk werden de win
naars in de dertien verschil
lende klassen op het podium
geroepen, waar ze hun bekers
of medailles in ontvangst
mochten nemen. Waarna het
feest pas echt begon.
Wijnmaken: 1 en Zeeuws kam
pioen: C. van Eykeren, Bieze-
linge; 2. H. Wagenaar, Middel
burg, 3. De Pijper, Rockanje.
Biermaken: 1 en Zeeuws kam
pioen: T. de Bruin, Oost-Sou
burg; 2. W. de Blok, Clinge 3. A.
Schoenmakers, Goes.
Van onze verslaggever
SINT JANSTEEN - Op vier van negen onderzochte locaties
in het waterwingebied Sint Jansteen, waar olieprodukten
worden of werden opgeslagen, is bodemverontreiniging
aangetroffen.
he verontreinigingen, soms in
kleine sterke concentraties,
soms in geringe mate, vond
®en na een indicatief bodem
onderzoek op de terreinen van
het voormalige benzinestation
aan de Gravenstraat 369 en de
Petroleumtank en -pomp aan
jfe Gravenstraat 356 in Clinge;
het vroegere transportbedrijf
ha Letter aan de Wilhelmina-
straat in Sint Jansteen en de
dieselpomp en tanks aan de Ju-
'ianstraat 32 in Heikant. On
duidelijkheid bestaat over het
tankstation aan de Ellestraat 6
iu Heikant. Op deze vijf plaat
sen zal een beperkt vervolgon-
deroek worden ingesteld.
Geen vervuilingen werden
aangetroffen in de bodem van
het transportbedrijf De Bock in
Vjinge, transportbedrijf Van
Geyt in Kapellebrug, het vroe
gere bedrijf Nachtegaal in Hei
kant en het terrein Juliana-
straat 20 in Heikant.
Gedeputeerde Staten van
Zeeland hadden ook een onder
zoek willen instellen op het ter
rein Gentsevaart 61, waar
voeger een transportbedrijf
was gevestigd. Door de pachter
werd echter medewerking ge
weigerd. Omdat hier vroeger
echter een eigen opslag voor
dieselolie aanwezig was, gaan
GS nu een oriënterend bodem
onderzoek laten uitvoeren in
het kader van de Interimwet
Bodemsanering.
Een gedempte sloot achter
het benzinestation aan de
Gentsevaart 24 in Kapellebrug
blijkt op enkele plaatsen ver
vuild met olie, zo bleek uit een
onderzoek van een oliemaat
schappij. Volgens haar kan die
verontreiniging niet veroor
zaakt zijn door het benzinesta
tion en voelt men zich ook niet
verantwoordelijk. Ook hier la
ten GS een vervolgonderzoek
instellen.
Op korte termijn wil het
provinciebestuur nagaan of op
andere plaatsen in het water
wingebied, waar olie is opge
slagen, sprake is van bodem
verontreiniging. Het gaat om 22
landbouwbedrijven, 13 bedrij
ven en twee particuliere wo
ningen die na de actie Tankslag
nog een olietank houden. Te
vens wordt nagegaan of de op
slag volgens de geldende voor
waarden plaatsvindt.
(ADVERTENTIE)
gedipl. orthopedisch
schoentechnicus
GESPECIALISEERD IN
Iedere donderdag orihop.
SPREEKUUR schoenen
Volgens afspraak semor °rttaP-
tel. 076-148168 schoenen
steunzolen en
inlays voor alle
sport- en
trimschoenen
Teteringsedijk 60, Breda
Grote Zwanenstraat 21, Hulst (Z.-VI.) I
Van onze duivensportmedewerker
KLOOSTERZANDE - In hotel De Linde te
Kloosterzande werden zaterdagavond de
kampioenen van de afdeling Zeeland van
de Zuidnederlandse Bond van postduiven-
houders gehuldigd. Tevens werd de aan
Adri Thijs uit Heikant op de Zeeuwse
derby-Orleans voor jonge duiven gewon
nen personenauto overhandigd.
De kampioenendag stond deze keer ook in het te
ken van een afscheid van het dagelijks bestuur
van het provinciaal sportcomité. Voorzitter Piet
Goossen uit Westdorpe en secretaris Herman
Berkelmans uit Hulst achtten de tijd gekomen
hun functies beschikbaar te stellen voor de jon
geren. Beiden mochten als blijk voor het vele
werk gedaan ten behoeve van de Zeeuwse dui
vensport behalve lof ook enkele tastbare atten
ties in ontvangst nemen.
Voorzitter Goossen zegt niet weg te gaan met
pijn in het hart. Eerder trad hij af als voorzitter
van de kring Midden Zeeuwsch Vlaanderen,
binnenkort ook als tweede voorzitter van de
Fondclub Zuid Nederland en in januari 1989 zal
hij zijn bestuursfunctie bij de afdeling Zeeland
beschikbaar stellen. Datzelfde doet ook Berkel
mans omdat hij ook de tijd daarvoor rijp acht.
Beiden blijven echter de duivensport nog beoefe
nen.
De provinciale kampioenendag in De Linde
trok een grote belangstelling. Muzikale mede
werking werd verleend door de Boerenkapel uit
Terhole.
GOES - De rechtszekerheid van bouwvakkers
laat volgens districtsbestuurder H. Lenting van
de Bouw- en Houtbond FNV zeer te wensen
over. De bond heeft 'dagelijks handenvol werk'
om naleving van de CAO te garanderen.
