AVRO-actie mag gesponsord worden
6Goed dat ik bij mijn leven
deze beslissing genomen heb'
COMMISSARIAAT VOOR DE MEDIA MAAKT UITZONDERING
Spelen met prenten
van kantinemeubels
Actualiteitenprogramma's!
aandeel vrouwelijke
gasten nog geen 25 proceii
DINSDAG 11 OKTOBER
HILVERSUM - Op 27 oktober wil Mies Bouwman met een grootse tv-actie
20 miljoen vergaren om de Wereldspelen voor Gehandicapten, die in 1990 in
Assen worden gehouden, te financieren.
Eenmalig
Successie
COLLECTIE PIET CLEVERINGA IN NOORDBRABANTS MUSEUM
Acquoy
Den Haag
KUNST OP ACHTERPAGINA
GIDS 2 DIN:
JËDERLAND 1
\IEDERLAND 2
DUITSLAND 1
„Het fluisteren van een mooie vrouw
hoort men verder dan de roep van de
plicht
Pablo Picasso, schilder
DE STEM
12
Van onze rtv-redactie
Mies en de AVRO vragen de kijkers in de beurs te tasten, maar schakelen ook het be
drijfsleven in. Firma's die flink over de brug komen, krijgen als beloning de mogelijk
heid zich in de uitzending te presenteren.
Het Commissariaat voor de
Media heeft voor deze ene keer
over zijn hart gestreken. Nor
maliter mag een tv-produktie
alleen gesponsord worden, als
het een cultureel doel betreft.
Wat in show als 'The Way of
Life Show' niet kon, kan wel in
'Samen', zoals de actie voor de
Wereldspelen heet.
„Wij hebben overwogen dat
het een zeldzaam evenement
betreft en dat er ook geen an
dere manier bestaat om geld in
te zamelen voor dit goede doel.
Maar er is geen sprake van dat
bedrijven van de gelegenheid
gebruik kunnen maken om re
clame te brengen. Wij toetsen
achteraf. Per overtreding kun
nen wij de AVRO dan voor
maximaal ƒ200.000,- aanspre
ken," aldus het Commissariaat,
dat de ontheffing eenmalig
noemt.
Er zal geen sprake zijn van
STER-achtige spotjes in de tv-
show. Daarover is Pieter Kro
nenberg, die voor Joop van den
Ende Productions bedrijven in
het programma interesseert,
duidelijk. Volgens hem gaat de
beloning verder dan het noe
men van de naam van de spon
sor, maar wat er exact gaat ge
beuren, kan hij niet vertellen.
„Bedrijven krrijgen de moge
lijkheid zich op een leuke, crea
tieve manier te presenteren.
„Hoe dat gaat moet u op de 27e
oktober maar zien. Het is be
doeld als een verrassings
avond."
Dat voor de Spelen voor gehan
dicapten een uitzondering
wordt gemaakt, kan Kronen
berg best begrijpen. Het Rode
Kruis, de Hartstichting en an
dere hulpinstellingen krijgen
jaarlijks de kans via de media
geld in te zamelen. „Deze actie
heeft een bijzonder karakter.
Het is eenmalig en daarom
heeft het Commissariaat een
uitzondering gemaakt."'
Volgens Kronenberg en John
Wories, de tv-directeur van
Joop van den Ende, zal er zeker
geen sprake zijn van een aan
eenschakeling van reclame
spots: „Dat zou veel te saai
zijn." Men wil heel voorzichtig
omspringen met de kans die
het Commissariaat voror de
Mediabiedt.
Inmiddels hebben zich al be
drijven aangemeld voor de tv-
actie. Deze week laat Joop van
den Ende aan het Commissa
riaat zien, wat er precies gaat
gebeuren, dan wort bekeken of
deze vorm van sponsoring door
de beugel kan.
Talloze artiesten uit binnen-
en buitenland worden inge
huurd. De tv-actie begint om
half negen en stopt pas als het
streefbedrag, 20,- miljoen, be
reikt is. Elke kijker kan een be
drag van 90 gulden (of meer)
storten. Een bedrijf dat in de
uitzending wil komen, zal 2000
keer die 90 gulden, dus 180.000,
op tafel moeten leggen.
