even._
UITBLAZEN
Nek-aan-nek-race bij verkiezingen in Israël
Verwachting voor het Najaarsoverleg op een laag pitje
'Onderwijzers worden tot lesboeren gebombardeerd'
'Maatre
VN VER\
de Stem cc
Nasi in de
longroom
WET BASISVORMING KEURSLIJF VOOR BIJZONDERE SCHOLEN
Particuliere r
WIM KOCK
DE STEM ACHTERGROND WOENSDAG 19 OKTOBER 1988
DE STEM
VAKBONDEN EN WERKGEVERS STAAN LIJNRECHT TEGENOVER ELKAAR
pgSTEM BINNE
DEN HAAG - Ministe
nen tien jaar alle scha<
laag aantasten, uitban
ledige reductie in 1999
in Nederland. Ook de
wil een volledige uitba
Onverbonden.
VOOR wie oog heeft
voor de vormen van
een oorlogsschip is
de aanblik van de Duitse
mijnenjager Düren met
zijn drie satellieten bijna
ontroerend. Een kloek met
kuikens. Als de scheepjes
langzij het moederschip
komen denk ik aan een zeug
met biggen, twistend om de
eerste mem. De Düren hanteert
het zogenaamde troika-sys-
teem. De eigenlijke mijnenjacht'
wordt gedaan door de drie,
voor het moederschip uitvaren
de, onbemande satellieten. Al
leen bij in- en uitvaren vafT ha
vens worden de zeer schokbe-
stendige scheepjes bemand. Op
zee worden ze vanaf het moe
derschip bestuurd.
De zeemijn is een goedkoop
wapen, maar vaak zeer effec
tief. Met mijnen kunnen zeewe
gen als het Kanaal en belang
rijke haventoegangen worden
afgesloten. Het is dus geen toe
val dat de NAVO haar multi
nationale mijnenbestrijdings-
eenheid heeft geconcentreerd in
het Kanaal en het zuidelijke
deel van de Noordzee. Vaste
deelnemende marines zijn die
van Nederland, België, West-
Duitsland en Groot-Brittannië.
Soms varen ook Denen, Noren
en Amerikanen mee. Het tac
tisch commando wordt bij toer
beurt, voor perioden van een
jaar, toegekend aan officieren
van de vier permanent deelne
mende marines. De huidige
commandant, de Britse com
mander P.J. Gale, wiens vlag
op HMS Ledbury waait, heeft
eerder dit jaar de Belg R. Cuy-
pers afgelost.
De opkomst van de journa
listen valt Gale tegen, zegt hij
als hij ons verwelkomd op de
marinebasis van Oostende. Ik
vind dat het nogal meevalt.
Zo'n vijfentwintig man voor
een bijeenkomst, die vooraf al
meer een public relations-aange-
legenheid bleek dan een pre
sentatie van nieuws, vind ik
geen slechte score. Zeker niet
waar het een militair onder
werp betreft, bij de Neder
landse pers sowieso niet popu
lair.
Commander Gale legt het
verschil uit tussen mijnen vegen
en mijnen jagen. Mijnenvegers
zetten tuigage uit waarmee mij
nen kunnen worden losgesne
den van hun ankers. Ze komen
aan de oppervlakte waar ze
kunnen worden vernietigd.
Mijnenjagers zijn veelzijdiger.
Zij sporen mijnen op met so-
narapparatuur en 'zien' bij
voorbeeld ook op de bodem lig
gende mijnen. Duikers brengen
explosieven aan waarna ze wor
den opgeblazen. Dit werk kan
ook door robot-onderzee-
bootjes worden gedaan. Hr.
Ms. Schiedam heeft er twee van
aan boord. Ze zijn voorzien van
schijnwerper en camera en gun
nen daarmee de bemanning in
de commando-centrale van het
schip een blik op de zeebodem
en eventueel de mijn.
Men moet over de mijnen-
bestrijding niet gering denken
omdat het betrekkelijk dichtbij
huis gebeurt. De helft van het
jaar is het squadron op zee. De
andere helft ligt het in havens
T5
voor vlagvertoon of onderhoud.
