ILAZOEN CHEMIEGIGANT DOOR YATENAFFAIRE BEVLEKT
Dertig JAAR geleden was de Nieuwe Neuzen-
jolder westelijk van Terneuzen het domein van
jeren en knechten, meeuwen en hazen. Tegen
woordig liggen er in de polder 28 fabrieken en
[erken er bijna 3000 mensen.
-RFEKTIE
Gaat Brabant
t ook beleven?
5.00 UUR!
VANMAAREN
3ESTEM VAN ZEELAND 4 DONDERDAG 6 OKTOBER 1988
Blijvertje
s andere zaken die een
maken. Mitsubishi
595,- inklusief
/oorbehouden.
egatief imago
Geldschieter
Hypocrisie
Huiverig
Vatenaf faire
DOW CHEMICAL is overal in Zeeuwsch-
Vlaanderen. De chemiegigant houdt een
vinger in de pap bij verenigingen, instellin
gen, organisaties en instanties. Via de
werknemers - de ambassadeurs van de
company - wordt de invloed van Dow ver
spreid in stad en ommeland. Produkten
van de Terneuzense vestiging van de Ame
rikaanse multinational treffen we aan in
auto's, keukens, badkamers en slaapka
mers. De bekende blauwe piepschuimpla
ten houden in tal van woningen in de
streek de koude winden buiten. Via bro
chures, open dagen en advertenties in de
regionale dag- en huis-aan-huisbladen
ventileert de economische grootheid van de
regio haar bedrijfsvisie. Dow is overal en
niet zonder redenen.
Rampen
Cokerco Bio-Natuur? Eén keer proeven
en je kent verknockt.
j Opticiens van professie,
enners van kontaktlenzen
jlnnekenstraat 16, breda
T20
ow strekt zijn tentakels
oorConny van Gremberghe
[ow Chemical kocht het terrein in de polder aan de Wes-
erschelde in 1962 en sindsdien zijn de hazen, de boeren
nde knechten verdwenen. Een eenzaam boerderijtje op
jet terrein van de chemiegigant, waar de milieudeskun-
|ge H. Spaas in zetelt, getuigt nog van het agrarisch ver-
slen.
«r Chemical is in de loop van
jaren uitgegroeid tot de
otste werkgever in
euwsch-Vlaanderen. Naast
i ruim 2800 eigen employees
iJrgt de Terneuzense vestiging
au de Amerikaanse multina-
lonal voor nog eens dik drie-
Juizend aanverwante arbeids
plaatsen bij leveranciers, on-
'g. en gewone aannemers,
lioonmaakbedrijven en con-
uctie-bedrijven. Volgens
ow-voorlichter Evert van
(ijlt danken een op de drie
euwsch-Vlaamse gezinnen
irect of indirect hun gezinsin-
aan het chemieconcern.
)g je daarvoor eigenlijk
liet op de borst slaan, maar die
tifen liggen er nu eenmaal",
kgt Van Wijk met enige trots.
A
mitsubbhi
motors
ERS B.V.,
fooralsnog ziet het er niet naar
it dat die situatie op korte ter-
ijjn verandert. Integendeel,
low Chemical is in 1962 naar
isuwsch-Vlaanderen geko-
len om te blijven. De chemie-
ibrikant weigert zich te laten
idelen in de categorie van zo-
enaamde runaway-industries,
edrijven die zich vestigen in
(bieden om vervolgens de be
en weer te nemen als overhe
en de forse vestigingspremies
ebben neergeteld. De Ameri-
aan in het Zeeuws-Vlaamse
olderland is een blijvertje, ge
lige de 200 miljoen gulden die
it en de volgende jaren in de
erneuzense bedrijf installaties
(investeerd worden. Van Wijk
(rwacht dat ook de werkgele-
Etiheid op de 28 fabrieken de
«mende jaren een stijgende
jn blijft vertonen.
De wind der welvaart waait
iZeeuwsch-Vlaanderen. Dow
inctioneert als de ventilator,
f liever als het trekpaard van
e economie in de regio. Posi-
ive geluiden, dat wel, maar
ït is niet allemaal rozegeur en
mesehijn. De chemie kampt
jt een geladen imago. Het ge-
van milieurampen in het
mte verleden. De catastro-
in Seveso, Bhopal en Sandoz
Ebben bij de doorsnee-burger
indruk nagelaten dat chemie
loniem is aan gif.
