WILLEM BAVINCK: 'IK HOOP DAT IK NOG LANG MEEKAN' Het nieuwe oude aspirine TE WEINIC eel belan oor bond iquarium- Ezelverse oude meesters CENT DE STEM EXTRA OP MAANDAG 19 SEPTEMBER 1988 Willem Bavinck (32) in Tilburg is één van de ge lukkigste mensen van de wereld. Een man met twee harten. Als het hem niet had mee gezeten dan was hij een paar jaar geleden overleden. Boek Enige kans Flatje Relatie Controlebeurt MEDISCHE RUBRIEK COKS VAN EYSDEN De vlucht Alle vijf (lo^o-ma TERNEUZEN - De Stic Terneuzen, de bundeling gezondheidszorg in Zeeu dit jaar zelf een eindexan )nzekerheid lonieren T48 De man met twee harten Door Ido Broersma In 1980 werd bij Willem Bavinck een hartspierziekte ge constateerd. Drie jaar later kreeg hij er door middel van transplantatie een hart bij. Dat was op 14 juni 1983. Die datum staat in zijn geheugen gegrift. Het was de dag dat voor Willem Bavinck een nieuwe tijdrekening aanbrak. Sinsdien viert hij elk jaar met Toen Bavinck in 1980 ziek vrouw Mieke, hartsvrienden en werd en op de intensive-care hart-vrienden zijn hartver- jaardag. In juni werd de vijfde hartverj aardag met een groot feest in huize Bavinck gevierd. Hij is één van de langstle vende mensen met een nieuw hart in ons land. De langstle vende, Frans van der Wegen, uit Sittard, kreeg drie maanden eerder een nieuw hart. Leefde Willem Bavinck eerst bij de dag - het kon immers elke dag afgelopen zijn - lang zaamaan kreeg hij meer ver trouwen. „Naarmate het mij beter ging werd mijn toe komstperspectief ook beter. Ik begon een week vooruit te kij ken. Vorige week heb ik mijn vakantie voor volgend jaar ge pland in een huisje van mijn oom in de Franse Alpen. Mijn verwachtingspatroon is hoop vol. Dat is ook gerechtvaardigd gezien de laatste onderzoeken. Ik hoop dat ik nog ...tig jaren mee kan," zegt Bavinck in zijn moderne appartement in het centrum van Tilburg, terwijl hij zijn woorden met een de monstratief gebaar op de tafel afklopt. Bavinck heeft zijn ervaringen te boek gesteld ('Leven met een tweede hart', uitgeverij De Tijdstroom te Lochem). Het is opgedragen aan de nagedach tenis van zijn vader, die een paar jaar na de harttransplan tatie van zijn zoon overleed aan een hartaanval. Moest hij de spanningen, de geleden teleur stellingen, het nieuwe geluk van zich afschrijven? „Ik zelf ben niet belangrijk. Ik wil dui delijk maken dat een hart transplantatie tegenwoordig medisch gezien goed mogelijk is. Daarnaast heb ik mijn per soonlijke ervaringen geno teerd." Hij begon 2% jaar gele den met schrijven. Daarvoor kon hij het niet, omdat hij nau welijks een week vooruit durfde kijken. afdeling van het Tilburgse zie kenhuis lag had hij daar vrede mee. „Mocht mijn tijd gekomen zijn, dan was het maar zo. Ik had er geen probleem mee. Dit was een nogal fatalistische houding. Misschien een gevolg van mijn gereformeerde op voeding?" zo vraagt hij zich, geboren Harderwijker, in zijn boek af. In een Utrechts ziekenhuis werd zijn kwaal vastgesteld: een hartspierziekte liet het hart langzaam afsterven. Een harttransplantatie zou de enige kans op overleven zijn. Willem Bavinck, toen 24, had er geen zin in. Hij zag in gedachten de hartgetransplanteerden, die door de Zuidafrikaanse arts Christiaan Barnard waren ge holpen en korte tijd als kas plantje in leven bleven. „Aan mijn lijf geen polonaise," zei Willem tegen de dokter, die hem de raad gaf te genieten van elke stap die hij nog zou zetten, want veel tijd had