Reumapatiënten naar Oostenrijk BINNENLAND WONINGRAAD ROEPT OP TOT VERZET TEGEN PLANNEN HEERMA Veel ex-studenten willen beurs vervroegd aflossen 'Norm voor nitraat in drinkwater te hoog' Kritieke dagen I )e!re|ya DE STEM COMMENTA AR Masson krijgt nog salaris Zwolle wint Roethofprijs NIEUWSOVERZICHT Plannen voor standaard Horeca-diploma Nijpels sluit overeenkomst met China Huisarts mist techniek van reanimatie Bekentenis per computer Vijftien nieuwe tbc-gevallen in Veghel HBG en Volker Stevin naar Ekofisk-veld Twijfel HE STEM BINNENLAND DINSDAG 27 SEPTEMBER 1988 Van Dalsumprijs Gerardjan Rijnders MILIEUDEFENSIE WAARSCHUWT: AMSTERDAM (ANP) - Woningbouwverenigin gen en gemeentelijke verhuurbedrijven moeten niet meewerken aan de invoering van tijdelijke huurcontracten en woonvergunningen. Gisteren vertrokken 73 reumapatiënten voor een drieweekse kuurreis naar Badgastein in Oostenrijk. Deze reis wordt mogelijk gemaakt door de stichting 'Geef Max de Zak' die deze reis verzorgt wegens haar 20-jarig bestaan. Max Tailleur (links op de foto) wenst de patiënten hier een goede reis. - foto anp 44 jx e/ Daar ben ik weer. Uitgerust en wel en met alweer een paar stempels in mijn oud-model paspoort. Het is verbazingwek kend dat zo'n onooglijk blauw ding je zonder problemen toe gang geeft tot allerlei landen. Niks mis mee, stevig boekje. En, is dat nieuwe paspoort er al? Wat? Nog steeds niet, twee bewindslieden opgestapt en het kabinet bijna gevallen over dat ding? Ik heb er tijdens mijn vakantie eens duchtig over nagedacht en de vraag waarom dat nieuwe paspoort zo lang weg blijft, is eigenlijk verrassend simpel te beantwoorden: het is zo fraude bestendig dat het doodeenvoudig niet vervaardigd kan worden door lieden met snode bedoelingen. Dat dit kabinet er niet in slaagt zo'n paspoort te maken is dus zeer veelzeggend. Gelukkig is het straks 1992 en dan hebben we helemaal geen paspoort meer nodig als ik het tenminste goed begrepen heb. Hebt u ook al het gevoel dat u naar een Europese eenwording toegroeit? Hoe kijken we straks in 1992 naar de Olympische Spelen? Juichen we als iemand van de Verenigde Staten van Europa het wint van iemand van de Verenigde Staten van Amerika, of blijven er toch onoverkomeüjke bezwaren als die Europe aan Duits van geboorte is? Go, allez, olé, heya, avanti, vorwarts, eh.hup. MERIJN NOORDWIJK (ANP) - Directies van hotelscholen maken mo menteel op internationaal niveau plannen voor een standaar disatie van kwaliteitseisen en voor een Europees diploma voor het horeca-onderwijs. Dit heeft C. de Mercurio, president van Euhofa International, een vereniging waarin wereldwijd di recteuren van hotelscholen zitting hebben, gezegd bij de ope ning van een vijfdaags congres van 135 directeuren van hotel scholen uit 23 landen. De hotelscholen zullen hun onderwijsprogramma's in de toe komst móeten aanpassen aan een nieuwe markt, want de toe ristische- en de hotelindustrie veranderen. Het massatoerisme groeit nog steeds onstuitbaar, hotels worden in toenemende mate 'internationaler' en binnen die sector rukken technologie en automatisering verder op. De hotelsector dreigt een onper soonlijk karakter te krijgen. DEN HAAG (ANP) - Minister Nijpels van Milieubeheer heeft maandag in Peking met het hoofd van het Chinese Nationaal Bureau voor Milieubeheer, Qu-ge-ping, een samenwerkings overeenkomst gesloten met betrekking tot dè lucht- en water verontreiniging en chemische afvalstoffen. Qu-ge-ping heeft toegezegd volgend jaar naar Nederland te zullen komen om deel te nemen aan de ministersconferentie over klimaatverandering en het