Lubbers erkent:
'We verkeken ons
op werkloosheid'
laad van State weer zeer kritisch
Economisch]
succes heeft]
vele vaders
GROOT BEZUINIGINGSPLAN VOOR TIEN JAAR
Van den Broek zwijgt over pas-affaire
MENNOTA
plNA 5
DEFENSIE BUITENLANDSE ZAKEN
WOENSDAG 21 SEPTEMBER 1988
BVD: meer Oosteuropese spionage
M5
sch en financieel gaat het beter
er wat kunnen, vindt de christe-
H. Hofstede.
yHAAG - Voor het derde achtereenvol-
(je jaar heeft de Raad van State zich in
tj' advies over de Miljoenennota uiterst
jritisch tegenover het kabinet opgesteld,
.werkloosheid blijft onaanvaardbaar groot,
iiding daarvan moet onverminderd hoofd
telling van het beleid blijven en kan niet
jen beschouwd als een probleem dat door
'Ürtgaande economische groei vanzelf tot een
Lossing zal komen".
fpe Raad betreurt het dat veel werkgelegen-
jsplannen niet of nog onvoldoende in uitvoe-
zjjn gekomen. Veel geld dat op de achter
volgende begrotingen werd uitgetrokken, is
«niet besteed (Sinds 1986 is er voor werkgele-
ïheidsplannen rond één miljard uitgetrokken;
irvan is pas 250 miljoen gulden besteed, red).
I'^e hoogste urgentie moet worden toegekend
j het daadwerkelijk op gang brengen van ac-
jjteiten ter bestrijding van de werkloosheid".
Ijk Raad van State onderschrijft de opvatting
„het kabinet dat belangrijke vooruitgang is
iaakt met een aantal doeleinden van het re-
ingsbeleid, maar uit kritiek op het hier en
j wat snoevende toontje in de Miljoenennota.
Al in de eerste zin van het eerste hoofdstuk
van de nota gaat het in de visie van de Raad mis
„De vraag is gerechtvaardigd of bij de stand van
zaken (van de werkloosheid) zo ongeclausuleerd
kan worden gesteld: 'De economie ontwikkelt
zich voorspoedig'. Immers ook de omvang van de
werkloosheid is een onderdeel daarvan".
In zijn antwoord gaat minister Ruding aan
deze opmerking voorbij. De bewuste zin is in de
definitieve versie van de Miljoenennota dan ook
ongewijzigd gebleven. De opmerking van de
Raad dat hogere economische groei niet als van
zelf tot minder werkloosheid leidt, wordt door
Ruding 'ten dele' onderschreven, maar tegelij
kertijd afgedaan met een open deur: „Zonder
economische groei komt de werkloosheid ook
niet tot een oplossing".
De Raad waarschuwt evenals vorig jaar dat
de bereidheid om de lonen te matigen onder
spanning kan komen te staan. De toenemende
schaarste in bepaalde sectoren van de arbeids
markt en de verdere groei van de winsten van
het bedrijfsleven, kunnen die bereidheid in het
tegendeel doen omslaan. Blijvende aandacht
voor een stabiel sociaal klimaat blijft daarom
geboden.
Raad van State
DEN HAAG - De Binnenlandse Veiligheids Dienst (BVD)
verwacht een toename van Oosteuropese spionage op
hoogwaardig technisch en wetenschappelijk gebied.
De Russische inlichtingendienst KGB en andere Oosteuro
pese spionagediensten hielden de BVD ook dit jaar flink
bezig, zo blijkt uit het jaarverslag. Ook mogelijke spio-
nage-activiteiten op nucleair gebied werden door de vei
ligheidsdienst onderzocht.
De BVD constateert dat de Oosteuropeanen in 1988 met
name uit waren op het vergaren van militair-strategische
en technisch-wetenschappelijke gegevens.
Op het terrein van politiek extremisme onderzocht de BVD
vooral rechts-extremisme en politiek gewelddadig activis-
Dat gebeurde volgens minister Van Dijk (Binnenlandse
Zaken) een aantal malen met succes, want hij meldt dat de
veiligheidsdienst 'regelmatig politie en justitie van infor
matie heeft kunnen voorzien over voorgenomen anti-de
mocratische acties'.
er
van
erk
En
rit
tiek
rijn
ons
'ge
laat
kij-
ijke
,an-
j es-
tem
leze
iten
ino-
;en-
ge-
ekt.
den
va-
het
Dan moeten we daarheen".