hij niet. Bavinck keerde terug naar het ziekenhuis in Tilburg en ging steeds beter op de medicij nen reageren. Hij mocht zich niet echt meer inspannen en werd arbeidsongeschikt ver klaard. Hij probeerde nog wat van het leven te maken. Hij ging weer naar de stamkroeg, waar hij als student aan de Verkeersacademie kind aan huis was geweest. Daar leerde hij Mieke nader kennen, die se cretaresse was van Bavincks cardioloog. Het leek eigenlijk allemaal goed te gaan, maar eind 1982 waren er weer hartproblemen. Met Mieke nu aan zijn zijde be sloot hij het er met een hart transplantatie op te wagen. Hij zou zestig procent kans hebben om het eerste jaar na de opera tie te overleven. roet in het eten te gooien. Het weigerde de voorgenomen transplantatie te betalen en Bavinck accepteerde dit niet. Het hart was praktisch al naar het Harefield Hospital onder weg en als de operatie niet kon doorgaan dan zou dat „binnen afzienbare tijd mijn dood bete kenen". Op het nippertje stelde de sociale dienst van Tilburg zich garant. Onder de voor waarde dat hij het ziekenfonds een proces zou aanspannen en een eigen bijdrage zou betalen. Een dag na de transplantatie werd Bavinck wakker. Hij had, zo had hij zelf op het tv-scherm in zijn kamer gezien, het hart van een zestienjarige motorrij der gekregen. Het oude hart had dr.Yacoub, de leider van het transplantatieteam, laten zitten in de hoop dat het zich zou herstellen. Het nieuwe hart was in de rechterborstkas ge plaatst, waardoor de rechter- long wat in verdrukking was gekomen. Bavinck was in Ha refield Hospital de zestigste patiënt met een nieuw hart en de tweede Nederlander die daar was geholpen. De medici wilden dat Ba vinck de eerste hartpatiënt zou zijn die in Nederland een tweede hart zou krijgen. Hij zelf voelde er weinig voor. Ten slotte besliste de minister van volksgezondheid: in Nederland mocht nog niet worden ge transplanteerd, maar in het buitenland wel. Gekozen werd voor het Harefield Hospital, vlakbij Londen. Enkele weken voordat de transplantatie zou plaats hebben trouwden Wil lem en Mieke. Ze zagen de toe komst met vertrouwen tege moet. Bavinck nu: „M'n be langrijkste taak was om in le ven te blijven." Maar het ziekenfonds dreigde Negen dagen na de operatie mochten Mieke en Willem in het dorp een flatje betrekken. Er was een directe lijn met het ziekenhuis. Er traden spoedig afstotingsverschijnselen op, maar die konden met medicij nen worden bestreden. Vier weken later mochten ze naar huis, naar Tilburg. De drie maanden na de transplantatie moest Bavinck eenmaal per veertien dagen voor controle naar dr. Yacoub. Ruim vier maanden na de operatie deed zich een tweede, zware afsto ting voor. Bavinck werd zo ziek dat hij eerst niet naar Enge land kon. Langzamerhand werd weer een redelijk gewoon leven mo gelijk, maar hij moest oppassen voor infectie. Het werd Ba vinck duidelijk dat ook een hart-getransplanteerde zijn beperkingen heeft. Mieke kreeg een infectieziekte en Willem bleek drager van het virus. In november 1984 deed zich weer een lichte afstoting voor, een paar maanden later gevolgd door problemen met het oude hart. Een nieuwe harttrans plantatie werd overwogen, maar eerst zou men medicijnen proberen. Met goed resultaat. Opnieuw problemen in augustus 1985. Mieke klapte geestelijk en lichamelijk in elkaar. Het leven met een hart- getransplanteerde was zwaar. Maar met rust kwam ze er weer boven op. Volgens Bavinck is er een rela tie