\ee&
krant
is een
rijsduif
ederlandse Australiërs boos over berichten Claus
lANTAL britse advocaten krijgt spreekverbod
Eskimo's snappen niets van reddingsactie walvissen
,et
Wervelstorm Joan vergelijkbaar met oorlogsgeweld Contras
BUITEN LAND
- WM wfSp
STEM BUITENLAND DINSDAG 25 OKTOBER 1988
t21
3r van
0.-
RDER
Jaamse Koerier.
Canberra (anp) - Bin-
de Nederlandse ge
lenschap in Australië is
lievige verontwaardiging
,erezen over stukken in The
Svdney Morning Herald
Iyer prins Claus.
Momim JScvalh
I BRUSSEL - Als de pre-
I sident van de correctio-
Inele rechtbank in
Brussel, mr. Verlinde,
Izich niet soepeler op
stelt, zullen de advoca
ten van de 26 Liver
pool-supporters die in
Brussel terecht staan
voor hun aandeel in het
Heizel-drama, het hele
dossier van 50.000 pagi
na's ter zitting voorle
zen.
I Het Heizel-proces dreigt
I daardoor twee maanden
luit te lopen.
1 Die verrassende wending aan
het begin van de tweede pro-
cesweek heeft de rechtbank in
Brussel er gisteren toe ge
bracht de zitting tot woensdag-
I morgen vroeg op te schorten.
Verlinde hoopt dat tegen die
lijd de gemoederen zover zijn
bedaard, dat tussen de recht
bank en de Britse advocaten
weer redelijk overleg mogelijk
Door in een tussenvonnis
j een reeks verlangens van de
advocaten van de hand te wij
zen, liet hij gisteren het proces
ineen chaos ontaarden.
Menselijke fout oorzaak ramp Ramstein
Israëlische leger valt Bekaa-vallei aan
Spanje paradijs corrupte makelaars
Kohl: Sovjetunie moet meer ontwapenen
Opvolger Hirohito toch weer keizer en god
Huurders in EG verenigen zich
Doden en gewonden bij bomaanslag
EN?
•f
ks met uw reklameboodschap
vele gezinnen op de klep!
Inlichtingen
Dagblad De Stem
iken één vakje benutten,
de advertentie wordt in een groter
daarom de advertentie met het belangrijkste
[ten kort en bondig,
telefoonnummer in de advertentie op.
irt men gemakkelijk en snel.
AAN DE ZIJKANT HET BEDRAG
t betalen. Voor toezending van brieven
t u 3,50 extra te betalen. Als
int u een groene betaalcheque of een
us géén giro- of bankoverschrijving)
itante betaling ontvangt u een
irvoor wij u echter f 4,-
in rekening moeten brengen.
ing aan Dagblad De Stem.
1\B Breda.
rtenties, of inleveren op onze kantoren.
Prijs incl. 6% BTW
l-f 6,07
f 8,09
f 10,11
f 12,13
f 14,15
f 16,17
■jjlm Kiely schreef in Good
Leekend, de kleurenbijlage
lan deze krant, ter gelegenheid
1® het staatsbezoek van Bea-
Itrix en Claus nog over de prins
Ijls een in grijs pak en grijze
Idioenen geklede man met
Imjze ogen, grijs haar en een
■{rij ze spreektrant.
Zijn publieke voorkomen is
Ijisdanig stijf 'dat een houten
idiaan voor een sigarenwinkel
git vergelijking met hem over
telt als een Sint Vitusdanser',
lidus Kiely.
In de maandageditie van de
Ijtant omschrijft de journalist
Ijohn O'Neill in een stukje met
de kop 'Tragische prins levend
in de schaduw van zijn konin
gin' prins Claus als 'een man
die de indruk wekt tranen te
gen te houden, waardoor de
vrees ontstaat dat een nieuwe
ernstige depressie op komst is'.
O'Neill, die drie weken gele
den samen met enkele Austra
lische collega's een gesprek had
met prins Claus, gaat in zijn
stukje ook in op het 'oorlogs
verleden' van de prins en zijn
lidmaatschap van de Hitlerju-
gend.
Verder haalt hij de rellen in
Amsterdam tijdens de huwe
lijksvoltrekking met prinses
Beatrix aan alsmede de geeste
lijke problemen waarmee prins
Claus enkele jaren geleden mee
te kampen kreeg.
