DE STEM
'Magie hoor je maar heel zelden'
van Sebillen: met een
auto vol lekkers naar 'Tineke'
VPRO maakt kinderen openhartig
Alweer computer die
op hol slaat in
Zweedse VPRO-serie
RICCARDO CHAILLY, CHEF-DIRIGENT VAN HET CONCERTGEBOUWORKEST
door dirk vellenga
Comfortabel ongelukkig
ZATERDAGI A
2 OKTOBER 1988 *4
ZATERDAG 22 OKTOBER 1988
HILVERSUM - „Het symfonie-or
kest is het mooiste instrument, op de
menselijke stem na", meent Ric-
cardo Chailly, sinds 1 september op
volger van Bernard Haitink als
chef-dirigent van het Concertge
bouworkest.
Ramp
Truffelolie
TWEEDE SF,RTF. 'ACHTERWERK UIT DE KAST'
Lichterlaaie
Klasgenoten met Gerard Cox uit Oudenbosch
Individualistisch
Lachwekkend
complex Residence de Karpen,
ieuwe goudkust van Eindhoven,
ntjes vanaf 7-ton,~~~
- FOTO'S PETER WJN#B9
-4- - y \rnr*f«K„
iap uit diverse landen. Vaak zijn
lanagers die in het buitenland ge-
zijn om in appartementen te wo-
En dan is dit een unieke lokatie,
in feite zit je hier midden in de
prijs die voor al dat moois betaald
worden, valt nog mee ook, vindt
itect Van den Pauwert. „Bij mij in
senaar zijn de huizen zeker zo duur.
)ok voor een stad als Eindhoven val-
ieze prijzen wel mee. In de Randstad
al je meer voor zo'n woning, en krijj,
>ovendien minder service. Daarbi
je het zo duur maken als je zelf wil.
linnen behang aan de muur en mar-
op de vloer bijvoorbeeld." Serieuze
idigden kunnen in Residence de
jen een model-woning bezichtigen.
appartement zou niet misstaan in
aflevering van Dynasty. Letterlijk al-
blinkt en glimt en het ruime terras
ft geen inkijk van de bovenburen,
voor zorgt de schuine opbouw van
Tmplex met onverslijtbare polyester
|tons met bloembakken. Uiteraard is
ok aan de isolatie gedacht. Die is van
aard, „dat je hier met een genist
een Braziliaans feest kan organise-
aldus Van der Pauwert.
Df zijn ontwerp op veel andere plaat-
in Nederland navolging zal vinden,
vijfelt hij. „Voor Nederland is dit
a wel vrij uniek. Daarbij is de markt
>r woningen uit deze categorie tame-
beperkt." Anderzijds wil de architect
ïadrukken dat wonen in de Residence
karpen ook weer niet zó bijzonder is.
'ant als mensen voor acht ton een
erderij kopen en laten verbouwen in
'aburg of Brabant, vindt iedereen dat
heel gewoon."
Boor Jan Koesen
De NOS heeft een portret van de maestro
jemaakt, dat volgende week vrijdag
wordt uitgezonden.
Chailly debuteert op 3 november voor de Euro
visie met het officiële jubileumconcert van het
honderdjarige Concertgebouworkest. Dan zal
Verdi's 'Requiem' ten gehore worden gebracht.
Maandagavond dirigeert hij het Concertge
bouworkest tijdens het eerste deel van het Jubi
leumconcert (Nederland 2,22.15 uur).
De nieuwe baas van het Concertgebouwor
kest is een beminnelijk man, die maar een vraag
van vijf seconden nodig heeft om daar tien mi
nuten lang op te antwoorden. Regisseur Klaas
Susticus heeft geen technische trucs uitgehaald,
maar vrijwel uitsluitend zijn camera op de diri-
(ent gericht. Dat maakt zijn reportage wat sta
tisch, maar Chailly is zo'n boeiende man dat de
schade meevalt. En als de camera hem vangt
terwijl hij aan het dirigeren is, staat daar op
ens een intens muzikaal wezen op het scherm
dat met zijn hele lichaam en mimiek het groot
ste instrument bespeelt dat de beschaving heeft
voortgebracht: het symfonie-orkest.