tussen stress en afstotings verschijnselen, maar de dok ters ontkennen dit verband. „Stress heeft invloed op het hart. In Noorwegen doet men er onderzoek naar. Door stress kun je ook een hartinfarct krij - gen. Mijn bewering is niet we tenschappelijk onderbouwd, maar ik baseer 't op mijn eigen omgeving en mijzelf." In oktober 1986 zijn er weer afstotingsverschijnselea Op nieuw naar Engeland. De pÜ- lenkuur werkt. In het voorjaar op vakantie in de Franse Al pen. Het doet Willem en Mieke goed. Langzamerhand kregen bei den de indruk dat Willem op de goede weg was. Steeds minder werd bij de harttransplantatie stil gestaan. Tweemaal per jaar is er nog een controlebeurt in Engeland. Het aantal pillen, dat moet worden geslikt, is van veertig per dag in het begin terugge bracht tot vijf a zes. Bavinck werkt als vrijwilliger bij de Hogeschool voor toerisme en verkeer in Tilburg, voorheen de Verkeersacademie, waar hij zijn opleiding genoot. Hij is ook actief als secretaris van de ver eniging van Nederlandse hart getransplanteerden, Harten Twee. Deze doet aan gezellig heid, steunt nabestaanden bij begrafenissen van overleden collega's en zet zich in voor de belangen van hartgetransplan teerden. Bavinck vindt dat hij een re delijk normaal leven lijdt, maar zijn conditie is slechter dan voor zijn ziekte. Hij heeft regelmatig angst dat er een noodlottige hart-afstoting komt. Maar die angst wordt wel steeds minder. „Ik moet een zeer evenwichtig leven le ven. Je hebt meer beperkingen dan een normaal mens. Ik ben kort geleden uit eten geweest, met een glaasje wijn erbij. Maar de dag erna moet ik dan weer rustig aan doen en verder in de week een stapje terug doen." Er bestaat geen geneesmiddel dat zoveel jaren lang, zo vaak, en door zoveel mensen is ge slikt als aspirine. Je zou dus verwachten dat we nu onder hand echt alles van het spul te weten zijn gekomen. Dat is niet zo. Aspirine blijft de we tenschap verbazen, en dat werd vorige maand weer eens voor de zoveelste maal duide lijk. Na een hartinfarct blijkt aspirine de dood net zo effec tief op afstand te houden als het nog steeds tamelijk revo lutionaire en peperdure mid del streptokinase. Bijna 90 jaar geleden, in 1899 om precies te zijn, kwam kleurstoffenfabrikant Bayer als eerste met een acetylsali- cylzuur bevattende pijnstiller op de markt. Aspirine. Het had als middeltje tegen bijna alle kwaaltjes zo'n succes dat van lieverlede alle kleine pijnstillers 'aspirientjes' gin gen heten, wat er ook in zat en van welke fabrikant dan ook. Daarna volgde een terugval. Het middel was wat al te ge woontjes geworden en in de jaren 70 dreigden nieuwe pijnstillers met flitsende na men en behoorlijk aan de prijs het nederige aspirine weg te drukken. Die strijd heeft aspirine gewonnen. Toen de kruitdamp optrok waren er nog maar twee rede lijk goed werkende en rede lijk veilige kleine pijnstillers over: paracetamol en aspiri ne. Aspirine, of liever het ace- tylsalicylzuur dat (lees de bij sluiter!) in de diverse aspi rientjes zit, is geen gering ge neesmiddel. Als pijnstiller wordt het door Jan en alle man nog steeds tamelijk on derschat, hoewel het spul zich in allerhande onderzoek als een behoorlijk sterke kleine pijnstiller deed kennen. Bo vendien verlaagt aspirine de koorts en gaat in een moeite door ook ontstekingen tegen. Nadeel: het kan in een enkel geval maagbloedingen ver oorzaker». Tot ieders grote verbazing bleken aan dit na deel ook gunstige