Leden van de Canberra
Dutch Club (CBC) die op het
vliegveld Fairbairn aanwezig
waren bij de aankomst van
fcU 1 «Ct.ssfcif'
W of hi^
Quet*n
Het bericht over prins Claus in The Sydney Morning He
rald. - foto anp
Koningin Beatrix inspecteert bi:
erewacht.
aankomst
in Canberra de
foto anp
Beatrix en Claus zeiden ernstig
verbolgen te zijn over de teneur
van de stukken.
Voorzitter Willem Radstaak
van de CDC sprak over een
'schunnig' artikel. 'Nauwelijks
een woord over onze koningin,
alleen maar negatieve dingen'.
Beatrix heeft op de tweede
dag van het staatsbezoek aan
Australië in een toespraak tij
dens een regeringslunch in
Canberra uitgebreid aandacht
besteed aan de relatief langdu
rige betrekkingen tussen Ne
derland en Australië.
|Heizel-proces loopt uit
Vorige week al stapelde zich
tussen de rechtbankpresident
en de Britse advocaten onder
leiding van Sir Henry Liver-
more een berg conflictstof op.
Zeer tegen de zin van de advo
caten wil de rechtbank tijdens
I het proces enkele tientallen vi
deobanden vertonen, die leden
1 van de Bijzondere Opsporings
brigade (BOB) van de Belgi
sche rijkswacht op 29 mei 1985
in het Brusselse Heizelstadion
volschoten.
Volgens de rechtbank gelden
de banden als bruikbaar be
wijsmateriaal, maar de Britse
advocaten denken daar princi
pieel anders over. Veel opna
mes zijn vaag, en met de beel
den, zeggen zij, kan door tru
cage en montage eindeloos
worden gemanipuleerd.
De vlam sloeg echt in de pan
toen Verlinde gisteren het me
rendeel van de advocaten een
spreekverbod oplegde, omdat
hun cliënten niet meer ter zit
ting aanwezig waren. Van de 24
Liverpool-supporters die de
opening van het proces bij
woonden, waren er gisteren
maar twee meer in Brussel.
Nadat de rechtbankpresi
dent het spreekverbod had op
gelegd, verlieten alle Britse ad
vocaten uit protest de rechts
taal, en zag Verlinde zich ge
dwongen tot een eerste schor
sing.
Toen kort voor één uur het
Proces kon worden hervat,
eisten de Britse advocaten dat
•Justitie haar toezegging zou
nakomen om vijf dossiers van
™c 50.000 pagina's gratis ter
beschikking van de verdedi
ging te stellen.
Oud-minister van Justitie
Jean Gol deed hen vorig jaar
®e belofte, maar zijn opvolger
Melchior Wathelet rekent per
gekopieerde pagina 30 frank,
wat de verdediging per dossier
®.500 gulden kost. Als Justitie
hm eis niet laat vallen, aldus de
britse advocaten, dan zullen zij
net dossier integraal voorlezen,
een operatie waarmee naar
sehatting ruim twee maanden
ain gemoeid.
Ook houden zij vast aan hun
dat Kamervoorzitter No-
thomb, ten tijde van het Hei-
zel-drama minister van Bin
nenlandse Zaken, voor het pro-
ïs wordt opgeroepen. Volgens
J® Henry Livermore stelt de
ank zich 'beslist onrede-
W op door die verlangens niet
m te willigen.
De wervelstorm Joan, die
dit weekeinde over Nicara
gua raasde, is de ernstigste
natuurramp in het land
sinds 1972. Volgens vice-pre
sident Ramirez zijn de effec
ten van de storm vergelijk
baar met de schade die is
aangericht door het oorlogs
geweld tussen regeringssol
daten en de Contras, de anti-
sandinistische opstandelin
gen.
Volgens officiële cijfers heeft
Joan aan zeker 1.00 mensen
het leven gekost. Ongeveer
300.000 mensen - circa tien
procent van de bevolking -
zijn dakloos geraakt. Hon
derden personen liepen ver
wondingen op, of stonden
maandag nog als vermist te
boek.
De volledige rijstoogst is
vernietigd, de helft van alle
bananenplantages heeft zeer
zware schade opgelopen.
Meer dan tien dorpen, met
name aan de Nicaraguaanse
oostkust, zijn zo goed als ge
heel tegen de vlakte gegaan.
In Bluefields zoeken overle
venden tussen de puinhopen
naar mogelijke slachtoffers.