In de week voor de uitzen
ding worden machtigingskaar
ten in de omroep-bladen ge
hecht en via die kaarten kan 90
overgemaakt worden. Mies
Bouwman poseert in adverten
ties in de kranten met be
roemde Nederlanders als An
ton Geesink, Pieter van Vollen
hoven, Willeke Alberti, André
van Duin en Carry Tefsen.
Mies Bouwman vraagt kij
kers en bedrijven geld te ge
ven voor de Wereldspelen
voor Gehandicapten, die in
1990 in Nederland worden
gehouden. - fotoanp
Door Henk Egbers
„Jammer als iemand
zoiets doet wanneer hij
nog leeft," grapt de kunst
verzamelaar Piet Cleve-
ringa, die zijn collectie
van 170 kunstobjecten
heeft geschonken aan het
rijk. Hij wilde graag zelf
mede bepalen wat er met
zijn verzameling gaat ge
beuren. Een boeiende pre
sentatie van ongeveer
honderd werken eruit zijn
tot en met 20 november
geëxposeerd in het Noord
brabants Museum in Den
Bosch.
Piet Cleveringa was topamb
tenaar op het ministerie van
Binnenlandse Zaken - direc
tie Politie - in Den Haag. Een
beminnelijke, aardige man,
die je eerder associeert met
kunst dan met je, waar
schijnlijk bevooroordeelde,
voorstelling van een machts
apparaat. Anderzijds wekt
hij ook de indruk te weten
wat hij wil en overdroten
zijn intuïtieve inzichten rea
liseert. Dat was de basis voor
een van de mogelijk interes
santste actuele (laatste dertig
jaar) collecties met voorna
melijk Nederlandse beel
dende kunst.
Robert de Haas, directeur
van de Rijksdienst Beeldende
Kunst, zegt dat deze collectie
leemten in de rijkscollectie
opvult. De rijkscollectie mo
derne kunst bevat weliswaar
270.000 kunstvoorwerpen,
maar slechts 15.000 werken
zijn via gerichte aankopen
binnengekomen. De rest is
via de inmiddels verdwenen
Beeldende Kunstenaars Re
geling verworven. Als je met
een collectie van 170 stuks in
deze overdaad leemten op
vult, dan moet je wel zeer
consistent raak gekocht heb
ben.
Maar Piet Cleveringa wil
met zijn collectie helemaal
geen leemten opvullen bin
nen deze massa. Hij wil dat
zijn collectie door het rijk zo
veel mogelijk als geheel ge
handhaafd blijft èn getoond
wordt. Dat rijk, bij monde
van deze dienst, zegt dat Cle
veringa hem in de kaart
speelt bij een nieuw beleid.
Men is niet meer van plan om
her en der in het land kunst
werken met volle hand uit te
strooien in overheidsgebou
wen en musea. Dat zal veel
selectiever gebeuren. De
dienst wil nog meer themati
sche exposities maken, die
werken in hun context tonen.
Daarmee zal in binnen- en
buitenland het nationale
kunstbezit steeds meer open
baargemaakt worden.
Piet Cleveringa: „Ik wilde de
collectie^ schenken op een
wijze dat hij niet blijft lig
gen. Eerst heb ik gedacht aan
een museum, maar die heb
ben doorgaans te weinig
ruimte en dan verdwijnen de
stukken in de rekken. Ik ben
niet getrouwd en heb geen
kinderen. Dan betaal je zo
veel successie dat er van zo'n
collectie ook niet veel over
blijft. Dat is een groot pro
bleem voor verzamelaars;
ook als je kinderen hebt. Ik
ben blij dat ik bij mijn leven
deze beslissing heb kunnen
nemen; ook ten aanzien van
mijn nabestaanden die wei
nig kaas van kunst gegeten
hebben en dan is het een
enorme last. Het is een grote
stap, maar de rijksdienst
helpt me door te zeggen: je
mag alles bij je houden zo
lang je wilt. Met verzamelen
wil ik ophouden, al zal ik
soms geen weerstand kunnen
bieden. Dat blijft een pro
bleem. Ik wil wel anderen die
verzamelen adviseren."
