UITBLAZEN Brabantse leraar economie daagt verzekeringsgigant uit Labourleider Kinnock met nieuwe energie aan de slag Ontwerp Beleidsplan voorspelt wereldwijde milieuramp planbure Het plan Dekk< Grower Osser VERLIES RECHTZAAK KAN AEGON MILJARDEN GULDENS GAAN KOSTEN INSTEM BINNENU DE STEMCOE DESTEM ACHTERGROND WOENSDAG 5 OKTOBER 1988 WIMKOCK -DESTEM- )EN HAAG - Een stijging jnen in bedrijven heeft di: werkgelegenheid. Zo kost et irocent hoger uitvalt dan dt ing, enkele procenten werk WAAR ik mee bezig ben, met mijn re cente vakantiebe- zoeken aan Duitsland, is een inhaalmanoeuvre, zo realiseer ik me als ik op een Beierse hotelkamer zit te lezen in het al weer vijf jaar oude Duitse Onbeha gen, een journalistieke profiel schets van het naoorlogse Duitsland. Het is een, naar ik vrees tot mislukking gedoemde, poging het gat te overbruggen dat ik zelf heb geslagen door veertig jaar lang, bijna opzette lijk, de Duitse taal en literatuur te negeren. Sinds William Shi- rers Rise and Fall of the Third Reich heb ik nauwelijks een ge degen werk over Duitsland ge lezen. Hoogstens iets van Böll en Grass, in vertaling wel te verstaan en in de jaren '60. Deze keer moet ik het ook stellen met Duitse kranten. De enige buitenlandse krant die ik af en toe in een kiosk aantref is de Herald Tribune en die is meestal een of twee dagen oud. Duitse kranten zijn over het al gemeen heel goed. Ze zien er ernstig uit met hun wat grijze, maar ordentelijke opmaak en dat wekt vertrouwen. Ze weten bovendien Nederland te liggen. In de Silddeutsche Zeitung, een van de beste onder de lees baarste kranten, kan ik de Haagse paspoortperikelen uit gebreid volgen. De krant meldt mij dat we een nieuwe minister van Defensie hebben. De uit slagen van de inhaalwedstrij den op woensdagavond staan erin. PSV heeft gewonnen. De pagina Vermischtes heeft een artikel over een voornemen van onze minister van Justitie om de verkoop van drugs aan bui tenlanders te verbieden. In een kader-artikel over de gouden Olympische medaille van een Surinamer vergeet de krant niet te vermelden dat Suriname ooit een Nederlandse kolonie was en dat de Holland-captain Ruud Gullit voortaan in Para maribo de hoogste sport-eer met de nieuwe held zal moeten delen. Dat is voor één week heel wat Nederland in een bui tenlandse krant. De Grofjer Osser is een berg op de grens met Tsjechoslowa- kije. Alles in de omgeving is naar de berg genoemd. Het uit stekende Osser-bier, de Schnapps -Osser Geist-, de Osser Riese van de prentbrief kaarten en het Osserhotel van Joseph Schreiner. Het hotel ligt hoog op de helling van een zui delijke uitloper en biedt uit zicht op de Groper Arber, de hoogste bult in het Beierse Woud. Het hotel is het begin punt van een net van wandel wegen. Bordjes waarschuwen dat wandelaars zich strikt aan de routemarkering moeten hou den omdat anders het risico be staat dat ze illegaal Tsjechoslo- waaks gebied betreden. Mijn vrouw en ik zijn de enige buitenlanders die in het zeer afgelegen hotel logeren. We zijn ook de enigen die 's- morgens in de eikehouten ont bijtzaal niét in wandeltenue aan tafel schuiven: knickerboc ker, rode of geblokte kniekou sen en bergstappers. Als enigen rollen wij na het ontbijt m de gg auto naar beneden, terwijl de g= anderen al de kuiten spannen §g op de eerste meters van het stij- s fend pad dat ze voor de dag s ebben uitgekozen. Wij zijn voor de steden gekomen en bo- g vendien heb ik een broertje s dood aan omhoog wandelen. Het was praktischer geweest S wat dichterbij de Autobahn 3 van Neurenberg naar Passau te s blijven. Nu zitten we vijftig ki- gg lometers smalle slingerweg van de dichtstbijzijnde oprit