„Die rampen vallen niet goed
praten, maar wij schatten de
iico's voor dergelijke cata-
"es in deze regio vrijwel ni-
Met het negatieve beeld
m de chemie zijn we ook niet
ig gelukkig. Temeer, omdat
'iw zichzelf ziet als 'een com-
my die deel uitmaakt van de
amenleving'. Een maatschap-
die zonder de produkten uit
chemie in elkaar zou zak
ten, Zonder de plastics bij-
irbeeld zou er geen stukje
[enwoud meer over zijn, dan
'aren alle bomen al gekapt. De
Jensen hebben er amper een
van dat ze met produkten
't de chemie geconfronteerd
'orden van het moment dat ze
'taan totdat ze naar bed
an. Dat begint al met de
idpasta", klinkt het lyrisch.
w wil af van het beladen
ago. Vandaar ook dat er een
pootseheepse campagne ge
reed wordt om het bedrijf
lichter bij de mensen te bren-
Iffl. Open dagen, voorlich-
®gs- en advertentiecampag-
en een actief sponsoring-
releid zijn het gevolg. Dow is
van de samenleving en om
"e reden kan die samenleving
rekenen op een forse bij-
"ep van de chemiegigant.
Het afgelopen jaar ontving
"P dik duizend verzoeken om
e'delijke steun. Aanvragen
kierend van duivensportver-
"igingen tot fanfares. Van bil-
lubs tot natuurbescher-
ers.
7iÜet ^erneuzens bedrijf heeft
n 'n een kort tijdbestek we
re manifesteren als de
viiia opa met goedge-
Ze Portemonnee. Van Wijk
dio a^ r nadrukkelijk dat
6 beurs niet zonder
i r geopend wordt. „We heb-
H donatie- en sponso-
E d ontwikkeld, dat
ken n dr'e Peilers. We trek-
nk' reerst alleen geld uit
perspr 1
'naritatie
Hoeveel uiteindelijk uitgetrok
ken wordt is van geval tot ge
val verschillend, maar wel kan
ik kwijt dat we jaarlijks ette
lijke honderdduizenden gul
dens schenken aan diverse uit
verkorenen", legt de voorlich
ter uit.
Dow geeft niet zomaar geld uit.
Wil een organisatie een bedrag
van het concern ontvangen,
dan moet daar iets tegenover
staan. Het Dow-logo in een
programmaboekje, op entree
bewijzen of Dow-vlaggen op
het feestterrein. „Op die ma
nier snijdt het mes aan twee
kanten en krijgen wij iets voor
onze - financiële - betrokken
heid terug", aldus Van Wijk.
De Zeeuws-Vlaamse che
miegigant is de afgelopen jaren
opgetreden als geldschieter
voor het Terneuzens Jazzfesti
val, de Zeeuwse Volksuniversi
teit (ZVU), het Terneuzens
Zuidlandtheater, de biblio
theek in de Scheldestad, di
verse sportverenigingen, het
zwakzinnigeninstituut De
Sterre in Clinge, wielercomité's
in de regio, een keur aan mu
ziekverenigingen, scholen, de
Bond voor Materiaalkennis, to
xicologische verenigingen en
technische universiteiten.
Daarnaast heeft Dow een vin
ger in de pap bij symposia en
congressen, kinderdagverblijf
De Wipwap in Terneuzen,
waar het bedrijf twaalf plaat
sen voor eigen personeel in
kocht, en nog tal van andere
instellingen.
Volgens Van Wijk neemt het
aantal aanvragen dat Dow te
verwerken krijgt alleen nog
maar toe. „De bezuinigingen
zijn daar debet aan", meent hij.
„WVC, en met name minister
Brinkman, maar ook de media
kijken met een zekere hypocri
sie tegen het sponsoringsbeleid
van grote bedrijven aan. De
overheid mag door middel van
subsidies zelf sponsoren en
werpt zich dan te pas en te on
pas op als gulle gever. Bood
schappen van commerciële be
drijven worden op vaak neuro
tische wijze van het scherm ge
brand. Willen wij echter een
stukje 'free publicity', dan zijn
we aan strakke regelgeving ge
bonden. Wat meer volwassen
heid van de overheid op dit ge
bied zou niet zo slecht zijn", be
nadrukt Van Wijk.