kanten te zitten. Het schijnt dat het een reumatoloog, niemand weet wie, ineens opviel dat onder zijn patiënten (en die slikken doorgaans veel aspirine) ver stopping in de hersenbloedva- ten door bloedstolsels zo wei nig voorkwam. Die verstop pingen N (beroerte, beslag, CVA) veroorzaken veel spra keloze ellende. Zou je dat mis schien met een aspirine kun nen voorkomen? Men heeft dit onderzocht, en inderdaad, dat in een aantal gevallen kan dat: in Nederland krijgen al een jaar of wat veel oudere patiënten daarom elke dag een aspirine voorgeschreven. Zo was er ook een andere dokter, ene Craven, die al vanaf 1954 volhield dat aspi rine ook een hartinfarct zou kunnen voorkomen. Dat bleek, maar daarover verder meer, niet zo gemakkelijk te bewijzen. Bloed moet kunnen vloeien en bloed moet kunnen stollen, en dat alles precies op het juiste moment. Dat juiste mo ment wordt bepaald door een elegant evenwicht tussen twee stofjes, die ik voor het gemak Stoller en Ontstoller zal noemen. Stoller zit in de bloedstollende bloedplaatjes, Ontstolier zit in de vaatwand en zolang ze in evenwicht zijn vloeit het bloed zonder enig probleem. Maar als de vaat wand beschadigd raakt - en atherosclerose is een vorm van beschadiging - dan daalt de produktie van Ontstoller in de vaatwand en verschuift het evenwicht naar het Stoller in de bloedplaatjes. Het bloed stolt, en als dat in de krans slagaderen gebeurt, dan is een hartinfarct een feit. Welnu. Aspirine, of beter acetylsali- cylzuur, remt de produktie van allebei de stoffen, maar Stoller wordt tien keer ster ker geremd dan Ontstoller. Kortom: met aspirine is Ont stoller voortdurend in de meerderheid: het zou dus trombose van hart- en her- senbloedvaten kunnen tegen gaan. Nog simpeler gezegd, met een aspirientje per dag zou je de kans op het krijgen van een hartinfarct belangrijk kunnen verkleinen. Dit is in de jaren 80 herhaaldelijk uit geprobeerd op grote groepen mensen en de resultaten zijn op zijn zachtst gezegd omstre den. Begin dit jaar nog steeg er een enorme juichkreet op toen uit een groot Ameri kaans onderzoek bleek dat acetylsalicylzuur (vanaf nu ASZ) de kans op een hartin farct halveert. De volgende dag was in Amerika de aspi rine uitverkocht. Nog geen twee dagen later bleek uit een soortgelijk onderzoek onder Britse artsen geen spoor van de beschermende werking van ASZ. Een ander nieuwtje van de jaren 80 zijn de fibrinolytica, ofwel medicijnen die bloed stolsels kunnen oplossen zoals streptokinase, urokinase, AP- SAC en t-PA. De eerste 'op lossers' werden aanvankelijk via een catheter rechtstreeks op het verstoppend bloedstol- sel gespoten omdat men an ders vreesde dat het spul als een olifant in de porseleinkast door de hele bloedsomloop zou banjeren. Dat gevaar bleek later heel erg mee te vallen, zodat 'stolseloplossers' tegen woordig heel makkelijk met een infuus kunnen worden toegediend. Dat kan bij wijze van spreken al in de ambu lance. Vorige maand werden de resultaten van een onder rechter linker gem. Iioofdslagader rechter sleutelbeenslagader naamloze slagader bovenste holle ader aorta ascendens rechter boezem rechter kamer onderste holle ader linker sleutelbeenslagader longaders longslagader linker boezem linker kransslagader linker kamer zoek bekend waarbij 17.000 patiënten in 417 ziekenhuizen in Amerika, Australië en de meeste landen van West Europa betrokken waren. Die patiënten waren willekeurig in vier behandelgroepen