van- daan. Maar: we hadden ook het Osserhotel niet willen mis- sen. 1 Ons afwijkende gedrag S wordt verklaard uit ons buiten- lander zijn. We hebben gezien hoe Joseph Schreiner andere gasten op ons buitenlander- g schap heeft gewezen. Hij wil g weten waar Oosterhout ligt. In 2 de buurt van Breda, leg ik uit. Dat zegt hem niets, merk ik, g hetgeen hem - de gedachte gg komt bij me op zonder dat ik 3 het wil- vrijpleit wat Neder- g land aangaat. Hij hééft die leef- g tijd. Schreiner is een opval- S lende en alomtegenwoordige 3 gastheer. Zijn uitbundigheid re- lativeert hij met een ironische g oogopslag. Hij is een groot bev- g orderaar van Gemiitlichkeit en heeft pas echt zijn zin als het druk is in zijn restaurant van g lage bakstenen gewelven, rus- 2 tend op hardstenen pilaren. 3 Dan kan hij zijn hotelgasten bij g elkaar aan tafel zetten. Dat is g gemütlich. Wie beweert daar 3 dat andere talen geen woord voor het Nederlandse 'gezellig' g kennen? 1 De ontbijttafel delen wij g met twee zeer vriendelijke, g oudere heren. Meestal hebben 2 zij al gegeten als wij arriveren, g maar soms treffen we hen nog j| aan, genietend van hun laatste slokken koffie. De eerste po- 3 ging tot een gesprek mislukt als g er per ongeluk een Engelse vol- 2 zin over mijn lippen rolt omdat 3 de vertaalcomputer in mijn g hoofd niet snel genoeg een 2 Duitse formulering weet te vin- 3 den. Een andere morgen pro- 2 beert een van de oude heren g iets. Hij kent een paar Neder- g landse uitdrukkingen. Eet U 2 smakelijk. Welterusten. Hoe g maakt u het. We lachen beleefd, g Nu weet ik wéér niet hoe ik 2 moet reageren. Moet ik vragen g waar hij dat geleerd heeft? Stel g je voor dat het antwoord luidt 2 dat hij damals aan de Schelde g of op de Fliegerhorst van Gilze- g Rijen heeft gelegen. In wat 2 voor plooi zou ik m'n gezicht dan moeten trekken? Het komt g aanvankelijk niet bij me op dat g de man 43 jaar de tijd heeft ge- 5 had om op een eerbare manier g zijn Nederlandse woordenschat op te doen. In Domburg of g Zandvoort. (Wordt vervolgd). g Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v. Directie: drs. J.H.M. Brader. Hoofdredactie: H. Coumans-hoofdredacteur. A. Theunissen en H. Vermeulen-adjunct-hoofdredacteuren. Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda. Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda. 076-236911 Telex 54176 Telefax 076-236405. Centrale redactie Breda: Nieuwsdienst 076-236452. Sportredactie 076-236236. Telefax redactie 076-236309. Rayonkantoren: Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, *01640-36850. Postadres: Postbus 65,4600 AB Bergen op Zoom. Breda, Nw. Ginnekenstr. 41236326. Voor bezorgklachten: 236888. Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda. Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550. Postadres: Postbus 363,4870 AJ Etten-Leur. Goes, Klokstraat 101100-28030. Postadres: Postbus 13,4460 AA Goes. Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751 Postadres: Postbus 62,4560 AB Hulst. Oosterhout, Arendstraat 14, 01620-54957. Postadres: Postbus 4023,4900 CA Oosterhout. Roosendaal, Molenstraat 45, 01650-37150. Postadres: Postbus 35,4700 AA Roosendaal. Terneuzen, Nieuwstraat 9, 01150-17920. Postadres: Postbus 145,4530 AC Terneuzen Vlissingen, Torenstraat 5, 01184-19910. Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen. Openingstijden: Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur; overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur Abonnementsprijzen bij vooruitbetaling te voldoen: 24,90 per maand; f 71,85 per kwartaal of 279,15 per jaar. Bij automatische betaling geldt een korting van resp. f 1,- per maand, 1,90 per kwartaal, 7,60 per jaar. Prijzen: inclusief 6% B.T.W. Voor posttoezending geldt een toeslag. Losse nummers: ma. t/m zat. 1,25. Service-afdeling abonnementen: 076-236472, ma. t/m vrijd. 