IDE STEM
JE BOUWT NIET
ZO'N SCHIP, JE
CREËERT HET'
it
IANAGER
WEEK E
service en de electro-
'r komt een man hier, een
Amerikaan. Hij heeft een advertentie gelezen 'de
snelste verbinding tussen twee punten is een
Diaship' en hij denkt die Hollanders kunnen dat.
Hij is miljonair, verdient z'n geld met het midden
door zagen van limousines om ze nog langer te
maken, met tv en bar en zo. Hij is bezeten van
snelheid, heeft een jacht, maar moppert: ze varen
me allemaal voorbij.
Die man, ene Donald Stallupi, landt met z'n jet in
Eindhoven, komt naar ons toe en Zegt 'ik wil een-
I jacht van 40 meter en het moet 50 knopen kun-
I nen varen, bijna 100 kilometer per uur. Dat flits-
I jacht, de Octopussy, is hier bij ons in Oss ge-
bouwd. Het heeft proef gevaren op het Hollands
Diep en op de Noordzee. Hij ging over de Nieuwe
Waterweg en de waterpolitie belde. Ze zeiden: de
Octopussy komt hier voorbij en hij vaart wel 30
knopen. Ik zeg, dan zijn we de lui, want hij moet
50 knopen lopen".
Citaat Theo van Erp, adjunct-directeur Heesen
Shipyards-Diaship in Oss, vertegenwoordiger van
een florerende industrie.
Klein wereldje
ZATERDAG H
24 SEPTEMBER 1988 I
Liefde
Dutch boats
Raketten
Grote pils
Kwaliteit
B
iderneming, die haar aktiviteiten heelt ondergebracht
ijf levert toe aan scheepvaart, industrie, wegtransport,
•cheepsuitrustingen, dekkleden en smeermiddelen.
n zoeken wij voor de vestiging Rotterdam,
ALKABELS een
urg.
an hijsmaterialen en staalkabels en het in
tarvan, ook in internationaal verband. Naast
izen omtrent het veilig gebruiken van de
el erkende toetsinrichting.
:t onderhouden van de bestaande klantenkring f
luw en offshore).
KANDIDAAT:
/IBO-nivo
buitendienstfunktie
Be. Honorering is in overeenstemming met de
hoofdkantoor te Groningen,
8901 BD
LEEUWARDEN
Einsteinweg 16
Tel. 058-125315
1951 AH
velsen-noord
Wijkermeerweg11
Tel. 02510-26411
Kees Cornelissen, een ondernemende dertiger In Dreumel: „Wat ande
ren kunnen, kunnen wij ook". - foto con de kook
•TAURANT - SNOOKERCENTRUM
Voor partijen - bruiloften -
liners of een gezellig avondje uit.
Reserveringen tel. 01140-11492.
THEO EN MAYA VAN WEZEL
ionsplein 2-4 4561 GC Hulst
Door Paul de Schipper
A had al gauw door dat er met twee
'ukken ijzer aan elkaar lassen weinig te
('dienen viel". Een ondernemende oud-
4TS-er in het Land van Maas en Waal
*«wt nu luxe jachten. Hij heeft een ver
koopkantoor in Monaco. Een eindje ver
krop, in Den Bosch, zit Rien Moonen.
Had vroeger alleen een schilderszaak,
lucht een failliet bedrijf en verkoopt nu
dassieke plezierjachten kompleet met
;°peren sierolifanten.
:n dan Heesen Shipyards in Oss. Zij
"uwden inderdaad het snelste motor
rit ter wereld, 98,5 kilometer per uur
t0 aan boord blijft de thee in de kopjes
daan.
Jachtbouwers weggedrukt in een
loekje van Brabant, maar ze doen zaken
iet superrijken, mensen die niet hoeven
ujken op een paar gouden kranen meer
minder. Een bijzondere industrie, de
*>uw van drijvende glamour. Ze noemen
'el zelf megajachten. Hun export steekt
'e nog steeds aangeslagen grote Neder-
andse scheepsbouw al naar de kroon.