Kiceardo Chailly werd 35 jaar geleden in Milaan
jeboren. „Vanaf mijn jeugd heb ik muziek in-
jeidemd. Mijn vader was componist. Zelf be
speelde ik de piano toen ik acht was, maar dat
werd een ramp. Arme Riccardo, muziek is voor
jou een verspilling van tijd en moeite. Nee, dan
je zusje, die heeft talent", vertelt Chailly. Zijn
ouders hadden er toen geen flauw vermoeden
van, dat hun zoon al op zijn veertiende gebie
dend met zijn stokje voor een orkest zou staan,
waarvan de leden gemiddeld tweeëneenhalf
keer zou oud waren.
Riccardo Chailly, de nieuwe chef-dirigent van het Concertgebouworkest.
FOTO ANP
De film begint in het grote, chaotische huis
van de dirigent in Milaan. Als echte pater fami-
lias troont hij aan het hoofd van de dis. „Nee,
geen pasta, vandaag eten we Kantonnees." Dan
volgen we hem tijdens repetities van Rossini's
'Messa Solenne' in het Teatro Comunale. In Ber
lijn beluistert Riccardo kritisch en half-dirige
rend plaatopnamen van het Radio Symphonie
Orchester Berlin, waar hij nog chef-dirigent is.
Dan stapt het wonder het Concertgebouw bin
nen, nieuwste in een reeks van illustere namen:
Willem Kes, Willem Mengelberg, Eduard van
Beinum en Bernard Haitink.
'erwatermassage niet, maar dat maf)
Door Hans Veldhuis
In Hilversum wordt hij
naar keuze als 'kenner',
'liefhebber' en 'fijnproe
ver' opgevoerd. En als ex
tra zekerheid dat het met
zijn kennis over het keu
kenwereldje wel goed
moet zitten, heet het dan
ook nog dat hij uit 'de
meest Bourgondische stad
van Nederland', Maas
tricht dus, komt.
Gerry van Sebillen(52): in
to verkoper van buitenissige
lekkernijen van waar ook ter
wereld. In Limburgse culi
naire kringen al jaren be
kend, en nu heeft ook Hilver
sum hem ontdekt. Veronica's
Tineke, die geen hapje laat
staan, heeft hem gestrikt
voor zowel een radio- als een
televisieprogramma, waarin
bij allerlei wetenswaardig
heden oplepelt voor de va
derlandse keukenprinsen- en
Prinsessen. Vanmiddag is hij
weer te zien in Tineke', om
16 uur op Nederland 2.
Met de makers van het
Programma is afgesproken is
oat Gerry van Sebillen steeds
zelf zorgt voor al het lekkers
waarover hij het in de uit
zending heeft, zodat hij elke
zaterdag met een wagen vol
specialiteiten richting Hil
versum rijdt. In totaal zijn er
uitzendingen gepland, zo
dat hij voorlopig alleen 's
zondags nog maar thuis is.
Maar dan is het ook feest in
hmze Van Sebillen in het on
der de rook van Maastricht
keiegen Belgische grens-
plaatsje Veldwezelt In de
imen'we' te verstaan.
Hke week is hij wel een of
we* dagen in de *buik' van
"rijs te vinden, de immense
Hallen waar alles wat maar
pieten kan worden wordt
I ."leboden. En als hij al dat
'eakers vervolgens niet aan
de man/vrouw brengt, reist
mj wel ergens naar een ver
wd op zoek naar nieuwe
®«oare produkten. Want de
schreeuwt erom. „En
[«hebt er geen idee van hoe
ard. Want delicatessen zijn
enorme groeimarkt",
W Gerry. „En zeker niet al-
®J*t maar voor een kleine
p*P fijnproevers."
„it ®t blijkt volgens hem wel
kort ^at er e"t Jaar
n na de zomervakantie
een duidelijke hausse
Tineke's culinaire adviseur Ger van Sybillen thuis in
zijn keuken. Elke week met een wagen volgeladen naar
Hilversum. - fotojoshonckers
ontstaat in de vraag naar bij -
zondere hapjes, variërend
van artisjokken, truffels en
cantharellen tot allerlei bui
tenissige specialiteiten uit
verre vakantielanden. In de
winter vaak gevolgd door
bijzondere soorten wild.