In dat 'halve vaarjaar' legt zo'n
mijnenjager van STANAV-
FORCHAN gemiddeld wél
twintigduizend zeemijlen af en
dat is een heel eind varen op
een nogal klein schip, waarop
je zelfs aan dek je kont amper
kunt keren. Als we met een
man of zeven op de 'Schiedam'
de bovenbouw binnen willen
gaan moeten we eerst allemaal
de gesloten waterdichte deur
voorbij alvorens deze kan wor
den geopend. Tussen de deur in
geopende toestand en de railing
zit namelijk slechts een ruimte
van een vinger breed.
Buffet lunch had op het dag
programma gestaan dat com
mander Gale liet projekteren.
Als je de woorden 'buffet
lunch' leest in een Engelse con
text denk je al gauw aan kleine,
dunne boterhammetjes met sar
dinepastei en doorzichtige
schijfjes komkommer, aan
koude kip en rauwkost. Op de
'Schiedam' hebben ze gelukkig
een andere opvatting over een
buffet-lunch. We kunnen er ons
bord volscheppen met nasi.
'Het is niet onze beroemde ma
rine-rijsttafel' verontschuldigt
zich de commandant J. Werk
man, 'het is maar een gewone
nasihap, maar ik hoop toch dat
hij smaakt.' Nou, voor de 'ge
wone nasihap' van de marine
mogen ze me nog altijd midden
in de nacht wakker maken. De
chef van de 'Schiedam' heeft er
flink wat vlees, spek, garnalen
en uien in gedaan.
We eten in de longroom. Zo
heet sinds mensenheugenis het
officiersverblijf op een schip.
De longroom van de Schiedam
heeft ongeveer de afmetingen
van de zitkamer in een caravan.
Longroom is een eigenaardig
woord. Onmiskenbaar Engels.
Lange kamer. Toch hoef je een
Engelse marineman niet naar
de longroom te verwijzen want
dan weet hij niet waar hij heen
moet. Bij de Engelse marine
spreken ze van officer's mess.
Het Engels woordenboek bevat
tal van woorden met het voor
voegsel long-, maar longroom
is daar niet bij.
Bij de Nederlandse marine
zelf is vergeefs naar de her
komst van het woord gezocht.
Ook is onbekend wanneer het
in zwang gekomen is. Wel is ge
probeerd de herkomst te ver
klaren. Volgens marine-voor-
lichter Wim Geneste luidt een
van de meest plausibele verkla
ringen dat het woord afkomstig
is van de door de bouw van het
schip bepaalde vorm en afme
tingen van de officiersruimte;
dat dit ooit een lang, smal com
partiment is geweest; een 'lange
kamer', niet al te comfortabel,
die op een dag door iemand
spottend, quasi-deftig of ge
woon voor de grap longroom
werd genoemd. Het moet met
een een voltreffer geweest zijn.
(Slot volgt).
illllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllillllllllllllllllltf.
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: H. Coumans - hoofdredacteur.
A. Theunissen en H. Vermeulen - adjunct-hoofdredacteuren.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda.
076-236911 Telex 54176 Telefax 076-236405.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236452.
Sportredactie 076-236236.
Telefax redactie 076-236309.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Postadres: Postbus 65, 4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Nw. Ginnekenstr. 41236326.
Voor bezorgklachten: 236888.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Postadres: Postbus 363, 4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Postadres: Postbus 13, 4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751
Postadres: Postbus 62, 4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14, 01620-54957.
Postadres: Postbus 4023, 4900 CA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45, 01650-37150.
Postadres: Postbus 35, 4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, 01150-17920.
Postadres: Postbus 145, 4530 AC Terneuzen
Vlissingen, Torenstraat 5, 01184-19910.
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementsprijzen bij vooruitbetaling te voldoen:
24,90 per maand; J 71,85 per kwartaal of 279,15 per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van resp. 1,- per maand,
1,90 per kwartaal, 7,60 per jaar. Prijzen: inclusief 6% B.T.W.