broeikaseffect, die op initiatief van minister Nijpels hier wordt gehouden. De Nederlandse bewindsman heeft voorts Chinese deskundi gen uitgenodigd naar ons land te komen om hier kennis over milieutechnologie op te doen om de milieuproblemen in China beter te kunnen bestrijden. Hij zegde ook financiële steun toe voor het vervolgproject van het Grand Canal Project. Dit is een kanaal van ongeveer 1500 kilometer, waarvan het zuidelijke deel ernstig vervuild is. UTRECHT - Bij de opleiding en nascholing van huisartsen moet meer aandacht worden besteed aan de toepassing van hartmassage en beademing bij patiënten met hart- en/of ademstilstand. De artsen zelf hebben daarvoor voldoende be langstelling. Dit blijkt uit de resultaten van een onderzoek, ge publiceerd in het jongste nummer van het Nederlands Tijd schrift voor Geneeskunde. De technische vaardigheid om reanimatie toe te passen bleek bij slechts 18 procent van de huisartsen voldoende te zijn. Ach tenveertig procent scoorde 'twijfelachtig' en 34 procent onvol doende. EINDHOVEN (ANP) - Een 23-jarige Eindhovenaar heeft maandag op uitzonderlijke wijze drie inbraken bekend. De po litie had de man aangehouden omdat hij ervan werd verdacht dat hij computerapparatuur had weggehaald uit een mode academie in Eindhoven. Hoewel die spullen in zijn woning werden teruggevonden wei gerde de man aanvankelijk een bekentenis af te leggen. Uitein delijk zei hij dat de rechercheürs de computer maar eens moes ten raadplegen. Daarin bleek hij een volledig verslag te hebben vastgelegd van de betreffende inbraak. Bovendien vermeldde hij nog twee andere inbraken. De computer bevatte ook nog een complete lijst van de weggehaalde goederen, aldus de poli tie. UTRECHT (ANP) - Uit het onderzoek naar tuberculose onder patiënten van een Veghelse arts is gebleken dat nog eens vijf tien mensen zijn besmet met gewrichts- en longtuberculose. Begin september werd al bekend dat negentien patiënten tbc hadden opgelopen. Naast de 35 nu bekende gevallen bestaat van twaalf mensen nog het vermoeden dat ze tbc hebben, maar is de diagnose nog niet bevestigd. Dit hebben het Staatstoezicht op de volksgezondheid en de Ge neeskundige inspectie van de volksgezondheid voor Noord- Brabant meegedeeld. De inspectie verwacht verder geen noe menswaardige uitbreiding van de tbc-explosie. De besmetting is vrijwel zeker overgebracht door het hoesten van patiënten in de wachtkamer van de Veghelse arts. Andere oorzaken moeten nog blijken uit bacteriologisch onderzoek. De betrokken arts heeft een privépraktijk voor de behandeling van patiënten met gewrichtsklachten en huidaandoeningen. De praktijk is hangende het onderzoek gesloten. De beweging 'Democrati sche Perestroika', waarbij Roemjantsjev is aangesloten, heeft afdelingen in Moskou en Leningrad. „We stellen ons tot taak onafhankelijke bladen uit te geven, alternatieve wet ten voor te bereiden en te zor gen dat die onder dè ogen van de machthebbers komen. Ver der voorzien we onafhanke lijke groepen elders in het land van documentatie. De mensen in dit land hebben niet het recht van initiatief. Daar wijzen wij vooral op". Vrijheid van vergadering is de grootste zorg van de demo cratische bewegingen. Hier en daar lijken de autoriteiten er nog in te slagen initiatieven in de kiem te smoren. Roem jantsjev noemt het voorbeeld van de kleine stad Sumy in de Oekraïne. „Je had daar een fi- losopische duseussieclub die zich steeds meer met politiek ging bezighouden. Toen ze de strijd aanbonden met de plaatselijke politieke mafia, was het binnen een paar da gen gedaan met hun bewe gingsvrijheid. Ze