Margriet van Boven, di
rectrice van het Noordbra
bants museum: „Ik had hem
al jaren geleden gevraagd:
laat je collectie eens zien. We
hebben gewacht op het
nieuwe museum. Dit is
eigenlijk de eerste expositie
in de grote zaal, die recht
doet aan de ruimte zoals de
architect deze gewild heeft.
Het Noordbrabants Museum
krijgt hiermee de gelegen
heid moderne kunst te pre
senteren op een manier die in
onze beleidsplannen ligt. Het
beeld van Berkulin op het
voorplein en de beeldentuin
in opbouw wijze in die rich
ting. Het aankoopbeleid zal
ook daarop afgestemd zijn.
Binnenkort is er ruimtelijke
uitbouw van het museum no
dig. Een bank zal daarbij als
sponsor optreden."
Piet Cleveringa zoekt bij hucébert naar schilderijen voor zijn verzameling.
- foto rijksdienst beeldende kunst
De collectie van Piet Cleve
ringa was in de voorbije ja
ren al met stukjes en beetjes
te zien in zijn Kijkschuur in
Acquoy. In de schuur van de
boerderij waar hij na zijn
pensionering ging wonen,
heeft hij tussen 1980 en 1988
vaak heel inspirerende expo
sities gehouden. Verder was
hij er de grote inspirator van
allerlei culturele activiteiten
in de regio langs de Linge en
het fort Asperen. De relatie
kunst en natuur lag hem,
stadsmens, dicht aan het
hart. Voor een belangrijk
deel speelt deze thematiek
door heel zijn collectie.
Cleveringa: „Tot ongeveer
mijn veertigste jaar beheer
ste het toneel in overwegende
mate mijn vrijetijdsleven. De
beeldende kunst van de eigen
tijd bleef een gesloten boek
totdat ik mij in 1958 liet ver
leiden het voorzitterschap
van de Haagse Kunstkring te
aanvaarden." Tot 1966 zou hij
voorzitter blijven. In die acht
jaren verloor hij zijn hart
aan de beeldende kunst. Als
je zegt dat Piet Cleveringa
altijd een toneelman is geble
ven, zou dat verkeerd kun
nen worden opgevat. Hij is
evenwel nog steeds de man
van het gebaar; gedistin
geerd en overtuigd van het
effect. Ik zie dat ook in de
keuze van zijn collectie: wer
ken met een gebaar, met be
heerste theatrale effecten.
Geen loze gebaren, maar ge
laden tekens.
Hij was in staat te kopen,
maar wilde altijd anderen
laten delen in zijn kunst
vreugde. Op het departement
waar hij werkte, konden me
dewerkers grafiek uit zijn
bezit op hun kamer hangen.
Ook de Kijkschuur later is
ontstaan uit die behoefte. Hij
vertelt daarover ook in het
boek (catalogus) die de Rijks
dienst samen uitgaf met de
uitgeverij die nog steeds
Staatsuitgeverij heet, maar
deze naam eigenlijk niet
meer kan voeren omdat het
een geprivatiseerde onderne
ming is geworden. Een heel
mooi verzorgd boek dat voor
39.50 in de handel is. De
verzamelaar vertelt hoe hij
collectioneerde. Een opmer
kelijk citaat. „Ik heb door
gaans via de galerie gekocht
en dus altijd nogal veel be
taald." Met name dat 'dus' is
veelzeggend.
Meestal kocht hij in zijn
woonomgeving. Dat wil zeg
gen dat de collectie sterk be
paald wordt door kunste
naars uit Den Haag. Later
ging hij ook in de hoofdstad
neuzen en tijdens zijn ver
blijf in Acquoy werden ook
zuiderlingen ontdekt. Omdat
hij meestal 'namen' kocht;
dus werk van kunstenaars
die door de kunstkritiek en
de handel al rijp gemaakt
waren om geplukt te worden,
moeten de aankopen inder
daad niet erg billijk geweest
zijn. Veel avontuur, gokken,
heeft deze verzameling dus
niet bepaald. Dat garan
deerde echter dat de collectie
nu een behoorlijke kwali
teitslabel om zijn nek heeft.
