Mensenrechten en
economie thema's
Indonesië- reis
Ina Brouwer en de 70-jarige CPN
Gebruik chemische middelen in landbouw verder terug
Arabische stemmen beslissend bij verkiezingen Israël
KERKGRi
DE STEIV
Uitstel m
JDE STEM-
DE STEM ACHTERGROND ZATERDAG 29 OKTOBER 1988
pE STEM
AANHALEN EN versterken van de economische be
trekkingen en het slepende probleem van de eerbiedi
ging van de mensenrechten.
Dat zijn twee van de belang
rijkste aspecten van het offi
ciële bezoek dat premier Lub
bers en minister Van den
Broek van Buitenlandse Za
ken van 31 oktober tot en met
3 november brengen aan In
donesië.
Sinds in 1963 de diploma
tieke betrekkingen tussen
beide landen zijn hersteld, na
het dekolonisatietrauma met
het uitroepen van de onaf
hankelijkheid in augustus
1945 door de toenmalige presi
dent Sukarno, de daaropvol
gende onlusten, en de twee
Nederlandse politionele acties
eindigend met de erkenning
door Nederland van de soeve
reiniteit na de ronde-tafel
conferentie van einde 1949, is
er tussen beide landen sprake
van een allengs hechtere eco
nomische band.
Nu de Indonesische rege
ring van president Suharto
zich sinds een jaar of twee ac
tiever toont in het aantrekken
van buitenlandse investerin
gen wil het Nederlandse be
drijfsleven de boot niet mis
sen. Daarom reist in het kiel
zog van Lubbers en Van den
Broek onder aanvoering van
oud-voorzitter Van Veen van
het VNO een brede delegatie
van Nederlandse 'captains of
industry' af naar Indonesië
om de basis te leggen voor
contracten op de langere ter
mijn.
Voor Indonesië is het de
eerste keer dat een Neder
landse economische missie
van top-ondernemers (16
man) van een dergelijke om
vang het land aandoet. Doel is
uiteraard de economische sa
menwerking met Indonesië
uit te breiden, maar zoals ge-
buikelij k bij dit soort zaken
zijn er geen hooggespannen
verwachtingen van concrete
resultaten op de korte ter
mijn.
De handelsrelatie met In
donesië is op het moment vrij
bescheiden: de Nederlandse
export bedraagt jaarlijks om
en nabij de 500 miljoen gul
den, een omvang die de afge
lopen jaren vrij stabiel is ge
bleven. Het ministerie van
economische zaken in Den
Haag hoopt dat het bedrijfsle
ven de kans krijgt en neemt
om in te spelen op de recente
ontwikkelingen met deregu-
lerings- en liberaliserings
maatregelen, het importbev-
orderings- en exportindus-
triebeleid.
Tijdens het bezoek van
Lubbers en Van den Broek
zullen ook de Nederlandse
top-industriëlen (zoals van
AKZO, Ballast Nedam, CCF-
Friesland, Fokker, Nutricia,
Philips, VMF-Stork) met hun
Indonesische gesprekspart
ners van gedachten wisselen
over het investeringsklimaat
zoals dat onder meer gestalte
zal krijgen na de eenwording
van de Europese binnenmarkt
in 1992.
Lubbers en Van den Broek
zullen in hun gesprekken met
hun Indonesische gastheren
naast de bij officiële bezoeken
gebruikelijke plichtplegingen,
zoals verwacht een aantal po
litieke problemen aansnijdea
Hoofdmoot daarbij zal gelet
op de recente gebeurtenissen
de kwestie van de eerbiedi
ging van de mensenrechten
zijn. Dat betreft de berichten
vorige week over nieuwe exe
cuties van twee ter dood ver
oordeelde politieke gevange
nen, twintig jaar na hun ver
oordeling wegens het aandeel
in de mislukte communisti
sche coup tegen het bewind-
Sukarno in 1965.
Van den Broek heeft in
1985, na de terechtstelling van
de communistische vakbonds
leider Munir, al zijn bezorgd
heid ter kennis gebracht van
de Indonesische ambassadeur
in ons land. Na de executie
deze maand van Giydi Wig-
nyosuharto en Sukardjo is de
ambassadeur ontboden om de
'teleurstelling en bezorgheid'
van de Nederlandse regering
over te brengen.