8.30-17.00 uur. Hooft u de krant niet ontvangen? Onze excuses. Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor. Lezersservice: Centrale reclame-afdeling 076-236911 Fotoservice 076-236573. Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur): Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882. Grote advertenties uitsluitend 076-236881 Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442. (Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911 Bankrelaties: 1 Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447. NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738. Door Mariëtte Mulkens DE DATUM 5 oktober 1988 heeft voor verzekerings maatschappij Aegon en voor drs. J. Heijnen uit Oudenbosch een meer dan gewone betekenis. Van daag zal namelijk de Haagse rechtbank een uit spraak doen in het opmer kelijke geschil tussen de stichting van de Ouden bosschenaar en de verze keringsgigant. Inzet: de rechten van de vroe gere leden van de levensver zekeringsmaatschappij AGO Onderlinge (een voorloper van Aegon) op het oude ver mogen van de maatschappij. Verlies van het geschil kan Aegon miljarden guldens gaan kosten en zou zelfs de hele organisatie van de verze keringsmaatschappij op zijn kop kunnen zetten. „Ik vind het allemaal wel grappig. Zo'n leraar uit het donkere zuiden die het even opneemt tegen zo'n grote ver zekeringsmaatschappij". J. Heijnen, leraar bedrijfsorga nisatie aan de heao in Breda, klinkt vergenoegd. Terwijl verzekeringsdes kundigen en juristen zich het hoofd breken om zijn acties tegen Aegon ongedaan te ma ken, ziet hij het zelf als een leuk tijdverdrijf. „Het is mijn hobby. Als ik klaar ben met mijn werk aan de heao en aan de bestuursacademie, hou ik me hiermee bezig. Ik vul er mijn vrije dagen en mijn va kanties mee", zegt Heijnen die inmiddels ruim drie jaar in de zaak aan het wroeten is. De oorsprong van het ge ruchtmakende proces, dat in vakkringen al de 'zaak Heij nen' wordt genoemd, ligt in de periode '77-'78. Indertijd vond er een reorganisatie plaats bij verzekeringsmaatschappij AGO, die later met Ennia fu seerde tot Aegon. Onderdeel van AGO was destijds AGO Onderlinge. Om die Ago Onderlinge draait het hele verhaal. Het bijzondere aan een 'onderlinge' is dat de mensen die er een levensver zekering afsluiten tegelijker tijd ook lid zijn, zoals bij een vereniging. Alle leden zijn sa men eigenaar van het vermo gen van de onderlinge. Tijdens de reorganisatie tien jaar geleden bij AGO werden de levensverzekerin gen van de Onderlinge over gedragen aan de nieuwe zus ter AGO Leven NV. AGO Le ven NV was geen 'onderlinge'. Voor de levensverzekeringen van de mensen had dat geen gevolgen, maar het lidmaat schap waren ze kwijt. En daarmee verdwenen ook hun rechten op het vermogen van de AGO Onderlinge. Het was een situatie die destijds niemand verontrust te. De algemene ledenverga dering ging unaniem akkoord. De reserves (toen 249 miljoen gulden, momenteel door Heij nen en zijn medestanders ge waardeerd op 1,2 miljard gul den) werden niet uitgekeerd, maar bleven binnen AGO. Ju ridisch gezien kon dat. De AGO Onderlinge werd name lijk niet' opgehevea In dat ge val had namelijk het vermo gen aan de leden van de ver eniging uitgekeerd moeten worden en daar voelde AGO weinig voor. Om uitbetaling te voorko men werd een nieuwe catego rie leden in het leven geroe pen: leden door toetreding. De directie en de commisarissen van AGO traden zelf toe als lid en behoedden daarmee de AGO Onderlinge voor ophef fing. En, niet te vergeten, voor uitbetaling. 