kregen geen vergaderruimte meer en toen ze de straat op gingen om te vergaderen, trad de militie te gen hen op. Sinds juli is er on- afhankelijke club meer in Su my". e Roemjantsjev kondigt aan t dat de onafhankelijke groe pen binnenkort een grote ac- r tie Zullen beginnen voor vrij- n heid van vergadering". Het partijcongres over democrati- j, sering vorig jaar heeft zich nameljj k nog tegen dit funda mentele recht uitgesproken en de democratische groepen willen voorkomen dat dat de- e creet wet wordt. De plaatselijke autoriteiten J hoeven een vergadering niet t te verbieden. Ze volstaan soms met het opwerpen van 8 hindernissen. Dat gebeurde tijdens het tweede congres t van de basisgroepen dat vo- n rige maand in Leningrad n werd georganiseerd. „Er wa ren 95 groepen vertegenwoor digd uit zeventig steden. Om dat we geen zaal tot onze be schikking kregen, zijn we maar in het bos gaan verga ai deren, net als de bolsjewisten in het begin van deze eeuw". J Roemjantsjevs ogen glinste- ren van plezier. „Er zijn ook 1 goede tradities". s Eenzelfde trots klinkt door in zijn beschrijving van de si tuatie in Armenië. Het Kara- in bach Comité, dat leiding geeft [en aan de nationale aspiraties in 'g die zuidelijke Sovjetrepu- 'e bliek, is volgens hem een p nieuw type Sovjet, waarin het al volk zonder enige bureaucra- re tische tussenkomst is verte- d genwoordigd. „In Armenië is er er sprake van twee machten. Je Het officiële machtsapparaat ve van partij en regering en het e- Karabach Comité. Zo was het ls ook na de februari revolutie van 1917". ook: „Dit kabinet praat pas zeven jaar over kinderop vang". GEVOEL voor publiciteit kan minister Frits Korthals Altes (Justitie) niet worden ont zegd. De bewindsman is er bijvoorbeeld vaak als de kip pen bij om commentaar te ge ven als een rechter weer eens een vonnis heeft gewezen dat hem niet zint - alhoewel Korthals Altes daar altijd bij zegt dat hij eigenlijk als mi nister geen kritiek hoort te le veren op de onafhankelijke rechter - of als deze of gene criminoloog zijn bedenkingen heeft geuit over de harde aanpak van de bewindsman. Dat gevoel voor publiciteit >n- leidde er afgelopen week toe ;e- dat de bewindsman te elder ure een persconferentie ver- ige schoof. Oorspronkelijk was ste de ontmoeting met vertegen- jij- woordigers van de media ge pland op donderdag, maar op te- verzoek van Korthals Altes :ies werd de bijeenkomst 24 uur •eft uitgesteld. is Donderdag namelijk was >nd de laatste dag van het ge- 'an ruchtmakende paspoortdebat en de minister ging er, te- dat recht, vanuit dat in de kran- 'en ten van de dag de verslagge- ige ving over dat debat weinig V- ruimte zou over laten voor lan zijn nieuws. En waar collega's wo- van de minister wellicht an- gen dere redenen voor het uitstel ïlo- zouden hebben aangevoerd, gaf de minister van Justitie la- ruiterlijk en onomwonden toe elfs dat zijn besluit was ingege ven ven door het verlangen naar des ruime aandacht in de media. Een verstandig besluit dus, ike- die 24 uur uitstel. Alhoewel, aar ook de minister van Justitie id': gaf toe even aan zijn beslis- Van sing getwijfeld te hebben, ele- Verwijzend naar de drei- te- gende kabinetscrisis - als het een zover was gekomen, hadden de kranten er de volgende da- ster gen meer dan vol van gestaan 'NV, - verklaarde Korthals Altes: >ud- „Ik heb me donderdagavond ïge- laat inderdaad even afge- we- vraagd of dat uitstel wel zo'n s ze belangrijke beslissing was". ROTTERDAM (ANP) - Hollandsche Beton Groep en Volker Stevin maken deel uit van een consortium dat van Phillips Pe troleum Company de opdracht