„Die belangstelling is niet
meer normaal. Het 'mate
riaal' is soms gewoon niet
aan te slepen", aldus de man
die volgens Tineke de Nooy
'de enige Nederlander is die
er écht verstand van heeft'.
Zo reisde hij dit jaar onder
meer naar Thailand om ook
van daar een 'exportlijn'
naar Nederland op te zetten.
Sindsdien worden er weke
lijks babymais, Thaise bies
look, asperges en allleriei on
bekende produkten met on
uitsprekelijke namen naar
Europa vervoerd Uit Chili
komt dankzij Gerry allerlei
zacht fruit als frambozen en
bessen naar ons land om ver
volgens weer aan afnemers
in eigen land, België en
Frankrijk te worden ver
kocht. Op een beurs in Mün-
chen ontdekte hij truffelolie
uit Italië, die nu ook in Ne
derland te krijgen is. Ook no
tenolie kwam dankzij de
Limburger naar ons land.
Delicatessen vormen vol
gens hem dan ook een forse
groeimarkt. Zo werd hij in '74
door een Amsterdamse im
porteur gebeld over een heel
gek vruchtje met een zachte
groene schil, die qua smaak
iets weg had van kruisbessen
maar de grootte van een ap
pel had. En de kiwi is nu niet
meer weg te denken uit de
Nederlandse keuken. En zo
heeft hij meer voorbeelden.
Wat volgens hem niet
wegneemt dat ook Nederland
veel delicatessen kent. „We
beseffen zelf niet hoe rijk we
wel zijn" zegt hij. „Ik heb ook
nooit geweten dat ze op de
Veluwe zo veel wild eten.
Komt allemaal van de
Kroondomeinen. Evenals
cantharellen, boleten, bos
bessen en eekhoorntj esbrood.
Maar wist u dat ook onze or
dinaire vlierbes in veel lan
den als een uitzonderlijke
lekkernij wordt beschouwd?
En ook daar spelen wij na
tuurlijk op in."
De Limburgse zakenman-
tv-ster voelt zich overigens
meer Fransman dan Neder
lander. Een rechtstreeks ge
volg van zijn kind-aan-huis
zijn op de Parijse markt.
„Nergens leer je het métier zo
goed als daar", vindt hij.
„Mijn geheim is de leveran
cier in zijn waarde te laten.
In Frankrijk moet je zo
iemand zelfs in de watten
leggen. Eigenlijk niet zake
lijk zijn. Lóót die man maar
een paar franken meer op
strijken. Nou én? Maar dat
betekent wel, dat als het aan
bod schaars is, jij wel dat
kleine beetje krijgt."
ld j
Door Mart van der Sanden
HILVERSUM - Stefanie is
een meisje van 12 jaar en
voor het leven getekend
door ernstige brandwonden.
Een klein ongelukje in huis
had voor haar rampzalige
gevolgen. Stefanie vertelt
daar ontroerend openhartig
over in de eerste aflevering
van een nieuw seizoen Ach
terwerk uit de kast, zondag
ochtend bij de VPRO-tele-
visie.
De Achterwerk-formule heeft
al lang haar kracht bewezen.
Kinderen vertellen in dit pro
gramma ipet onthullende en
soms onthutsende eerlijkheid
over hun diepste zieleroerselen.
Enkele jaren geleden begon
'Achterwerk in de kast', als uit
vloeisel van de brievenrubriek
voor kinderen in de VPRO-
gids, waarin onderwerpen va
riërend van jeugdpuistjes tot
incest de revue passeren. In de
studio werd een soort poppen
kast opgesteld, waarvan de
gordijntjes worden openge
schoven om kinderen kort hun
verhaal te laten doen. Voor
sommige kinderen met wie de
programmamakers spraken,
hield deze aanpak echter te
veel beperkingen in. Zij waren
te interessant om in enkele se
conden af te doen.
Vorig jaar startte de VPRO
dan ook een serie 'Achterwerk
uit de kast', met uitgebreidere
portretten van kinderen die
een opmerkelijk verhaal te
berde konden brengen. Dit jaar
komen er zes nieuwe afleverin
gen, die maandelijks op het
scherm verschijnen.
In de eerste uitzending draait
het om Stefanie uit Arnhem.