Lenting illustreerde het
zaterdag op een bijeen
komst van de bond in
Goes met een veelzeg
gend cijfer: via de klach
tenbehandeling heeft het
districtsteam het afgelo
pen jaar in het zuidwes
ten meer dan zes miljoen
gulden 'boven water ge
tild'. Dat bedrag bestaat
grotendeels uit niet na
gekomen betalingsver
plichtingen door de
werkgevers. Niet voor
niets, zei Lenting, heeft
het team gemiddeld 800
klachtendossiers in be
handeling.
„Het geeft aan dat er
nog veel moet verande
ren," vond de bondsbe-
stuurder, die dat trou
wens ook van toepassing
verklaarde op het 'ge
zond en veilig werken in
de bouw'. Door onder
meer de 'actie cementzak'
is er wel wat verbeterd,
maar er zijn nog te veel
werkgevers die het niet
zo nauw namen met de
CAO.
Lenting toonde zich
zaterdag aanzienlijk
minder optimistisch over
de werkgelegenheid in de
bouw dan het kabinet.
Hij wees erop dat de
bouw afhankelijk is van
een 'evenwichtig over
heidsbeleid' en daar
mankeert het aan. Het
kan betekenen dat de
bouw in de toekomst
weer 'forse klappen op
loopt'. Als voorbeeld
noemde Lenting de af
name van de sociale wo
ningbouw tot 1993, in
Zeeland van 859 naar 637
woningen.
Oud-strijders bij het monument in Eede. - foto wim kooijman
AARDENBURG - Zaterdag werd in Eede en Aardenburg
het feit herdacht dat deze gemeente 44 jaar geleden door de
Canadezen werd bevrijd na een wekenlange strijd bij het
Leopoldkanaal.
De kampioenen van de diverse wedstrijden en klassementen bijeen in Kloosterzande
- foto wim kooi jman
In zijn toespraak tijdens die
herdenking in Eede wees bur
gemeester mr. E. F. Jongmans
op de ruim 600 Canadezen die
in die strijd gevallen waren en
op de meer dan 500 burger
slachtoffers in West-
Zeeuwsch-Vlaanderen, waar
onder 40 inwoners van de ge
meente Aaardenburg. Aarden-
burgs burgemeester roemde de
daden van de jonge Canadezen
van destijds voor een land dat
zij nauwelijks van naam ken
den.
De plechtigheid in Eede werd
omlijst door de befaamde Pipes
and Drums Europe. Bij het ge
denkteken voor de gevallen
Canadezen werden bloemen
gelegd door de twee aanwezige
veteranen die bij de strijd in
West-Zeeuwsch-Vlaanderen
betrokken waren, Kinn Harper
en Victor Billet, de burgemees
ter van Aardenburg en het
voormalig verzet. Ook de Bel
gische vaderlandse vereni
gingen waren vertegenwoor
digd. Na een mars door Aar-
Van onze correspondent
BRUSSEL - De Neder
landse regering heeft bij de
Europese Commissie in
Brussel nooit geïnformeerd
naar de mogelijkheden om
voor de brug/tunnelverbin-
ding over de Westerschelde
een financiële tegemoetko
ming van de EG te krijgen.
De Nederlandse autoritei
ten hebben zelfs de plannen
voor een vaste oeververbin
ding niet bij de EG aange
meld.
Dat blijkt uit antwoorden van
de EG-commissaris voor Ver
voer, de Brit Clinton Davis, op
schriftelijke vragen van de li
berale Nederlandse Europarle
mentariër Florus Wijsenbeek.
Hij had zich afgevraagd of er
voor dit al jarenlang slepende
project geen Europese steun
mogelijk was, nu de Neder
landse regering haar bijdrage
wil beperken van 34 miljoen tot
27 miljoen gulden. Clinton Da-
vis zegt bij gebrek aan infor
matie over het project op die
vraag geen antwoord te kun
nen geven. Evenmin is hij op
dit moment in staat om te be
oordelen welke mogelijkheden
de Europese Investeringsbank
heeft.
denburg werden de Canadese
gasten in het stadhuis ontvan
gen waar burgemeester Jong
mans hulde bracht aan de twee
veteranen. Als herinnering aan
de gemeente Aardenburg bood
hij hen een stropdas met het
gemeentewapen aan. De Cana
dese delegatie bood de ge
meente Aardenburg een foto
boek over Canada aan.
Na het spelen van de volkslie
deren van Canada, Nederland
en België, volgde een geani
meerde receptie en een nieuwe
tocht door Aardenburg met Pi
pes and Drums. Zowel in Aar
denburg als in Eede had men
op grote schaal gehoor gegeven
aan de uitnodiging van het ge
meentebestuur om zaterdag de
nationale vlag uit te steken.
Mr. J. Schlingemann.
- foto de stem/corj.oe boer
Van onze verslaggever
OOSTBURG - Op 74-jarige
leeftijd is gisteren plotse
ling overleden de oud-gede
puteerde voor de VVD mr.
J.G. Schlingemann.
De heer Schlingemann, die na
zijn pensionering in Retran-
chement ging wonen, reed met
zijn auto op de Zuidzandseweg
in Oostburg en werd getroffen
door een hartverlamming. De
onbestuurbaar geworden auto
belandde in de sloot naast de
weg. Er deden zich verder geen
persoonlijke ongevallen voor.
Jarenlang was Schlinge
mann een van de provinciebe
stuurders die zijn stempel
drukte op het Zeeland van de
zestiger en zeventiger jaren.
Voor zijn politieke carrière was
de heer Schlingemann onder
meer secretaris van de zuide
lijke landboüwmaatschappij.
Na zijn pensionering is hij nog
jarenlang voorzitter geweest
van de Dorpsraad in Retran-
chement.