Maar zelfs befaamde arties
ten hebben hun toppen en
missers. En dan kun je zeg
gen dat Piet Cleveringa een
goede neus had. Hij vertelt:
„Ik kocht zeer intuïtief."
Meestal was het liefde op het
eerste gezicht en dan rustte
hij niet eer hij het geliefde
stuk in zijn bezit had. Hij
heeft de anecdotes bij de
hand.
Hij beschouwt als zijn eer
ste echte aankopen twee
beelden van de Columbiaan
Carrasco. Ze komen in de ge
schonken collectie niet voor,
evenmin als twee sculpturen
van Ewerdt Hilgemann (on
der meer de kubus die hij in
Dordrecht van de voormalige
Victoria-fabriek liet vallen
tot een Imploded Cube). Ze
blijven in Acquoy. Jaap Wa-
gemaker, Co Westerik,
Eugène Brands, Kees van
Bohemen, Lucebert, Con
stant, Diederen, Lucassen,
Raveel, Jan van Schoonho
ven, Bram van Velde zijn en
kele namen uit de aanloop.
Dat is wel niet de hele Neder
landse kunst, maar toch een
heel representatief deel uit
een periode. En verder David
van de Kop, Auke de Vries,
Carel Visser, Ger van Elk.
Peter Struycken, Rob van
Koningsbruggen, René Da
niels, Henk Visch, Fortuyn
O'Brien, Rudi van de Wint,
Bogart, Ouborg, J.C.J. van
der Heyden, Armando.... om
nog willekeurig wat namen
te noemen.
Namen die al veelvuldig
besproken zijn en tegen het
licht gehouden. Het interes
sante is dat binnen korte tijd
deze verzameling ook al wat
gedateerd begint te worden
(daardoor zeker niet minder
waardevol), omdat het veelal
om kunstenaars gaat die nog
actief zijn en zelf ook ont
wikkelingen hebben doorge
maakt. Enkele bijdragen in
de catalogus gaan daar ook
enigszins op in. Als toeschou
wer heb je inmiddels ook wat
afstand kunnen nemen. Om
je heenkijkend naar het ac
tuele kunstgebeuren komt
het me voor dat opvallend
veel werk, dat in de collectie
Cleveringa is te zien, het
prima heeft uitgehouden. De
expositie is een frisse en
feestelijke gebeurtenis.
Door Henk Egbers
„Je ziet dat het een deel van een groter geheel is.
Het gaat maar door als een krant. Het zou
een misdruk kunnen zijn. Het begin van een
grotere reeks". Pieternel Peltenburg
Maassluis) en Noor de Rooy (1964; Oss)
hardop over het ontstaan van hun prent die van-
daag de achterkant van De Stem siert.
Beiden zijn studenten op
de academie St. Joost,
vierde jaar afdeling
Schilderen en Monumen
taal. „Wij zijn méér
schilders; leren hier met
verf omgaan. Toch heeft
de sector Monumentaal
ons bij elkaar gebracht.
Daarbij leer je omgaan
met ruimtelijke situaties;
op twee- en driedimen
sionale manier en in al
lerlei materialen. Wij
hadden er beiden moeite
mee. Toen zei onze do
cent: 'Probeer het dan
eens samen'. Wij waren
dus al samen bezig vóór
het Stem-projekt".
Al deze facetten van
hun opleiding komen bij
elkaar in de achterpa
gina van De Stem van
daag. Vertrekpunt werd
een ruimtelijke situatie;
de uitwerking werd in
verband met het produkt
krant grafisch en de
kleur had met schilderen
te maken. Dat klinkt wat
vaag en abstract. Een
korte beschrijving van
het proces maakt het mo
gelij k wat concreter.
Pieternel en Noor wa
ren al enige tijd bezig om
in de kantine van St.
Joost met bestaande
meubels stellages te bou
wen. Ze waren dus mo
numentaal bezig om met
bestaand materiaal een
ruimte opnieuw te bepa
len. Door de meubels uit
hun context te halen en
in een nieuwe vorm bij
een te brengen werd de
kantine een andere
ruimte. Daarvan werden
foto's gemaakt. In de
schouwburg en in een
kerk werden ook nog fo
to's gemaakt van soort
gelijk nieuw geschapen
situaties.
