India vreest
'iet Der
[JNOEVE
Merendeel van Italiaanse joden
overleefde tweede wereldoorlog
cola-nisatie
COLOMBIA SLACHTOFFER VAN EIGEN SNELSTGROEIENDE INDUSTRIE
to
ITALIANEN SABOTEERDEN DUITSE ENDLÖSUNG
(ÉDERLANDSE
DESTEM EXTRA DONDERDAG 6 OKTOBER 1988 T48
Individualisten
pepsi mag zich in india vestigen
)ESTEM BUITENU
Bedreiging
Ontkenning
Duur verkocht
Noodzaak
aper heeft
iefde nodig'
gallkTgalD
MIE1
INBOUWAP]
VOOR OP
Miele-Keukei
Montall B
Weinig joden
Afgezet
BOGOTA - Basuco is een zwaarverslavende
harddrug op cocaïnebasis. Binnen korte tijd, al
na het spul enkele malen gebruikt te hebben,
treedt een fatale afhankelijkheid op en een
dwangmatige behoefte aan meer en meer.
Half miljoen
Rollenspellen
'ciribjscbe'-
iarranquilla;
Valledupar
jartagenai
Monteria Petrol*^
/Cucutai
VENEZUELA
Bucarar
to. Carrefio,
lanizalesfl,
PereirjJïT
Villavicencio
Buenaventura
COLOMBIA
•Florencia
ECUADOR
V"
Van onze correspondent
Gerard Kessels
ROME - De Italianen ken
nen de naam niet van de
kapper van Roncabello die
gemarteld werd door de
Duitse bezetter, maar die
weigerde te zeggen waar
enkele joodse families wa
ren ondergedoken. De Ita
lianen worden niet graag
herinnerd aan de jodenver
volgingen in hun land. De
holocaust is een vergeten
hoofdstuk uit de heden
daagse geschiedenis.
Merkwaardig, want niet alleen
de kapper van Roncabello,
maar vele duizenden Italianen
hebben er voor gezorgd dat on
geveer 85 procent van de Ita
liaanse joden de oorlog over
leefde.
Het is een lugubere optelsom
van mensenlevens, maar toch:
In Denemarken en Italië had
den de joden de meeste kans de
barbaarse vervolgingen te
overleven. Tot nu toe is nauwe
lijks nagegaan hoe dat kwam.
Een Amerikaanse geschied
kundige van Italiaanse af
komst, Susan Zuccotti, heeft
daar verandering in gebracht.
Haar boek 'De holocaust in Ita
lië' heeft een discussie op gang
gebracht, die voor velen nog
steeds pijnlijk is. Pijnlijk bij
voorbeeld voor de Italiaanse
intellectuelen en het Vaticaan,
die op beslissende momenten
zwegen. Zo keek paus Pius de
Twaalfde werkeloos toe hoe de
Duitsers, onder zijn ramen, het
getto van Rome in oktober 1943
ontruimden. Ook daarna kwam
er geen woord van protest uit
de mond van paus Pacelli.
Het verzet kwam niet van de
intellectuelen, maar van de ge
wone mensen, van de gewone
priesters. Veel priesters namen
joodse vluchtelingen op. Non
nenkloosters lapten alle regels
aan hun laars en boden zelfs
joodse mannen onderdak. Ste
delingen en boeren hielpen
vaak zoveel ze konden. Vaak
wist een hele dorpsgemeen
schap waar joden ondergedo
ken zaten, maar niemand tipte
de Duitsers. Hoewel er natuur
lijk ook in Italië anti-semi-
tisme voorkwam, had verre
weg het grootste deel van de
De moeilijkste periode voor de
Italiaanse joden kwam toen de
Duitsers najaar 1943 het land
bezetten. De woede van de na
zi's was groot. Hun bondgenoot
Mussolini was afgezet en Italië
had de kant gekozen van de
geallieerden. De Duitsers be
gonnen op grote schaal met de
deportaties naar de gaskamers,
die voortduurden tot het groot
ste deel van het land in de zo
mer van 1944 was bevrijd. De
bijna 7.000 Italiaanse slachtof
fers van de jodenvervolging
vielen vrijwel allen in deze pe
riode.
