outer's Mode Veronica moet ook van Raad van State boete betalen 'Andere praatshows hebben iets hijgerigs' Bikkelharde strijd om Vlaamse kijker M IMORA nbieding WIM BOSBOOM BRENGT LANG INTERVIEW-PROGRAMMA 9.- 0.- iTEENSTRIPS RAAMPROGRAMMA VOOR LOKALE OMROEP IN STRUD MET MEDIAWET Driemanschap St. Joost op achterpagina De Stem -IILLHOTEL A58 "EGELS 30/30 NKERS 'Hoe later op de avond' is de titel van een nieuw interview programma van de TROS, dat wordt ge presenteerd door Wim Bosboom. In een ge sprek bij de haard wordt van 22.40 uur een gast ondervraagd. Risico VARA DINSDAG 27 SEPTEMBER 1988 'KUNST IN HANDEN YAN KRANT' Verschuiven COMMERCIëLE TV WERPT SCHADUW VOORUIT Brussel - Het noodlot is cy nisch. Afgelopen week, juist op ne dag dat de BRT haar win- Wrschema bekend maakte, dat (net aantrekkelijker shows en uiteender nieuws de commer- fe tv in Vlaanderen in de ®ern moet smoren, kondigden ner drie BRT-journalisten un overstap naar de concur rent aan. Vroeger Zorg Pep-talk II ZIGZAGNAAIMACHINE verschillende maten „Wat mij zo frappeert is de enorme liefde van Amerikaanse cineasten voor de Europese film. Ze weten er vaak meer over dan wijzelf." Paolo Tavlanl, Italiaanse filmmaker DE STEM T2 DEN HAAG (ANP) - De omroep Veronica moet de door het Com missariaat voor de Media opge legde boete (van 500 gulden per overtreding) wegens het maken van een speciaal voor de lokale omroep bestemd raampro- gramma betalen. Dit blijkt uit de uitspraak van de waarnemend voorzitter van de Afdeling Recht spraak van de Raad van State, Staatsraad Boukema, inzake het verzoek van de omroep om schor sing van de boete. Volgens het Commissariaat heeft Ve ronica met het maken van het raam- programma een nevenactiviteit ont wikkeld die niet is toegestaan in de Mediawet. Veronica wil in een bo demprocedure een uitspraak over het al dan niet geoorloofd zijn van het maken van een raamprogramma en het wilde de boete schorsen tot duide lijk was wat de uitspraak in die bo demprocedure is. De Raad van State vindt dat het Commissariaat voor de Media gelijk heeft, zo blijkt uit de korte motivering die gisterochtend bij de uitspraak werd gegeven. Daarin zegt de Raad van State dat artikel 57 van de Media wet het aan instellingen die zendtijd hebben verkregen verbiedt naast het verzorgen van hun programma an dere activiteiten te verrichten dan waarin de Mediawet voorziet of waarvoor het Commissariaat voor de Media toestemming heeft gegeven. In dit geval was er geen toestemming van het Commissariaat. Veronica had daarom ook niet gevraagd. Het aanbieden van speciaal daartoe vervaardigde programmma's aan lo kale omroepen kan volgens het voor lopig oordeel van de voorzitter niet worden aangemerkt als het verzorgen van een programma voor het uitvoe ren waarvan Veronica zendtijd heeft verkregen. De Mediawet voorziet, al dus de uitspraak, niet in het aanbie den van zulke programma's en het gaat derhalve om een activiteit die verboden is zonder toestemming van het Commissariaat. Naar het voorlopig oordeel van de voorzitter heeft het Commissariaat goede gronden voor zijn standpunt dat het verlenen van toestemming niet past in doel en strekking van de Medfawet, met name gelet op de daarin vervatte scheiding tussen lan delijke omroepinstellingen en lokale omroep. De sanctie is, aldus de uit spraak, niet onevenredig. Veronica had al laten weten te zul len stoppen met de raamprogramma's als het verzoek om schorsing zou wor den afgewezen. De omroep vindt dat het maken van raamprogramma's 'een vorm van charitatieve exploita tie' is en dat ondersteuning van de lo kale omroep binnen de doelstellingen van de VOO ligt. Door Dirk Vellenga De eerste uitzending is vanavond (Nederland 2) en de eerste gast is psy chiater prof.dr. J. Bas- tiaans. „De grondslag is de TROS Nieuwsshow die op zaterdag morgen op de