Door Stephen Davis (The Times)
BARROW, Alaska - Bij een
temperatuur van min veer
tig graden Celsius probeert
kapitein Arnold Brower,
met behulp van eeuwen
oude eskimowijsheid, twee
walvissen ertoe te bewegen
het gat in het ijs te verlaten,
waarin ze nu al drie weken
lang in leven worden ge
houden.
Terwijl het langzaam donker
wordt, sta ik naast de uitge
putte groep biologen, natuur
kundigen, militairen, Eskimo's
en oliemensen in het zwarte
wak te staren dat ze uitgehakt
hebben. Machteloos kijken we
toe hoe de grijze walvissen niet
reageren op onze inspanningen
om hen naar het nieuwe lucht
gat, honderd meter verderop en
een kostbare honderd meter
dichter bij open zee, te laten
zwemmen.
Pogingen om de walvissen
met behulp van lichtsignalen of
het geluid van de machine die
ijsvorming in het nieuwe wak
moet voorkomen, naar het
nieuwe luchtgat te lokken, mo
gen niet baten. Maar dan blijkt
de volkswijsheid van de eski
mo's succes te hebben.
Brower neemt een lange
houten stok, buigt zich voor
over en tikt licht op de snuit
van één van de walvissen. Ver
volgens duiken de beesten on
der en verschijnen enkele se
conden later in het nieuwe
wak.
Triomf en blijdschap alom.
Zouden de ingesloten walvis
sen dan toch gered kunnen
worden?
In Point Barrow, een
plaatsje aan de noordkust van
Alaska, op 1.600 kilometer af
stand van de Noordpool, is af
gelopen weekend een kolossale
legerhelikopter ingezet om ga
ten in het ijs - dertig centime
ter dik - te hakken. Zes kilome
ter pakijs scheidt de walvissen
van de losse ijsschotsen in de
Beaufort Zee.
Als het lukt om de dieren
Een van de walvissen komt naar de oppervlakte.
naar de Beaufort Zee te leiden,
maken ze nog een kans hun
verlate trektocht van 8.000 ki
lometer door de Noordelijke
IJszee, de Beringstraat en ver
der zuidwaarts naar de warme
wateren rond Baja California
te voltooien.
Een honderd man sterk pers-
leger van over de hele wereld is
neergestreken in Barrow en
geeft de noodlijdende economie
van noord Alaska een onver
wachte impuls. Er worden
massaal lichte vliegtuigjes en
skimotoren gehuurd en specia
le, peperdure uitrustingen ge
kocht die de fotografen en
journalisten bescherming moe
ten bieden tegen de snijdende
kou.
In Amerika is het walvissen-
verhaal hèt nieuws van de dag
en heeft zelfs de presidents-
strijd van Bush en Dukakis op
de televisie verdrongen.
Waarom groeide het noodlot
van de walvissen uit tot een in
ternationale happening?
Er sterven elk j aar walvissen
in Alaska: Groenlandse wal
vissen worden door de Eskimo
jagers gedood, omdat deze het
hoofdvoedsel vormen gedu
rende de barre wintermaanden
en het gebeurt ook wei vaker
dat sommige van de 22.000 be
schermde grijze walvissen in
gesloten raken onder het ijs en
sterven.
Door toedoen van een plaat
selijke Eskimo en het slimme
politieke spelletje van een mi-
ïieuwachter werd de interna
tionale reddingsactie op gang
gebracht.
Als de walvissen net een ki
lometer verderop hadden geze
ten, zouden ze waarschijnlijk
nooit gevonden zijn. In de
vroege ochtend van 7 oktober
ontdekte Roy Ahmaogak, een
plaatselijke jager, de ingeslo
ten grijze walvissen die met
hun kop tegen de onderkant
van het ijs beukten in een wan
hopige poging het te breken.
Bij terugkomst in Barrow
deed Ahmaogak verslag van
zijn ontdekking en korte tijd
later verscheen het als nieuws-
foto ap
bericht in de uitzending van
het plaatselijke televisiesta
tion. Daarop volgde een bericht
in de krant van Anchorage, de
hoofdstad van Alaska, maar er
werd nog niet gedacht aan een
reddingsactie.
Pas toen de telefoon begon te
rinkelen ten huize van Cindi
Lowry, de vertegenwoordigster
van de milieuorganisatie
Greenpeace in Anchorage,
kwam de zaak aan het rollen.