inge deeld. Groep 1 kreeg alleen een infuus met streptokinase; groep 2 moest een maand lang aspirine slikken; groep 3 kreeg én een infuus met streptokinase én aspirine; groep 4 kreeg niks bijzonders behalve dan, net als de andere groepen, de gebruikelijke be handeling bij hartinfarct. In de Lancet van vorige maand stonden de resultaten en die waren opzienbarend. Bij de gebruikelijke behande ling (en verder niets) stierven in de eerste 5 weken 13,2 pro cent van de patiënten. In de groep die alleen streptokinase kreeg was dat percentage 10,4, en dat was ongeveer gelijk aan het percentage in de aspi rine groep. Maar van de groep, en dat was de sensatie, die zowel streptokinase als aspirine hadden gehad was slechts 8 procent overleden. Het nederige aspirine van nog geen duppie het stuk blijkt evenveel bescherming te bie den als een infuus streptoki- HiB nase a f 470,00 de fles. Samen dringen ze de sterfte na een hartinfarct met 40 procent te rug! In een tijd dat de medi sche vooruitgang hooguit met procentjes vooruitschreidt, is dit een ouderwetse stap voor uit. Als het bloed in een krans slagader stolt, dreigt een le vensgevaarlijk hartinfarct Aspirine verhoogt de kans op overleving in de eerste 5 we ken met 20 procent. In combi natie met een ander middel, streptokinase, daalt het aan tal doden met bijna de helft. Voor het politiebureau in Breda zal het druk worden de komende weken. Kinderen zullen er te hoop lopen rond het beeld dat daar staat. Want een groot aan tal Bredase scholen gaat zich bezig houden met lessen over vrede, waarbij het bekende beeld De Vlucht van Hein Ko- reman uitgangspunt is. Een moeder met kind aan de hand, is dat een oorlogsmonu ment? Dat woord is fout. Al die herdenkingsbeelden in alle ste den en dopren, pompeus dan wel ingetogen, het zijn anti-oor logsmonumenten, stuk voor stuk. De jammer van de geval lenen als eindeloze rijen namen in steen gegrift, of de glorie van overwinningen, vastgelegd in andere reeksen namen, - even eervol, even jong en veelbelo vend, even dapper. Even zin loos ook. In het museum van Verona staat onder een schildering van bruut soldatengeweld: „Gezien de ervaringen van ónze tijd ver beeldt een zo realistische weer gave vooral de waanzin van de oorlog." Met afwerende armen boven angstige kinderen, zo zette de schilder daar vrouwen neer in warme kleuren tegen over grauw-grijze mannen met moordwapens. Ook het Bredase beeld toont een vrouw: „Kom, vlug, er dreigt gevaar." Het kinderlijfje straalt aarzeling uit, en onbe grip. Waarom? Er is dat veel zeggende achteromkijken: waarom weg van al het ver trouwde? Maar het knuistje blijft stevig in de grote, warme hand, de vrouw zal het kind meetrekken, redden. Je ziet een moeder met een kind. Zo begint de werkgroep vredesonderwijs het 'lesje' over vluchten, -wat dat betekent om de benen te nemen, naar een plaats waar het veilig is om te leven ('Vrede is leven', zegt een kind). Ik wil dat niet geloven, dat het altijd gaat om een moeder en haar kind. Ook Jan Wolkers gaf na de watersnoodramp van 1953 de vlucht voor het dodend geweld van het water gestalte in een vrouw met bundeltje kind onder omgeslagen mantel - overbekene houding, waarbij alle hoekigheid van schouders en ellebogen vervloeit in die be schermende ronding. Van een moeder? Maar zijn dan niet alle vrou- wen, én mannen, nieuw en jong leven, voortbestaan van de »e waarop iedereen liefst i flinke poos vrij en vre kunnen leven? Toch