Dow drukt in Zeeuwseh-
Vlaanderen, door zijn sponsor
en donatiebeleid, advertenties,
persberichten en economisch
belang, haar stempel op de re
gio. „Dat heeft zijn voor- en
nadelen, dat wordt door ons
onderkend. Het is wel zo dat de
voordelen de nadelen ruim
schoots overvleugelen", vindt
de voorlichter.
Niet alle Zeeuwsch-Vlamin
gen zijn zo gelukkig met de rol
van Dow in de streek. Een ge
geven dat versterkt wordt door
de uitslag van een enquête, die
enkele jaren geleden door me
dewerkers van het marktana
lyse bureau Veldkamp bv uit
Amsterdam werd verricht.
Het personeel volgt het voorbeeld van het bedrijf. Bewaker E. van de Brande stopt geld in
de bus van J. Soetmulder die geld ophaalt voor De Sterre.
Ruim de helft van de onder
vraagden vond dat Dow te wei
nig vertelde over wat er in de
toekomst op en bij het terrein
in de Nieuwe Neuzenpolder
staat te gebeuren. Zeventig
procent van de ondervraagden
vond dat het bedrijf geen be
trouwbare informatie ver
strekte over wat het bedrijf al
lemaal uitspookte.
Over de mate waarin gemeen
ten en provincie rekening met
Dow dienden te houden liepen
de meningen nogal uiteen. De
invloed van het concern op di
verse verenigingen en organi
saties werd door driekwart van
de mensen als "juist voldoende'
ervaren. Ongeveer vijftien pro
cent van de geënqueteerden
vond dat de lokale en provin
ciale overheid meer rekening
met het bedrijf moest houden.
Circa twintig procent vond de
invloed van Dow op de politiek
te groot, maar een even groot
aantal vond dat de invloed van
het bedrijf, met name op het
verenigingsleven, nog wel
mocht toenemen. In totaal
stelde echter meer dan de helft
van de ondervraagden dat zij
het zouden toejuichen als de
overheid meer greep op het
doen en laten van het bedrijf
zou krijgen. Mede door de
harde Amerikaanse mentaliteit
van Dow stond de helft van de
Zeeuwsch-Vlamingen huiverig
tegenover de macht van het
concern.
Van Wijk is echter van me
ning dat de houding van de
Zeeuwsch-Vlamingen ten op
zichte van Dow wel enigszins
veranderd is. „We hebben geen
geheimen, zeggen we altijd. De
poort staat voor ieder open. Een
nieuw onderzoek naar de rol
van Dow in deze samenleving
zou evenwel geen slecht idee
zijn. Maar goed, het kan niet
ontkent worden dat Dow een
grote impact heeft op het reilen
en zeilen in de streek. De wo
ningbouw heeft door onze
komst naar hier een enorme
vlucht genomen, maar om nu te
stellen dat wij als bedrijf ver
antwoordelijk zijn voor de
leegstand van woningen gaat
r sprake is van educatieve,
I tcifA®Heve °f culturele
lai„„„ Daarnaast moet
laW "atu"aasr moet er een
'*lt "leen belang met de activi-
gemoeid zijn. We verlenen
f rfr?n steun aan kerkelijke
m n-r k& manifestaties. Dit
Precedenten te voorkomen.
Dow schonk kort geleden een televisie aan het Varenscentrum in Terneuzen.
mijn insziens te ver, omdat de
overheid verantwoordelijk is
voor het bouwbeleid", stelt hij
desgevraagd.
Wanneer de politieke invloed
van Dow ter sprake komt trapt
de Dow-woordvoerder be-
duchtzaam op de rem. „Als
iedere andere grote onderne
ming zullen wij het niet nala
ten om naar de overheid toe te
stappen met onze visie op be
paalde zaken. Dat wil niet zeg
gen dat wij onze standpunten
aan de politiek opleggen. Noem
het informeren. Wij willen op
velerlei gebied een stuk wetge
ving waarbinnen het goed wer
ken is", aldus Van Wijk.
Dat de speurtocht van het
raadslid André van Himme
(Links Perspectief Terneuzen)
naar de beruchte vermiste
Dowvaten het bedrijf niet erg
gelegen komt geeft Van Wijk
grif toe. „Een dergelijk affaire
betekent een versterking van
het imago waar we eigenlijk
vanaf willen. Het enige wat we
kunnen doen is het bevlekte
blazoen weer schoonpoetsen.