Aan de andere kant van de
lijn was een bevriende zeebio-
loog die Lowry op de hoogte
stelde van de gevangen walvis
sen, waarop Lowry onmiddel
lijk actie ondernam. Er werd
een telefoontje gepleegd met
Steve Cowper, de gouverneur
van Alaska, die toevallig op dat
moment in Barrow verbleef
voor een congres met de burge
meesters van de staat. Echter
zonder succes.
Ze gaf de moed echter niet
op. Ze nam de telefoon opnieuw
ter hand en belde een generaal
van de Nationale Garde van
Alaska, leden van het Huis van
Afgevaardigden en de pers.
Ten slotte attendeerde een ano
nieme beller Lowry op het be
staan van een ijsbreker van 185
ton, eigendom van de oliemaat
schappij Veco in Prudhoe Baai,
op 300 kilometer afstand van
Barrow. Veco ging akkoord
met een reddingspoging en de
Operatie Grijze Walvis was
een feit.
De bewoners van Alaska
staan wat ambivalent tegen
over de reddingswerkzaamhe
den. Velen vragen zich af of de
enorme kosten die met de actie
gemoeid zijn - alleen al een
miljoen gulden aan brandstof
voor de helikopter - geen ver
spilde moeite zijn. Vooral in
Alaska, waar de economie in
elkaar is gezakt als gevolg van
de dalende olieprijzen op de
wereldmarkt.
David Grauman, een plaat
selijke arts, zegt dat het meren
deel van zijn patiënten zich
niet eens de voor hen noodza
kelijke medicijnen, therapie of
medische onderzoeken kunnen
veroorloven. „De mensen raken
toch wel enigszins gefrustreerd
als ze zien hoeveel geld besteed
wordt aan die dieren, terwijl
veel patiënten het zonder hulp
moeten stellen", zegt hij
In Barrow daarentegen, een
ijzige grensstad, zijn ze blij met
de publiciteit en het geld dat
als gevolg daarvan in het laatje
wordt gebracht. De stad was,
totdat de reddingsactie van
start ging, alleen in het nieuws
geweest vanwege het alcoho
lisme onder de Eskimo's en een
corruptieschandaal.
Veel bewoners in Barrow be
grijpen nog niet goed waar al
die drukte om te doen is. „Wat
met deze dieren gebeurt is ge
woon natuurlijke selectie; de
natuur moet zijn loop hebben",
vindt een inwoner.
Intussen poseren de Eskimo's
gewillig voor de fotografen
naast de zojuist geslagen wak
ken, zich niets aantrekkend
van de drukte en kauwend op
een reepje gedroogd walvis
vlees.
NIEUWSOVERZICHT
BONN (AP) - Een menselijke fout is de oorzaak geweest van
het ongeluk tijdens de vliegshow op 28 augustus dit jaar in de
Westduitse stad Ramstein. Dit is de conclusie van een interna
tionale commissie die de toedracht van het drama heeft onder
zocht.
Volgens de Italiaanse, Amerikaanse en Duitse leden van het
onderzoeksteam hadden de Amerikaanse organisatoren van de
vliegshow alle veiligheidsmaatregelen in acht genomen. Bij
een van de vertoningen botsten desondanks drie Italiaanse
vliegtuigen op elkaar. Een van de vliegmachines stortte mid
den tussen de toeschouwers neer en explodeerde. Daarbij wer
den 69 mensen gedood en raakten honderden anderen gewond.
RACHAYA (AFP/DPA) - Israëlische gevechtsvliegtuigen heb
ben maandag met raketten een aanval uitgevoerd op stellingen
van de Syrische Nationale Sociale Partij in de Bekaa-vallei.
Het trainingskamp van de partij zou zijn verwoest, alsmede
een gebouw dat als hoofdkwartier diende.
BARCELONA - Spanje is een waar paradijs voor corrupte ma
kelaars, die zich ten koste van buitenlandse huizenkopers ver
rijken. De situatie van oplichting en bedrog wordt in de hand
gewerkt door de onbetrouwbaarheid van bemiddelaars, de
nutteloosheid van Spaanse advocaten, de traagheid en ineffi
ciëntie van de Spaanse justitie, het amateurisme van plaatse
lijke burgemeesters en de passiviteit van de regering in Ma
drid.
Dat schrijft de Britse Europarlementariër Edward Mc Milian-
Scott in een officieel rapport dat hij in opdracht van het Euro
pees parlement heeft opgesteld.