Als ondernemen letterlijk
ruimte vragen, vil CNV-
voorzitter Hofstece dat wel
billijken. De overheid doet te
weinig aan investsen, onder
meer op het terreii van de in
frastructuur en iet milieu,
vindt het CNV. Vierhonderd
miljoen is te weinij.
Maar over de beiteding van
financiële armslaj heeft hij
afwijkende ideeën. Op finan-
ciëel-economisch terrein gaat
het goed, 'verbaziigwekkend
goed zelfs'. Het herstel is
vooral mogelijk gemaakt
door matiging vai arbeids
kosten. „Het vaktondsbeleid
is de spil die heeft geleid tot
dit succes".
Hoe dan nog even die ene
harde noot die wekloosheid
heet te kraken, wi de zaal,
gevuld met deze dig weinig
ondernemende lieden, nog
weten. Zou het helpen de mi
nimumlonen omlaag te bren
gen? Daar zegt de takbonds-
man Hofstede niet zo maar
nee tegen.
Zowel de PvdA ah de orga
nisatie van christelj ke werk
gevers NCW hebbel daarover
ideeën losgelaten, die wat
hem betreft verdere studie
verdienen.
Op geen enkele manier mo
gen dergelijke miatregelen
van het CNV uitjakken in
koopkrachtverlies voor de
minima. Een verlagng van de
sociale premies voer de laag
ste looninkomens ktn de kos
ten voor de werkgeler beper
ken en tegelijk de loopkracht
van die werknemer) overeind
houden.
Het kabinet dubl nog wat
over het minimumbon. Echt
verlagen of subsidiiren door
te korten op sociale premies?
De ambtelijke rechterhand
van minister Rudinj van Fi
nanciën, thesaurier-generaal
drs. C. Maas, geeft ain hoe op
zijn departement tegen dat
probleem wordt aangekeken
Het minimuloon, zegt hij, js
afgeleid van het sociile mini
mum en geldt als norm voor
een minimumloner/kostwin
ner.
Maar van alle metsen met
een minimumloon is maar
vier procent kostwinner, dus
de rest zit boven die bodem.
En bovendien blijken zes van
de tien mensen die yandr"
voor een minimumloon wer-1
ken, over twee jaar al een
heel eind op weg te zjn naar j
modaal.
Zonder het met zo v
woorden te doen, zegt de top
ambtenaar dus: voor het gr® j
van de laagst betaalcfe werk
nemers kan de beloning hest
omlaag.
Dat zal in ieder geval op
hevig verzet van een gro°!
deel van politiek Den Haag®
van de vakbeweging stuitert
CNV-voorman Hofstede W®
voorop. Hij heeft het er to®
al moeilijk mee dat alleen
mensen die een baan hebb®
in het bedrijfsleven, volop
profijt trekken van de econo
mische groei.
Daaraan is wat hem betreft
best wat te doen. In de socia
potten zit viereneenhalf ®ii'
jard extra waarmee jar®
achtereen de uitkeringen
kunnen groeien. En als de re'
gering de BTW nou eens
tot 18,5 maar tot 19 ProCï
verlaagt, dan kan met ne
miljard dat daardoor in fl I
knip blijft, ondernemer Vi
Driel zijn wegen krijgen
de ambtenaren een beer
meer salaris. A
Een gedachte waar®®
Van Driel, te oordelen na»
zijn grimmige uitdrukj®*
niet bepaald mee gesticht
Dat is het soort maatregel®
dat hij vreest van een kabin
waarin hij 'metaalmoehe'
bespeurt.
Defensie-uitgaven iets hoger
|deN HAAG - De staf van de Nederlandse krijgs-
:ht gaat nog steeds uit van de noodzaak van
Loei van het defensie-budget.
Lis een nieuw kabinet besluit tot het bevriezen van de
Ijitgaven voor defensie, komen we in grote problemen.
Ito procent groei is nog te verhapstukken, minder niet',
[aldus de waarschuwing van chef defensiestaf Huyser, bij
lafwezigheid van een 'echte' minister (Bukman is slechts
Laarnemer tot een nieuwe bewindsman aantreedt.
|De uitgaven van Defensie na-
|iien dit jaar maar met een half
procent toe, hoewel Nederland
[rich bij de NAVO verplicht
[heeft tot een groei met twee
[procent. Deze groei zal het vol-
jend jaar en in 1990 naar schat
te iets hoger zijn: 0,6 procent.