Nederland treedt daarbij
niet zozeer in de rechtpleging,
het voltrekken van het dood
vonnis na veroordeling vol
gens het Indonesische recht,
maar richt zich in de reactie
op de executies met name op
het humanitaire aspect: het
alsnog voltrekken van het
doodvonnis na een periode
van twintig jaar in de cel te
hebben door moeten brengen.
De Nederlandse bewinds
lieden zullen hun bezoek aan
Indonesië zeker aangrijpen
om de zaak bij de Indone
sische autoriteiten aan te
kaarten. Maar, zoals Lubbers
deze week als waarnemend
minister van Buitenlandse
Zaken in de Tweede Kamer te
kennen gaf, „Het bezoek is
een goede gelegenheid om ex
tra kanalen te benutten, maar
het ligt niet in onze macht ze
kerheid te verschaffen dat de
executies daadwerkelijk zul
len eindigen. Dat is geen
kwestie van onwil, maar van
onmacht".
Wat betreft drukmiddelen
jegens Indonesië hield hij zich
evenwel op de vlakte. De pre
mier voelt vooralsnog bitter
weinig voor door Van Es be
pleite sancties als het opzeg
gen van het Nederlandse IG-
GI-voorzitterschap of het op
schorten van juridische sa
menwerking met Indonesië.
„Het inzetten van drukmidde
len werkt maar één keer. Je
moet dan gelijk goed schieten,
anders heeft het geen zin en
ben je het kwijt", aldus Lub
bers.
Van den Broek en zijn In
donesische ambtgenoot van
Buitenlandse Zaken, Ali Ala-
tas, zullen hun onderhoud
aangrijpen voor het ter tafel
brengen van onder meer
kwesties als de Oost-West
verhoudingen, regionale ont
wikkelingen in Zuidoost-
Azië, de Cambodj aproblema-
tiek, relatie tot China, Oost-
Timor en IGGI.
(ANP)
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Coumans-hoofdredacteur.
A. Theunissen en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda.
076-236911 Telex 54176 Telefax 076-236405.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236452.
Sportredactie 076-236236.
Telefax redactie 076-236309.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Postadres: Postbus 65, 4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Nw. Ginnekenstr. 41236326.
Voor bezorgklachten: 236888.
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Postadres: Postbus 363,4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Postadres: Postbus 13, 4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751
Postadres: Postbus 62,4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14, 01620-54957.
Postadres: Postbus 4023,4900 CA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45, 01650-37150.
Postadres: Postbus 35, 4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, 01150-17920.
Postadres: Postbus 145, 4530 AC Terneuzen
Vlissingen, Torenstraat 5, 01184-19910.
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementsprijzen bij vooruitbetaling te voldoen:
f 24,90 per maand; 71,85 per kwartaal of 279,15 per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van resp. j 1,- per maand,
1,90 per kwartaal, 7,60 per jaar. Prijzen: inclusief 6% B.T.W.
Voor posttoezending geldt een toeslag. Losse nummers: ma. t/m zat. 1,25.
Service-afdeling atxjnnementen: 076-236472, ma. t/m vrijd. 8.30-17.00 uur.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Centrale reclame-afdeling 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur en
zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
Bankrelaties:
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
NCB relp 230301584 - Rabo rek. 101053738.
DE COMMUNISTISCHE Partij Nederland herdenkt
zondag haar oprichting zeventig jaar geleden. Vlak na
de Oktober-revolutie in het Rusland van 1918 waren
de Nederlandse communisten er als de kippen bij een
eigen partij op te richten. De communisten waren al
eerder actief in Nederland, maar toen nog als interna
tionale afdeling onder de naam Communistische Par
tij Holland. De verandering van Holland in Nederland
moest de zelfstandigheid - en naar later bleek de
eigenzinnigheid - benadrukken.