radio wordt uitgezonden. Daarin zit altijd en ontbijtgast die drie kwar tier lang aan de tand wordt gevoeld. Het blijkt dat de mensen dat een aardige ma nier vinden om informatie op te doen. Toen werd gezegd: dat moeten we ook op de tv doen. Bovendien zie je de per soon in kwestie en kun je wat dingen uit zijn omgeving to nen", zo licht Bosboom zijn nieuwe programma toe. Wim Bosboom heeft zo'n dertig jaar camera-ervaring achter zijn brede rug, waar van twintig bij de VARA. Maar er zijn in Nederland al zó veel talk-shows, dat 'Hoe later op de avond' een ge durfde onderneming lijkt. Bosboom geeft uiterst kalm uitleg: „Alle praatshows heb ben iets hijgerigs. Het moet allemaal vlug, vlug, vlug. In Jan Lenferinks programma krijgen de gasten wat meer ruimte, maar hij moet in drie kwartier toch drie mensen aan het woord laten. Ik heb het idee dat het in die shows meer gaat om de interviewers dan om de ondervraagden." In het programma van vanavond vertelt prof. Bas- tiaans over zijn levenswerk, het genezen van mensen met ernstige oorlogstrauma's'en slachtoffers van misdrijven. Hij gebruikte daarvoor LSD en hypnose en dat maakte hem bij veel collega's nogal omstreden. Toen hij vorig jaar 70 werd, moest hij nood gedwongen zijn activiteiten staken. In het nieuwe interview-pro gramma van de TROS gaat dat volgens Bosboom anders: „Wij stellen de hoofdpersoon centraal. Die moet goed uit de verf komen, de rest is minder belangrijk. Het risico is daar door groter, dat is waar. Het interview met Bastiaans is net opgenomen en ik moet zeggen dat ik heel tevreden ben. Mar er is een serie van vijf programma's gepland, dus we moeten even afwach ten." De TROS meldt trots dat de gasten worden ondervraagd op de 'bekende Bosboom-wij ze'. „Ja, die dingen bedenk ik niet zelf", zegt Bosboom. Hoe zou hij zelf zijn methode om schrijven? „Mijn manier van vragen is direct en openhar tig. Zo van: laten we er maar niet omheen draaien. Lood zware dingen probeer ik af standelijk te benaderen. De sfeer moet niet drukkend zijn, maar ontspannen." In 1980 stapte Bosboom volko men onverwcht over van de VARA na de TROS. De man van 'Achter het Nieuws', 'Ko ning Klant' en 'In de Rode Haan' ruilde de socialistische omroep in voor de principe loze TROS. Zou Bosboom zijn nieuwe programma ook voor de VARA hebben maken? „Zo'n programma zou je voor iedere omroep kunnen maken", antwoordt Bosboom. „Dat geldt eigenlijk voor elk programma. Voor mij zijn er maar twee soorten, goede en slechte." De zeer vergaande demo cratisering bij de VARA en minachting voor het publiek bij deze omroep brachten Bosboom er destijds toe naar de TROS te gaan, volgens hem 'een arbeidersomroep vóór arbeiders'. Voor de TROS ging hij het consumen tenprogramma 'Kieskeurig' maken, volgens zijn eigen principe: 'Televisie is een ge- bruiksmedium van mensen die allemaal misschien net mulo hebben'. Denkt hij nog wel eens te rug aan zijn tijd bij de VA RA? Wim Bosboom: wilden." ,De VARA is nu zoals wij 'm destijds - foto ger dijkstra „Nee, dat is een stuk geheel verwerkt verleden, om in de termen van prof. Bastiaans te blijven. Ik heb zelf kunnen jverwerken met enige lenig heid van geest, hoewel het in het begin nogal dramatisch was." De VARA is inmiddels sterk veranderd, maar heeft geen pogingen gedaan de ge routineerde tv-man van één meter twee-en-negentig te rug te halen. „Ik ben er te oud voor", zegt Bosboom. „Maar," voegt hij er aan toe, „de VARA is nu zoals wij 'm des tijds wilden, Koos Postema, Hans de Graaf en ik. Zonder arrogant te willen klinken, moet ik zeggen dat wij onze tijd ver vooruit waren." In november, december, fe bruari en april staan ge sprekken gepland met Anton Geesink, Annie M.G. Schmidt en Nel Benschop. Door Henk Egbers „De krant maakt het beeld; niet wij. Dpt was de opzet. De prent die wij gemaakt