heeft gekregen een enorme be tonnen beschermingsmantel te vervaardigen voor de centrale opslagtank van het Ekofisk-veld op het Noorse deel van het continentaal plat. In totaal beloopt de opdracht een bedrag van 460 miljoen gulden. In een dok van de werf Verolme Botlek in Rotterdam wordt momenteel gebouwd aan de fundering van de mantel die uiteindelijk 106 meter hoog moet worden. Boycot huurbeleid gevraagd DEN HAAG - Dertig tot veertig procent van de Ne derlanders die bij het Rijk een studieschuld hebben, is bereid die schuld vervroegd en met een flink kortings percentage af te lossen. Zij gaan daarmee in op een aanbod van die strekking van minister Deetman (Onderwijs). Dat blijkt uit een steekproef die in opdracht van het depar tement van Onderwijs onder oud-studenten is gehouden. Minister Deetman wil dit jaar nog ƒ263 miljoen en vol gend jaar 522,5 miljoen extra inkomsten binnenhalen door ex-studenten vervroegd hun schuld te laten aflossen. Op die manier kan de minister tijde lijk de tekorten op zijn begro ting, ontstaan door het uit de hand lopen van de kosten van het huidige systeem van stu diefinanciering, dekken. Dit jaar komen ongeveer 175.000 ex-studenten die al een vijfde of meer van hun studie schuld hebben afgelost, voor de regeling in aanmerking. Zij krijgen begin oktober een ac ceptgirokaart met het kor tingsaanbod thuisgestuurd. Willen ze op dat aanbod in gaan, dan moeten ze dat voor 1 december doen, anders ver loopt de voordeelaanbieding. Zij die dit jaar geen gebruik van het aanbod kunnen maken omdat ze nog geen of onvol doende schuld hebben afgelost, een groep van ongeveer 300.000 studenten, komen in 1989 aan de beurt. De aflossingsvoor- waarden voor dat jaar moeten nog worden vastgesteld. Het kortingspercentage be draagt vier procent per jaar van de resterende looptijd van de lening pus vier procent ex tra. Iemand die dus nog negen jaar zijn schuld zou moeten af lossen, krijgt een korting van (4x9) +4=40 procent. De aanbieding geldt alleen voor schulden gemaakt voor 1 oktober 1986; schulden na die datum opgebouwd in het kader van de Wet Studiefinanciering tellen niet mee. Het kortings percentage voor de groep die dit jaar aan de beurt komt, wordt ingehouden op de schuld per 1 januari 1989. Dat betekent dat over de maanden november en december nog moet worden afgelost. Minister Deetman „..aan bieding tot december..." - foto de stem/anp AMSTERDAM (ANP) - Mi nister Van Dijk van Bin nenlandse Zaken heeft de voormalig directeur beleg gingen van het ABP, mr. drs. A.Masson, lange tijd hoofdverdachte in de ABP- affaire, alsnog 170.000 gul den toegekend aan achter stallig salaris. Dit geld, de helft van het be drag dat Masson vroeg, moet hem worden uitbetaald door het ABP, aldus een van het mi nisterie. Masson, die in 1987 strafont- slag kreeg nadat hij sinds augustus 1983 bij het ABP was geschorst, is volgens de brief van de minister aan Masson niet terecht op een dergelijke manier ontslagen. Zijn salaris tijdens de schorsing krijgt hij daarom voor de helft terug. Op het gehele bedrag, door Masson op 340.000 gulden berekend, heeft hij geen recht, aldus de minister. De langdurige schorsing had Masson, volgens hem, voor een deel aan zichzelf te wijten door, zoals de rechters meenden, niet volledige openheid van zaken te geven over de feiten waar van hij werd verdacht. AMSTERDAM (ANP) - Ge- rardjan Rijnders, artistiek leider van de Toneelgroep Amsterdam, is onderschei den met de Albert van Dal sumprijs van het Amster dams Fonds voor de Kunst. Hij krijgt de prijs (10.000 gul den) voor zijn aandeel in het tot standkomen