Vladimir Iljitsj Oeljanov, Lenin zelf dus, beklaagde
zich regelmatig over die Nederlandse eigenwijsheid
inzake het proletariaat aller landen. De CPN kreeg on
danks het verwijt van Lenin dat ze 'kleinburgerlijk'
was, direct een zetel in de Kamer bij de eerste alge
mene verkiezingen in 1918. De partij bleef daarna ook
68 jaar in het parlement. Tot 1986, want toen leed de
CPN een verkiezingsnederlaag met Ina Brouwer als
lijsttrekker. Met deze politica keken we terug. En
voorzichtig vooruit naar de volgende verkiezingen.
Ina Brouwer, leider van de communistische Partij Ne
derland, een oude bekende partij die niet meer in de Ka
mer is vertegenwoordigd.
Door Jan Greyn
DE GESTAALDE kaders
van de CPN hadden al lan
ger hun twijfel over de
keus Ina Brouwer lijst
trekker te laten zijn. Maar
toen na het tellen der
stemmen in mei 1986 bleek
dat de communisten in de
Tweede Kamer geen zetel
meer hadden, wisten ze het
zeker: de nu 38-jarige Ina
Brouwer juriste en niet
echt arbeideristisch ögend,
had de communisten niet
moeten aanvoeren.
Intussen is de nederlaag nog
niet vergeten, maar wijst niet
iedereen in de richting van
Ina Brouwer als er een schul
dige gevonden moet worden
voor het verdwijnen van de
CPN uit de kamer. „Och," zegt
Ina Brouwer in een poging tot
grap, „Marcus Bakker verloor
in 1977 vijf zetels, maar hij
had er toen nog twee over; ik
verloor er maar drie, maar
hield er geen over."
De in Amsterdam woonach
tige voormalige fractieleid
ster van de CPN mist haar
groene kamerzetel zeer, al
constateert ze op afstand dat
het „wel een dooie boel is in
Den Haag." In een boekwerk
onder de hoopvolle titel 'Tus
sentijds' beschrijft ze haar
heimwee naar het parlement,
naar de contacten en vooral
naar het werk. Vooralsnog
moet ze zich als bekend CPN-
lid onledig houden. Ze houdt
lezingen, is bestuurslid van de
CPN en 'natuurlijk' actief in
een Amsterdams comité tegen
verarming.
Deze week presenteerde de
CPN een nieuw programma
waarin wordt gepleit voor een
flinke verhoging van uitke
ringen en minimum-inko
mens. De nadruk ligt op het
versterken van de positie van
de vakbonden, „omdat dit ka
binet ondernemersgroepen te
veel de dienst laat uitmaken."
De machtsstrijd wordt niet
meer uitgelegd met een sim
pele verwijzing naar de te
genstelling tussen arbeid en
kapitaal. Dat niet. „Maar het
gaat ons nog steeds om het
nadruk leggen op machtsver
houdingen, in een wat rui
mere zin"
Die strijd tussen de arbeider
in overall en de ondernemer
in krijtstrepen pak was vanaf
1918 de rode lijn in het werk
van de CPN. In de jaren twin
tig en dertig mobiliseerde de
CPN werklozen om het ge
vecht met het kapitalisme aan
te gaan. De strijd tegen het
fascisme was een ander aan
dachtspunt van de CPN.
Vele communisten togen in de
jaren dertig naar Spanje om
daar de fascist Franco te be- -
strijden. Datzelfde verzet
.kreeg vlak voor de Tweede
Wereldoorlog vorm in de op
vang van vluchtelingen uit
het nazistische Duitsland en
mondde later uit in de goed
georganiseerde communisti
sche ondergrondse.
De tevredenheid bij veel Ne
derlanders over het verzet
van CPN-leden tijdens de
oorlog sloeg na 1945 om in
achterdocht. De Koude Oorlog
was aangebroken en de sym
pathie die de CPN koesterde
voor de dictatuur in de Sov
jetunie deed de rest: het aan
tal CPN-stemmers nam af. De
meeste dorpsgemeenschappen
wisten precies wie die ge
heimzinnige CPN-stemmers
waren die voor een enkele
communistische stem in de
uitslag zorgden.
De verwijdering tussen CPN
en PvdA nam in de jaren vijf
tig steeds meer toe. Kort ge
zegd: de PvdA koos voor
Amerika, de CPN voor de
Sovjetunie en de scheiding
was compleet. „En je loyaliteit
werd afgemeten aan je keuze
voor oost of west," zegt Brou
wer.