hebben, heeft bijna niets te maken met ons gewone werk". Dat zegt het driemanschap van St. Joost, dat van daag het ontwerp voor de kleurige achterpagina van De Stem leverde. Het zijn drie studenten van de afdeling grafiek. Anne- mieke van Eupen (Hooge- loon, 1965) is vijfdejaars en zit dus voor haar eindexa- menprojekt, bestaande uit 24 zwart-wit etsen bij Schu berts Winterreise. In het vierde jaar zitten Jorien Maters (Dordrecht, 1968) en Willem de Ridder (Harlin- gen, 1967 - ja, familie van de reeds bekende naamgenoot). Jorien sluit mogelijk het meest aan bij de werkwijze voor de Stern-prent. „Ik ben meestal bezig met uitver groten, zodat er een nieuw beeld ontstaat". En Willem: „Ik gebruik veel bestaande dingen; kies er meestal één uit en doe er grafisch iets mee, zodat er iets veran dert". Waarom een drieman schap gevormd? „Het aantal deelnemers was beperkt en met je drieën vergroot je dan de mogelijkheden. Voor je alléén is het bovendien te moeilijk; de pretentie en de verwachting zijn dan zo groot. Onze opstelling was dan ook: we doen iets met de krant en dat is iets anders dan we maken een prent of een kunstwerk voor de krant. We zijn uitgegaan van de middelen die een krant je biedt: vergroting, raster, kleurenscheiding en derge lijke. We hebben het ook ta melijk vluchtig gemaakt; zoals een krant werkt. Zon der pretenties. Gewoon iets maken. De Stem drukt het toch! We schakelen onszelf min of meer uit. Binnen dit kader zijn we wel heel se rieus aan het werk geweest. We hebben vijfentwintig dingen gemaakt van 6x9 centimeter. Zittend op de grond hebben we met ons drieën geknipt en gescheurd in tijdschriften en daarna met dit materiaal collages vervaardigd. Wij wilden uiteindelijk de krant het beeld laten maken. Dat was de opzet. Niet: wij maken een schilderij, dat in de krant wordt afgedrukt. Onze prent stelt niets voor. Er zit een stukje van Winnie de Poeh in; een stukje met Ensor uit een kunsttijd schrift. Maar eigenlijk kan dat niets schelen. Daarom gaat het niet. Het gaat alleen om kleur en beeld. We heb ben bijvoorbeeld wel ge vraagd of de lithograaf wil zorgen dat de kleuren bij de afdruk wat verschuiven ten aanzien van elkaar. Het kan best zijn dat an deren, die ons ontwerp zien, zeggen dat het knutselwerk is. Dat is het óók! Maar er is méér! Dat knutselen gebeurt 'onwillekeurig' met het in zicht en het gevoel voor compositie en kleur dat je in de loop der jaren op een aca demie als St. Joost ontwik keld hebt. Van de verschillende ont werpen hebben we een aan tal uitvergroot, zodat we in zwart-wit konden zien hoe de vorm het gaan doen. Voor de rest blijft het ook voor ons een grote verrassing. Dat ligt helemaal in handen van de krant. Ja, voor een belangrijk deel, schuiven we de verantwoordelijkheid voor deze prent naar de krant toe. Hij is gericht op de krant gemaakt en aan het technisch vermogen van De Stem uitgeleverd. Voor ons een leuke mogelijkheid. Of deze voor onze opleiding van invloed is, kunnen we na verloop van tijd pas ontdek ken. Het goede van de prent vorige week (Gilbert Bas) vonden we dat hij niet teveel opviel. Ze hoorde bij het beeld van de krant. Je vroeg je af waarom hij eigenlijk op de achterkant stond en niet ergens middenin? We hebben geen idee hoe het onze pagina zal vergaan. Het ligt allemaal in handen van De Stem. Nieuwsgierig zijn we zeer!" Jorien Maters (links), Willem de Ridder en Anne- mieke van Eupen: met z'n drieën één pagina in De Stem. - foto de stem/johan van gurp Vlaamse TV-kijkers die vol ongeduld wachten op hun eigen commerciële zender moeten nog heel wat nachtjes slapen voor het zover is, maar bij de openbare omroep in Vlaanderen, de BRT, doen ze nu al geen oog meer dicht. De strijd om de kij kersgunst in België belooft ongekend hard te worden. Goed opgeleide BRT-jour- nalisten stappen en