van 'drie nieuwe Nederlandse stukken bij ge- moende toneelgroep: Bakeliet naar Savage Grace" van Na thalie Robins en Steven Aron- son, De Caracal van Judith Herzberg en De Hoeksteen, dat Renders zelf schreef. Hij was niet alleen initiatiefnemer van de stukken maar trad ook op als regisseur van de drie pro- dukties, bij De Hoeksteen sa men met Sam Bogaerts. Van Bakeliet was hij mede-samen steller. Overbemesting van zandgrond is een bedreiging voor de drinkwatervoorziening. - foto de stem/ ben steffen AMSTERDAM (ANP) - De wettelijk toegestane hoeveel heid nitraat in het Nederlandse drinkwater is te hoog. De officiële norm van 50 milligram nitraat per liter drinkwa ter moet omlaag naar 20 milligram. Dat schrijft de Vereni ging Milieudefensie in het komende nummer van haar maandblad. Milieudefensie zegt over gege vens te beschikken waaruit blijkt dat er 7 pompstations in Nederland zijn waar water wordt opgepompt dat meer dan 25 milligram nitraat per liter bevat. 'De heersende norm blijkt vooral zuigelingen niet afdoende te beschermen', aldus Milieudefensie. De toename van het nitraatge halte is een gevolg van overbe mesting op de zandgronden in ons land. Twee pompstations in het Gelderland en Limburg zijn volgens Milieudefensie al gesloten omdat de norm van 50 milligram nitraat werd over schreden. 'In heel oost- en zuid- Nederland dreigen ongeveer zestig winplaatsen binnen 20 jaar in de problemen te komen. De Vereniging van Waterlei dingbedrijven in Nederland (VEWIN), die zich al jaren ern stige zorgen maakt over het hoge nitraatgehalte van het grondwater, heeft al dikwijls kenbaar gemaakt dat zij streeft naar een norm van 25 milli gram per liter. De vereniging vreest dat de grote hoeveelheden dierlijke mest die op het land worden uitgereden, de komende jaren het nitraatgehalte van het grondwater sterk zal verhogen. Naast enkele winputten in de Achterhoek en Limburg, Waar de EG-norm van 50 milligram nitraat al is overschreden, zul len er nog vele bijkomen. Als het uitrijden van mest niet drastish wordt beperkt, ver wacht de VEWIN dat de ni traatnorm bij 60 tot 70 van de 250 waterwinputten wordt overschreden. Ook het ministerie van Mi lieubeheer heeft al eerder ver klaard te zullen streven naar een verlaging van de officiële norm van 50 milligram naar 25 milligram per liter. Grote hoeveelheden nitraat in het lichaam kunnen leiden tot vermindering van het zuur stoftransport door het bloed. In het lichaam wordt nitraat om gezet in nitriet dat zich ver bindt met hemoglobine. Daar door is dit eiwit niet meer in staat zuurstof te transporteren. Vooral bij kleine kinderen kan dit leiden tot verstikkingsver schijnselen. Volgens het Amsterdamse waterleidingbedrijf komt ni traat in het drinkwater van de hoofdstad nauwelijks voor,maar is het bekend dat met name in zandgebieden wa ter wordt opgepompt waarvan dat nitraatgehalte veel te hoog is, soms zelfs boven de wette lijk toegestane norm'. Van onze Haagse redactie DEN HAAG - De Hein Roethof-prijs is dit jaar naar Zwolle gegaan. Zwolle was een van de vijf kandi daten die door de jury wa ren genomineerd voor de jaarlijkse prijs van 10.000 gulden, bestemd voor een project preventie van crimi naliteit. Het winnende project in Zwolle is begonnen bij de woningcor poratie SAVO die veel rand groepjongeren als huurder heeft. Jaarlijks had SAVO een ton schade aan vernielingen in de woningen. Het juryrapport meldt dat deze jongeren niets anders deden dan 'zuipen, knokken, slopen, vernielen en stelen'. De Zwolse randgroepwerk ster Tineke Kurd kwam in con tact met de jongeren en begon met een