22.656,-
Mafia vermoordt hoge Siciliaanse rechter
Reagan wil internationale conferentie over chemische wapens
EXTRA LENINGEN TEGEN LAGE RENTE VOOR SCHULDENLANDEN
BUITENLAND
Kies 't
ooiste uit
een t
aak vol
mode.
Turkse premier blijft ondanks forse nederlaag
Dukakis haalde meeste voordeel uit tv-debat
i (Ier meer
mesmode
TOPCARAVANS
NIEUWSOVERZICHT
Opnieuw doden in bezette gebieden Israël
ping OLMENVELD
Vlucht Roemenen in ambassade Hongarije
Aardbeving van Pakistan tot Tokyo
Rakowski wordt nieuwe premier Polen
Slechte opkomst bij verkiezingen Frankrijk
Zuidafrika wil 'multiraciale' woonwijken
Oppositie Burma naar verkiezingen
DE STEM BUITENLAND DINSDAG 27 SEPTEMBER 1988
BERLIJN (ANP) - Japan gaat de schuldenlanden
in de Derde Wereld helpen met extra leningen te
gen lage rente die zullen zijn gekoppeld aan pro
gramma's voor economische aanpassing van het
Internationale Monetaire Fonds (IMF).
rRAAT 27-29 - TERNEUZEN
DAAR STAAT DE WERELD
AN GENERAL MOTORS ACHTER.
gelijke Hollandse caravan voor een
geslaagde vakantie!
ialer voor geheel Zeeland:
g 5 - Serooskerke - Tel. 01189-2040
j.g.g. 1285 (gem. Veere)
/ens dealer van TABBERT.
uw dealer van IFA caravans
degelijk en niet duur.
ARADISO vouwcaravans
iren en/of verkopen stacaravans.
Zowel nieuw als gebruikt.
'rradig 50 gebruikte toercaravans
ANKARA (AFP/RTR) - De
Turkse premier, Turgut
özal, heeft maandagoch
tend voor de nationale tele
visie verklaard niet te zul
len aftreden.
özal sprak nadat de voorlopige
uitslag van het referendum
van zondag aantoonde dat de
oppositie een overwinning be-
aaalde. Van de Turkse kiezers
verwierp 65 procent het voor
stel van de regering de ko
mende gemeenteraadsverkie-
ijngen met vier maanden te
vervroegen. Rond 35 procent
steunde het regeringsvoorstel.
Een vermoeid ogende pre
mier Özal verklaarde voor de
Turkse televisie dat hij wil
voortgaan 'het volk nog vier
jaar te dienen'. De premier had
vorige week aangegeven te zul
len aftreden als de uitslag van
het referendum niet bevredi
gend zou zijn.
De Turkse kiezers, voor wie
de stemplicht geldt, konden
zich zondag uitspreken over
een voorstel voor een wijziging
van de grondwet waarmee de
regering de gemeenteraadsver
kiezingen van april met vier
maanden kon vervroegen.
özal verklaarde dat de uit
slag van het referendum aan
geeft dat zijn Moederland-par
tij nog altijd de grootste in het
land is en dat er geen wijziging
is gekomen in de steun van de
bevolking. „De uitslagen zijn
uitermate gunstig voor ons",
zei de premier in een verkla
ring. Özal sprak over de plan
nen van zijn partij om de ont
wikkeling van Turkije voort te
zetten tijdens de rest van de
parlementaire zittingsperiode
tot 1992.
De oppositieleiders, Erdal
Inönu (van de sociaaldemocra
tische Volkspartij) en Suley-
man Demirel (partij van het
juiste pad - conservatief) ver
klaarden in hun reactie dat
Özal het oordeel van het volk
zal moeten aanvaarden.
Medewerkers van de pre
mier verklaarden dat de pre
mier weliswaar bij het referen
dum is verslagen maar dat de
uitslag niet vernederend was.
Maar in politieke kringen in
Ankara werd de 65 procent
'nee'-stemmen een waarschu
wing genoemd aan de regering
dat veel Turken hun geduld
verliezen bij de aanpak van
problemen als de 78 procent
hoge inflatie.