Toen kwam de krant.
„Een uitdaging voor ons
om iets anders te doen;
iets grafisch". Genoemde
foto's werden het basis
materiaal. Daarvan wer
den vervolgens collages
gemaakt. Die werden ge-
copieerd en weer tot
nieuwe collages omge
smeed. Daarin werd
handgeschilderd kleur
aangebracht. Dat was
heel moeilijk, maar we
wilden toch laten zien
dat we met schilderen
bezig zijn. Wij hebben
heel veel prenten ge
maakt, maar uiteindelij!
gekozen voor de mee;
ingetogen prent met 4
minste klein-. De andere:
vonden we te bont
Voorop staat de kwaii.
teit; datgene wat we zeil
het beste vinden. Daar
door komt het dat hj
grafische effect, 1
'ontstaan door het copiè
ren, het sterkste is. Ver-
der hebben we rekeninj
gehouden met de krant
door op krantepapier ti
werken".
De deskundologen van
De Stem, die dit resultaat
moesten bekijken vo#
eventuele druk op
achterpagina, zaten wal
aan te hikken tegen
kreukels in het pap
Was dit gewild of niet!
Je weet het bij kunst
maar nooit! Er waren di
vonden dat het effect ia
de krant er mogelijk
teressanter door zou
worden (litho's registre
ren iedere oneffenheid);
anderen meenden dat a>
wel weggewerkt zouden
kunnen worden. Een
spannend onderdeel tij
het drukken. De werke
lijkheid is dat op de daj
dat beide dames hur.
kunstprodukt bij De
Stem moesten inleveren,
de prent verdwenen was
en na veel zoeken in een
container werd terugge
vonden. 'Bedrijfsonge
vallen' worden ook de
kunst niet gespaard.
Beiden vonden het een
spannende opdracht. „We
hebben er veel aan ge
had. Je gaat anders naai
iets kijken. Je kijkt na
anders tegen een krant
aan en tegen je eigen vak
Als je op de afdeling
Grafische Vormgeving
en Publiciteit zit, krijg je
regelmatig opdrachten
binnen een commerciële
formule; wij nooit".
Noor werkt normaal
clean geometrisch-ab-
stract en Pieternel 'veel
chaotischer' abstract,
deze prent zijn beide ele
menten bij elkaar geko
men in een geordende
willekeur. „We hebben
ons vrij gevoeld, ondanks
het dwingende dat zo'n
opgave ook in zich heeft
We zijn benieuwd hoe de
mensen buiten St. Joost
onze prent vinden".
Different
world
>0.09
„d Denise Huxtable uit
msbv show* ofwel Lisa
„et begint bij de NCRV
nieuwe comedyserie. Op
iatiet van Bill Cosby is
het talent van zijn tv-
jiter meer ruimte gegeven
a different world'. De se-
wordt in de Verenigde
ten altijd direct na 'De
iby show" uitgezonden en
yCRV volgt dit voorbeeld,
dse heeft huize Cosby
laten om te gaan studeren
het Hillman College. Op
campus bewoont ze samen
t nog twee meisjes een ka-
r De een, Maggie Lauten,
altijd de zonnige kant
n het leven, terwijl de an-
jaleesa Vinson, de din-
i iets nuchterder bekijkt.
12.40
Entree
RV's culturele magazine
tree' is met ingang van
nieuwe seizoen van de
middag naar de avond
huisd. In deze eerste afle
ring wordt een reportage
rezonden van de uitrei-
g van de Gouden Griffel
ir het beste kinderboek,
schrijver Toon Teilegen
t dit jaar de eer te beurt,
krijgt de prijs uit handen
Roald DahL Aansluitend
gt een interview met
lid Dahl en de winnaar
n de Zilveren Griffel, Kees
16.00
The
rounders
nry Fonda en Glenn Ford
den vanmiddag in de wes-
n The rounders', die de
OS uitzendt. Ze zijn twee
vboys op leeftijd, die veel
ïard moeten werken naar
d zin. Het duo temt wilde
irden, maar krijgt pas na
oop van bet seizoen uitbe-
ild. Dat gaan ze dan vie-
i, maar na enkele avondjes
ppen is het geld weer op.
dromen ervan één keer
flink kapitaal te verdie-
ti om naar een tropisch
and te kunnen vertrekken,
t niet te temmen paard
"Fooler* moet hen helpen
te droom te verwezenlij-
Van onze rtv-reactie
In de actualiteitenprogramma's op de Nederlandse telei
sie is het percentage vrouwen die aan het woord komen!