I De uitgaven die betrekking
Lebben op de gevechtskracht
|iullen overigens wel met één
|procent stijgen. 'Want we kun
nen wel hoopvol zijn over de
ontwikkelingen in de Sovjet
unie, maar het is onze taak om
steeds achterdochtig te zijn', al
dus Huyser.
Defensie heeft een nieuw
tienjarenplan gemaakt, waarin
nogal wat wensen van land
macht, marine en luchtmacht
zijn geschrapt. De meeste aan
dacht van de krijgsmacht gaat
Luchtmacht:minder..
de komende tien jaar uit naar
de landmacht. Totnogtoe kre
gen de drie krijgsmachtdelen
via een vaste verdeelsleutel
Marine: .minder.
hun aandeel, maar de defen
siestaf is daarvan afgestapt.
De NAVO heeft meer aan
onze landmacht dan aan onze
marine en luchtmacht, luidt
grofweg de filosofie, al spreekt
Huyser tegen dat de marine en
luchtmacht op den duur zullen
HAAG - De affaire
Irondom het nieuwe Neder
lands paspoort krijgt nau
welijks aandacht in de
Ifiannen van het ministerie
[van Buitenlandse Zaken.
Slechts kort meldt hij tussen de
pereldproblemen door dat Ne-
[derland op 1 januari 1989 be-
snikt over een nieuw reisdo-
jojment naar Europese snit;
heen woord over de problemen
|op zijn departement - het ver
van staatssecretaris Van
Linden - en daarbuiten met
e invoering van de pas.
Van den Broek uit zich erg
tevreden over de ontwikkelin
gen in de Sovjetunie. De 'pere
strojka' van Gorbatsjov is vol
gens het departement achteraf
gezien een 'noodzaak om de
Sovjetunie ook in het jaar 2000
nog een wereldmacht te laten
zijn'.
Van den Broek wil die
ontwikkeling van openheid en
verandering zoveel mogelijk
aanmoedigen.
Nog onlangs uitten vredes
groepen kritiek op de naar hun
mening al te terughoudende
opstelling van Van den Broek
ten aanzien van de wijzigingen
in de Sovjetunie, maar volgens
zegslieden van het departe
ment is er geen reden om het
Nederlandse beleid te verande
ren. Van den Broek rekent erop
dat Japan zich de komende ja
ren als nieuwe wereldmacht
nadrukkelijker manifesteert.
'Dat zal leiden tot nieuwe ver
houdingen op de wereld'.
De kosten van de vredes
machten van de Verenigde Na
ties zijn dit jaar al flink opge
lopen en nemen naar verwach
ting het volgend jaar nog meer
toe. Om die kosten - rond 60
miljoen - enigszins in de hand
te houden, wil Van den Broek
de betaling via de Europese
Gemeenschap laten lopen.
De houding van Nederland
ten opzichte van de apartheid
in Zuidafrika hoeft volgens
Van den Broek vooralsnog niet
veranderd te worden. De be
windsman blijft gekant tegen
eenzijdige Nederlandse boycot
maatregelen.
Alleen maatregelen van de
hele- EG krijgen zijn steun,
maar ambtenaren op het de
partement achten de kans ge
ring dat het zover zal komen
omdat met name Groot-Brit-
tannië en Westduitsland daar
niets voor voelen.
verdwijnen uit de Nederlandse
krijgsmacht.
De komende jaren zal er veel
veranderen in het leger, waar
bij de nadruk zal liggen op ver
betering van de arbeidsvoor
waarden voor militairen.
Dienstplichtige militairen krij
gen zoveel mogelijk de kans te
kiezen welke functie ze willen
hebben, voor beroepsmilitairen
wordt loon en arbeid aantrek
kelijker gemaakt om een halt
toe te roepen aan het verloop
naar het bedrijfsleven.
Tegenover deze geld kos
tende operatie voor betere ar
beidsvoorwaarden staat een
groot bezuinigingsplan, in to
taal drie miljard tot 1998. Ma
rine en luchtmacht krijgen de
komende jaren honderden mil
joenen minder. De 'vredesver-
liezen' van de F-16-vliegtuigen
zullen voor de helft minder
worden aangevuld, de vliegba
sis Eindhoven zal vanaf 1992
niet meer militair zijn, de
luchtverkenningstaak - ten be
hoeve van de NAVO - zal ver
vallen, een van de negen squa
drons verdwijnt definitief.