'Niets mee aan de hand' zegt Aegon nu, maar J. Heij- Drs. J. Heijnen ...een spektakel... nen dacht en denkt daar an ders over. „Ik liep daar een paar jaar geleden puur toe vallig tegen aan en dan denk je: 'Hoe kan dat nou Je in formeert eens. Je hoort rare verhalen. Je maakt je kwaad, want ze behandelen je als een achterlijk persoon en dan ga je verder zoeken. Je haalt wat boven water en dan ga je op zoek naar een doorgewinterde advocaat". Heijnen, die zelf geen enkel voordeel heeft bij de zaak, is van mening dat de belangen van de toenmalige leden be paald niet goed behartigd zijn. AGO zou de leden van de Onderlinge niet goed hebben geïnformeerd en getracht hebben te verdoezelen dat de leden al hun rechten op het vermogen kwijtraakten door de overdracht. Overtuigd van zijn gelijk richtte hij ruim twee jaar ge leden een stichting op die zich ten doel stelde het vermogen van de AGO Onderlinge als nog uitgekeerd te krijgen. Tot groot ongenoegen van Aegon, die zich in zijn goede naam aangetast zag. Aegon meent dan ook dat de klacht van Heijnen volstrekt onterecht is. De maatschappij beroept zich erop dat de Verzeke ringskamer, die in 1978 toe zicht had op de wijzigingen, geen probleem had met de re organisatie. De verzekerden FOTO DE STEM/D1CK DE BOER zijn niets tekort gekomen, omdat tegenover het verlies van rechten op het vermogen een winstdelingsregeling staat, die bij Aegon tegen woordig tussen de 400 en 550 miljoen gulden schommelt. Tenslotte vindt Aegon dat de zaak verjaard is. Heijnen: „Dat er ten tijde van de reorganisatie gemani puleerd is met de algemene ledenvergadering staat als een paal boven water. Uit de stukken valt duidelijk op te maken dat de leden nergens is medegedeeld dat zij hun lid maatschap zouden verliezen. Daar kan niemand omheen. Het argument van de verja ring ligt wat moeilijker, maar het lijkt me onvoorstelbaar als wij de zaak niet zouden winnen. Ik heb met een hoog. leraar gesproken, het doet er nu niet toe wie dat is, maar die zegt: 'Als de rechtbank dit goedkeurt, wat zijn dan in 's hemelsnaam de gevolgen voor de talloze verenigingen in Ne derland. Dan kan ieder be stuur de boel manipuleren en desnoods geld verduisteren zonder dat dat bestraft wordt Dat is ondenkbaar'. Als ik toch verlies, ga ik door. Dan zoek ik de beno digde 300 oud-leden op, ik heb er nu 150, en ga naar de On dernemingskamer. Daar krijg ik zeker gelijk, want daar lip de bewijsvoering heel anders De rechtbank zegt tegen mij: Bewijs me maar dat er iets fout is gegaan in 1978. De On dernemingskamer gaat daar entegen zelf op onderzoek uit En dan ontdekken ze wat ik ontdekt heb". Wint Heijnen vandaag, dan is de zaak evenmin afgelopen „O, nee Aegon gaat zeker in hoger beroep en als dat dan allemaal weer afgewerkt is, moet er van alles gebeuren Alle 350.000 oud-leden van Aegon moeten opgezocht wor den, of eventueel de erfgena men. Het geld moet verdeeld worden en er moet gecontro leerd worden dat Aegon het afgesproken bedrag inder daad uitkeert. Daar wil ikzelf de controle over hebben. Ik heb zeker nog vijfjaar werk". Hij lacht: „Maar win ik, dan zal dat wel een spektakel geven, zeg. Niet alleen bij Aegon, maar ook over het feit hoe het allemaal heeft kunnen gebeuren. Piet Bukman zat bij de aandeelhouders en een lid van de Raad van State. Die hebben volgens mij gewoon zitten slapen. Een andere ver klaring kan ik er niet voor ge- Door Roger Simons HET GAAT Labourleider Neil Kinnock voor de wind in Blackpool. Zijn pogin gen op het socialistische jaarcongres om Labour een nieuw imago te geven worden zelfs door