masse over naar de Vlaamse Te levisie Maatschappij, die twintig procent meer be falt. En deze week, ruim vier maanden vóór de eer ste uitzenddatum, begint de VTM ook al adverten ties te werven. hoor Frans Boogaard Danny Huwé en Piet Deslé, don van de BRT Radio- Nieuwsdienst, gaan bij de com merciële omroep het Journaal opzetten, samen met de jonge BRT-televisiejournalist Terry Verbiest, die een dag later zijn ontslag indiende. In het impo sante kasteel ten noorden van Brussel van waaruit de Vlaamse Televisie Maatschap pij haar aanvallen leidt, treffen zij hun oud-BRT-collega Jan Schodts, hoofd informatieve programma's bij de nieuwe zender. Mike Verdrengh, met 'Mike' en 'Mike aan zee' nog maar kort geleden hét gezicht van de BRT, is er al druk bezig zijn nieuwe functie van program madirecteur inhoud te geven. Guido Depraetere, tot voor kort succesvol BRT-producent, as sisteert hem daarbij. Beiden werken nauw samen met Jan Geysen, die met het oog op de komst van de VTM een eigen productiebedrijf is begonnen. En die op dat vlak een zo rijke ervaring heeft, dat bij de BRT nauwelijks één amusements programma te noemen is dat niet van de grond af door hem is opgebouwd. Vier maanden duurt het nog voordat de VTM - op 1 februari 1989 - de lucht ingaat, maar nu al heeft de paniek bij de BRT toegeslagen met de kracht van een fragmentatiebom. Geruch ten over nieuwe transfers - ook Walter Capiau van de BRT- topper 'Hoger Lager' wordt ge noemd - verzieken de werk sfeer aan de Brusselse August Reyerslaan hartgrondig, ter wijl toch voor personeel en lei ding van de BRT vaststaat dat alleen met kwalitatief zeer hoogstaande programma's een tweede migratiegolf, die van de kijker, kan worden gekeerd. Hoe de BRT dat denkt te gaan doen bleek afgelopen week, toen zij haar aangepaste winterprogrammering bekend maakte. Het hele zendschema is erop gericht de kijker aan de BRT te binden. Het eerste avondjournaal een kwartier vroeger, het tweede klokvast om half elf. Een betere afstem ming van de programmering op de twee netten. De IQ-kwis (kijkdichtheid: 20 procent) van dinsdag naar woensdag, om niet te hoeven concurreren met talkshows als 'Argus' en 'Rond Daniël'. Plannen voor een nieuw sportprogramma. 'Dal las' opgevolgd door het in Ne derland zeer succesvolle 'Me disch Centrum West'. Het eli taire 'Kunstzaken' naar een la ter uur. Voor BRT-begrippen zijn al die maatregelen niet minder dan een kleine revolutie, maar in het veranderende Vlaamse media-landschap hebben ze waarschijnlijk hetzelfde effect als een asperientje op een Aids- patiënt. De VTM, die midden deze week haar programma-aanbod bekend maakt, heeft voor het toekomstige kijkerspubliek al Mike Verdrengh, van de BRT naar de commerciële VTM. - foto anp 'Medisch Centrum West' wordt bij de BRT de opvolger van 'Dallas'. foto anp driehonderd speelfilms aange kocht. Vergevorderde contac ten met succesvolle Neder landse programmamakers (Jef Rademakers, John de Mol jr, Han Peekei) garanderen amu sement van hoge kwaliteit, en de al eerdergenoemde Jan Schodts is bezig een in drukwekkende Journaal-re dactie op te bouwen. Flitsend nieuws en ontspanning zijn de wapens van de nieuwe zendge machtigde. „De nieuwe pro grammering van de BRT heeft op ons niet echt indruk ge maakt," klinkt het dan ook vanuit Vilvoorde, waar de VTM haar tenten heeft opge slagen. „Maar wij gaan ons niet bij voorbaat op de borst slaan dat we het beter doen. Dat oor deel laten we straks aan de kij ker over." De VTM - nu zestien, straks honderd werknemers, van wie ruim twintig journalistiek - legt deze week met tegenzin haar kaarten op tafel. Uit tak- tische overwegingen had de commerciële omroep daar graag nog even mee gewacht, maar om de advertentiewer ving te kunnen beginnen, moet het programma-aanbod er zijn. Vier maanden nog scheiden de VTM