cursus autotechniek. De SAVO nam het initiatief deze jongeren te sponsoren bij de zaalvoetbalcompetitie van de KNVB. Door deze activitei ten liep de schade na het eerste jaar al terug tot minder dan de helft. Vorig jaar renoveerde SAVO samen met de jongeren een huis en bouwde twee sporthal len. De jongeren worden inge zet voor het werk in de sport hallen die ook geschikt zijn voor gehandicapten. De jury, onder voorzitter schap van prof. dr. Hoefnagels, loofde het project als en voor beeld van samenwerking tus sen gemeente, SAVO, de zaal voetbalvereniging en de rand groepwerkster. Lof ook voor de overige pro jecten die weliswaar geen 10.000 gulden kregen maar wel zijn onderscheiden door de keus uit honderden inzendin gen. Een greep uit het juryrap port: „Het Arnhemse project verdient navolging, de leef baarheid in de buurt werd ver groot door dit gezonde initia tief. De discobus in Groenlo is verrassend door eenvoud. In dit Las Vegas van de Achterhoek zijn klachten over vernielin gen/ lawaai, fietsendiefstallen en baldadigheid verdwenen. Dat heeft directeur Van Velzen van de Nationale Wo ningraad gezegd op een symposium over de toewijzing van woningen in de jaren negentig. De centrale organi satie van woningcorporaties vindt het in strijd met de mensenrechten om huurders tot verhuizing te dwingen. Staatssecretaris Heerma van Volkshuisvesting wil in 1990 tijdelijke huurcontracten in voeren om mensen die volgens hem te goedkoop wonen te dwingen naar een duurdere woning te verhuizen. De grote sociale verhuurders mogen van hem een woning alleen verhu ren als het inkomen van de wo ningzoekende in redelijke ver houding tot de huurprijs staat. Na een aantal jaren moet de huurder opnieuw zijn inkomen opgeven. Als dat dan flink is gestegen wordt het huurcon tract niet verlengd. Van Velzen noemde dit plan 'onbezonnen'. Hij vindt dat iedereen het recht moet hebben zijn eigen woonplek te kiezen en te houden. De directeur van de Woningraad zei te verwach ten dat bij consequente uitvoe ring van Heerma's plan er een sociale scheiding ontstaat tus sen wijken. Gettovorming is daarvan het gevolg. Het beeld doemt op van 400-guldenbuur- ten, 600-guldenbuurten en 800- guldenwijken, aldus Van Vel zen. Ook de Nederlandse Vereni ging van Makelaars toonde Staatssecretaris Heerma. - fotodestem/johanvangurp zich in Amsterdam geen voor stander van het plan van Heer ma. Directeur Muller zei dat invoering van tijdelijke huur contracten in de praktijk uit zondering en geen regel zou moeten worden. Zij dient te worden beperkt tot huishou dens die vrijwel zeker weten dat hun inkomen fors blijft stijgen, aldus Muller. Een beter middel om mensen met 'te' hoge inkomens uit goedkope huurwoningen te krijgen, is volgens de make laars de invoering van een ver huispremie. De dagelijkse praktijk van de makelaardij heeft geleerd dat nogal wat mensen afzien van het kopen van een woning omdat de bij komende kosten zoals de over drachtsbelasting (zes procent van de koopsom) uiteindelijk een te hoge drempel blijken te zijn. Een premie op verhuizen kan de prikkel zijn om toch door te stromen, meent Muller. De directeur van de make laarsorganisatie vindt het te optimistisch van Heerma ervan uitgaat dat 55 procent van de bevolking in 2000 in een koop woning leeft. De staatssecreta ris baseert zijn woningbouw beleid voor de huursector mede op die veronderstelling. Nu heeft 43 procent een eigen wo ning. Muller wees erop dat de ont wikkeling van de hypotheek rente onvoorspelbaar is. Een dergelijke toename van het woningbezit kan alleen slagen als de rente laag blijft en de