ro, schilders, beeldhouwers en Bl dichters altijd de gedachte aan een vrouw, die moede,;',. Dét beeld is van oudsher Met de bedenksels van de reclameburo-doctorandus- sen bent u vertrouwd. Met boniseur-kreten als 'kakel vers' hebt u geen moeite en bij het lezen ervan geen aanvechtingom zo'n kakel vers ei tegen uw oor te drukken om na te gaan of u inderdaad de kip die het legde nog hoort kakelen bin nen in het ei. Waaraan denkt u echter bij het lezen van de werf roep: ezelverse oude meesters? The Listener van 23 juni 1988 geeft deze toelichting op de term 'ezelvers': that is to say fresh from the easel. Op dat soort ezels slaat het epi theton: schildersezels. Van dat soort staan er een hon derdtal in Hongkong in het atelier van Kenneth Fong en u mag hem niet verdenken van overdrijving of holle bluf. Hij kan u daadwerkelijk binnen twee dagen helpen aan een Rembrandt of Van Gogh vers van de ezel tegen een prijs van zo rond de honderd pond. Voor deze geldsom wordt u bij Sotheby of Christie in Londen op zijn best eigenaar van een van Vincents penselen. Fong verkoopt zo'n honderddui zend ezelverse oude mees ters per jaar. 'All over the world' voegt hij er aan toe, maar voornamelijk - voor zeventig procent - aan En geland. Het leek mij een uiting van medemenselijk heid u hiervan op de hoogte te stellen opdat u niet node loos uw chequeboek pakt en afreist naar Londen als daar weer een Van Gogh of Rem brandt wordt geveild. Fong levert ze u op telefo nische bestelling, compleet met de handtekening van de oude meester. Zijn personeel bestaat uit waarachtige kunstenaars die met oos terse precisie de meester werken copiëren aan de hand van foto's uit de kata- logi van Sotheby en Christie. Met zijn doeken houdt u niet alleen minstens twintig mil joen gulden in de portemon nee maar u beleeft er boven dien nog oneindig meer kijkgenot aan. Die van Fong kunt u namelijk met een ge rust hart ophangen boven de driezits in uw woonkamer, terwijl die van Rembrandt I of Van Gogh moeten worden opgeborgen in kluizen van banken - uiteraard niet gra tis. P.S. Op de kermis heb ik suikerspinnen nog niet zien aanprijzen als 'webvers'. Het beeld dat wij ons vor men van de werkelijkheid I waarin wij leven wordt ons geleverd door onze zintui gen, waarvan de meesten van ons er vijf bezitten, elk j met een eigen orgaan. Nu I zijn er mensen met een zin- j tuig meer, het zogeb zesde, dat geen eigen orgaan I heeft. Zij krijgen beelden I van de werkelijkheid door I niet door hun ogen doorge- geven aan hun hersenen. Zij nemen waar buiten de 1 zintuigen om. Dat heet te-1 recht buitenzintuigelijke I waarneming, op de wereld- r markt 'Extrasensory Per-1 ception' genaamd, afgekort I tot E.S.P.* Ik heb moeite met i eenvoudige verklaring van I een niet eenvoudig ver-1 schijnsel, te meer omdat ik I zelf nooit beelden doorkrijg buiten mijn zintuigen wat ik betreur. Een t* van een juist ingevuld fcr-l muiier van de voetbalpoo-l zou mij welkom zijn, al het maar eens in de vijf jaar *Niet E.S.P. maar E.S.RI volgens Engelands groots®! illusionist Paul Daniels, dit I steevast spreekt van Extra Sensory Deception Parade Partner in Autoleasing Leasing Centrum B 4903 RE Oosterhou bool van veilige geborgc,, Zo ziet ook de 12-jarige L wina Witzoreck dat: ,„<\]]e ties zouden moeten worden y stuurd door moeders met groi armen om al die mensen vaji wereld te omvatten. Dan cj. vrede zijn." Die kindergedachten vrede pluk ik uit het bl