Een hulsvrouw verklaarde
'ja' te hebben gestemd omdat
Ózals regering voortduring
van de stabiliteit betekent.
Maar een hoge bankier in Is
tanbul zei voor 'nee' te hebben
gekozen omdat hij weinig ver
trouwen heeft dat de premier
tegemoet kan komen aan zijn
verklaarde economische doe
len. Ook de kwestie van het
respecteren van de mensen
rechten, waarop veel intellec
tuelen aandringen, speelt daar
bij een rol. „Hij (özal) is de
beste van de alternatieven", al
dus de bankier, „maar hij moet
zichzelf en zijn regering weer
op het j uiste pad zetten".
Oppositieleider Inönu con
cludeerde dat Özal zondag geen
vertrouwensvotum kreeg van
de kiezers. Maar hoge functio
narissen van Özals Moeder-
land-partij verklaarden dat de
uitslag dicht genoeg ligt bij het
resultaat van 36,3 procent dat
de regeringspartij tien maan
den geleden bij de algemene
verkiezingen behaalde.
Bush (links) en Dukakis tijdens hun debat.
Van onze correspondent Jo Wijnen
WASHINGTON - Het ziet er naar
uit dat de democratische presidents
kandidaat Michael Dukakis zondag
avond het meeste voordeel heeft ge
haald uit het het debat met zijn re
publikeinse tegenstander George
Bush.
Ofschoon de meeste grote opiniepeilin
gen nog niet zijn afgerond, had Dukakis
duidelijk de leiding in een ABC-peiling
onder 639 kiezers. Dukakis werd door 44
procent van de respondenten als win
naar uitgeroepen. Slechts 36 procent van
de ondervraagden vond dat Bush het de
bat had gewonnen.
Dukakis werd ook door een zeer klein,
maar zorgvuldig uitgekozen kiezerspan-
nel van de kabeltelevisiemaatschappij
CNN als winnaar uitgeroepen. Ook de
meeste politieke commentatoren vonden
dat Dukakis, vooral op het stuk van de
binnenlandse politieke vraagstukken,
duidelijk had gewonnen.
Tot eenzelfde conclusie kwamen ook
de opiniepeilers van de Dukakis-cam-
pagne zelf. Die lieten weten dat hun on
derzoek had aangetoond dat hun kandi
daat met kop en schouder boven Bush
uitstak. Bovendien gaven ze een lijst uit
waarop de '15 feitelijke vergissingen' die
Bush heeft gemaakt, stonden aangege
ven. Overigens heeft het campagneteam
van Bush zijn kandidaat eveneens tot
winnaar van het debat uitgeroepen.
Dat deed ook president Reagan die
Bush 'excellent' noemde en daaraan toe
voegde dat de vice-president „de enige
was die echt de feiten op tafel legde".
Gevraagd naar wat hij van Dukakis
vond, antwoordde Reagan: „Hij deed me
niets".
Niettemin werd maandag duidelijk
dat Bush zichzelf over twee onderwer
pen in moeilijkheden heeft gebracht.
Toen Dukakis hem uitdaagde aan te ge
ven of hij vrouwen die zich laten aborte
ren als criminelen wil zien, antwoordde
Bush: „Ik ben het niet die de straffen be
paald". Maandagmorgen gaf de Bush-
campagne een verklaring uit waarin het
heette dat de vice-president 'de vrouw
die abortus pleegt eerder als een slacht
offer wenst te zien.'
Bush faalde volkomen toen Dukakis
hem uitdaagde te zeggen van welke wa
pensystemen hij zich zou willen ontdoen.
De vice-president had tevoren gezegd
dat hij tal van wapensystemen kende
waarvan de ontwikkeling, volgens hem,
moet worden gestopt. Bush gaf toen drie
systemen aan, waarvan er twee al ge
ruime tijd zijn opgedoekt. „Het is opmer
kelijk dat Bush de feiten zo slecht kent",
aldus senator Bentsen, de democratische
kandidaat voor het vice-presidentschap.