van de dag waarop zij, te beginnen met 46 uur per week, de ether ingaat. Of beter: de kabel op, want als zij dat willen of moeten kunnen de Nederlandse kabelmaatschap pijen, in ieder geval zolang de Europese eenwording geen roet in het eten gooit, het VTM-sig- naal letterlijk aan de grens te genhouden. Heel lang zal dat niet zijn. De. VTM gaat er zon der meer vanuit dat voordat zij op volle sterkte uitzendt - dat wil zeggen: 24 uur per dag - ook Nederland daarvan meegeniet. En niet alléén de VTM, want nog maar kort geleden vroeg ook de administrateur-gene raal van de BRT, Cas Goossens, zich vol zorg af hoe straks die zes netten (Nederland 1, 2 en 3, de BRT 1 en 2 en de VTM) voor in totaal hooguit 20 miljoen Ne derlandstalige kijkers moeten worden gevuld. „Als je de moeilijkheden ziet die de Fran sen hebben met zes netten voor 55 miljoen Franstaligen, dan mag die vraag best worden ge steld," aldus Goossens, die in het gegeven dat hij deel uit maakt van een beperkte taal groep overigens tegelijk ook een voordeel ziet: dat vreemde indringers op de kabel, zoals Super-, Sky- en andere 'Chan nels' bij 'zijn' publiek geen kans krijgen. Ondanks de vermeende meertaligheid van Vlamingen, zo wijst BRT-onderzoek uit, kijkt toch 85 procent van het Vlaamse publiek naar Neder landstalige programma's. Over heel '86 zaten bij de twintig meest-bekeken programma's op de BRT maar twee buiten landse: Dallas en het Eurovi sie-songfestival. Daar valt mee te leven. In ieder geval houdt het voor de BRT het aantal concurrenten overzichtelijk. De BRT houdt dus moedig vol. Hoewel er momenteel nauwe lijks nog journalisten zijn om de actualiteitenrubrieken op radio en tv te vullen, en Goos sens en zijn door en door ver politiekte Raad van Bestuur er elkaar over en weer van be schuldigen dat ze geen concur rentiebeding hebben voorzien om de overloop van program mamakers en journalisten naar de commerciële concur rent te voorkomen, worden de achterblijvers op de August Reyerslaan met veel pep-talk op de been gehouden. Goossens put moed uit het feit dat de Luxemburgse zen der RTL, die eind vorig jaar al tot het commerciële RTL-tvi werd omgevormd en sindsdien buitengewoon populaire pro gramma's brengt, qua kijk dichtheid "in Wallonië niet ver der is gekomen dan een slor dige 25 a 30 procent. Te weinig voor de echt grote adverteer ders. Maar Goossens vergeet dat de Waalse tegenhanger van de BRT, de RTBF, in reactie op de komst van haar commerciële concurrent een dynamiek ont wikkelde die bij de BRT ver te zoeken is. Bovendien lijkt ze de politiek meer mee te hebben. De nieuwe voorzitter van de Waalse deelregering, Valmy Féaux, wil de RTBF een be perkte reclamewerving toe staan, tot maximaal 1 miljard frank (55 miljoen gulden) bo venop de niet-commerciële re clame. De BRT krijgt die ruimte niet. Zij moet zich binnenkort zelfs voor de rechter verant woorden omdat zij in de aftite ling van sommige program ma's nog steeds namen van sponsors geeft. Daarnaast is niet zonder belang dat er op deze aardbol heel wat meer Frans- dan Nederlandstaligen rondlopen. Wat betekent dat de RTBF altijd voor lagere kosten amusement en films kan kopen dan de BRT. De BRT, wil zij overleven, zal dus op termijn een pact moeten aangaan met haar jonge uitda ger, ofwel zal zij hem moeten aftroeven met meer achter grond, beter nieuws en meer verstrooiing. De druk op de re dactie is groot. Begin deze maand, vier weken te vroeg, maakte zij al uitgebreid mel ding van de tiende verjaardag van de dood van Brei. Dat wordt nog lachen straks, als de BRT voor het eerst van haar leven écht concurrentie krijgt. et de importeur geven wij (t/m 2-10-'88). loopsgat 3 jr. garantie. ilprijs, ongeacht welk merk. ir. lid A.V.V.N.. reparatie alle merken

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1988 | | pagina 21