de bon den gunstig onthaald. Alleen Arthur Scargill, de diep gefrustreerde demagoog die voor de duur van zijn wer kende leven leider van de Britse mijnwerkers is, pro beert nog roet in het eten te gooien. Maar de tijden zijn veran derd en Arthur Scargill is geen man van invloed meer. De meesten van zijn partijge noten laten hem maar pratea „Ik ben geen socialist gewor den om vroeg of Iaat de yup pie uit te hangen en het kapi talisme nog beter te dienen dan Thatchers conservatieven dit doen," zegt Arthur steeds opnieuw. „Ik ben bij Labour gegaan om de wereld te ver anderen!" Scargill weigert te erken nen dat de oude socialistische leerstellingen afgedaan heb ben. De andere grote bonden zijn het duidelijk eens met Labourleider Kinnock dat de partij grondig moet worden gemoderniseerd. Het politieke document 'Aims and Values' (Doelstellingen en waarden) waarin de socialistische voor man zijn herzieningsplannen had toegelicht, werd bij het begin van het jaarcongres praktisch zonder tegenstand goedgekeurd bij grote meer derheid van stemmen. Voor Neil Kinnock, die sinds zijn herverkiezing van afgelopen zondag de Labour- teugels vast in handen heeft, was dit een nieuw bewijs van het feit dat hij het vertrouwen genoot van het leeuwedeel van de Britse socialisten. Zijn volgelingen schijnen eindelijk te begrijpen dat de oude stijl niet meer deugt. Na drie achtereenvolgende nederlagen in parlementsver kiezingen kan Labour het zich niet meer veroorloven om als de Britten begin de jaren ne gentig weer naar de stembus worden geroepen, nogmaals te komen aandraven met de zelfde voorbijgestreefde prin cipes en plannen. In dat geval zouden de Britse socialisten het risico lopen voor de vierde maal te worden afgewezen. „Wij moeten meegaan met de tijd," is Kinnocks motto. Alles wat zijn aantrekkings kracht heeft verloren, gaat overboord. Alleen een ver nieuwde Labourpartij kan de conservatieven van Margaret Thatcher in het zand doen bij - ten." 'Schaduwminister' Brian Gould van Handel en Indu strie is Kinnocks architect van het nieuwe realisme. Gould* heeft de congresgan gers in Blackpool ervoor ge waarschuwd dat zij de klok niet kunnen terugdraaien naar ouderwetse nationalise- ringea Premier Thatcher werkt met koortsachtige haast een programma af waarin' alles Labour-leider Neil Kinnock '...meegaan met de tijd...' FOTO AP een openbaar bezit dat veel uitvoeriger rekenschap geeft aan de consument en het per soneelsbestand en dat de be langen van het land een stuk beter dient. Hoe een en ander in zijn werk zal gaan, is nog niet helemaal duidelijk, maar Kinnock en Gould maken zich daarover geen zorgen. De vol- wat vroeger tot eigendom van de staat werd gemaakt nu he lemaal geprivatiseerd wordt. Socialisten van de oude stem pel hebben van het begin af gezegd, dat zij later het alle maal opnieuw zouden natio naliseren. Maar volgens Brian Gould is nu de tijd aangebroken voor gende parlementsverkiezin gen liggen nog ver af; voorlo pig komt het er alleen op aan dat Labour niet langer kan worden afgeschilderd als de partij die praktisch alles tot eigendom van de staat wil maken en daarna de boel in het honderd laat lopen. Bijna alle grote bonden zijn nu gewonnen voor een nieuwe koers; alleen de afgevaardig den van sommige kiesdistric ten raken hun hang naar 'zo als het vroeger was' niet ge makkelijk meer kwijt. Neil Kinnock zal zich van de week hard inspannen om vooral deze congresgangers ervan te overtuigen dat alleen door middel van vernieuwing een weg kan worden gebaand naar wat hij zelf, met de on voorzichtige zekerheid die van iedere partijleider wordt verwacht, 'een overwinning van Labour in de komende