Op een dag in december 1985
boog ze zich in haar eigen ka
mer iets te diep over een bran
dende kaars. Haar kleren vat
ten vlam en in een mum van
tijd stond Stefanie zelf in lich
terlaaie. De brandplekken in de
kamer zijn intussen overge-
Stefanie op balletles in 'Achterwerk in de kast'. - fotovpro
Van onze rtv- redactie
HILVERSUM - De uit
zending van 'Klasgenoten'
komt vanavond uit
Oudenbosch. Gerard Cox
is de hoofdpersoon en on
der leiding van Koos Pos-
tema worden herinnerin
gen opgehaald door leer
lingen van de tweede klas
van de ULO op het juve
naat van de Broeders van
Saint Louis in Ouden
bosch.
Het gaat om de klas van
1952-1953. Broeder Clemen-
tius komt nog één keer naar
voren om samen met de leer
lingen uit volle borst 'Pack
all your troubles' te zingen.
Gerard Cox vertelt onder
meer over zijn debuut op de
planken in een toneelstuk
over Ben Hur dat door de
school werd opgevoerd
Verder wordt door de ex-
leerlingen van Saint Louis
gefilosofeerd over het feit dat
de omgang met meisjes
streng verboden was. Opval
lend is dat niemand uit de
klas na de opleiding pater is
geworden. De uitzending is
vanavond om 21 uur op Ne
derland 2.
Chailly werd in 1985 gevraagd om Haitink op te
volgen. Dat was al een half jaar na zijn debuut
als gastdirigent in Amsterdam. Al jaren had
Chailly fanatiek allerlei plaatopname^ van het
Concertgebouworkest verzameld.
„Een dirigent", zegt Chailly, „moet vooral de
gave hebben om te kunnen communiceren met
zijn orkest. Hij moet uitzonderlijk gemakkelijk
met lichaam en uitstraling duidelijk maken wat
hij wil. Ook van een stuk dat al talloze malen is
gespeeld, moet je telkens een nieuwe interpreta
tie maken. Magie is belangrijk, heel belangrijk,
maar magie zie en hoor je maar heel zelden."
Riccardo Chailly is niet het type van de bul
derbas, de ijzige commandant, de hautaine al
lesweter. „Solisten zijn een ramp voor een sym
fonie-orkest. Het gaat om de hele groep, en daar
maakt de dirigent deel van uit. Ik wil in vriend
schap en democratisch respect samen met het
orkest mooie muziek maken. Ook een dirigent
kan geen soloist zijn. Als je het monopolie zoekt
of exclusieve aandacht wil, ga dan in de poli
tiek."
De echte kunstenaar, zegt Chailly, past zich aan
aan de groep. Italië, zo bekent hij, heeft welis
waar prachtige opera-orkesten, maar geen
goede symfonie-orkesten. Dat komt door de in
dividualistische aard van de Italiaan. De beel
den van de dirigent in aktie zijn ongemeen
boeiend, ook voor onmuzikalen.
„Mag ik wat meer koper.dolce, dolce, bra
vo, beautiful", prijst en streelt hij zijn ontzag
lijke instrument. Hij neuriet mee, rekt zich uit,
kruipt dan genietend ineen als hij een passage
zacht wil hebben en explodeert gelijktijdig met
de paukeslag. Een man gedrenkt in muziek, ge
trouwd met de Muze van het geluid
Regisseur Klaas Rusticus vindt Chailly een
laat romanticus. „Ik heb voor wel ruim vier uur
opnamen. Maar ik heb alle tussenshots eruit ge
gooid. Het ging me nu alleen om de dirigent." De
dokumentaire eindigt al dan niet komisch be
doeld met een straatorgel dat 'Tulpen uit Am
sterdam' ten gehore brengt over het beeld van
een gracht. „Ja," zegt Rusticus verontschuldi
gend, „ik moest er toch ergens op de een of an
dere manier mee ophouden."
Geld mag op de Nederlandse tv. De wereld van miljonairs en
top-managers die eikaars bedrijven opslokken, krijgt steeds
meer aandacht. De TROS begon deze week met 'Aktua Geld',
het laatste Journaal bevat financieel-economisch nieuws, de
AVRO heeft 'European Business Weekly' en Brandpunt start
binnenkort weer het aandelenspel.