In 1909 waren de communis
ten uit de SDAP gestapt om
dat er meningsverschil be
stond over de vraag of je je als
socialist mocht aanpassen aan
het kapitalisme. De CPN vond
van niet, want zolang er kapi
talisme zou zijn, zouden er
- FOTO ANP
werklozen zijn. En nóg is de
aloude vraag van aanpassing
reden voor stevige twisten in
het communistische kamp.
Tot voor kort vlogen de 'hori
zontalen' - de rechtlijnigen -
en de 'verticalen' - de ver-
nieuwingsgezinden - elkaar
in de haren.
Die tegenstelling in de CPN
had ook tot gevolg dat er in
1985 een nieuwe Vereniging
voor Communisten in Neder
land werd opgericht - naast
de CPN, of liever tegenover de
CPN. Waarschijnlijk heeft het
negatieve resultaat van de
verkiezingen van 1986 heel
veel te maken met deze rich
tingenstrijd die intussen weer
is geluwd.
„Het besef dat de scheidslij
nen niet te zeer benadrukt
moeten worden, is regelmatig
opgedoken in de CPN, maar
het verdween op gezette tij
den ook weer," zegt Ina Brou
wer. Ze plaatst zichzelf ergens
tussen horizontalen en verti
calen: vernieuwing, ja, maar
niet breken. Van Brouwer
mag een rode kool met een
sikkel worden geoogst, maar
ook met een hypermoderne
machine. Zo mogelijk.
De CPN maakte het zichzelf
vaak moeilijk met strakke
discussies over het geliefde
Rusland en de geliefde leiding
aldaar. Het klimaat van de
Koude Oorlog speelde de CPN
daarbij parten. Het duide
lijkst komt dat aan het licht
door het ontbreken van een
complete generatie in de CPN.
Toen fractieleider Marcus
Bakker vertrok, werd hij op
gevolgd door de dertig jaar
jongere Ina Brouwer. Er zat
precies een generatie tussen,
het ontbrak de CPN aan veer
tigers en vijftigers.
„We hebben nauwelijks kader
in de leeftijd van Wim Kok
van de PvdA en Bert de Vries
van het CDA. Er viel door de
Koude Oorlog een gat in onze
partij. En de mensen van die
generatie hebben het nog
steeds niet zo begrepen op de
communisten. Joop den Uyl-
van de generatie van Marcus
Bakker - was in de jaren vijf
tig een fel tegenstander van
communistische ideeën. En is
dat eigenlijk altijd gebleven."
Toen Ina Brouwer afscheid
nam van de Tweede Kamer
kreeg ze sympathiebetuigin
gen van Ruud Lubbers en Ed
Nijpels. Joop den Uyl mom
pelde op haar afscheid iets
van: het is jammer, maar het
is natuurlijk ook helemaal
niet mijn partij, die CPN. In
haar boek beschrijft Brouwer
Ruud Lubbers hartelijker dan
Joop den Uyl. Dezelfde Lub
bers, die haar lange tijd 'me
vrouw Bakker' noemde, heeft
meer begrip getoond voor
haar treurnis bij het vertrek
dan de ideologisch dichterbij
staande Den Uyl.
„Dat moet je ook niet over
drijven. Het viel me op dat
mensen in CDA en VVD vaak
veel meelevender waren dan
PvdA'ers. De sfeer was ook
vriendelijker aan die kant
van de kamer, ook tegenover
mij. Dat vind ik een plezierige
manier om met elkaar om te
gaan. Misschien is het wel een
katholieke manier van han
delen, dat kan. De politieke
cultuur mag gerust vriende
lijker."
Aan het eind van de jaren
zestig keerde het tij voor de
CPN. Amerika dat een bloe
dige oorlog uitvocht in Viet
nam raakte uit bij PvdA en
jongeren. De CPN nam bij het
organiseren van anti-Viet-
nam-demonstraties het voor
touw. Bij de toenemende de
mocratisering stond de CPN
met pamfletten vooraan.
van tuin- en plants*
Maar intern doken de lastige en telkens leidde
vragen weer op. Mochten stu
denten een belangrijke positie
innemen in een arbeiderspar
tij?