parlementsverkiezingen' noemt. Volgens Kinnock is in het Groot-Brittannië van premier Thatcher het hek zodanig verhangen dat Labour willens nillens haar heil moet zoeken in een gemengde en niet aan strenge socialistische regels onderworpen economie. De ouderwetse nationaliserings plannen, die al dateren van de jaren veertig, zijn nu uit den boze. Maar Brian Gould stelde de vertegenwoordigers van de bonden wel gerust: nutsbe drijven zoals gas, electriciteit en telecommunicatie zullen in ieder geval opnieuw tot eigen dom van de natie worden ge maakt, echter zonder de logge bureaucratieën van vroeger. „Dergelijke ondernemingen zijn veel te belangrijk," al Gould, „om overgelaten worden aan de genade van aandeelhouders die enkel winst beogen". Mijnwerkersbaas Arthur Scargill was deze week toch de enige vakbondsleider die eiste dat onder Labour alle Britse banken, verzeke ringsmaatschappijen en fi nanciële ondernemingen ge nationaliseerd zouden wor den. Maar Tom Sawyer, ad junct-leider van de ambte lijke bond NUPE, liet duide lijk merken dat de andere vakverenigingen popelen van ongeduld om Labour weer aan het bewind te brengen. Sawyer erkende, dat om dit doel te kunnen bereiken be langrijke nieuwigheden geac cepteerd moeten worden. „Al leen wanneer wij bereid zijn dat te doen, zullen wij van op positieleider Neil Kinnock de toekomstige nieuwe Labour- premier maken," zei deze vakbondsbaas. De meeste congresgangers applaudis-, seerden enthousiast. Labourleider Kinnock glimlachte voldaan. NUPE en praktisch alle andere bonden hebben het voor hem mogelijk gemaakt om zijn vage econo mische en sociale plannen te gen het partijcongres van 1989 aannemelijk voor te stellen, in de hoop dat ze dan vrijwel unaniem geaccepteerd zullen worden. Door Wouke van Scherrenburg DE MILIEUPROBLEMEN zijn de komende tien jaar veel ernstiger en stapelen zich op wereldwijde schaal en met grote snelheid op. Bij de verzuring, bemes ting, afvalverwijdering en verstoring van het leefmi lieu voegen zich nu ook de klimaatsverandering en de verdroging. De generatie na ons zit met een milieurekening die niet meer is te betalen. Dat staat in het concept Nationaal Milieubeleidsplan van minister Nijpels (Milieu). Het concept waarover VROM, Landbouw en Visserij en Ver keer en Waterstaat al maan den ruzieën omdat de maatre gelen die nodig zijn om het onheil op zijn minst te stop pen, drastisch ingrijpen in de maatschappij. De definitieve nota, die - na een flinke ver traging-in het voorjaar ver schijnt, zal dan ook gematigd zijn. De conceptnota, gebaseerd op berekeningen van het Rijksinstuut voor Volksge zondheid en Milieuhygiëne, schildert een onheilspellende ontwikkeling tot het jaar 2010. Van lokaal tot mondiaal ni veau. Het huidige milieube leid zal ingrijpend moeten worden gewijzigd om de hol lende achteruitgang van het doodzieke milieu te stoppen. Om het milieu te verbete ren zijn keiharde nationale, Europese en mondiale afspra ken nodig over energiege bruik, industrie, verkeer, landbouw en militaire zaken. In de nota wordt openlijk be twijfeld of die maatregelen tijdig zullen komen. „Net als voor het financie ringstekort geldt voor het mi lieu dat een leven op afbeta ling niet kan worden voortge zet. De rekeningen voor ver lies van de bossen, de versto ring van het klimaat en de stijging van de zeespiegel ra ken alle landen en méér gene raties. De neiging tot afwen telen naar volgende genera ties, wie dan leeft wie dan zorgt, bestaat nog steeds. Daarom blijven milieuproble men voortbestaan", consta teert de nota. De gevolgen voor deze en de komende generatie tot het jaar 2010 zijn door het RIVM op een rijtje gezet. Het