De minima hebben Frits Bom en Kenmerk, dus mogen de
maxima ook wel wat hebben, is mijn uitgangspunt. Het
kijkersvolk bestaat uit super-rijken en mensen die het
willen worden. Er is dus een niet onaardige doelgroep voor
geld-programma's. Maar: wat maken de omroepen er
eigenlijk van?
De TROS ging er dinsdagavond flink tegenaan. Na 'De
fabriek' (ondernemen in Nederland!) ging Ivo Niehe een
kijkje nemen op het luxe jacht van de onmetelijk rijke
Donald Trump. Hij gaf licht ironisch commentaar, maar
genoot zichtbaar van de gouden deurknoppen en de
draaibare tv in de kinderkamer.
In 'Aktua Geld' kwam wederom een miljonair in beeld met
een onwaarschijnlijk grote schuit. Deze keer een
Nederlander, Abraham van Leeuwen, de man die stinkend
rijk werd via NTI, Keurkoop en Lekturama. Maakt geld
gelukkig, vroeg Tineke Verburg natuurlijk. „Nee," zei Van
Leeuwen, „maar geld maakt het mogelijk comfortabel
ongelukkig te zijn."
En hoe word je zo rijk? Harder werken dan anderen, zei Van
Leeuwen, net als Donald Trump en net als al die anderen die
het gemaakt hebben. Daar werden we niet veel wijzer van,
terwijl ons dat juist wel beloofd was. Wat ons wel werd
aangeboden was de mogelijkheid een munt te kopen met het
gezicht van Ron Brandsteder erop. Dan liever platzak!
De laatste trekking van de Staatsloterij is nu ook
ondergebracht in 'Aktua Geld'. Dat belooft niet veel goeds.
Eerder zat die trekking in de Veronica-shows van Bart
Peeters en in een TROS-kwis met Wim Bosboom. Die
programma's zijn roemloos van het scherm verdwenen. Als
dat met 'Aktua Geld' ook gebeurt, is dat geen ramp. Over
echte guldens werd niet gesproken. Ik heb alleen begrepen
dat we moeten beleggea De beurs heeft ons nodig en daarom
wordt elke maand een beursbarometer getoond.
Heel merkwaardig is 'European Business Weekly', dat de
AVRO maandagavond laat uitzendt. Paul Hobday en
Leontien Ceulemans spreken Engels, ook minister De Korte
spreekt Engels. Het duurt een half uur en twee maal zit er
een 'break' in het programma. Dan roept een stem dat we
kijken naar 'European Business Weekly', een "worldwide
magazine'. We hebben te maken met een kijkpakket dat over
de hele wereld gebruikt kan wordea Een oppeppende
videoband, een slimme manier van reclame-maken. De twee
onderbrekingen zijn aangebracht voor het gemak van
eventuele commerciële tv-stations.
Deze week ging het over de bio-technologie in Nederland
Door Gist-Brocades, Mogen en andere bedrijven hebben we
een'leading role' in de wereld, zoals een Amerikaanse stem
meedeelde met dat dreunende, indoctrinerende timbre. Ons
land is zo 'attractive to foreign countries', ons 'tax climate is
very mild' en bovendien gaat de vennootsbelasting nog
omlaag, vertelde minister De Korte. Kritische vragen over de
biotechnologische proeven met aardappelen en zoetstoffen
werden niet gesteld
'European Business Weekly' wordt elke werkdag om 7.15 uur
uitgezonden op Super Channel en is verder uitermate
geschikt voor vertoning tijdens lange KLM-vluchten en op
congressen, beurzen, export-manifestaties en andere
plaatsen waar zaken gedaan kunnen worden. Het geeft het
bedrijfsleven een mooie kans zich positief en boeiend, maar
vooral ongelooflijk dynamisch te presenterea
Maar wat moet de Nederlandse omroep AVRO er mee? Wat
moeten wij met programma's over winsten, successen en
rijkdommen, waar nog voor geen cent nuchtere informatie in
schilderd, maar Stefanie
draagt nog steeds de sporen
van het ongeluk met zich mee.
Ze is onder behandeling van
een plastisch chirurg en heeft
al tien keer op de operatietafel
gelegea Haar uiterlijk is in
middels een stuk hersteld,
maar haar gezicht, armen,
handen en romp zijn nog steeds
verminkt en het einde van de
medische lijdensweg is nog
lang niet in zicht.