Volgens Mc Millan is Spanje het onbetwiste centrum van de
zwendel in huizenhandel in de landen rond de Middellandse
Zee. Meer dan 90 procent van de ontvangen klachten komt van
buitenlanders, die aan een van de kusten in Spanje een huis of
een stuk grond hebben gekocht. Volgens Mc Millan kan wat
betreft in Spanje terecht gesproken worden van een 'cultuur
van corruptie'.
In totaal hebben de afgelopen jaren meer dan een miljoen bui
tenlanders onroerend goed in Spanje gekocht, 120.000 van hen
zijn Nederlander. Volgens de voorzitter van de Nederlands-
Spaanse Kamer van Koophandel in Madrid Kloosterman heeft
een zeer groot deel van hen problemen. 'We hebben onlangs een
enquête gehouden onder 3.000 Nederlandse bezitters van een
tweede woning in Spanje: 66 procent zegt grote problemen te
hebben gehad'.
MOSKOU (DPA) - De Westduitse bondskanselier Helmut Kohl
heeft de Sovjetunie opgeroepen haar nucleaire en conventio
nele arsenaal drastisch te beperken. 'Wie meer heeft, moet
meer ontwapenen', zei Kohl tijdens een staatsdiner in het
Kremlin op de eerste dag van zijn vierdaagse bezoek aan de
Sovjetunie.
Vertegenwoordigers van de twee landen ondertekenden maan
dag een reeks overeenkomsten over economische samenwer
king.
Op de foto: Kohl en z'n gastheer zijn al goede maatjes
geworden. fotoap
TOKYO (RTR) - In Japan groeit het verzet tegen de plannen
om de opvolger van keizer Hirohito het Shinto-ritueel te laten
ondergaan dat van hem een levende god zal maken. Japanse
christenen en politieke oppositiegroepen richten hun verzet
vooral tegen het zeer kostbare Dai iosai ritueel, dat volgens hen
beslist niet betaald mag worden uit de staatskas omdat de Ja
panse een scheiding tussen kerk en staat kent.
Toen keizer Hirohito na de Tweede Wereldoorlog afzag van
zijn goddelijkheid, werd het Dai iosai ritueel geschrapt van de
lijst van riten waaraan een nieuwe keizer zich had te onder
werpen.
Maar functionarissen van de regeringspartij, geleerden en re
ligieuze kopstukken menen dat dit ritueel desondanks gewoon
doorgang zal vinden. Volgens de Shinto-leer is de keizer geen
keizer zonder Dai iosai te ondergaan. Tijdens een nachtelijke
wake in een houten hut wordt de nieuwe keizer geestelijk ge
transformeerd in een vrouw en bezield door de goden, waarna
hij herboren wordt als een levende god. Zijn onderdanen mo
gen vervolgens zelfs maar niet kijken naar deze god.
UTRECHT (ANP) - Huurdersorganisaties uit vrijwel alle lan
den van de Europese Gemeenschap hebben het 'Europees
Huurderscommittee' opgericht. Binnenkort zal het een kantoor
openen in Brussel. De verscheidene huurdersorganisaties ho
pen hiermee hun belangen beter te kunnen behartigen bij het
Europees Parlement. Het Nederlands Verbond van Huurders
heeft dit bekendgemaakt. Volgens de Nederlandse lidorganisa
tie telt het jonge Europees Huurderscommittee drie miljoen le
den.
De EG stelt binnenkort een werkgroep in die moet onderzoeken
hoe de verschillende huurwetten in de lidstaten kunnen wor
den omgesmolten tot Europese wetgeving voor huurders. Het
Nederlandse huurdersverbond is bang dat dat een verslechte
ring zal inhouden voor Nederland, omdat de huurbescherming
in veel andere lidstaten geringer is dan in Nederland.
v
WITBANK (AFP/DPA) - Een autobom heeft maandag in het
centrum van de Zuidafrikaanse mijnstad Witbank het leven
geëist van twee mensen, 40 personen liepen bij de aanslag ver
wondingen op. De bom was geplaatst in een auto die bij een
winkelcentrum was geparkeerd en ging tijdens het spitsuur af.
Door de grote kracht van de explosie werd in de omgeving veel
schade aangericht (foto).
De aanslag komt vlak voor de naar ras gescheiden gemeente
raadsverkiezingen in Zuidafrika, die morgen gehouden zullen
worden. Het was de negentiende bomaanslag van deze maand.