Nieuwsbron, waarin vtou»„. voor vrede uit Zeeland J West-Brabant zulke inspiJ rende berichtjes en artikelen bii elkaar sprokkelen. En waa4 het werken aan vrede als fel proces wordt gepropageerd! Zoals ook in Breda een wetl- end over vredesopvoeding vn| start gaat. Voor volwassen:; want het wordt niet alleen a#| de scholen en aan de jeu» overgelaten. Dat kan ook niet, ga maai| na. „Vooruit, laat je niet kop zitten", zo jutten l vrouwen hun kind op, dat ha lend steun zoekt. Dat zijn diezelfde veilige moeders de beeldhoueers en de schil-! ders. De beschermende mante wordt nu niet opengeslagen, de warme hand duwt het kit terug: „Sla d'r maar op los." Als dan onder het keuken-l raam de oorlog in alle hevig heid bloedt, beseft zo'n vro, opeens met een schok: „Ik i mijn kind een geweer en sch een vijand." Alleen wie kan en waar het dan wèT mag lachen. sAS VAN GENT - In Sas van Gent worden de messen Iepen met het oog op de I jannen voor het storten van slib uit het kanaal van gent naar Terneuzen in be- Lkputten van de voorma lige Centrale Suiker Maat schappij (CSM). Vanavond om 18.30 uur trekt de Werkgroep Witte Wijk de stra in van Sas van Gent in om handtekeningen tegen de stort- Veri Van onze verslaggever De oorzaak vormen de moei van Onderwijs heeft met he eindtoets. De minister gaat leggen over de vorm van dit e raScaldem moet nu alle zei- |len bijzetten om voor het einde van het schooljaar met een amen te komen dat aan de eisen voldoet. Volgens direc- eur G. Rienties heeft de school aarvoor 'veel te weinig tijd'. De problemen met de exa- lens zijn geworteld in de her- jeturering van de gezond- eidsopleidingen in Nederland, vaar in 1986 mee is begonnen. Sindsdien volgt in een snel- einvaart de ene verandering andere op en groeit de on- duidelij kheid en de verwarring Dver de uiteindelijke vorm van ieeindtoetsing. het jaarverslag van InfraS- ildem over 1987 staat: „Dat »ede hierdoor ook de leerling rooralsnog in grote onzeker- ieid verkeert over de, wijze 'aarop hij aan het einde van le opleiding moet voldoen aan einddoelstellingen van de jleiding, wordt als zeer onge wenst beschouwd". Rienties: „Wat van de leer- igen verwacht wordt is be- jan onze correspondent ERNEUZEN - In het kade aan hield De Albino Zwaan andse bondsdag voor aquar andtheater in Terneuzen. Ru Nederland, Duitsland, Spanje pg- jfoorzitter W. van Daele van Albino Zwaarddrager ende de bondsdag. „Een in- jfaationale bondsdag is en c ajft van het grootste belang, v is nog steeds zinvol vanuit r F Promotionele hoek gezien. Jaarnaast is het een aankno- bgspunt voor mensen die 5® naar een nuttige vrije- Oasbesteding. Voor de leden is r 'eigen van nieuwe contac- belangrijk. We werken met vende have, daarom is het 1 Pk een levendige hobby. Ter- is blij dat het veertigja- if bestaan met zoveel aqua- jumvriendne uit binnen- en atenland gevierd kan wor- ansluitencl sprak burgemees- L-, Ockeloen: „Een aqua- ,ls eigenlijk pionieren in batuur. iets dergelijks kun p b'leen. Daar heb je an- e n bij nodig, vandaar dat ,P.9ede vereniging onont- K, is" Vervolgens boden b'tenlandse gasten de bond aantal relatiegeschenken r T*. L P°stma uit Spijkenisse ino° e tot de pauze en le- 6nl°Ver het thema: de aqua- &ereld- De middagpauze Ln,,f °°r de bezoekers veelal bn v°m Terneuzen te verken- Ëe w t°°r 'Üi doel was speciaal f a lertoren open gesteld. 15.00 uur werd het pro-

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1988 | | pagina 4