„Als ik in de spiegel kijk",
zegt Stefanie, „vind ik mezelf
vrij normaal. Maar ik zou toch
wel eens willen weten hoe ik
eruit had gezien als ik die
brandwonden niet had gehad."
Stefanie stelt de huichelachtig
heid waarmee veel volwasse
nen haar benaderen aan de
kaak. „Kinderen durven ten
minste gewoon te kijken en te
vragen wat er is gebeurd. Vol
wassenen kijken stiekempjes
en dan hoor ik ze fluisteren:
'Wat heeft dat kind toch?'".
Stefanie stond tijdens de op
namen het huilen vaak nader
dan het lachen; dat is zichtbaar
op het scherm. Maar door het
noodlot gedwongen legt ze een
bewonderenswaardige wils
kracht aan de dag. Ze zit op
ballet, ze gaat zwemmen met
vriendinnetjes en de regelma
tige gang door de medische mo
len vergt ook nogal wat door
zettingsvermogen. Program
mamaker Niek Koppen legde
dit alles met veel precisie, ge
voel voor detail en respect voor
Stefanie op film vast.
Voor de volgende uitzendin
gen van Achterwerk uit de kast
koos Koppen een 11-jarige jon
gen uit Hulsberg, die lijdt aan
een overmaat aan agressie, een
meisje dat al geruime tijd
wacht op een niertransplanta
tie, een jeugdig fotomodel en
een jongen die alles afweet van
treinen. Stefanie is zondag te
zien, om 9.45 uur op Nederland
2.
Jens wordt overweldigd door een home-computer die op
zijn beurt in verbinding staat met een super-computer in de
serie 'De Vijfde Generatie'. fotovpro
UfUTr iln oario 1a/w+ aaIz
Door Jan Koesen
HILVERSUM - 'De Vijfde
Generatie', een driedelige
Zweedse thriller, wordt
door de VPRO op de zonda
gen 23 oktober, 30 oktober
en 6 november op het
scherm gebracht. VPRO,
denk je, dan zal dit wel iets
bijzonders zijn. Dat is 'De
Vijfde Generatie' per se
niet. Elke andere omroep
had deze serie kunnen aan
kopen. Het is onderhou
dend, amuserend spul, maar
dit verhaal over een op hol
geslagen computer kennen
we al tientallen jaren. En
ook de uitwerking is routi
neus.
Een ziekenhuis heeft vrijwel
alles overgelaten aan computer
4042, die de liften regelt, maar
ook de medicijnen en de inten
sive care. Dan komen er brok
ken. Zwangere patiënten krij
gen een middel toegediend
waarbij van alles over de rooie
gaat. Twee experts worden er
bij gehaald. Ze klooien wat aan
met het toetsenbord, kijken be
tekenisvol naar het scherm,
maar 4042 laat zich niet ver
schalken. Als de stroom wordt
afgezet, draait de computer op
zonne-energie door en wee de
gene die op de verkeerde knop
pen drukt.
Door de serie loopt ook de
jonge heer Jens, die een home
computer krijgt thuisgestuurd.
Hij gaat tikken op het ding en
krijgt van de machine de uit
nodiging om zijn hand op het
scherm te leggen, waarna, zo
begrijpen we, de computer
kruipt in de geest van de jon
gen.
Ondertussen komen de twee
experts er achter dat de maker
van 4042 eigenlijk ook niet weet
wat hij gemaakt heeft. Het
blijkt een buitenaardse intelli
gentie te zijn die contact zoekt
met een levensvorm achter de
Maan en die zich als een koe
koek in de processor van 4042
heeft genesteld.
'De Vijfde generatie' (de com
puters van nu zijn van de derde
en vierde generatie, vandaar de
titel) is spannend en zit goed in
elkaar. De computer-elemen
ten die hier authenticiteit moe
ten verlenen, doen voor ieder
een die iets meer weet over het
Elektronische Kalf lachwek
kend aaa Als de deskundigen
een beveiligd programma moe
ten binnenkomen, tikken ze een
reeks van cijfers uit Iedereen
die wel eens met een Spec-
trumpje of Commodore heeft
gespeeld, weet je dat je er daar
mee niet bent. Daar moet
zwaarder geschut aangesleept
worden.