.Mensen die dit kopen kijken niet zo
laar een prijskaartje. Ze denken wel in
'"dgetten. Ze weten wat ze willen, ko-
"5? binnen en zeggen: ik heb vijftien
injoen om aan een schip te besteden,
an zeggen wij: goed meneer, wat zou u
r voor willen hebben? We gaan aan het
I 'ekenen en interieurs ontwerpen.
cl is een heel team. Weet je zo'n jacht
je niet, zo'n jacht creëer je. Het
'gn van zo'n schip is kunst".
ttemak
{n kantoor met veel tl-licht, een neu-
behang, grijze bureaus en een te-
ntafel in de keuken. Computers, een
de Commodore, een nieuwe Apple,
nt«rs, telex en fax. Uitzicht op de ri-
lOuw
vier. Boven op één van de bureaus voe
ten in slippers en benen in een spijker
broek. De directeur belt'op z'n gemak.
Een contract voor een miljoenenklus is
geen haastwerk, ook niet als je nog maar
dertig bent en zegt dat je met je bedrijf
net op de drempel staat.
„Even voorbij Dreumel.als je die
hoge scheepsbouwkraan ziet moet je
links af de dijk op. Daar is de werf'.
DreumelDreumel, waar ligt dat?
Er zijn multi-miljonairs die de weg
naar Dreumel beter kennen dan som
mige verslaggevers.
Even buiten dit rivierdorp aan een
stille uitloper van de Waal staat Kees
Cornelissen Shipyard, de jachtwerf van
een MTS-er die meer wilde dan ijzer aan
elkaar plakken. Hij begon met twee man
voor zichzelf en specialiseerde zich in
eenvoudig aluminiumconstructies zoals
mengtanks voor het boerenbedrijf. Drie
jaar geleden kon hij een oude werf aan
de Waal overnemen. Daar liggen nu de
glimmende aluminium casco's van snelle
zeegaande motorjachten. Afgelopen jaar
is de omzet gegroeid tot 6 miljoen.
De jeansbenen komen van het bureau af.
Kees Cornelissen herneemt de draad van
z'n verhaal: „Eigenlijk staan we nog in
onze kinderschoenen. Tot nu toe hebben
we alleen de dek-opbouwen gedaan. Die
gingen dan op schepen van anderen, van
Heesen in Oss bijvoorbeeld. Dan kun je
zeggen: „Kees Cornelissen kan alleen
dekken bouwen en geen casco's. Kijk
naar buiten, daar liggen onze casco's.
En: Kees Cornelissen kan geen zeilschip
bouwen. Wel, ons eerste zeilschip heb
ben we pas afgeleverd. We zeggen hier:
Octopussy ttjdens proefvaart: „HIJjnoet 50 knopen lopen, anders zijn we de lui"
- foto heesen shipyards
Megajachten in polderland
wat anderen kunnen, kunnen wij ook.
Deze week sluiten we twee contracten af
voor jachten van 28 en 32 meter, com
pleet met luxe interieur. Dat is die drem
pel waar we overheen moeten. Zien je
potentiele klanten dat je wat kunt, dan
weten ze Dreumel te vinden. Het is een
klein wereldje".
„Ze liggen in Monaco, Saint Tropez,
Fort Lauderdale of Miami. Iedereen
kent iedereen. Ze kijken naar elkaar of
de ander niet een mooier schip heeft dan
zijzelf. Die schepen wisselen vaak van
eigenaar. Het gaat net als met auto's,
steeds een beetje groter, wat sneller en
iets duurder. Het gaat om het prestige.
Als ze een nieuwe laten bouwen kwek
ken ze maandenlang in hun vrienden
kring. Als ie dan gebouwd is en hij doet
het goed zijn ze zo trots als kinderen".
De jachtbouw kent twee belangrijke spe
cialisaties: de seriebouw en de bouw op
verzoek, ook bekend als 'custom built'.
De extra rijken geven de voorkeur aan
het exclusieve ontwerp. Het is die tak
van scheepsbouw waarmee Nederland
zich op het ogenblik internationaal sterk
maakt.
Een belangrijk deel van die exlusieve
jachtbouw-'op-maat heeft zich geconcen
treerd in het oosten van Noord-Brabant.
Hoe komt dat? Van Erp van Heesen-
-Diaship: „Ja, het lijkt achteraf. Ais we.
een schip willen testen rijn we een dag
kwijt om langs stuwen en sluisjes op
open water te komen, maar er rijn ook
voordelen: de mentaliteit van de werkne
mers bijvoorbeeld. Er zat hier veel know
how, omdat er langs de rivier nogal wat
binnenvaart-werfjes waren. Die rijn ver
dwenen, maar het personeel rit nu bij
onze jachtwerven. Het rijn mensen met
liefde voor het vak en het woord staking
kennen ze niet".