Ook nu probeerde de Ita
liaanse bureaucratie te redden
wat er te redden viel. Het hoofd
van de vreemdelingendienst
van de stad Fiume liet in het
geheim alle dossiers en namen
lijsten die betrekking hadden
op de joden vernietigen. Ver
volgens gaf hij de ambtenaren
van de burgerlijke stand op
dracht geen informatie over jo
den te verstrekken zonder hem
eerst te waarschuwen. Zo
doende kwam hij te weet wan
neer er razzia's dreigden en
kon hij de joden waarschuwen.
De moedige ambtenaar stierf
kort voor het einde van de oor
log in het concentratie-kamp
Dachau. Ook in Rome ver
stopte het hoofd van de vreem
delingendienst dossiers en ver
anderde hij namen. De voor
beelden van carabinieri die jo
den hielpen zijn legio.
De Italiaanse joden overleef
den in meerderheid ook, omdat
ze net als hun landgenoten
grote individualisten waren. Ze
waren gewend hun eigen plan
te trekken. In tegenstelling tot
Nederland lukte het in Italië
nooit een Joodse Raad op te
richten als doorgeefluik voor
de bevelen van de nazi's.
Susan Zuccotti kan niet pre
cies aangeven waarom in Italië
zoveel meer joden overleefden
dan in andere landen. Had het
te maken met het volkskarak
ter? Italianen zijn gewend de
staat niet voetstoots te volgen.
Regels en wetten worden naar
believen „geïnterpreteerd" of
regelrecht ontdoken. „Heeft de
Nederlandse en Duitse traditie
van gehoorzaamheid aan de
autoriteiten er toe bijgedragen
dat slechts zo'n laag percentage
van joden overleefde?" Zo
vraagt Zuccotti zich af.
De kind-junkies van Bogota
India doet straks, of het wil of niet, ook de Pepsi.l
proef foto archief de stal
Ln onze correspondent
«OME - De 74-jarige Ne
derlandse miljonair Piet
-jerksen ontwikkelt zich tot
ge media-goeroe van het
Vaticaan. Derksen is de
rote man achter de inter
nationale organisatie 'Lu-
nen 2000' die de paus straks
i staat stelt via drie satel
lieten tot alle gelovigen ter
yereld te spreken. Derksen
naakt inmiddels ook deel
lit van de Raad van Be-
Étuur van het televisie-cen-
rum van het Vaticaan.
het Italiaanse kerkelijk
jiaandblad 'Jesus' is een groot
jrtikel verschenen over Lumen
dat in Italië veel opzien
D11
Door Rajiv Tiwari
NEW DELHI (IPS) -
Pepsi-cola mag in India
investeren. Het bedrijf
heeft er drie jaar voor
moeten lobbyen en vele
concessies moeten doen,
voor premier Rhajiv
Ghandi eind september
eindelijk zijn toestem
ming gaf. De Indiase re
gering hoopt op een im
puls voor de stagnerende
economie.
Maar tegenstanders van
Pepsi vrezen dat Ghandi
zijn ziel aan de duivel, in
casu Amerikaanse fris
drank- en hamburgercon
cerns heeft verkocht die de
Indiase industrie zullen
platwalsen.
India wordt het 151e Pepsi-
land. Maar het contract
tussen de in New York ge
vestigde multinational, het
Indiase staatsbedrijf Pun
jab Agro Industries Corpo
ration (PAIC) en het In
diase marketingbedrijf
Voltas is zwaar bevochten.
Pepsi moest meer conces
sies doen dan in de Sovjet
unie of China, landen die
toch ook niet dol zijn op het
westerse grootkapitaal.
Veel Indiërs zien buiten
landse multinationals als
profiteurs die hun land leeg
zuigen. In een poging om
kiezers te paaien zette de
Janata-partij in 1977 Pep
si's concurrent Coca Cola
het land uit. In verkiezings
tijd is het onder vuur ne
men van multinationals een
geheide stemmentrekker.
Toen Pepsi Cola in de zo
mer van 1985 een eerste
voorstel deed, maakten te
genstanders hun borst nat.
Voorop in het verzet liep
het Parle-concern, dat 75
procent van de binnen
landse frisdrankmarkt in
handen heeft en Pepsi's
plannen als een regelrechte
bedreiging zag. De tegen
standers suggereerden een
duivelse Amerikaanse sa
menzwering tegen de In
diase staat, met als bewijs
voor die redenering Pepsi's
vermeende aandeel in de
coup tegen president Al-
lende van Chili in 1973.