De marine moet het doen
met de bestaande capaciteit.
Verbeteringen aan fregatten en
Orion-vliegtuigen zullen
slechts gedeeltelijk worden uit
gevoerd.
De NAVO staat positief te
genover de verschuiving van
het zwaartepunt naar de land
macht.
pVERVOLG PAGINA-MILJOENENNOTA 1
E>E ontwerp-nota 'Volkshuisvesting in de jaren negentig' is, met het oog
Me Vierde Nota over Ruimtelijke Ordening zijn onlangs de hoofdlijnen uit-
W van een verdere ruimtelijke ontwikkeling, nodig om ons land leefbaar te
uden. Het land is de afgelopen jaren schoner geworden. Dat geldt met
kluchten water.
'is nog veel te doen. De komende jaren worden de financiële inspan-
i van de rijksoverheid verhoogd. Daarnaast stelt de verbeterde concur-
Neposifie het bedrijfsleven in staat de aanscherping van de milieunormen
Aldus wordt een deel van de economische ruimte besteed aan de
van het milieubeleid. Het Nationaal Milieu Beleidsplan zal het be-
vormen voor de langere termijn. Ook op internationaal terrein is
We dringend nodig; in het bijzonder gegeven de problematiek van de ozon-
B de opwarming van de atmosfeer en de verzuring.
I o/ere internationale handel blijft van vitaal belang. De regering zet zich
"ivoor in in het kader van de GATT-besprekingen. De beoogde Europese
'kt moet een open karakter hebben, ook voor de landen van de Derde We-
|öd
F meer markgerichte landbouwbeleid van de Europese Gemeenschap be-
vnichten af te werpen; de regering blijft de inspanningen steunen om te
men tot betere internationale verhoudingen bij de produktie van en handel
Jjridhouwprodukten. Deze ontwikkelingen geven mede aanleiding tot het
|'"reD£ffl van een structuurnota voor de Nederlandse landbouw.
1 is van en voor de burgers. De regering wil de komende jaren extra
ten uittrekken om - naarmate de besluitvorming in de Gemeenschap
Wert - voorlichting te geven over de interne markt. De draagwijdte van de
Mpese eenwording onderstreept de betekenis van de Europese verkiezin-
I® jan juni volgend jaar.
Ie t Derde Wereld zijn geplaatst voor grote problemen door de
bevolkingsgroei, de zware schuldenlast en de groeiende milieuproble-
Economische aanpassingen, versterking van bestuurhjke capaciteit en
actief bevolkingsbeleid zijn dringend noodzakelijk. Naast de eigen ver-
^joordelijkheid van die landen zelf, kan een ruimhartige, effectieve ge-
raineerde ondersteuning van buiten niet worden gemist. Nederland blijft
zijn aandeel leveren,
jejermg zal zich op een zo breed mogelijk front blijven inzetten voor op-
">ëen van de schuldenproblematiek. In samenhang hiermee zullen de be-
voor ontwikkelingslanden op handelsgebied moeten worden
^°°Pl dat voor de problemen in het binnenland van Suriname
,ee®ame oplossing zal worden gevonden. Daarmee zou de weg vrij zijn
h sa es'en<%(n£ yan de relaties en een goede voorbereide versterking van
Menwerking met dit land, waar de democratische ontwikkelingen weer
Koe W 'nêssaillenwcrking ten gunste van de Nederlandse Antillen zal
nemende mate worden gericht op het stimuleren van de economische
Ngheid op deze eilanden. De resultaten van het herstelbeleid van
'tt a Memmen tot voldoening.
emoedigend dat de verbeterde Oost-West-betrekkingen meer ruimte
,aar ®'®'aan voor vrede-bevorderende taken van de Verenigde Naties,
e regering wil blijven bijdragen. Zo krijgt vrede nieuwe kansen en
tegönale conflicten tot een oplossing gebracht. De wapens maken
e onderhandelingen.
le5ol7'M,Je oorder dit jaar van het verdrag tussen de Verenigde Staten en
fc, ovet nucleaire wapens voor de middellange afstand is allerwe-
re te.. omd. Hopelijk zal daarvan een impuls blijven uitgaan naar an-
foord Va" wnpenbeheersing.
e Ruigheid van Europa is vooral van belang dat het overwicht in con-
pens van het Warschaupact ongedaan wordt gemaakt. Inspan-
i terrein van de wapenbeheersmg en een toereikende defensie
^spolhieüeru WaaT0P' bondgenootschappelijk verband, onze veilig-
1 S°ode bijdrage aan de bondgenootschappelijke verdediging te kun
nen handhaven, zijn in het nieuwe Defensieplan prioriteiten gesteld ten gun
ste van onze inspanning voor de verdediging in de Centrale Sector van West-
Europa. Op deze wijze kunnen ook in de toekomst steeds verantwoorde keu
zen worden gemaakt.