De mannen halen 77 procent. Dit blijkt uit een onderz« sv
dat dr. Addy Kaiser van de Utrechtse universiteit heeft?
houden voor radioprogramma 'M V-magazine' van
KRO.
uske en Wiske:
Opvallend is dat 'Achter het
Nieuws', 'Hier en Nu' en
'Brandpunt' niet het hoogste
scoren. De meeste vrouwen ko
men voor de camera in 'Aktua'
van de TROS, 'Televizier' van
de AVRO en 'Tijdsein' van de
EO. In deze drie programma's
was één op de drie gasten een
vrouw.
Gedurende twee weken zijn
zeven actualiteitenprogram
ma's bekeken, van 25 mei tot 5
juni. AVRO's Televizier kwam
in die weken niet aan bod en
daarom moest men het doen
met de uitzending van 6 juni.
„Sommige percentages komen
misschien wat onwerkelijk
voor", staat in het eindverslag,
waarbij men kennelijk doelt op
de beperktheid van het onder
zoek.
'Nieuwslijn' van Veronica
scoort het laagste wat betreft
de 'nieuwswaardigheid' van
vrouwen. In de twee onder
zocht afleveringen waren 12
onderwerpen aan de orde.
Hierin kwamen 35 mannen en 5
vrouwen voor, 87 tegen 13 pro
cent. 'Achter het Nieuws' zat op
het gemiddelde: 8 onderwerpen
met 32 mannen en 10 vrouwen
(76 tegenover 24 procent).
'Brandpunt had 9 onderwer
pen en liet 7 vrouwen en 29
mannen aan het woord. Bij de
uitzending over vliegveld Beek
kwamen een buurtbewoonster,
een moeder en minister Si
Kroes bij de microfoon,
vertegenwoordigster van
werkgroep 'Hoe verder'
zien in het onderdeel 'I
kanker'. „Er kwam geen
welijke arts aan het
zeggen de onderzoekers,
wijl er toch een onderwerp
over borstkanker."
Bij de mannen is een
grotere verscheidenheid
beroepen te zien. „In dit ffl
zoek doen slechts tien van®'
vrouwen die aan het woord'-
men dit vanuit hun beroep
rest is een 'toevallige'
viewde of komt aan het
in buitenlandse
Mannen zijn veel vaker
list op een of ander vakg®°
Er is in het geanalyseerde i =-
teriaal niet één vrouweU*»
wetenschapper gevonden;
zeven mannen."
Het onderzoek is een v<
op het boekje 'Vrouw in
dat in januari is uitgebra®'
vrouwelijke woordvoer®
noemt, die op de tv of
krant aan het woord z°u
kunnen komen vanwege
kennis op een bepaald ten"
Ook de dagbladen werderij
derzocht. De Telegraaf
het hoogst met 24 procent
wen, de Volkskrant en 1
Handelsblad laag met 20
procent.
itvK*
23.00
Trouble
maker
I de producties in het ka-
van het Europese film-
tv-jaar bij de ARD he
art vanavond Troublema-
f van Andy Bausch. De
xemburgse film is een
sdaadkomedie over twee
tine boeven, die samen
iter de tralies belanden. In
cel ontdekken Chuck Mo
no en Johnny Chicago, dat
een gemeenschappelijke
oom koesteren: Amerika,
't land van de onbegrensde
^gelijkheden. Ze besluiten
i hun vrijlating hun grote
'g te slaan en te emigreren.
99
B'j muit
swsmn mis.
lambik en Ambiorix
dl op pad en, Jerom
de éeuxen... JanBre
Kilde tierer alleen
kttltjé ran hónderd wait
tins openzetten
■er;: ^Uli6o/ie
\ALi> J£
DAM G£l
j£- DRl
,P£