Voor posttoezending geldt een toeslag. Losse nummers: ma. t/m zat. f 1,25.
Service-afdeling abonnementen: 076-236472, ma. t/m vrijd. 8.30-17.00 uur.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice'
Centrale reclame-afdeling 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur en
zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
Rsnkrplütioc'
Postgiro 1114111 ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
Door Rob Simons
NAUWELIJKS twee we
ken voor de Israëlische
parlementsverkiezingen
wijzen de opiniepeilingen
op een nek-aan-nek-race
tussen het Likud-blok van
premier Yitzhak Shamir
en de Arbeiderspartij van
minister van Buitenlandse
Zaken Shimon Peres.
Beide grote partijen, die coa
litie-partners zijn in de hui
dige regering van nationale
eenheid, worden rechts en
links van het politieke spec
trum geconfronteerd met
kleine oppositiepartijen die
hun aanhang zien groeien.
Aan deze verkiezingen voor
de twaalfde Knesset zullen
liefst 27 partijen deelnemen.
Met het wankel politiek
evenwicht tussen de Likud en
de Arbeiderspartij is het voor
veel Israëlische kiezers lood
om ijzer welke van deze beide
partijen op 1 november met
een verkiezingsoverwinning
uit de bus zal komen. Twee
weken voor de verkiezingsda
tum is het opvallend dat één
op de vijf Israëlische stemge
rechtigden zijn keuze nog niet
heeft bepaald.
Voor de verkiezingsbijeen
komsten en de radio- en tv-
uitzendingen van de politieke
partijen blijkt intussen geen
overmatige belangstelling te
bestaan. De eerste weken van
de nogal tamme verkiezings
campagne hebben in de scha
duw van de intifadah, de tien
maanden durende Palestijnse
opstand in de bezette gebie
den, de lusteloze kiezers niet
weten te boeien.
Bij gebrek aan een krach
tige oppositie tegenover de re
geringspartijen is de indruk
ontstaan dat de politieke te
genstellingen kunstmatig
over het voetlicht worden ge
bracht. Oorlog of vrede, een
oplossing voor het meer dan
veertig jaar oude Midden-
Oosten-conflict zou uiteinde-
De twee hoofdrolspelers voor de komende verkiezingen, Shimon Peres (links) en Yitzhak Shamir.
lijk door een gezamenlijke in
spanning van de Sovjetunie
en de Verenigde Staten na
derbij kunnen komen waarbij
van een eensgezinde samen
werking tussen Likud en Ar
beiderspartij vooralsnog geen
sprake is.
Koning Husayn van Jorda
nië heeft in de ogen van de Is
raëlische kiezers de basis voor
rechtstreekse vredesonder
handelingen in het kader van
een internationale conferentie
onder de voeten van Peres
weggetrokken door de admi
nistratieve en legale banden
met de westelijke Jordaanoe-
ver twee maanden geleden te
verbreken.
Bij de vorige verkiezingen,
ruim vier jaar geleden, kon
den de socialisten vanuit de
oppositie de nationaal-libe-
rale Likud aanvallen op de
uitzichtsloze oorlog in Liba
non, de slechte economische
toestand met een inflatie van
400 procent en de geldverslin
dende nederzettingen-politiek
in de bezette gebieden. In de
nationale coalitie dragen
beide partners gelijke verant
woordelijkheid voor het rege
ringsbeleid zodat bijvoorbeeld
de door diens Likud-collega's
van harte gesteunde harde
aanpak van de intifadah door
de socialistische minister Ra
bin van Defensie door de
grote partijen niet tot inzet
van de verkiezingsstrijd is ge
maakt.
In een flirt met de houwde
gens in het extreem-nationa
listische kamp, die naar een
massale, desnoods gedwon
gen, exodus van de Pales
tijnse bevolking streven, heeft
Shamir de Palestij nen deze
week gewaarschuwd dat zij
zullen worden afgeslacht zo
dat er „geen overlevende en
vluchteling" zal overblijven
als zij vuurwapens tegen Is
raëlische militairen en joodse
inwoners van de bezette ge
bieden gebruiken. Volgens
Shamir zou met zo'n Israëli
sche actie ongetwijfeld een
eind aan de intifadah komen.