Het tweede debat tusen Bush en Du
kakis wordt op 13 of 14 October in Los
Angeles gehouden. Voor die tijd treden
de kandidaten voor het vice-president-
schap, de senatoren LLoyd Bentsen en
Dan Quayle tegen elkaar in het krijt.
Van onze correspondent
Gerard Kessels
ROME - De mafia heeft een
van de hoogste rechters van
Sicilië vermoord. De 66-ja-
rige Antonino Saetta werd
zondagnacht klem gereden
en met kogels doorzeefd.
Ook Saetta's volledig invalide
35-jarige zoon Stefano, die bij
zijn vader in de wagen zat,
overleefde de aanslag niet.
Saetta was de president van
de eerste kamer van het ge
rechtshof van Palermo. In die
functie moest hij veel belang
rijke mafia-zaken behandelen.
Zo bevestigde Saetta in hoger
beroep het vonnis van levens
lang tegen de 'mafia-paus' Mi-
chele Greco en zijn broer Sal-
vatore. De moord op Saetta
wordt in Sicilië gezien als een
waarschuwing van de mafia
aan het adres van de justitie en
de staat.
De boodschap van de mafia
is duidelijk: iedere rechter die
de georganiseerde misdaad
aanpakt moet vrezen voor zijn
leven. Opvallend is dat nu voor
het eerst een aanslag wordt ge
pleegd op een 'gewone' rechter.
Alle eerdere slachtoffers waren
onderzoeksrechters, die de ma
fia met hun speurwerk voor de
voeten liepen.
Saetta was ook de man die
naar alle waarschijnlijkheid de
beroepszaak zou moeten voor
zitten van het 'maxi-proces'
dat vorig jaar december in Pa
lermo werd afgesloten. In dit
grootste maf ia-proces aller tij
den werden 430 bazen, killers
en kleine 'soldaten' tot langdu
rige gevangenisstraffen ver
oordeeld. De moord op Saetta
komt anderhalve week nadat
de mafia in de buurt van de
stad Trapani de rechter Al
berto Giacomelli uit de weg
ruimde.
De aanslag op de Siciliaanse
rechter was tot in de puntjes
voorbereid. Alleen door de
week wanneer hij aan het werk
was in Palermo had Saetta een
lijfwacht. Niet wanneer hij in
het weekeinde bij zijn familie
in de buurt van Caltanisetta
was. Saetta en zijn zoon wer
den vermoord toen de rechter
in de nacht van zondag op
maandag terug reed naar de
Siciliaanse hoofdstad. Hij werd
ingehaald door een auto en ge
dwongen te stoppen. De killers
troffen vader en zoon met een
twintigtal kogels.
ND
WW*
i
President Reagan tijdens zijn afscheidstoespraak voor de
igemene vergadering van de VN. - fotoanp
NEW YORK (ANP) - De
Amerikaanse president, Ro
nald Reagan, heeft maan
dag in de Algemene Verga
dering van de Verenigde
Naties voorgesteld een in
ternationale conferentie
over chemische wapens bij
een te roepen.
De landen die het Geneefse
Akkoord van 1925, dat het ge
bruik van chemische wapens
verbiedt, hebben getekend en
andere staten die deze zaak ter
harte gaat zouden tezamen
moeten nagaan hoe verdere
aantasting van dit akkoord kan
worden voorkomen.
Volgens het Amerikaanse
staatshoofd heeft het gebruik
van chemische wapens in de
oorlog tussen Iran en Iraq de
morele en wettelijke beperkin
gen ondergraven waaraan deze
wapens sinds het einde van de
Eerste Wereldoorlog onderhe
vig waren. Reagan maakte
echter geen melding van be
richten dat het Iraakse leger
gifgas gebruikt tegen de in het
noorden van het landen wo
nende kurden, die bij tiendui
zenden over de grens met Tur
kije zijn gevlucht.