„De grote Nederlandse scheepsbouw ligt
op z'n kont", zegt Kees Cornelissen.
„We rijn hier riek van het RSV-syn-
droom. Het gevolg is dat de export van
jachten de bouw van zeeschepen gaat
overvleugelen. Dan tel ik de zwaar ge
subsidieerde marine-bouw even niet
mee. Wij krijgen geen subsidie, nul
komma nul. Financiering, kredietgaran
ties van de overheidnul. Zowel bij
banken als in Den Haag is scheepsbouw
een vies woord. Dat terwijl deze tak van
scheepsbouw erg veel toekomst heeft"
„De overheid doet heel weinig voor
ons", bevestigt Rien Moonen. „Aan eén
kant is dat wel begrijpelijk. Veel van
deze schepen gaan naar buitenlandse
miljonairs. Ik kan me voorstellen dat de
overheid de zakken van die mensen niet
verder wil vullen, ook al is het dan onze
werkgelegenheid".
Moonen Shipyards in Den Bosch
bouwt jachten van 15 tot 30 meter.
„Luxe klassieke schepen", aldus Rien
Moonen. Hij heeft 45 man in dienst en
boekt dit jaar een omzet van 15 tot 30
miljoen gulden, afhankelijk van de vraag
of enkele orders nog voor eind '88 gele
verd kunnen worden.
De Bossche werf-eigenaar heeft wel
eens geprobeerd steun te krijgen. Moo
nen: „Hemel en aarde bewogen en geen
stuiver los gekregen". Met kredietgaran
ties is het ook niet altijd makkelijk.
Moonen: „Een klant zet voor 5 miljoen
z'n handtekening op een contract. Dat
gebeurt soms met klamme hand en zo
man wil wel zekerheid hebben dat ie ook
een schip voor z'n geld krijgt. Nou en
dan kom jij bij de bank: ga maar drie
stappen terug als je een schip aanmeldt.
Als er gegeven wordt is het veel minder
dan bij onroerend goed. Wil je een kan-
Alles aan Octopussy Is super, mega en turbo en de stuurhut lijkt een astronau
ten-verblijf.
- foto heesen shipyards
toor bouwen dan krijg je zo 75 procent,
maar schependan lopen ze hard weg.
Hooguit 60 procent krijg je en dan rit ik
nog aan de hoge kant".
Rien Moonen over concurrentie: „Ne
derland heeft een naam als jachtbouw-
natie. De Fransen hebben goeie ontwer
pen, maar ze laten ze hier bouwen. De
Italianen kunnen niet overweg met tech
niek. Prachtige interieurs hoor, maar ze
bouwen schepen om te liggen. In Neder
land, Duitsland en Zweden is dat anders.
Daar worden schepen gebouwd die moe
ten varen, voor mensen die willen va
ren".
„Dutch boats rijn net zo bekend als
kaas en tulpen. Het rijn de Mercedessen
onder de jachten", zegt ■adjunct-directeur
Van Erp van Heesen Shipyards, de bou
wer van Octopussy, 's werelds snelste
megajacht.
Alles aan Octopussy is super, mega en
turbo! De stuurhut lijkt op een astrqnau-
tenverblijf. En neem de motoren, bij elk
aar goed voor 10.500 pk, genoeg om een
middelgroot koopvaardijschip aan te
drijven. Waterjets, zorgen voor de eigen
lijke voortstuwing. Het rijn een soort
straalmotoren onder water. Het alumi
nium schip weeg 140 ton. Elk onderdeel
heeft op de weegschaal gelegen. Hon
derd kopjes van het servies rijn net voor
de snelheidsproeven ingeruild voor lich
tere versies.
Nederland exporteerde in 1987 voor
300 miljoen gulden aan plezierjachten.
De exportproduktie van koopvaardij
schepen was in datzelfde jaar 668 mil
joen.
Een recent prestigieus project van de
Nederlandse jachtbouw is de renovatie
van de Nabilia, het vroegere jacht van de
gesjeesde miljardair Adnan Khashoggi.