milieu beleidsplan is gebaseerd op het rapport 'Zorgen voor mor gen' dat eind november ver schijnt. LOKAAL: grote onkosten voor de volgende generatie door sanering. Over 25 jaar zal de financiële last niet min der zijn door nieuwe vervui lingen. De groeiende geluid hinder maakt steeds meer woningen ongeschikt om erin te leven. De door met name de auto's vervuilde steden kunen internationaal niet concurre ren door het groeiende mi lieubewustzijn van bedrijven die zich in een schone omge ving zullen vestigen. De bo dem wordt op vele plaatsen vervuild door de slechte toe stand van de rioleringen. REGIONAAL: de groeiende afvalstroom vraagt om meer stortplaatsen, die veel ruimte in beslag nemen. Ook bij strenge criteria van isolatie en controle van de stortplaat sen is er een groot risico op bodemvervuiling. Nog decen nia lang blijft minstens een derde van het grondwater ernstig veruild door bestrij dingsmiddelen en nitraat. Daardoor loppt het drinkwa ter gevaar en verdwijnen eco- systemen.Recreatiemogelijk- heden nemen af, nu nog onge stoorde gebieden wórden aan getast. Er zijn gebieden, met name op de zandgronden, waar de landbouw het loodje zal leggen door vervuiling, vermesting en verdroging. Er gebeuren meer rampen door het toenemende vervoer van gevaarlijke stoffen. WATER: De kosten van uit baggeren van de smerige ri vieren en die van de opslag nemen toe. Het scheepvaart verkeer op de rivieren en zee groeit en daarmee de kans op calamiteiten. Het Rijnactie plan betekent weliswaar een iets schonere Noordzee en Waddenzee maar voor Maas en Schelde is er geenactie plan. In ongestoorde oceanen, de Atlantsiche en Antarcti sche, hopen zich onafbreek bare giftige stoffen op. Ze worden de gaarbak van het onverwerkbare Europese af val. EUROPA: sterfte van bos sen, schade aan landbouw en monumenten. Nog steeds zijn er geen afspraken over reduc tie van de verzurende stoffen. De zure neerslag zal niet min der worden. De heide en na tuurgebieden op zandgronden verdwijnen. Nieuwe proble men door opeenhoping van on afbreekbare stoffen in lucht en water. Toenemende risico's door een groter aantal kern centrales, woestijnvorming. CONTINENTAAL: dezelfde problemen als Europa maar daarbij en snellere verdro ging en daardoor uitbreiding van de woestijnen. De ontbos sing van de regenwouden. Ge volg: aantasting klimaat en erosie van de grond, hele ge bieden worden voorgoed on bruikbaar voor voesel- en houtproduktie. De wereld voorraden aan metalen, zoals kwik en zink, olie en aardgas zijn binnen 50 jaar uitgeput. Uranium voor kerncentrales wordt voor 2010 schreeuwend duur want de stof raakt op. Door die uitputting van ener giebronnen nemen politieke spanningen en militaire con- flichten toe. Die zijn weer een bron van vervuiling wanneer chemische of nucleaire wa pens worden gebruikt MONDIAAL: De klimaats- j verandering gaat de komende j eeuw drie keer zo snel als deze eeuw. De temperatuur stijgt j negen graden en de zeepspie- gel een halve meter. Ais het ijs van Antarctica smelt ver-1 dwijnen laaggelegen landen j waaronder Nederland, in de zee. De ozonlaag brokkelt steeds sneller af. Boven Ne-1 derland is dat nu twee tot drie procent, boven Antarctica procent. Gevolg: steeds meer l gevallen van huidkanker, blindheid, aantasting van ons afweersysteem, een groot deel van de wereldbevolking ziek worden of sterven door de schadelijke zonnestraling. De nu al ernstig aangetaste, ecosystemen in Nederland zullen de klimaatsvernade- ring en de aantasting van de i ozonlaag niet overleven. ge nt de L. sc NIJMEGEN (ANP) - De •ommurücatie tussen huis artsen en patiënten is lang liet best. Zo'n 30 procent /an