Wij doen een beroep op alle
landen, aldus de president, om
samen te werken bij onderhan
delingen over een controleer
baar, werkelijk de gehele we
reld omspannend verbod van
chemische wapens in de Ge
neefse Ontwapenings Confe
rentie (GOC). „Het is de plicht
van alle beschaafde landen om,
controleerbaar en globaal, che
mische oorlogvoering en het
gebruik van gifgas voor eens
en voor altijd te verbieden".
Reagan, die voor het laatst
als president van de Verenigde
Staten de Algemene Vergade
ring van de VN toesprak en die
ook opriep tot een 'oorlog' tegen
verdovende middelen, schetste
een over het algemeen gunstig
beeld van de internationale
ontwikkelingen. De tegenstel
lingen tussen Oost en West
worden minder scherp, en er
bestaat volgens hem uitzicht op
een nieuwe periode van we
reldvrede.
De enige regionale kwestie
die niet tot een oplossing komt,
is volgens president Reagan 'de
voortdurende verslechtering
van de mensenrechten in Nica
ragua' en de weigering van de
'kleine regerende elite' aldaar
om de 'belofte tot democratie'
aan de eigen bevolking en de
internationale gemeenschap na
te komen.
De Sovjetunie zou in Mid-
den-Amerika hetzelfde 'con
structieve realisme' moeten to
nen dat zij in andere regionale
conflicten aan de dag heeft ge
legd, zo zei de scheidende Ame
rikaanse president. Aan 'de
miljarden dollars hulp aan wa
pens en munitie voor het sandi-
nistische regime' in Nicaragua
dient volgens Reagan een einde
te komen.
FOTOANP
JERUZALEM (RTR/AFP/DPA) - Bij botsingen met Israëli
sche militairen in de bezette gebieden zijn maandag twee Pa
lestij nen doodgeschoten, terwijl een derde overleed aan de ver
wondingen die hij vier maanden geleden had opgelopen. Bij de
confrontaties tijdens de stakingsacties in de Gaza-strook en op
de westelijke Jordaanoever, raakten voorts zeker 68 mensen
gewond, zo verklaarden ziekenhuismedewerkers. Volgens offi
ciële cijfers, die door een woordvoerder van het leger werden
meegedeeld, vielen er 24 gewonden.
De militairen maakten op grote schaal gebruik van plastic ko
gels tegen de met stenen gooiende Palestij nen. Tot de staking
was opgeroepen door de ondergrondse nationalistische en isla
mitische leiders van de negen maanden oude Palestijnse op
stand in de bezette gebieden.
Tijdens de begrafenis (foto) werd ook fel geprotesteerd.
SOFIA (AFP) - Hongarije en Roemenië voeren besprekingen
over het lot van twaalf Roemenen van Hongaarse afkomst die
eind verleden week hun toevlucht hebben gezocht in de Hon
gaarse ambassade in Bulgarije. Bulgarije houdt zich buiten het
delicate probleem, zo verklaarde de Hongaarse consul in Sofia,
Geza Tavasz. De twaalf waren als toerist naar Bulgarije geko
men. Zij komen uit het district Covasna in het oosten van Tan-
sylvanië, waar het overgrote deel van de bevolking van Hon
gaarse afkomst is. Zij hebben allen verwanten in Hongarije en
hebben in de ambassade politiek asiel gevraagd. De actie van
de Roemenen kan de toch al gespannen betrekkingen tussen
Roemenië en Hongarije nog verder belasten, zo menen waar
nemers.
NEW DELHI (UPI) - Een aantal krachtige aardbevingen heeft
in Centraal-Azië maandagochtend gebouwen doen instorten.
In Japan werd eveneens een heftige aardschok gevoeld. Een
aardbeving met een kracht van 7 op de schaal van Richter, vol
gens een Indisch seismologisch instituut, met het epicentrum in
het Hindu-Kush gebergte in Centraal-Azië bracht schade toe
aan gebouwen in de Sovjetunie. Volgens het Sovjet-persbureau
TASS werd de stad Chorog in de Sovjet-republiek Tadzjikistan
getroffen, waar enkele gebouwen en fabrieken instortten. Per
soonlijke ongelukken hebben zich voor zover bekend niet voor
gedaan. Wel werden in de wijde omgeving mensen uit hun
slaap gewekt.