In 1977 kwam een keerpunt
voor de CPN. De machtige
CPN-leidsman, Paul de
Groot, overleed. Zijn streven
was steeds geweest de CPN
een echte arbeiderspartij te
laten zijn. Hij was bang voor
overheersing door intellects-
len of zij die zich niet als ar
beider gedroegen. Het verzet
tegen wat in CPN-kringen de
'elite-cultuur' heette nam bij
het verscheiden van De Groot
snel af. De opkomst van de
Groningse advocate Brouwer
was daarvan een treffend
voorbeeld.
De CPN moest tegelijkertijd
constateren dat veel van haar
sympatisanten op de PvdA
stemden bij kamerverkiezin
gen uit de simpele overweging
dat die partij meer macht kan
uitoefenen. In de partij vocht
de onstuimige j aren-zestig
generatie tegen de gestaalde
kaders, ieder wilde zijn visie
op het communisme erdoor
drukken.
„De CPN heeft teveel werk in
korte tijd moeten verzetten.
De balans tussen oud en jong
was er niet. Nu is alles even
wichtiger. Niet iedereen staat
te j uichen over vernieuwings
ideeën, maar de scheldpar
tijen zijn afgelopen."
Ina Brouwer staat te popelen
om een nieuwe periode in het
parlement te beginnen. Maar
dat is nog ver weg. De CPN
moet eerst weer genoeg stem
men verwerven om de kiesde
ler te halen. En bovendien
moet Ina Brouwer dan een
hoge plaats op de lijst krijgen.
Rekent ze op een nieuw lij
strekkerschap? „Daar kan ik
natuurlijk nog niets over zeg
gen. We zien wel wat de partij
ervan vindt." Ze is nog steeds
politica.
-
yan onze verslaggever
ST.WILLEBRORD
dorp StWillebrord
groeid tot een land|
'rum van plantend
yan januari tot aug
jü Nederland aang'
van
driehonderd
„aar het Westbraban
De Willebrordse i
jpeciaal voor deze
criminaliteit informi
computer opgeslagen
elk Nederlands pi
gan worden geraadi
DEN HAAG (A?
ook uitkeringen
weduwen en we
ervingsuitkerii
worden aangepe
and waar ze wo
De Tweede Kame
van dit zogenoemc
dit wilde invoeren
Dit staat in een ra
een werkgroep van
ren van een groot aar
teries, waarin de p.
niet-Nederlanders in
zekerheid op een rij
zet. Een andere
werkgroep is nog
verzoek van de Tw<
na te gaan of de pl;
indruisen tegen intei
verdragen over diri
recte discriminatie,
zichtsrapport is vrij
Tweede Kamer aange
Het kabinet had
dat met het woonlar
in de kinderbijslag 1!
kan worden bespaai
Door Kees Buijs
DE NEDERLANDSE landbouw moet be
reid zijn om het gebruik van chemische
middelen in de gewasbescherming zo ver
mogelijk terug te dringen. Als de land
bouw en de gewasmiddelenindustrie het
daarmee eens zijn, kijkt milieuminister
Nijpels niet op een jaartje.
„Over uitstel van een verbod op het gebruik
van bepaalde schadelijke middelen met bij
voorbeeld een jaar is met mij te praten", zei
de minister op een congres over gewasbe
scherming in Lunteren; „als we het over het
doel maar eens zijn."
Het geduld van Nijpels is overigens niet
eindeloos. Hij herinnerde eraan, dat zijn
verre voorganger Ginjaar al in de jaren ze
ventig een verbod aankondigde van het
grondontsmettingsmiddel methylbromide,
dat veel wordt toegepast tegen aardappel-
moeheid. „Nu minister Braks en ik hebben
gezegd dat het echt afgelopen moet zijn met
het gebruik van methylbromide, moet de
landbouw niet ineens gaan klagen dat er te
weinig tijd is om een vervangend middel te
vinden. Dertien jaar lijkt me toch een mooie
uitlooptij d."
De milieuminister zei vast te zullen houden
aan de strenge normen voor het grond- en
drinkwater. Hij gaat er van uit, dat bestrij
dingsmiddelen niet in het drinkwater beho
ren voor te komen. De Nederlandse land
bouw, die jaarlijks alleen al twintig miljoen
kilo actieve stof spuit en strooit, moet zelf
meedenken bij het verminderen en selectie
ver toepassen van bestrijdingsmiddelen.