Maar de Indiase rege
ring, die te kampen heeft
met grote financiële pro
blemen, zwichtte uiteinde
lijk voor de voordelen. Het
contrtact met Pepsi levert
de staatskas harde valuta
op. Bovendien voorziet het
in de bouw van een fris-
drank- en snackfabriek in
de noordwestelijke deel
staat Punjab en in 50.000
nieuwe banen.
Voor Punjab, de graan-
en groenteschuur van In
dia, komt de overeenkomst
met de cola-gigant als ge
roepen. Sinds de groene re
volutie is uitgewoed en de
landbouwopbrengsten
stagneren wordt de deel
staat geplaagd door werk
loosheid sociale onrust. De
Pepsi-fabriek zal jaarlijks
100.000 ton groente en fruit
afnemen. Daarvan profite
ren, zegt een woordvoerder
van Punjab Agro, niet al
leen de boeren en de land
bouw. Het project betekent
ook stimulans voor India's
de toehoorders hiervan te door
dringen werd bij de anti-drug
voorlichtingsdagen gebruik ge
maakt van kleine psychologi
sche rollenspelen en allego
rieën. Zo werd een in lompen
gekleed slachtoffer, zeulend
met een kruis waarop het
woord 'drugs' stond, voortge
dreven en gegeseld door vier fi
guren met zwepen, die voorzien
waren van de naambordjes:
'marihuana', 'cocaïne', 'basuco'
en'lijm'.
Het preventieprogramma
legt vooral de nadruk op een
verantwoorde vrijetijdsbeste
ding van de jeugd. Getracht
wordt de kinderen uit de stegen
te halen en ze naar de speel
plaatsen en parken te krijgen.
Tijdens een 'anti-drug dag' in
het grote park van Bogota or
ganiseerden niet dienstdoende
soldaten een vlieger-wedstrijd,
waarbij de vliegers ook zelf ge
maakt moesten worden. De
burgemeester van een klein
stadje ten zuiden van Bogota
deelde enkele honderden konij
nen uit aan de kinderen van
zijn gemeente, als onderdeel
van een nieuw konijnenfok-
plan.
Terwijl de strijd tegen de
drugsverslaving zich onver
minderd voortzet in Bogota,
kent de regering van Colombia
nog een ander standpunt. Guil-
lermo Plazas, de minister van
justitie, leek bij een anti-drugs
bijeenkomst op het grote plein
in Bogota te willen ontkennen
dat er een drugsprobleem be
staat in Colombia. Hij ver
klaarde tegenover het publiek
-de opkomst was overigens
zeer gering- dat „Colombia
niet verantwoordelijk is voor
de drugshandel. Colombia is
een slachtoffer."
Hij vertelde hoe de Colom
biaanse indianen, al heel lang
vóór de verovering door de
Spanjaarden, op cocabladeren
kauwden. Om cocaïne te ver
krijgen worden de bladeren
vermengd met chemische op
losmiddelen. „De bladeren
werden pas in cocaïne veran
derd met de komst van ether,
dat we niet maken, en aceton,
dat we ook niet maken, en an
dere chemicaliën, geprodu
ceerd door de moderne indus
trielanden die de cocaïne van
ons kopen", betoogde de minis
ter.
TIMOTHY ROSS
Copyright The Sunday Times
onderontwikkelde voedsel-1
verwerkende industrie.
De Indiërs hebben hun huid
duur verkocht. Volgens
deskundigen heeft het
Amerikaanse concern nog
nooit zoveel concessies ge
daan. Zo heeft Pepsi moe
ten beloven gedurende tien
jaar in plaats van de ge
bruikelijke vijf de helft van
de omzet uit te voeren. De
multinational zal verder
vijfmaal zoveel buiten
landse valuta het land moe
ten binnenbrengen als het
eruit haalt.