Aan de onmisbare Europese-veiligheidsdimensie zal de regering in het ver
band van de West-Europese Unie verder vorm trachten te geven.
De eenwording van Europa vergt ook op het terrein van rechtshandhaving en
bestuur steeds meer aandacht. Voorkomen en bestraffen van criminaliteit
noodzaakt tot onderlinge afstemming van activiteiten en rechtsregels door de
justitiële en bestuurlijke autoriteiten in de verschillende landen. On voldoende
afstemming gaat ten koste van een verantwoord sanctiebeleid.
Het is verheugend dat het beleid tot bestrijding van de criminaliteit resulta
ten begint af te werpen. Hoewel het nog te vroeg is om vast te stellen dat
reeds van een kentering sprake is, geeft deze ontwikkeling hoop.
De omvang van de zware georganiseerde misdaad is evenwel zorgwekkend.
Om deze beter te bestrijden is een gecoördineerde bovenlokale aanpak door
politie en justitie nodig. Het beroep op de medeverantwoordelijkheid van
vele geledingen in de samenleving bij de terugdringing van de criminaliteit is
niet zonder gehoor gebleven. In de voortgangsrapportage over de uitvoering
van het beleidsplan 'Samenleving en criminaliteit' wordt daarop ingegaan.
Ook de opvattingen van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbe
leid over de rechtshandhaving zullen daarin aan de orde komen. De regering
ziet in deze visie een duidelijke ondersteuning van het door haar gevoerde be
leid; een beleid dat is gericht op versterking van het vertrouwen in het recht
en van het gevoel van veiligheid bij de burger; een beleid dat ook is gericht
op versterking van het normbesef en de normhandhaving. De regering steeft
ernaar dat wetgeving die een effectiever sanctiesysteem bevat en de snelle in
ning van boetes mogehjk maakt, het komend jaar in werking treedt.
Begin 1989 zal het ontwerp voor een herziening na de Wegenverkeerswet
worden ingediend. Het ontwerp biedt onder meer de basis voor de mogelijk
heid alcoholgebruik in het verkeer beter te bestrijden en het ontduiken van de
verzekerings- en belastingphchf bij het autorijden tegen te gaan. Dit alles
stelt hoge eisen aan de politie. Er zal daarom grote aandacht worden besteed
aan een zodanige herverdeling van de sterkte dat de politiecapaciteit beter
aansluit bij de werkdruk.
Dezer dagen zal U een wetsvoorstel tot herziening van de Vreemdelingenwet
bereiken. Dit heeft tot doel het toelatingsbeleid in het belang van de rechtsze
kerheid hechter in de wet te verankeren en een doelmatiger uitvoering te ver
zekeren.
Decentralisatie, deregulering en privatisering - hoe moeiljk ook - beginnen
resultaten af te werpen. Lokale overheden krijgen meer eigen verantwoorde-
hjkheid, en de bemoeienis van de rijksoverheid wordt teruggedrongen.
Daarin passen de voorstellen tot deregulering en decentrahsatie die gemeen
ten en provincies zelf hebben ingediend.
Meer in het algemeen werken de bestuursakkoorden steeds beter door in de
praktijk van verhouding tussen enerzijds het Rijk en anderzijds de provincies
en gemeenten. In de reeks van te privatiseren overheidsactiviteiten zal naar
verwachting per 1 januari het grootste project, de verzelfstandiging van de
PTT met haar 100.000 werknemers, worden gerealiseerd.
De overheid moet, om haar taken gericht op dienstverlening aan de burger
goed te kunnen uitvoeren, over de nodige gegevens kunnen beschikken. Het
toenemend aantal geautomatiseerde persoonsregistraties bij overheid en be
drijven vervult menigeen met onzekerheid en onrust. Daarom is het zo be
langrijk dat de Wet Persoonsregistraties tot stand komt.