„U moet milieubescherming zien als een
uitdaging, en niet als een sta-in-de-weg",
hield hij zijn gehoor voor. Nijpels heeft de
landbouworganisaties daarom onlangs ge
vraagd om geregeld rechtstreeks overleg tus
sen hen en zijn ministerie. Totnutoe kloppen
die uitsluitend aan bij hun 'eigen' landbouw-
ministerie.
Toch zijn de meningen over het terugdrin
gen van chemische middelen nog sterk ver
deeld, zo bleek tijdens het congres. Tegenover
onderzoekers die een rooskleurige toekomst
zien in de toepassing van milieuvriendelijker
biologische gewasbeschermingsmethoden,
staat de industrie van gewasbeschermings
middelen die het allemaal eerst nog moet
zien.
Als er evenveel geld en middelen beschik
baar zijn voor de ontwikkeling van hoog
waardige, duurzame resistente gewassen als
voor de ontwikkeling van bestrijdingsmidde
len, dan kan het gebruik van chemische mid
delen snel drastisch omlaag, stelde mevrouw
dr. ir. L. Dellaert van de Stichting Voor Plan
tenveredeling. Dr. P. van der Elzen van het
biotechnologiebedrijf Mogen verwachtte, dat
dankzij nieuwe technieken van genetische
manipulatie binnen tien jaar een groot aantal
gewassen resistent gemaakt wordt tegen
ziekten en plagen.
Daarnaast biedt de biologische bestrijding
van schimmels, aaltjes en insekten door mid
del van - eventueel erfelijk veranderde- vi
russen, bacteriën, andere schimmels en para
sieten volop mogelijkheden, aldus dr. ir. H.
Huttinga van het Instituut voor Planteziek-
tenkundig Onderzoek. Dat alternatieve vor
men van gewasbescherming de land- en tuin
bouw niet minder rendabel maken, toonde ir.
F. Wijnands aan van het proefbedrijf Ont
wikkeling Bedrijfs-Systemen in Nagele.
„In het jaar 2000 zullen gewasbescher
mingsmiddelen nog overwegend chemische
preparaten zijn", stelde daartegenover dr. P.
Reinecke, hoofd van de afdeling biotechnolo
gie van Bayer AG in het Westduitse Mon-
heim. Volgens hem kunnen veel biologische
middelen slechts een deel van de plaag be
strijden, omdat ze bepaalde eisen stellen aan
onder meer vochtigheid en temperatuur.
Daarnaast zijn biologische middelen niet
per se ongevaarlijk. En vaak liggen geen dui
delijk omschreven vereisten vast waaraan
biologische middelen moeten voldoen, zodat
de industrie maar niet aan de ontwikkeling
ervan begint, aldus Reinecke.
Ook ir. P. Jenneskens, voorzitter van Ne-
fyto (de organisatie van de Nederlandse indu
strie van gewasbeschermingsmiddelen), is
overtuigd van de blijvende noodzaak van1
chemische middelen Hij noemde de ver
wachtingen van biologische bestrijding en
veredeling tegen resitentie overtrokken.
De industrie is voortdurend bezig om het
gebruik en de schadelijke gevolgen van che
mische middelen te beperken, aldus Jennes
kens. Hij hekelde de neiging van politici om
de steeds lagere concentraties van bestrij
dingsmiddelen die met verfijnde apparatuur
zijn op te sporen, meteen als maximaal toe
laatbare hoeveelheden te bestempelen. Hij.
vroeg om speelruimte voor „aanvaardbare ri
sico's om zwaarwegende economische lands
belangen veilig te stellen."
Kritiek leverde de Nefyto-voorzitter ook op
de praktijk van het toelatingsbeleid inzake
bestrijdingsmiddelen. „De industrie heeft zijn
huiswerk gedaan, maar de overheid is veel te
traag met het beoordelen van oude en nieuwe
bestrijdingsmiddelen." En daarmee legde de
industrie de zwarte piet weer bij Nijpels' mi
nisterie van Milieu.