Ook heeft Pepsi genoe-1
gen genomen met een min
derheidsbelang van 40 pro-1
cent in het nieuwe bedrijf
dat zich wat betreft de fris-1
dranken zal moeten beper
ken tot het fabriceren van I
concentraat. Het inblikken,
heeft concurrent Parle be-1
dongen, gebeurt door In
diase bedrijven. De blikjes I
zullen een Indiase opdruk
dragen in plaats van het
bekende Pepsi-rood en
blauw en de frisdrankom-
zet mag ten hoogste een I
kwart van de totaalomzet
bedragen.
Parle kan redelijk tevreden
zijn. En weinig Indiërs ont
kennen de noodzaak van
een impuls voor de sikh-
boeren van de Punjab.
Maar scepsis is er gebleven.
Moet uitgerekend een „le
vend symbool van het
Amerikaanse kapitalisme"
de Punjab uit de problemen
halen? En, zeggen critici,
waarom heeft Ghandi, met
zijn blinde voorkeur voor
buitenlandse technologie,
niét in eigen land gekeken
naar mogelijkheden voor
innovatie?
Ramesh Vangal, een van
de directeuren van Pepsi,
wijst dergelijke kritiek van
de hand met de opmerking
dat geen enkele Indiase on
derneming aan het bod van
Pepsi kan tippen. „Wij heb
ben het niet over een lang;
zame en onzekere groei.
Pepsi wil de tuinbouw snel
tot ontwikkeling brengen
En alles wat we terugvra
gen is een beetje tijd om te
bewijzen dat dat lukt."
Met name milieudeskun
digen willen Pepsi die tijd
niet geven. Volgens Bharat
Dogra, een gezaghebbend
landbouwverslaggever,
zullen bij de tuinbouw vol
gens de Amerikaanse me
thode grote hoeveelheden
mest en bestrijdingsmidde
len over de akkers vloeien
Dat zal ernstige gevolgen
hebben voor het ecologisch
evenwicht in India's be
langrijkste landbouwge
bied.
Met het Pepsi-project is
een totaalbedrag gemoeid
van 32 miljoen gulden. Dat
is in vergelijking met an
dere overeenkomsten met
buitenlandse bedrijven niet
veel. Maar volgens insiders
is de overeenkomst met
Pepsi de voorbode van een
ware cola-nisatie, het begin
van een hele reeks Indo-
Amerikaanse projecten-
Volgens niet bevestigde ge
ruchten heeft Coca Cola al
een voorstel gedaan voor
een vergelijkbare fabriek
in Midden-India.
i Smit-Kroes
foto de stem/johan van gurp
LOME (UPI) - Een 15-jarige
[ingen die vorig jaar twee
igen voor kerstmis een
;rkeersvliegtuig van de
jM kaapte is meer gebaat
jn met liefderijke zorg dan
[iet straf.
De psychiater en de psycho-
jg die Adalgiso Scioni onder-
chten zeggen dat de jongen
teliswaar emotioneel onvol
wassen is maar niet patholo-
sch gestoord of gevaarlijk, zo
lebben rechtbankfunctionaris-
;n bekendgemaakt. Het rap-
ort van de twee deskundigen
^an mogelijk tot gevolg hebben
)t de jonge kaper volgende
laand tijdens een zitting van
Ie kinderrechter onvoorwaar-
lelijk op vrije voeten wordt ge-
eld
(ADVERTENTIES)
aankoop van 6 flessen
wijn van één soort of bij
12 flessen wijn assorti.
Zotang <h voorraad sttakt
HtoESSEW,
WK 40
01058-17290
JJiele afzuigkappen voor inbouw in
e bekende merken keukens
Breda: Van Coothplein
Rotterdam: Goudsesingel
bevolking een instinctieve af
keer van de maatregelen tegen
de joden.
In tegenstelling tot bij voor
beeld Duitsland, Oostenrijk en
Oost-Europa had Italië geen
anti-semitische traditie. Dat
kwam voor een belangrijk deel
door het simpele feit dat er in
Italië maar weinig joden wa
ren. Toen de Duitsers najaar
1943 het land bezetten, telde
Italië slechts 45.200 joden. De
Italiaanse joden waren volledig
in de samenleving opgenomen.
Met uitzondering van enkele
grote steden waren er geen
joodse wijken en buurten.