In de verkiezingscampagne
probeert de Likud vooral in te
spelen op de angst van de door
oorlogen en terreurdaden ge
kwelde Israëli's door de door
de PLO in het vooruitzicht ge
stelde oprichting van een Pa
lestijnse staat op de weste
lijke Jordaanoever en in de
Gaza-strook als een dood
steek in de rug van de herbo
ren joodse natie voor te stel
len. Onder een verwijzing
naar het bijna tien jaar oude
vredesverdrag met Egypte
stelt de Likud als enige in
staat te zijn op basis van de
Camp David-akkoorden zo
wel vrede als veiligheid voor
Israël en beperkte autonomie
voor de Palestijnse te kunnen
waarborgen.
De Arbeiderspartij denkt
zowel vrede als veiligheid te
kunnen verzekeren via een
zogenaamd territoriaal com
promis of gebieden in ruil
voor vrede met een confede
ratieve Jordaans-Palestijnse
staat waarbij de rivier de Jor-
daan de veiligheidsgrens zou
moeten vormen. Peres blijft
op de demografische ontwik
kelingen hameren waardoor
het joodse en democratische
karakter van de staat bij de
voortdurende overheersing
van anderhalf miljoen Pales
tij nen in de bezette gebieden
naast 750.000 Palestijns-Ara-
bische staatsburgers in Israël
teniet zal worden gedaan.
Als de stembusuitslag over
een zal komen met de resulta
ten van de opiniepeilingen
zullen Likud en Arbeiders
partij wellicht weer op elkaar
zijn aangewezen voor de vor
ming van een nieuwe coalitie
regering. Of dat 'monster met
twee koppen' opnieuw de kop
zal opsteken is in belangrijke
mate afhankelijk van de
sterkte van de extreem-natio
nalistische en religieuze par
tijen als potentiële bondgeno
ten van Shamir en van de
Arabische kiezers, wier stem
men goed zijn voor zo'n zes
tien van de 120 Knesset-zetels.
Volgens de opiniepeilingen zal
minstens de helft van de Ara
bische stemmen mede onder
invloed van de intifadah niet
op zionistische partijen wor
den uitgebracht.
Uit nationalistische over
wegingen wil de Arbeiders
partij voor de vorming van
een regering op smalle basis
niet van de steun van Arabi
sche Knesset-leden afhanke
lijk zijn. Ook na de aan
staande verkiezingen zal geen
van beide machtsblokken het
vredesproces geheel zelfstan
dig kunnen voortzetten en de
onzekere politieke toekomst
van Israël bepalen.
Door Pieter Eggen
KOMENDE VRIJDAG
praten vakbonden, werk
gevers en kabinet in het
zogeheten Naj aarsoverleg
over het sociaal-econo
misch beleid voor het ko
mende jaar. Inzet is meer
dan ooit de langdurig
werklozen aan werk te
helpen.
Met scholing en een bezoekje
van een arbeidsbemiddelaar
alleen komt deze groep er
niet, zo is de nieuwste wijs
heid in Den Haag. De langdu
rig werkloze is volgens de
laatste inzichten te duur voor
het werk dat hij kan doen. Of
omgekeerd: het werk waar
voor langdurig werklozen ge
schikt zijn gebeurt niet meer,
wegens te hoge kosten.
De oplossing: verlaag de
kosten en het werk komt te
rug. De beste manier, zo be
toogde premier Lubbers en
minister De Koning (Sociale
Zaken) begin dit jaar door het
minimumloon te verlagen. Zij
wilden dat doen door een vol
wassene pas vanaf zijn 27-ste
jaar recht te geven op het
wettelijk minimumloon, dat
nu vanaf 23 jaar geldt.
De grote partijen in de
Tweede Kamer hoonden het
voorstel weg, maar zonnen in
tussen op nieuwe voorstellen
om de loonkosten te verlagen.