Door Rob Simons
MINISTER Ezer Weizman, de duifachtige campagnelei
der van de Arbeiderspartij is ervan overtuigd dat de
Arabische stemmen bij de aanstaande Knesset-verkie-
zingen beslissend zullen zijn.
De 750.000 Palestijnse Ara
bieren in Israël, die al veertig
jaar in de joodse staat gedis
crimineerd en als tweede
rangs staatsburgers behan
deld worden, zijn zich sinds de
Israëlische verovering van de
westelijke Jordaanoever en
de Gazastrook tijdens de juni-
oorlog van 1967 steeds meer
solidair gaan voelen met de
anderhalf miljoen onder
drukte Palestijnse Arabieren
die al 21 jaar onder Israëlische
bezetting leven.
Vooral de jongere generatie
Israëlische Arabieren heeft
een sterker nationaal bewust
zijn ontwikkeld, gepaard aan
een toenemende identificatie
met de Palestijnse broeders in
de bezette gebieden.
Onder invloed van de 'inti-
fadah' en vooral als gevolg
van het 'ijzeren vuist'-beleid
van de socialistische minister
van Defensie Yitzhak Rabin
tegenover de Palestij nen in de
bezette gebieden zullen tien
duizenden Arabische kiezers
zich op 1 november van de
Arbeiderspartij afwenden en
op de drie partijen stemmen
die op de belangen van de
Arabische gemeenschap in Is
raël zijn georiënteerd.
Deze partijen, het commu
nistische 'Front voor Vrede en
Gelijkheid', de 'Progressieve
Lijst voor Vrede' en de
nieuwe 'Arabische Democra
tische Partij' zullen bij deze
Knesset-verkiezingen een
veel grotere meerderheid van
de Arabische stemmen op zich
weten te verenigen dan bij de
vorige verkiezingen in 1984
toen zij 53 procent van het to
tale aantal Arabische stem
men en zes van de 120 Knes-
set-zetels behaalden. Op de
Arbeiderspartij werd vier
jaar geleden zo'n 25 procent
van de Arabische stemmen
uitgebracht.
Tot het uitbreken van de
'intifadah', in december vorig
jaar, werd aangenomen dat
wederom een betrekkelijk
groot aantal van de 320.000
Arabische kiezers op de Ar
beiderspartij zou stemmen.
Tegenover het halsstarrige
beleid van premier Shamir en
zijn Likud, die alleen bereid is
over een beperkte mate van
administratief zelfbestuur
voor de Palestijnen te onder
handelen en de bezette gebie
den uiteindelijk wil annexe
ren, tracht minister Peres van
Buitenlandse Zaken samen
met koning Husayn van Jor
danië op basis van het prin
cipe 'land in ruil voor vrede'
via een internationale confe
rentie een vredesregeling te
bereiken. Behalve door het
minister-president
Shamir leider van het
conservatieve Likud-blok.
'schiet- en knuppelbeleid' van
Rabin in de bezette gebieden
is ook het ontbreken van dui
delijke verschillen tussen Li
kud en de Arbeiderspartij in
hun houding tegenover de Is
raëlische Arabieren voor hem
aanleiding Peres de rug toe te
keren.
De leider van de Arabische
Democratische Partij, Knes-
set-lid, Abdel Wahab Daraus-
he, die een half jaar geleden
uit protest tegen het beleid
van Rabin uit de fractie van
de Arbeiderspartij stapte,
weet de ongelijke parlemen
taire verhouding tussende
joodse meerderheid en de
Arabische minderheid, die
achttien procent van de totale
bevolking van Israël uit
maakt, treffend onder woor
den te brengen. „De samen
werking tussen joden en Ara-
Minister Shimon Peres,
lid van de arbeiderspartij.
- FOTO AP
bieren was hoofdzakelijk die
tussen het Arabische paard en
zijn joodse berijder. De Ara
bische kiezer en de joodse
vertegenwoordiger. Zelfs de
joodse partijen die een Arabi
sche vertegenwoordiger op
hun lijst namen willen ons al
leen als decoratie."