Maar het geringe aantal joden
verklaart niet alles. Italië werd
pas in het midden van de vo
rige eeuw langzaam een een
heid. De Italiaanse eenheid
werd uiteindelijk bereikt met
de definitieve nederlaag van de
reactionaire en anti-semitische
krachten. Wie daarom in het
moderne Italië anti-semitisch
was telde eigenlijk niet mee.
Anti-semitisme hoorde bij een
tijdperk dat voor altijd voorbij
was. Geen wonder dat de Ita
liaanse joden het koningshuis
Savoie, dat de stoot gaf tot de
nationale eenheid, verafgood
den. Als geen andere bevol
kingsgroep identificeerden zij
zich met de staat. Italiaanse jo
den waren patriotten.
Ook het Italiaanse fascisme
was oorspronkelijk niet anti
semitisch. Mussolini, die in 1922
aan de macht kwam, had tal
van joden in hoge functies in
het regeringsapparaat en in het
leger. Toen de 'Duce' in 1938 en
'39 een aantal rassenwetten af
kondigde deed hij dat vooral
om Hitier te laten zien hoe se
rieus hij het bondgenootschap
met Duitsland nam. Dat
maakte de wetten er echter niet
minder ernstig om. Er werden
geen joden meer toegelaten tot
openbare scholen, het huwelijk
tussen joden en niet-joden
werd verboden, joden mochten
geen grote fabrieken leiden,
geen uitgestrekte terreinen be
zitten. De joden, zo toegewijd
toch aan de staat, mochten niet
meer dienst doen in het leger,
ze mochten geen Italiaans
huispersoneel hebben, niet
meer bij de overheid werken,
bij banken, bij verzekerings
maatschappijen.
Mussolini ging echter niet
zover dat hij de nazi's in hun
moorddadigheid volgde. „Tot
de Duitse bezetting in 1943
droeg de regering van Musso
lini niet één jood ter deportatie
over aan de nazi's. Het lukte de
nazi's zelfs niet de joden terug
te krijgen die vanuit Duitsland
naar Italië waren gevlucht,"
schrijft Zuccotti.
In de periode dat Duitsers en
Italianen als bondgenoten nog
schouder aan schouder vochten
in Oost-Europa hielden de Ita
lianen de joden de hand boven
het hoofd. Waar ze konden sa
boteerden ze met subtiele me
thodes de deportaties. Soms
werden Duitse opdrachten ge
woon genegeerd. Dat was het
geval in Kroatië waar de Ita
liaanse bezettingstroepen wei
gerden razzia's te houden voor
de Duitsers.
In februari 1943 deed de
Duitse minister van Buiten
landse Zaken Von Ribbentrop
zijn beklag daarover in Rome.
Wat toen gebeurde is typerend.
De Italiaanse commandant in
Kroatië portesteerde scherp
toen Mussolini hem het verzoek
van Ribbentrop meedeelde alle
joden naar Duitsland te sturen.
„Okay, okay," suste Mussolini
de verontwaardigde militair,
„ik ben gedwongen mijn goed
keuring te geven aan de uitwij -
zing van de joden, maar jullie
kunnen alle uitvluchten aan
grijpen die je maar kunt ver
zinnen om te verhinderen dat
ook maar één jood wordt uitge
wezen. Zeg maar dat we niet
genoeg boten hebben om ze
over zee te vervoeren en dat er
geen mogelijkheid is om ze
over land te laten reizen."
De moeilijkste periode voor de Italiaanse joden kwam toen de Duitsers najaar 1943 het
land bezetten. De Duitsers begonnen op grote schaal met de deportaties naar de gaskamers,
die voortduurden tot het grootste deel van Italië in de zomer van 1944 was bevrijd. De bijna
7.000 Italiaanse slachtoffers van de jodenvervolging vielen vrijwel allen in deze periode.
foto archief de stem
Door Timothy Ross
Basuco wordt in Bogota gerookt door kinderen. Je ziet ze
lopen in het centrum van de stad, pubers, maar ook heel
jonge kinderen van acht, negen jaar oud, die bedelen en
stelen om nog meer te kunnen kopen.
Onlangs organiseerde de bur
gemeester van Bogota een
nachtelijke fakkeloptocht te
gen drugs als onderdeel van
een campagne om de straatkin
deren van de basuco af te hel
pen. Intussen trachtte een drie
turven hoge drugsbende, zwaar
onder invloed van de dope, de
zakken te rollen van de anti
drugs betogers. Ze genoten
zichtbaar van het spektakel,
maar het is duidelijk dat dit
soort kinderen al buiten het be
reik zijn van de campagnes om
hun leven te redden.