Dat leidde de afgelopen we
ken tot een ware hausse in
banenplannen. Iedere Kamer
fractie legde verleden week
bij de algemene beschouwin
gen een eigen plan op tafel.
Een aantal sluit aan op be
staande regelingen als de
wet-Vermeend/Moor en het
Jeugdwerkgarantieplan.
Ook de vakbonden en
werkgevers presenteerden
banenplannen. De christelijke
werkgevers (NCW) willen dat
de werkgever wordt vrijge
steld van het betalen van so
ciale premies over een mini
mumloon. Dat kost de sociale
fondsen en de schatkist overi
gens een vermogen, maar le
vert ook heel veel banen op, zo
berekende het Centraal Plan
bureau. De FNV van haar
kant lanceerde het plan-Ste-
kelenburg. Hij wil dat werk
lozen enkele maanden in
dienst van een bedrijf moeten
kunnen werken met het be
houd van uitkering. Als de
werknemer bevalt, dan wordt
hij op de normale wijze (en te
gen volwaardig loon) in dienst
genomen. Denkt de werkge
ver met de nieuwkomer niets
te kunnen beginnen, dan valt
de werknemer weer terug in
het sociale vangnet.
Temidden van deze over
vloed zetten Lubbers in de
Tweede Kamer en VNO-
voorzitter Van Lede daarbui
ten een nieuw offensief in met
als inzet de feitelijke verla
ging van het minimumloon.
Lubbers onderstreepte nog
maals zijn liefde voor een
verlaging van het wettelijk
minimumloon. Zijn aanpak:
Iemand die langdurig werk
loos is geweest en weer aan de
slag kan tegen het minimum
loon, zou tevreden moeten zijn
met negentig procent van dat
bedrag in het eerste jaar.
Geen 1500 gulden netto, maar
1360 gulden. Gewoon omdat zo
iemand nog ervaring moet
opdoen. Na één jaar zou het
minimumloon moeten worden
betaald. De Tweede Kamer,
inclusief CDA én WD, ver
wierp de suggestie van Lub
bers. Als banenplannen niet
helpen, helpt het verlagen van
het minimumloon ook niet, zo
hielden De Vries en Voor
hoeve in koor Lubbers voor.
Van Lede verklaarde intus
sen parmantig dat banen
plannen mooi zijn, maar niet
helpen. Ze maken arbeid al
leen maar duurder omdat ze
die subsidiëren, zo luidde zijn
boodschap. De enige weg naar
werk leidt volgens Van Lede
langs een lager minimumloon.
Over andere plannen praten
heeft nu geen zin, zo liet de
werkgeversvoorzitter weten.
De scherpe afwijzing van
Van Lede heeft inmiddels er
voor gezorgd dat van het
overleg van komende vrijdag
weinig tot niets meer wordt
verwacht.
De standpunten van de ge
sprekspartner en de accenten
die ze ieder willen leggen in
het overleg, liggen te ver uit
een, om tot een vergelijk te
komen. De werkgevers hopen
een slag te kunnen slaan, nu
het taboe op het minimum
loon vervaagt. De verlaging
van dat minimum gaat dan
weliswaar nu niet door, maar
blijft wel als wens van (een
deel van de) werkgevers en
kabinet boven de markt han
gen. De vakbonden zullen in
tussen braaf moeten blijven
meewerken aan het matigen
van de lonen in de bedrijven.
En het kabinet. Dat heeft
het betrekkelijk eenvoudig.
Lubbers zal vrijdag de vak
bonden (en de christelijke
werkgevers) nogmaals - op de
van hem bekende doceertoon
- proberen uit te leggen,
waarom het toch zo goed is
voor de langdurig werklozen
als het minimum omlaag
gaat. En de werkgevers zal hij
vertellen dat het minimum
niet omlaag mag van de
Tweede Kamer. En dan zal
Lubbers de sociale partners
nogmaals op het hart drukken
dat er wel wat moet gebeuren,
wil de werkloosheid kunnen
dalen. De vakbonden moeten
dus beloven geen looneisen te
zullen stellen in de bedrijven
en de werkgevers moeten be
loven meer langdurig werklo
zen aan te nemen en meer
WAO'ers.