De Arabier raakte het jacht kwijt als on
derpand in een wapendeal, onderdeel
van het schimmige Irangate. Khashoggi,
die ooit 2 miljoen dollar per week aan
persoonlijk uitgaven spendeerde, keek al
een tijdje nauwelijks naar de Nabilia om.
„Het schip was uitgewoond, het blad
goud kwam los van de wanden", weet
Kees Cornelissen. De Friese jachtwerf
Amels vertimmerde de Nabilia voor 12
miljoen dollar in opdracht van de nieuwe
Amerikaanse eignaar, Donald Trump.
Het grootste luxejacht ter wereld is de
160 meter lang Abdul Aziz van koning
Fahd van Saoediarabië. Het gouden be
stek aan boord wordt niet gebruikt voor
het nuttigen van stamppot. Het jacht is
verder voorzien van garages, helicopters
en luchtafweerraketten.
In dit wereldje heeft mond-tot-mon-
dreclame van keuvelende rijke lieden aan
de Middellandse Zee de doorbraak bete
kent voor Heesen Shipyards. Van Erp:
„Een Zwitserse klant van ons zocht in
'82 een 30-meter schip met transatlanti
sche capaciteiten. Hij moest 30 knopen
varen en niet uit elkaar rammelen op de
oceaandeining. Het heeft ons kapitalen
gekost en veel zweet en tranen, maar het
is gelukt. Het schip lag daar in Antibes.
In zo'n jachthaven waar die schepen
rijen dik liggen met mooie dames en
schoothondjes op het achterdek. Het
schip viel op door de lijn. Ze kletsten er
over en de rest ging vanzelf. Uiteindelijk
was het een diepte-investering".
Hoe ontvangen Brabantse jachtbouwers
hun jetset-klandirie, met limousines en
Hilton?
„Doe maar gewoon, dan doe je al gek
genoeg," bromt Van Erp, „en dat vinden
die mensen nog leuk ook. Met hun fami
lie een dure week in Amsterdam kan,
maar weet je wat ze veel leuker vinden?
Op de fiets en een rondje maken door
het rivierenland. Zet ze dan achter een
grote pils in een boerenkroegje in een
Maasdorp en ze vinden hét prachtig, ge
woon op de Brabantse manier ontvan
gen. Dat vinden ze echt beautiful".
I
Wat mensen er in rien om met zo'n
miljoenen-jacht te varen? „Ach," zegt
Theo van Erp „ze rijn niet anders dan
andere mensen. Ze steken mekaar de
ogen uit. Dat begint met auto's en hui
zen, maar het gebeurt ook met jachten.
Het is sport, hobby en zaken doen tege
lijk. Als ze met hun nieuwe aanwinst een
paar weken op vakantie rijn geweest dan
doen ze 'm in charter. Het büjven bussi-
nesslui. Je moet niet vergeten dat zo'n
schip met vier, vijf man bemanning erop,
duizenden guldens per dag kost. En dan
vaart ie nog niet eens. Dikwijls verkopen
ze hun schip al na een jaar. Dan bestel
len ze er een van twee meter groter, die
vijf knopen harder kan. Het bezit is al
gauw het einde van 't genot".
En dan de toekomst van de luxe jacht
bouw. Is die niet erg afhankelijk van de
economische barometer? Van Erp: „Ik
denk het niet. Mensen die deze schepen
kopen kunnen een stootje hebben. Ze
malen niet om een hoge of lage dollar.
Bovendien komen er steeds meer rijken.
Je riet dat in Nederland ook, meer men
sen die geld hebben en aan de andere
kant meer mensen die het met minder
moeten doen".
Bij Cornelissen liggen twee casco's
voor de wal en een in de bouwloods.
Moonen rit voor volgend jaar vol. Bij
Heesen staan vier nieuwe schepen op
stapel, van 22 tot 43 meter, de vijfde
komt eraan. Van Erp: „We praten er
maanden over met de eigenaar, eerst de
tekening, dan de inrichting, alle extra's,
soms voor een paar miljoen aan kunst.
Als dat voor mekaar is en de klant tekent
het contract, dan gaat het net als met u
en ik als we iets graag willen. Het had
eigenlijk gisteren al klaar moeten rijn.
Op dat moment zeggen wij: hoor es
vriend, dat kan niet. Het wordt mooi,
maar het heeft z'n tijd nodig. Hier in
Holland offeren we niet aan kwaliteit,
voor niemand".
i