Om een doelmatig en zorgvuldig gebruik van persoonsgegevens veihg te stel
len zal de regering in het komende jaar de hoofdlijnen vaststellen van een
persoonsinformatiebeleid voor de openbare sector. Van de overheid mag
worden geëist dat zij de persoonlijke levenssfeer van de burger zoveel moge
hjk ontziet, maar ook moet van haar worden verlangd dat zij van de moderne
informatie-technologie een passend gebruik maakt bij de bescherming van de
samenleving en bij de bestrijding van misdaad, misbruik of ontduiking.
Op het terrein van de bejaardenzorg hebben de provincies en grote gemeen
ten te maken met de gevolgen van de vergrijzing. Ten behoeve van de oplos
sing van knelpunten die zij bij dit beleid tegenkomen, wordt het budget voor
de bejaardenoorden met vijftig miljoen gulden verhoogd.
Voor de versterking van de zorg voor mensen met een handicap komen vol
gend jaar extra bedragen ter beschikking, waarvan een belangrijk deel ten
goede zal komen aan mensen met een geestehjke handicap.
De samenleving stelt hoge eisen aan het onderwijs. Scholen moeten daarom
goed toegerust en flexibel kunnen opereren. Scholen moeten zelfstandiger
kunnen functioneren, minder belast door gedetailleerde regels en voorschrif
ten. De eerste stappen in deze richting zijn gezet. Op deze weg zal weloverwo
gen en in goed overleg worden voortgegaan. De Adviescommissie voor de
toetsing van wetgevingsprojecten zal hierbij haar rol spelen. Zo krijgt een
praktische aanpak van de deregulering van de onderwijsregelgeving voor de
langere termijn gestalte. Daarbij mag niet uit het oog worden verloren dat de
rijksoverheid wezenlijke taken behoudt op het gebied van onderwijs en on
derzoek, zoals haar opgedragen in de Grondwet.
Zelfs bij de belangrijke aanpassingen in de studiefinanciering, die versobe
ring inhouden, is het, gegeven de op zichzelf verheugende groei van deelname
aan het onderwijs, nodig gebleken de begroting vanaf negentien negentig met
een kleine driehonderd miljoen gulden te verhogen.
De regering zet zich ervoor in om in het bijzonder de positie van minderhe
den op de arbeidsmarkt en in het onderwijs te verbeteren. Voorstellen daar
toe zullen het komende jaar worden besproken. Het aandeel van leden van
etnische-minderheidsgroepen in overheidsdienst zal worden vergroot. De be
vordering van de deelname aan het arbeidsproces van gehandicapte werkne
mers en het tegengaan van de uitstroom wegens arbeidsongeschiktheid hou
den prioriteit. Dit is een plicht voor overheid en bedrijfsleven.
Leden van de Staten-Generaal,
Er is reden voor enig optimisme gelet op de bereikte resultaten. Toch zullen
van U grote inspanningen worden gevergd, juist nu voorde toekomst gestalte
moet worden gegeven aan een aantal structurele en kwalitatieve maatregelen.
Belangrijke beleidskeuzen zullen in gemeen overleg met U worden gedaan;
gemeen overleg dat behoort te staan in het teken van de bevordering van
rechtszekerheid en bestuurlijke zorgvuldigheid, om zo het vertrouwen van de
burger in het functioneren van wetgeving en bestuur te versterken. Van harte
wens ik U toe dat Gods zegen op Uw werk rust.
Lubbers
FOTO DE STEM/JOHAN VAN GURP
Door Max de Bok
DEN HAAG - Na jaren vergeefse strijd tegen de werk
loosheid geeft premier Lubbers toe dat het kabinet zich
op de aard en het karakter van de werkloosheid heeft
verkeken. De verantwoordelijkheid voor het uitblijven
van resultaten ligt naar zijn mening zowel bij het kabi
net als bij de sociale partners.
Lubbers: 'Het meest mar
kante gegeven in de beleids
stukken is de scherpe para
dox tussen de gunstige ont
wikkeling van economie en
werkgelegenheid en de
stroeve ontwikkeling van de
werkloosheidsbestrij ding.
Werk en groei gaan beter dan
we durfden hopen, het terug
dringen van de werkloosheid
is nog moeilijker dan we
vreesden'.
De premier meent dat de
strijd tegen de werkloosheid
lastiger is geworden omdat
het gaat om de harde kern:
langdurig werklozen zonder
werkervaring, die weinig ge
schikt zijn voor scholing.