De discriminatie van de Is
raëlische Arabieren heeft op
tal van terreinen schrijnende
vormen aangenomen. Meer
dan 40 procent van de Arabi
sche gezinnen in Israël leeft
onder de armoedegrens en 26
procent kent een ernstige wo
ningnood. De werkloosheid
onder Israëlische Arabieren
beloopt zo'n twintig procent
terwijl het landelijk gemid
delde in Israël thans zeven
procent is. In Arabische ste
den en dorpen bestaat een te
kort van 1.500 klaslokalen.
Ezer Weizman, de cam
pagneleider van de arbei
derspartij vreest de arabi-
sche invloed op de verkie
zingen. - FOTO AP
Joodse gemeenten krijgen
drie keer zoveel financiële
hulp uit de staatskas als Ara
bische gemeenten van de
zelfde grootte.
Bij de vorige verkiezingen
heeft 73 procent van de stem
gerechtigde Arabieren van
het kiesrecht gebruik ge
maakt tegenover 87 procent
van de stemgerechtigde joden.
Een hoger opkomstpercentage
van de Arabische kiezers zou
een meerderheidsregering
van een door de Likud geleid
machtsblok kunnen blokke
ren. De PLO heeft zich voor
de eerste keer in de Israëli
sche verkiezingen gemengd
door de Israëlische Arabieren
op te roepen voor het commu
nistische front of de progres
sieve vredeslijst te stemmen.
De op de Arabische kiezer ge
richte partijen hebben alle
drie een twee staten-oplossing
voor het Arabisch-Israëlische
conflict en vredesonderhan
delingen met de PLO in hun
verkiezingsprogramma staan.
Als leider van de verkie
zingscampagne van de Arbei
derspartij heeft minister
Weizman al verklaard dat
socialistische zionisten niet
zullen schuwen hun parle
mentaire krachten met de
linkse, niet zionistische par
tijen te bundelen om de vor
ming van een door de Likud
geleide regeringscoalitie te
verhinderen. Lijsttrekker Pe
res heeft zich vervolgens ge
haast om te verklaren dat de
Arbeiderspartij geen beroep
op deze buiten de 'nationale
consensus' opererende par
tijen zal doen om een regering
onder zijn leiding te steunen.
Deze partijen kunnen zich
in dat geval op basis van een
duidelijk vredesprogramma
als onderdeel van het regeer
akkoord bereid tonen tegen
over een regering-Peres op
smalle basis, dus zonder deel
name van de Likud, een ge-
doogrol te vervullen. Als de
Arabische kiezers massaal de
drie 'Arabische' partijen steu
nen, die in totaal acht of ne
gen zetels kunnen behalen,
zullen zij wellicht in staat zijn
een regering-Shamir te blok
keren of een regering-Peres
te gedogen zodat hun stem
men bij deze verkiezingen in
derdaad van beslissende bete
kenis voor de regeringsfor
matie kunnen zijn.
de kinderbijslag voor
ren van buitenlandse
mers die in het thuii
nen, een kwart lager
nen. Volgens de ambi
dat echter de hoogste
en zou de besparing
eens maar 60 miljoe:
zijn
Uitkeringen volg
Ziektewet en de WAi
volgens de werkgroep
ger worden uitbetaalt
keringsgerechtighedel
het buitenland wone.
staande uitkeringen
der van de remigrat.
door DE ramp me!
derlandse regering z
nieuw te bouwen kern
De helse gevolgen va
welijke wijze duidelijk
trales minder goed wf
wilden doen geloven.
De door het kabine
zou worden benut ort
neid van het gebruik
besloten of er in Nede
Het kabinet lijkt nie
waarschijnlijkheid zal
kiezingen heen word*
zich in die zin uitgelat»
Korte van Economise
gewaagd om te veroi
kunnen krijgen.
Er is een aantal go
over de nieuw te bou
soort 'komt tijd, komt
Isjernobyl-effect van;
kend. Het maatschap,
energie brokkelt met
pent van de bevolking
Lubbers niet uit polit
dersteld worden dat
starid niet zal negeren
Er is echter nog eer
9ing. De onderzoeker
nog niet afgerond. Zo
Qeringsploeg zich gee
Een eventueel uitstf
'n 9e machtige kerne
Ien zullen hun waars
9end energietekort. D
Dok zij zullen er echt
weloverwogen besliss
™ie mogelijke maniert