Bruggenbouwer Lubbers
zal dan kunnen voorstellen
om de wet-Vermeend/Moor
(loonsubsidie voor langdurig
werklozen) uit te breiden, zo
dat meer mensen onder de re
geling zullen vallen. Waarna
Lubbers zijn lof kan uitspre
ken voor het plan-Stekelen
burg (werklozen op proef in
dienst nemen) en uit de stapel
banenplannen het een en an
der in de aanbieding kan
doen. Bijvoorbeeld het CDA-
plan dat werkgevers subsidie
geeft als ze een langdurig
werkloze in dienst nemen. De
premier heeft zijn instem
ming met dit voorstel al in het
kamerdebat van verleden
week uitgesproken.
De kans dat vrijdag al met
een zaken gedaan worden is
niet erg groot. Daarvoor lig
gen de standpunten van de
partijen te ver uiteen. Aan de
andere kant geldt dat de so
ciale partners tot elkaar ver
oordeeld zijn.
Door Marijn Snijders
ALS het aan de Minister
van Onderwijs ligt, gaan
de Nederlandse basis- en
middelbare scholen steeds
meer lijken op de Franse.
Daar zijn die scholen op
hetzelfde tijdstip, in het
zelfde boek, aan dezelfde
bladzijde bezig. Als de
Franse Minister van On
derwijs op zijn horloge
kijkt kan hij zeggen: het is
drie uur, Jean leest nu pa
gina twintig uit het ge
schiedenisboek, over de
Franse revolutie: vrijheid,
gelijkheid en broeder
schap.
Vrijheid of gelijkheid? Dat
is de grote vraag in het Ne
derlandse onderwijs. Als de
wet Basisvorming door het
parlement wordt goedge
keurd, dan is er van vrijheid
geen sprake meer. De essentie
van de wet is dat voor iedere
scholier, tot ongeveer zestien
jaar, hetzelfde onderwijspro
gramma geldt. Dat treft, be
halve de gewone scholen
vooral de bijzondere scholen
zoals de Vrije Scholen, Jena-
plan, Montessori en Dalton
onderwijs. Dat is vanwege het
geheel eigen karakter van die
scholen. Op initiatief van de
Vrije School worden daarom
op dertien november prote-
sakties gehouden.
Wat zijn de gevolgen van
deze wet voor die bijzondere
scholen? Een schets met de
Vrije School als voorbeeld.
Aan het woord is Helmut van
Renesse, beleidsmedewerker
van de Bond van Vrije Scho
len in Zeist.
„Op de Vrije School willen
we de totale persoonlijkheid
van onze leerlingen ontwik
kelen. Daarom besteden we
niet alleen aandacht aan re
kenen, taal en schrijven, maar
ook aan het met de handen
werken en kunstzinnige vor
ming. Dat betekent niet alleen
meer uren besteden aan vak
ken als handvaardigheid en
handenarbeid (zo'n vier uur
per week), maar ook een vak
als rekenen op een kunstzin
nige manier brengen. Niet al
leen sommetjes maken, maar
rekenen in liedjes verwerken.
Bijvoorbeeld dansen met cij
fers. Rekenen moet niet alleen
in het hoofd zitten, maar ook
in het hart".
Vakken worden in periodes
verdeeld, een maand twee uur
elke dag rekenen, daarna een
maand twee uur elke dag ge
schiedenis, enzovoorts. Zo kun
je in korte tijd diep op het vak
ingaan. Daarna zijn de leer
lingen een poosje niet met het
vak bezig, waardoor de leer
stof kan bezinken. Om een
vergelijking met sport te tref
fen: Bas leert zwemmen en
ziet daarna een aantal maan
den geen water. Maar als die
in de sloot valt, weet die zich
prima te redden. Een ander
kenmerk is dat de leerlingen
per vak twaalf jaar lang de
zelfde leraar hebben (acht
jaar lagere-, en vier jaar mid
delbare school). Dat betekent
dat de docent zich behalve in
de leerstof, ook in de de leer
ling verdiept. Verder blijven
kinderen op de Vrije School
niet zitten, ieder volgt naar
eigen tempo het lesprogram
ma.