De premier nodigt werkge
vers en werknemers uit om
samen met het kabinet na te
gaan welke wijzigingen in het
beleid mogelijk zijn. Hij her
innert eraan dat er in 1982 een
overeenkomst tussen het ka
binet en de sociale partners
gesloten is, waarin loonmati
ging, winstherstel en herver
deling van arbeid hand in
hand gingen.
Loonmatiging en winsther
stel zijn wel gerealiseerd, de
herverdeling van arbeid is op
een dood spoor terecht geko
men. Volgens Lubbers ook
omdat de werkgevers een 'te
grote kieskeurigheid' aan de
dag legden bij het aannemen
van personeel.
Voor het opdoen van werk
ervaring door langdurig
werklozen trekt het kabinet
volgend jaar 100 miljoen gul
den extra uit, oplopend tot 400
miljoen in 1990. Dat geld zal in
eerste aanleg gebruikt wor
den voor werkervarings
plaatsen bij de overheid. Lie
ver ziet Lubbers dat het in de
marktsector zou worden aan
gewend, maar daar lijken de
werkgevers niet voor te voe
len. Lubbers: 'Het bedrijfsle
ven moet het wel willen; we
kunnen de marktsector niet
verplichten'.
Vandaar dat de premier de
bal voor de voeten van de
vakbeweging legt Als de
werknemers er in cao-onder
handelingen in slagen de
werkgevers te verplichten op
bijvoorbeeld elke honderd
nieuwe arbeidsplaatsen en/of
in te vullen vacatures tien
werkervarings-plaatsen be
schikbaar te stellen, dan is
het kabinet bereid een deel
van het extra geld naar de
bedrijven door te sluizen.
Toetsing van dergelijke af
spraken is in de visie van de
premier een zaak van vakbe
weging en ondernemingsra
den.
De premier probeert met
dit aanbod ook de kritiek van
de vakbeweging te ontzenu
wen op het opnieuw ontbre
ken van een meer gelijke in
komensbehandeling van uit
keringsgerechtigden en loon-
trekkenden. Dat het herstel
van die koppeling weer uit
blijft, is de vakbeweging een
doorn in het oog. Lubbers: 'Ik
til niet licht aan de motieven
van de vakbeweging, maar
het is onverantwoord het mi
nimumloon te verhogen'.
Het kabinet vindt overi
gens nog steeds dat het mini
mumloon niet alleen niet mag
stijgen, maar zelfs moet wor
den verlaagd. Al driemaal
heeft het kabinet zonder suc
ces geprobeerd voor die ge
dachte steun in de Kamer te
krijgen. Voorstellen in die
richting zijn echter door een
Kamermeerderheid - inclu
sief het CDA - verworpen.
Het kabinet wil nu met de
sociale partners en de Kamer
overleggen over twee moge
lijkheden: of een recht
streekse verlaging van het
minimumloon óf verlaging
van de premiedruk die op het
minimumloon drukt. Ook
daardoor zouden de loonkos
ten van de bedrijven dalen.
De premier: 'Het kabinet
neemt geen afgeronde positie
in; we willen niet forceren.
De discussie is in beweging,
het gaat erom of we consen
sus kunnen bereiken'.
Het streven naar een gro
tere eenheid van opvatting in
de samenleving is volgens de
premier ook terug te vinden
in de Troonrede. Hij sluit zich
met instemming aan bij de
jongste rapportage van het
Sociaal Cultureel Planbu
reau, waarin geconcludeerd
wordt dat er in de samenle
ving sprake is van een 'pru
dente progressiviteit' en 'een
onderstroom van bereidheid
tot steun aan veranderings
processen'.
De premier lijkt het stem
pel 'prudent progressief' ook
wel op zijn kabinet te willen
drukken, ook al maakt hij
zich van een vraag in die
richting af met: 'Dat moet ik
eerst in het kabinet bespre
ken'.
De Miljoenennota 1989 en de daarbij behorende begrotingen van de ministeries werden
gelezen en samengevat door onze parlementaire en Haagse redacteuren Max de Bok,
Ad Burger, Pieter Eggen, Jan Greyn, Marcel van Lingen,
Thorn Meens en Wouke van Scherrenburg.
bijdragen: Frans van Mourik en Louis van de Geijn
commentaar: Harry Vermeulen
vormgeving: Ad van Hest
graphics: ANP
eindredactie: Pieter-Jan Dekkers