de gesprekken loopt uit jpeen conflict. rooral als het gaat om manne- iike artsen en vrouwelijke pa- iënten is er sprake van langs ■lkaar heen praten. Slechts in Jen vijfde van de gevallen ver- oopt een gesprek goed. Arts en patiënt zijn daarin Loo 'an onze Haagse redactie ten loonkostenmatiging van egen een groei op van de wer' rijf procent. jat concludeert het Centraal 'lanbureau naar aanleiding een onderzoek naar het dt gc ze zi al w m ti n d ■an erband tussen beloning en yerkgelegenheid in ons land in Ie jaren tussen 1980 en 1985. In die jaren verdrievoudigde le werkloosheid in ons land. Jensen die desondanks nog loopten op een positieverbete- •ing, bleken toen bereid tot oonmatiging. Er werden min- ler periodieken en promoties ;erealiseerd dan normaal, ïroepen werknemers die wei- ïig hoop hadden op een beter je taalde toekomst, waren in lie jaren minder bereid om de onen te matigen: zij volgden le CAO-loonstijgingen. Het planbureau heeft nu be- ;eken wat de gevolgen waren /oor de werkgelegenheid voor jeide groepen mensen. Daaruit s gebleken dat de werkgele- jenheidsontwikkeling het gun- itigst was bij de mensen die be- •eid waren geweest tot mati- ;ing. Zij waren immers goed- ;oper geworden voor de werk- ;evers. Dat brengt het planbureau ot de voorzichtige conclusie lat loonmatiging zeker kan )ij dragen aan vermindering van de werkloosheid van men sen met een lage opleiding, om- lat lagere lonen kunnen leiden ot een groei van het aantal ba ten. De studie van het Centraal 'lanbureau komt aan de voor wond van de Algemene Poli- ieke Beschouwingen in de Tweede Kamer. Daarin zal de loogte van het minimumloon sen grote rol spelen. Zoals be tend wil het kabinet het mini mumloon het liefst verlagen. Jet heeft daarvoor al driemaal een voorstel ingediend, maar lat is evenzoveel keren door de Tweede Kamer verworpen. De Kamer ziet meer in een verlaging van de loonkosten op minimumniveau. Dat zou kun nen door de werkgevers vrij te stellen van het betalen van iremies over de laagste lonen. Voor de werkgever wordt iemand met het minimumloon HET VOORZICHTIGE taalgebruik hanteerde toen hij sprak over de ae eerste debatten over de invoeri veelbetekenend. De premier wist c hard werd gewerkt aan een compi lelde verhoudingen niet nog verdt vaaraan de coalitiegenoot zich zou Maandagavond al werd duidelijk e Lubbers geen toeval was. Tijde, Leur liet WD-fractievoorzitter Voor| "staatssecretaris Dick Dees van Vol fas gekomen. Het met spanning tegemoet gezi ekker was door deze gang van z p.radeerd. De WD was gezwicht Bigen staatssecretaris Dees. Joris I geen zin in om opnieuw het machts Sens weer publiekelijk te moeten bi Voorhoeve besefte maar al te gc vang van de debatten over het plai H\n verLeerd. Lubbers was er nai nf ^'bewindslieden in zijn kabir Pian Dekker te krijgen. In de oge. noeve hadden zij zich door Lubber: a,®n inpakken. nJjr die bereidwillige houding vi "jpUL. vee' onvrede ontst een basisverzekering - v va w principe van de WD. Vand< van v.°°rhoeve in de richting van an afgelopen week. Toen echter -irlrnan,'9 acfiter het door premier element - 'de kwestie van de v< jscrisis waard' - schaarde, was "eKse houding van de WD. Het vei m 9®n te mogen uitstellen, was nis ^tiage. Het verzet van de WD w; d s\?°r al|e conflicten van de laatst IKheid van bepaalde kabinetsi o* °or9rond getreden. Het is ec kan* 9aan tot invoering van e van Sevolgen heeft voor het toel zaav' h volksgezondheid. Om divei In hin f eind volgend jaar de stanc krarftterugblik kan dan meteen wi datiVit9evo|gen voor de mensen m he;d te belangrijke aspect

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1988 | | pagina 2