„De wet Basisvorming be
tekent dat we tot lesboeren
worden gebombardeerd. De
overheid zegt waaraan onze
leerlingen moeten voldoen en
wanneer. Wij willen zelf be
palen hoe we onze leerlingen
voorbereiden op het HBO,
Universiteit of welke oplei
ding dan ook. Onderwijs kan
alleen in vrijheid gegeven
worden".
Wij willen niet dat leerlin
gen gescheiden zijn naar
'dom' of 'slim'. In dezelfde
klas zitten leerlingen van
gymnasium- en LBO niveau
en alles daar tussen in. In dat
opzicht zijn we al verder dan
de middenschool die de Minis
ter wil. De ironie is dat de
Vrije School juist aan de be
langrijkste argumenten voor
de wet Basisvorming vol
doet".
In het oude systeem zouden
leerlingen te vroeg beslissen
welke vakken ze kiezen.
Daardoor zouden hun keuze
mogelijkheden in vervolgstu
die of beroep beperkt zijn. Dat
geldt nou juist niet voor de
brede mogelijkheden van de
Vrije School. Daarom hebben
we de zinloze bemoeienis van
een overheid niet nodig".
Fred Bekers, secretaris van
de Landelijke Werkgroep
Vrijheid van Onderwijs is een
van de organisatoren achter
de manifestatie op zondag 13
november. Hij noemt het plan
van de 'staatsscholen' dodelijk
voor elke leerkracht. „Wij
kunnen onze scholen wel slui
ten". De twintig procent vrije
ruimte die alle scholen krij
gen om hun eigen karakter in
te vullen vindt Bekers een
'lollie om ons zoet te houden'.
„Dat is toen bedacht voor
scholen die extra uren gods
dienstonderwijs wilden. Het
speciale van het bijzonder on
derwijs doortrekt het hele
leerplan". Vooral het idee om
na drie jaar middelbaar on
derwijs een toets af te leggen,
vindt Bekers een slecht idee.
„Bij ons zijn de resultaten ge
richt op het einde van de op
leiding".
De manifestatie op 13 no
vember vindt plaats in de Rai
in Amsterdam. Er wordt een
forumdiscussie gehouden.
Kernvraag: Hoe kunnen we
om de wet heen. Een van de
sprekers is professor Postma,
hoogleraar Onderwijsrecht
aan de Vrije Universiteit in
Amsterdam. Over de inper
king van de vrijheid van on
derwijs maakt hij zich niet
druk.
„De leerplicht op zich is al
een inperking van de vrijheid.
Wel vind ik dat er een apart
artikel in de wet Basisvor
ming moet komen. Daarin zou
ontheffing op godsdienstige of
levensbeschouwelijke gron
den mogelijk moeten zijn. Zo
niet, dan kunnen de bijzon
dere scholen proberen aan te
tonen dat de wet in strijd is
met internationale verdragen.
Tenminste, als de regering
niet voor die tijd enkele ver
dragen heeft opgezegd. Dat
zie je de laatse tijd steeds
meer gebeuren. Komt de wet
er ongeschonden door, dan is
er nog een mogelijkheid in het
grondrecht. Dat betreft de
eisen, oftewel de eindtermen,
waaraan het onderwijs moet
voldoen. Aan het eind van de
middenschool zou er een toets
moeten komen. Er kan daarin
volgens de wet een onder
scheid gemaakt worden tus
sen openbaar en bijzonder on
derwijs".