WARSCHAU (DPA/RTR) - De Poolse communistische partij
heeft maandag Mieczyslaw Rakowski voorgedragen als
nieuwe premier. Dit heeft het officiële Poolse nieuwsagent
schap PAP gemeld. Het parlement zal vandaag over de voor
dracht stemmen, maar het staat nu al vast dat Rakowski geko
zen wordt. Hij wordt de opvolger van Zbigniew Messner, die
vorige week aftrad wegens de kritiek op zijn economische be
leid.
De 61-jarige Rakowski maakt deel uit van het 15 leden tellende
Politburo en is daarnaast lid van het partij recretariaat, waar
hij de portefeuille propaganda beheert. In 1980 en 1981 was hij
de man die namens de regering met het vakverbond Solidari
teit onderhandelde, tot deze organisatie buiten de wet gesteld
werd.
PARIJS - De eerste ronde van de kantonale verkiezingen in
Frankrijk heeft gisteren een record pan stemonthoudingen op
geleverd. Slechts 52 procent van de 19 miljoen kiezers nam de
moeite een afgevaardigde te kiezen voor de 'Conseil Général',
het departementale parlement. Het was het slechtste opkomst
percentage sinds de Tweede Wereldoorlog.
De voorlopige resultaten van de eerste ronde duiden niet op in-
grij pende veranderingen van het locale politieke bestuur, dat
dankzij de de decentralisatiepolitiek van president Mitterrand
aan invloed heeft gewonnen. De voorzitter van de Conseil Gé
néral heeft de macht in het departement min of meer overge
nomen van de prefect.
KAAPSTAD (RTR) - Een buitenwijk van Kaapstad, die al
twintig jaar geldt als een symbool van oppositie tegen de ras
senwetten van de regering in Zuidafrika, zal mogelijk voor
verschillende etnische groepen toegankelijk worden. In de wijk
kregen sinds 22 jaar nog slechts blanken een woonvergunning.
Volgens Chris Heunis, minister voor Grondwettelijke Ontwik
keling, is het openstellen van 'district zes' van Kaapstad voor
'vrije vestiging', dat wil zeggen niet uitsluitend voor blanken,
een zaak die de regering in Pretoria bij wet wil regelen. De
wijk, waar in 1966 vele huizen van niet-blanken tegen de grond
zijn gegooid, is steeds aanleiding geweest voor grieven van
kleurlingen die er vroeger woonden.
Bijeenkomst van de oppositie.
foto ap
RANGOON (AFP) - De leiders van het Nationaal Verenigd De
mocratisch Front (NUDF), een van de oppositiebewegingen in
Burma, hebben maandag bekendgemaakt deel te nemen aan de
door het militaire bewind uitgeschreven algemene verkiezin
gen. Radicale Burmaanse studenten daarentegen hebben aan
gekondigd hun gewapende strijd tegen de machthebbers voort
te zetten.
Japan helpt Derde Wereld
Dit is het belangrijkste nieuws in een communiqué dat
maandag is uitgegeven na afloop van de vergadering van
het Interimcomité van het IMF, het beleidsbepalende or
gaan van het fonds waarin alle lidstaten zijn vertegen
woordigd.
De leningen worden verstrekt
door de Japanse Export-Im
port Bank. Hoewel de naam
van de bank anders doet ver
moeden worden de kredieten
niet gekoppeld aan het afne
men van Japanse goederen of
diensten. Het geld zal vooral
gaan naar ontwikkelingslan
den met middelhoge inkomens,
grotendeels Latijns-Ameri
kaanse staten.
Onduidelijk is nog om welke
bedragen het gaat. Minister
Ruding van Financiën, de
voorzitter van het Interimco-
mité, verklaarde maandag
naar de omvang te hebben ge
vist, maar van Japanse zijde
slechts 'een langdurige raad
selachtige glimlach' als reactie
te hebben gekregen. Het zal
volgens hem zeker niet om een
peuleschil gaan. De plannen
zullen worden uitgewerkt in
overleg met het IMF.