Wat lezen mensen namelijk in
de krant: koppen met 'vaten',
'Dow' en 'milieu'. Die hele va-
tenaffaire is een erfenis uit de
opbouwfase van het bedrijf
toen er nog niet die controle
mechanismen waren die er nu
zijn. Ook wij zijn door schade
en schande wijs geworden. Wat
we nu alleen nog maar willen
is, omwille van de produktie,
het milieu belasten binnen
aanvaardbare normen. Daarbij
moet gesteld worden dat we
binnen de normen van de wet
geving blijven en bovendien
onze eigen regelgeving hante
ren die vaak nog strenger is
dan die van de overheid. Dat
we een milieubewust bedrijf
zijn wordt onderkend", bena
drukt de pr-chef
Het Terneuzens bedrijf
kreeg voor dat actieve milieu
beleid binnen de fabriekspoort
in 1987 de milieuprijs van mi
nister Nijpels. Iets wat het
laatste jaar regelmatig met
enig cynisme tegen Dow ge
bruikt wordt. Van Wijk erkent
dat.
Dow is echter niet van plan
om de vatenaffaire onder de
bekende mat te vegen. Het be
drijf heeft zich 'moreel verant-
Evert van Wijk: 'De mensen hebben er amper een idee van dat ze met produkten uit de chemie geconfronteerd worden van
het moment dat ze opstaan totdat ze naar bed gaan. Dat begint al met de tandpasta'. - foto s de stem cor j. de boer
woordelijk' gesteld voor de va-
tendump in het verre verleden.
Ook is het bedrijf er telkens als
de kippen bij om eigen deskun
digen te betrekken bij bodem
en grondwateronderzoeken bij
vermeende stortplaatsen. Voor
Van Wijk een duidelijk bewijs
dat de belangen van Dow
synchroom lopen met de belan
gen van de Zeeuwsch-Vlaamse
samenleving.
Om die reden wordt er binnen
het bedrijf momenteel gesleu
teld aan een grootscheepse
voorlichtingscampagne. In sa
menwerking met de lokale
overheid en hulpverleningsin
stanties hoopt Dow eind dit,
begin volgend jaar een uitvoe
rig programma te presenteren
dat betrekking heeft op ram
pen en rampenbestrijding. Ook
universiteiten en technische
hogescholen krijgen bij Dow te
maken. Het blij iet voor het Ter
neuzense bedrijf niet altijd
even gemakkelijk om aan tech
nisch hooggeschoold personeel
te komen. Vandaar ook dat er
Dow-gelden naar de randste
delijke onderwijscentra
vloeien. Voor onderzoek, scho
ling, maar ook voor congressen
en symposia.
De chemiegigant strekt op
die manier haar tentakels als
een reusachtige octopus verder
uit. Van Wijk beaamt dat. De
vergelijking van het concern
met een inktvis gaat hem wel
wat ver. „Het is een beetje grie
zelig beest, maar goed, het is
een feit dat Dow vrij veel in
vloed heeft op Zeeuwsch-
Vlaanderen. Als we het echter
over veel armen hebben, denk
ik dat we beter kunnen stellen
dat die verstrengeld zij n met de
Zeeuwsch-Vlaamse samenle
ving," aldus Van Wijk.
Dow heeft zich in een kort tijdbestek weten te
manifesteren als de 'goedaardige opa' met goedgevulde
portemonnee. Mevrouw Kerkhaert neemt hier namens de
kinderboerderij De Sterre een cheque in ontvangst.
(ADVERTENTIES)
Het is nieuw en liet verovert stormenderhand ons
land. Coherco Bio - Natuur. Zuiver zuivel, hereid
uit heerlijke verse melk Met een zachte, milde
tintelfrisse smaak. Oók zonder suiker.
Bio-Natuur is er in vijf verrukkelijke sma
ken. Roer-Naturel, Stand-Naturel, Roer met Aard
beien, Roer met Perziken en Roer met Bosvruchten.
v
NEEM HET
LOT M EKEN
Wie slim is koopt meteen een lot. Want ook deze maand zijn er meer dan 1 miljoen prijzen te winnen tegenover
zo'n 2 miljoen loten. Verdeeld over 3 trekkingen. Alles bij elkaar ruim 33 miljoen gulden aan prijzen. Van een tientje
king volgende week woensdag. HÉÉR KANS IN DE STAATSLOTERIJ