Volgens Postma zou het
bijzonder onderwijs haar
eigen eindtermen kunnen
ontwikkelen waarin de eisen
verwerkt zijn waaraan de
leerlingen in het hun school
moeten voldoen". Postma: „Ik
kan me voorstellen dat die
eisen voor een Vrije School
anders zijn dan die van een
gewone. Het gaat erom dat die
eisen nu duidelijk beschreven
staan. Dat is wat de Minister
in feite wil: controle op de
kwaliteit van het onderwijs.
Als de Vrije Scholen kunnen
aantonen dat het niveau van
hun onderwijs goed is, dan
lijkt het mij het geen Pr0'
bleem dat de Minister hun
eindtermen goedkeurt".
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG - De overhe
moet maatregelen neme
om de schadelijke gevolge
van de forse, groei van h
aantal particuliere reche
cheurs in dienst van bedri
ven verzekeringsmaa
schappijen en banken, in
hand te houden,
nat schrijft drs. A.B. Hooge
boom in een rapport van h
Wetenschappelijk Onderzoek
Nijp
Daarmee zijn Nederland e
den die tot een zo vergaani
hebben besloten. Zweden
den voor met een reductie
verwacht dat Nederland
gehaald.
Deze aanzienlijke verscherpir
van het vorig jaar in Montre;
gesloten ozonverdrag is het tx
langrijkste nieuws uit de ee:
gisteren begonnen ozonlaa;
conferentie van wetenschaj
pers uit 25 landen. Dit congn
was een initiatief van Nijpe
en wordt in het Congresgi
bouw in Den Haag gehouden.
Milieu-Directeur Tolba va
de Verenigde Naties schetste c
jongste stand van zaken waai
over de wetenschappers tw<
weken lang vergaderen. „Ove
de gehele linie is de ozonlaa
vier procent aangetast. Dit
afgelopen winter gemeten. I
de zomer is de schade in c
ozonlaag groter."
Tolba zei dat de internatic
nale wetenschap nu duidelij
in kaart heeft wat de gevolge
zijn van de beschadigde ozoi
laag. „Veel meer gevallen va
blindheid, huidkanker en ir
fectieziekten door verminderc
weerstand. De organisme i
zee, het eerste begin van c
voedselketen, sterft, gewasse
verdrogen."
Het gat in de ozonlaag bove
Antarctica bleek dit jaar te zij
gekrompen tot het niveau va
1986 en 1984. Vorig jaar was h<
gat groter (zo groot als de V!
en had dezelfde omvang als i
Minister Nijpels.
- FOTO DE STEM/ JOHAN VAN GUl
HET AANTAL particuliere be
and groeit razendsnel. In de
twaalf tot dertienduizend mer
een groeiend aantal zich bezit
teiten.
Tot nu toe heeft de Nederlar
fenomeen besteed. Het I
"oog in het vaandel heeft sta,
een van de vele activiteiten in
dat.
Minister Korthals Altes van
lukkig met de gang van zaken
werk amper aam In zijn ogen i
'iculieren vervolgens initiatiev
yan zijn stelling verwijst hij na<
anden heeft Nederland verh
'unctionarissen in overheidsdit
fo J za' we' 20 ziin- ^aar ve
ers kunnen nu eenmaal niet i
oen aangevoerd. Dat is geen c
iolrtSter van Justitie mag wore
tnt öat hii bijvoorbeeld oog
-„ name van de activiteiten v
wo van die gevaren is bic
in Iaam 'n de vakgroep bes
ririoK Een onderzoek hee
ni-,nonderd ex-politiemensen
na! ?erin9 aantal nog actievi
ben een nevenbaan in de pe
rion31 is een zeer kwalijke on
son verwacht dat hij een stril
0 ^werkzaamheden die norm
hü are Poütie-agent heeft bijvc
JL °0r z'in bijbaan best zou V
wnrH?y waar in Nederland
weinig°ovfreSpr0n9en' 20 blijk
Onderzoeker Hoogenboom
DD|i,Tei?Hercheur zich steeds
Dit L- i doet niet alleen aan
Werknemers" '0t üith°"in9 Va
PoStknperZOeksresul,aten zij
Wakin moe' snel worden
dK|ngsfunctionaris wel en vo.