Het halfjaarlijkse rapport
van het IMF - dat gisteren ook
werd gepresenteert - voorspelt
dat de produktiegroei en de in
komensstijging dit jaar in de
zeven rijkste landen ter wereld
veel groter zullen zijn dan
werd verwacht na de beurs
krach van vorig jaar oktober.
Maar tevens voorspelt het
IMF voor volgend jaar een
stagnatie van de economische
groei in de VS, Canada, Japan,
Groot-Brittannië, Westduits-
land, Frankrijk en Italië.
'Vooral in het geval van Ja
pan moet de voorspelde econo
mische groei worden opge
waardeerd', schrijft het IMF in
het rapport 'Vooruitzichten
van de wereldeconomie'. De
Japanse economie zal dit jaar
met naar schatting 5,5 procent
groeien. Voor 1989 wordt een
groei met 4,2 procent verwacht.
De VS verwachten dit jaar
een economische groei van 4
procent, de hoogste sinds 1984.
Maar naar verwachting zal die
volgend jaar stagneren en uit
komen op 2,8 procent, het ni
veau van 1987, dat het laagste
was sinds de economische te
rugval in 1982. Een IMF-func-
tionaris zei dat de sterkere
groei van dit jaar voor een deel
is veroorzaakt door de lage dol
larkoers en de lage olieprijzen.
De Amerikaanse export is om
hoog geschoten omdat de Ame
rikaanse produkten door de
lage dollar in het buitenland
goedkoop zijn, en door de lage
olieprijs is de produktie van
goederen in de meeste landen
goedkoper geworden.
Om het gemiddelde inkomen
te berekenen delen de deskun
digen simpelweg de totale pro
duktie, het Bruto Nationaal
Produkt, door het aantal inwo
ners van een land. Omdat de
bevolking in Japan en de geïn
dustrialiseerde westerse lan
den maar met 1 procent of min
der per jaar groeit, stijgt het
De president van het IMF,
Camdessus. - fotoanp
gemiddelde inkomen bijna
evenredig met de economische
groei.
Ook in Westeuropa en Ca
nada is de economie sterker ge
groeid dan werd verwacht,
schrijft het IMF. In Westduits-
land en Frankrijk was dat
vooral een gevolg van de geste
gen binnenlandse vraag. In
Frankrijk werd meer geïnves
teerd in gebouwen en machi
nes, en steeg bovendien de ex
port.
Het IMF spreekt met betrek
king tot Spanje, Zweden en
Australië van de vrees voor
'oververhitting' van de econo
mie: die groeit daar zo hard dat
het gevaar bestaat dat de prij
zen even snel zullen gaan
meestijgen. De grootste econo
mische groei heeft zich de laat
ste jaren voorgedaan bij de
Aziatische landen. Maar ook
daar voorziet het IMF een ge
ringe terugval: van 7,3 naar 6,3
procent volgend jaar.
Het IMF voorspelt dat de ge
middelde economische groei in
de wereld dit jaar zal uitkomen
op 3,8 procent, maar in 1989
weer zal dalen tot 3,1 procent.
In de Derde Wereld ging het
dit jaar iets beter dan in 1987:
gemiddeld zal de economie in
de landen van de Derde Wereld
dit jaar met 4 procent groeien,
tegen 3,4 procent vorig jaar.
Maar omdat in sommige van
deze landen de bevolking net zo
snel groeit, stijgt het gemid
delde inkomen per hoofd van
de bevolking niet of nauwe
lijks.
Het IMF heeft 10,4 miljard
dollar gereserveerd voor lenin
gen aan de armste landen.
IMF-voorzitter Michel Cam
dessus voorspelde vrijdag te
genover verslaggevers dat door
die leningen de economie weer
zal gaan groeien in die landen,
waar het gemiddelde inkomen
vaak al twintig jaar achtereen
is gedaald. Bolivia en Malawi
hebben al ingetekend voor die
leningen, en naar verwachting
zullen in de komende weken
vier ander straatarme landen,
Ghana, Senegal, Gambia en
Niger, eveneens van de moge
lijkheid gebruik maken.