huizenprijzen gelijk blijven of dalen. En dat is uiterst onzeker, aldus Muller. DE OVERGANG van een dictatoriaal naar een meer pluriform systeem gaat, zowel in het Westblok als in het Oostblok, gepaard met veel moeilijkheden. Het overgangsproces veroorzaakt pijn en verdriet (zoals in Spanje, Argentinië en Portugal) en het kan zelfs een heel land op zijn kop zetten, zoals nu blijkt in Polen en de Sovjetunie. De beminnelijke 'tsaar' Michaïl Gorbatsjov heeft er nooit een geheim van gemaakt, dat zijn streven naar hervormingen (sa mengevat in de sleutelwoorden perestrojka en glasnost) een fluitje van een cent zqu zijn. In zijn befaamde boek 'Perestojka' heeft hij al laten doorschemeren dat het vernieuwingsproces tot stilstand zou kunnen komen en dus zou kunnen mislukken, als zijn politieke en economische hervormingen te langzaam zouden verlopen en kostbare tijd verloren zou gaan. Voor de betere ver staander zei Gorbatsjov dit: de niet zo hervormingsgezinde ka meraden, thans onder aanvoering van tweede man Ligatsjov, moeten een aantal jaren met hun handen van mijn perestojka, die in den beginne zware offers van het volk zal vragen, afblijven. Die kameraden moeten bovendien niet al te zeer in paniek raken als de verhalen over de hemeltergende misère in het Rusland van het verleden loskomen, de harde waarheid in de pers breed wordt uitgemeten, en de monstrueuze complotten uit het verleden uit de doeken worden gedaan. De niet-hervormingsgezinde kameraden kunnen hun handen echter niet thuis houden en hebben vanaf het begin Gorbatsjov hinderlijk en bijna gênant voor de voeten gelopen. Zij staken hun leedvermaak over mislukkingen in het perestrojkaproces nooit onder stoelen of banken en kiezen de laatste tijd steeds meer de tegenaanval. Toch hebben de anti-perestrojka conservatieven de tijd niet mee. Afezien van het feit dat zij de Russische economie naar de lilistijnen hebben geholpen, lijken ook hun oude slogans over 'het socialistische internationalisme en het kapitalistische nationalis me' belachelijk. Het kapitalistische West-Europa streeft naar een nieuwe eenheid (in 1992 moet het zover zijn), terwijl in het com munistische blok Armeniërs in duel zijn met de Azerbajdzjani, de Balten demonstreren tegen de Russen, de Serven tegen de Alba nezen en de Hongaren tegen de Roemenen. Socialistisch inter nationalisme? Een gigantische farce. De anti-glasnost mensen in Rusland zeggen: dat komt er nu van. De pro-Gorbatsjov-mensen zeggen: jullie stelletje hypocrie ten. We schiepen die chaos niet. Jullie conservatieven zijn ervoor Verantwoordelijk. Wij zijn de eersten die niet doen alsof de chaos 'n die regio's en landen niet bestond. De Russische politici hebben de nationalistische grieven in Ar menië en de Baltische staten bijvoorbeeld altijd ontkend. De on- [ust in die landen begon niet met de hervormingen van Gorbats jov. Wat nieuw is, is dat onder Gorbatsjov eerlijk over die gevoe- '9o zaak gediscussieerd kon worden. Het is zonneklaar dat het leiderschap van Gorbatsjov zich in oen kritieke fase bevindt. In het weekeinde heeft hij de pers ge vraagd meer begrip te kweken voor zijn problemen. Dat duidt erop dat Gorbatsjovs zelfvertrouwen is aangetast. En zijn peres- h hh zal omstreden blijven zolang de mensen te weinig te eten nebben en zij uren in de rij moeten staan voor een handvol voed sel. Een revolutie is niet tot een goed einde te brengen als de ma gen van de mensen leeg zijn. De nieuwe revolutie van Gorbatsjov zal eveneens falen als de mensen rammelen van de honger. -J

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1988 | | pagina 3