Drie straatkinderen passeer
den de stoet; een zestienjarig
meisje met een knap gezichtje,
haar twaalfjarige broertje en
een nog jonger vriendje. Van
tijd tot tijd snoven ze diep de
lucht op uit een potje lijm, him
enige manier om de ellendige
ontwennings verschij nselen
van de basuco enigszins te ver
zachten. Ze bedelden bij de
voorbijgangers om geld. Voor
eten, zo beweerden ze. Maar na
aandringen gaven ze toe dat
het eigenlijk bedoeld was om
basuco te kunnen kopen. Het
twaalfjarige jongetje klampte
de mannelijke voorbijgangers
aan; of ze gebruiken wilden
maken van de diensten van zijn
zusje.
Als hoofdstad van Colombia,
tegenwoordig een synoniem
voor cocaïne, probeert Bogota
een manier te vinden om deze
kinderbendes te helpen. Dr.
German Uribe, de wethouder
van welzijn in de stad, schat
het aantal mensen die gevaar
lopen als gevolg van drugs, al
leen al in Bogota, op een half
miljoen, van wie zeker zestig
duizend in acute problemen
verkeren. Veel van hen zijn
kinderen.
Colombia is het slachtoffer
van haar eigen snelstgroeiende
industrie: de produktie van co
caïne heeft zich zo rap uitge
breid dat het nu overal op
straat heel goedkoop te ver
krijgen is. cocaïneverslaving
kan nu niet meer afgedaan
worden als het probleem van
de rijke consumptielanden; ook
in Colombia heeft deze ziekte
om zich heen gegrepen. De pro
ducenten zijn nu zelf gebrui
kers geworden. Terwijl het ge
bruik van cocaïne - en zwaar
verslavende derivaten, zoals
het momenteel populaire
'crack' - zich verspreid over de
Verenigde Staten en Europa,
kent Colombia nu haar eigen
epidemie.
In Bogota is er slechts één door
de kerk geleld opvangcentrum
voor minderjarige criminelen
met drugsproblemen. De be
staande vrijwilligersinstellin-
gen willen zich niet bemoeien
met de ernstig verslaafde jonge
kinderen, die het meest hulp
behoevend zijn. Zoals bij voor
beeld Ricardo, die met zijn ne
genjaar voldoende geld bij elk
aar weet te ritselen en te stelen
om dagelijks zes tot tien gram
basuco te kunnen roken. Hij
slaapt in afbraakpanden, eet
uit vuilnisbakken of bedelt wat
"De 'Gamines' (straatkinderen) van Bogota. Velen van hen zijn al op heel jonge leeftijd
zwaar verslaafd aan drugs. - fotoanp
bij de keukens van restaurants,
is broodmager en zal waar
schijnlijk de twaalf jaar niet
halen. Zijn vader, een schroot-
handelaar, heeft geprobeerd
hem onder te brengen in een of
andere instelling, „maar ze
willen hem nergens hebben."
De burgemeester van Bogo
ta, Andres Pastrana, een voor
malig nieuwslezer op de televi
sie, weet uit de eerste hand hoe
ernstig het gesteld is met het
drugsprobleem in Bogota. Tij
dens zijn verkiezingscampagne
maakte de strijd tegen drugs
deel uit van zijn partijprogram.
Als dank voor zijn inspannin
gen werd hij ontvoerd en bijna
vermoord door het Medellin-
cocaïnekartel. Het resultaat is
dat hij het verslavingspro
bleem in de hoofdstad zó kri
tiek acht dat hij aanzienlijke
.bedragen uit de gemeentekas
neertelt voor preventie-activi
teiten. Zo worden maatschap
pelijk werkers opgeleid, die
full-time bezig zijn met het
houden van anti-drug campag
nes op scholen en in de voorste
den. De eerste twintig voorlich
ters rondden vorige maand hun
tweeënhalve maand durende
cursus af.
De boodschap die door middel
van de campagne moet worden
overgebracht is dat het rom
melen met verdovende midde
len nooit zonder gevaar is. Om
